Նորայր ԱԴԱԼՅԱՆ/ «ԲՈՐԵՆՈՒ ԺԱՄԱՆԱԿԸ

Նորայր ԱԴԱԼՅԱՆԻ «ԲՈՐԵՆՈՒ ԺԱՄԱՆԱԿԸ» պիեսը տպագրվել է «Դրամատուրգիա» հանդեսի 2001 թ., թիվ 3-ում

ԹԱՏՐՈՆՆ ԷԼ ՍԵՐ Է
Մեր այս աշխարհը մի հսկայական կլոր թատրոն է տիեզերքում, մենք՝ նրա և՛ գործող անձինք, և՛ դերակատարները, և՛ հանդիսատեսները: Մենք ստեղծում ենք մեզ՝ առողջ ու հիվանդ, երջանիկ ու դժբախտ, բանական ու խելագար, հասարակության մեջ և նրանից վտարված ու միայնակ, մեր իրականությունը՝ ինչպես որ կա, մեր աբսուրդը, որը, գուցե, ավելի իրական է:
Ի՞նչ է երգում թատրոնը, որը, գուցե, ավելի իրական է: Կարծում եմ, այդ ամենում հնչում է մի գերագույն դրամա՝ անհուն սերը, որը ծնվում է մարդու հետ, ապրում և նրա հետ չի մեռնում, այլ հավերժորեն թևածում է երկնքում՝ իբրև լուսավոր հոգի, գոյության մեկ ու միակ պայման: Ես ուրիշ պայման չգիտեմ, գուցե դո՞ւք գիտեք, և դուք էլ ձեր տեսանկյունից եք ճշմարիտ:
Այս թատերախաղը գրել եմ 1994-ի ցուրտ ու խավար ձմռանը, բացարձակ մենակության գրկում: Այժմ, տպագրության պատրաստելիս, դարձյալ կշռադատեցի ամեն բառ: Հալածական սիրո մասին է այս պատմությունը: Սերը չի հալածում, այլ միշտ հալածվում է, ինչպես ծաղիկը, որին պոկում ենք իր բնությունից: Սա իմ հայտնագործությունը չէ, այլ՝ մարդկային փորձառություն:

Նորայր ԱԴԱԼՅԱՆ

ԲՈՐԵՆՈՒ ԺԱՄԱՆԱԿԸ
(դրամա 2 գործողությամբ)

Գործող անձինք
ԳՈՒՐԳԵՆ ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ
ՇՄԱՎՈՆ ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ
Երիտասարդ բուժքույր՝ շատ գեղեցիկ և լռակայաց
Ընդարձակ հիվանդասրահ: Դիմացի երկփեղկ դռան մակագրությունը՝ «Վիրահատարան»: Դռան վերևում՝ կլոր ժամացույց: Գալիս է բուժքույրը՝ պատգարակի վրա բերելով սպիտակ սավանով, միայն գլուխը բաց հիվանդի, նրա ձեռքն անուժ կախվել է: Մտնում են վիրահատարան: Սեղանիկի մոտ նստած է Շմավոն Դուրգարյանը, կարդում է՝ թերթով փակված: Դանդաղ, որոնող հայացքով, հուզված ներս է մտնում Գուրգեն Բագրատունին և անշարժանում վիրահատարանի մոտ: Այժմ և միշտ գործողության ընդհանուր ֆոնը սպիտակ գույնն է և լռությունը:

ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (շրջվում, նկատում է նստածին): Բարև… Վիրահատությունը վաղո՞ւց է սկսվել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (չընդհատելով ընթերցումը): Ո՞ւմ վիրահատությունը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աշխարհը կեղտոտվել է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աշխարհը ե՞րբ է մաքուր եղել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի ժամանակ օրենք կար, կարգ ու կանոն, իշխանությունները ղեկավարում էին, իսկ ժողովուրդը՝ ղեկավարվում, հարգանք կար և՛ հիվանդի, և՛ հիվանդատիրոջ հանդեպ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այստեղի թերթերը ի՞նչ են գրում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք այստեղից չե՞ք… Ես սիրում եմ պատասխան ստանալ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ապրում եմ Ռոստովում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երբվանի՞ց:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Շատ վաղուց: Այսօր առավոտյան եկա, գնացքով:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (դեմքը ծամածռելով): Ի՞նչ են գրում Ռոստովի թերթերը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դատում են մաֆիայի անդամներին, վերջին օրերին թերթերը լցված են նրանց հանցագործությունների մանրամասն պատմություններով. բռնաբարություն, կողոպուտ ու թալան, սպանություններ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ ազգության են:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ժողովուրդների բարեկամության մաֆիա, նույնիսկ մի աֆրիկացի բռնցքամարտիկ կա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչպե՞ս է աֆրիկացին ընկել Ռոստով:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մոսկվայի օլիմպիական խաղերի ժամանակ մտերմացել է ռուս մարզուհիներից մեկի հետ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Անուննե՞րը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չեմ հիշում… Նրանք ամուսնացել են, բայց աֆրիկացին իր քաղաքացիությունը չի փոխել, ցանկացած ժամանակ եկել-գնացել է, զենք ու փող բերել՝ կատարելով միջազգային մաֆիական խմբերի կապավորի դերը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նրանք ի՞նչ լեզվով էին սիրաբանում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սերը լեզու ունի՞:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ես ձեզ եմ հարցնում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիմա շատերն են ամուսնանում արտասահմանցիների հետ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք ուզում եք մեզ օտար-թշնամի երկի՛ր գնալ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երիտասարդ չեմ ու չեմ կարող իմ կյանքը նորից սկսել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ չեք գնում Աֆրիկա, հենց այսօր, գնացքով:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այստեղ դառը հիշողություններ ունեմ, որոնք ինձ համար շատ թանկ են:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Վախենո՞ւմ եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Վախը լուրջ զգացմունք է, բայց արդեն չեմ վախենում, վախի իմ պաշարները վաղուց են սպառված:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երջանիկ անգիտության մեջ եք: Վախը երբեք չի վերջանում, նա ապրում է մարդուց երկար:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ուզում եք՝ վախենա՞մ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (չարամիտ հեգնանքով): Մի վախեցեք, հիմա դեմոկրատիա է, քաոս, քննադատում են երկրի անցյալը, մեռելներին գերեզմանից հանում են ու դատում, ցույցեր, մեծաբերան միտինգներ, մասնավոր սեփականությունը արդեն խեղդում է պետական տնտեսությունները, խնդրեմ, սպիտակի վրա սևով գրված է՝ մեր սոցիալիզմը թյուրիմացություն է, կուսակցությունը վարկաբեկել է իրեն… ինչո՞վ, ախր, ինչո՞վ… Հարկավոր են նոր կուսակցություններ, ժողովրդավարություն, ասացեք, ժողովուրդը ե՞րբ է ինքն իրեն վարել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մեր երկրում՝ երբեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կարդացեք թեկուզ այս ողորմելի թերթը և ձեր միջից հանեք վախը, հիմա մեղավորներ չկան, բոլորը մեղադրող են, թեև մեղավորները, հայրենիքի դավաճանները, բերանները լայն բացած, վխտում են մեր շուրջը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Եթե այսօր չլինեի տխուր ու անհանգիստ, սրտանց ծիծաղելու էի մեր՝ երկու անծանոթների այս զրույցի վրա, որոնք իրար երես չեն էլ տեսել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (թերթը հեռացնում է դեմքից, զայրույթով ու նյարդայնացած ծալում, գցում գրասեղանի վրա): Նստեք, դա ձեր աթոռն է, հիվանդները շատ են, վիրահատությունը շուտ չի ավարտվի:

Վիրահատարանից բուժքույրը դուրս է բերում վիրահատված հիվանդի պատգարակը: Գուրգեն Բագրատունին մի քանի քայլ ուղեկցում է և վերադառնում:

ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (երկար նայում է զրուցակցին, ասես՝ ճանաչեց): Ոչ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (սևեռուն նայում է նրան): Ես չեմ մոռանում ինձ հանդիպած մարդկանց, բայց ձեզ առ այսօր չեմ տեսել: Առաջին անգա՞մ եք Երևանում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Վերջին քառասուներկու տարիների ընթացքում՝ այո: Ծանոթանանք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չասեք ձեր անունը, որովհետև իմը չեմ ասելու:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչո՞ւ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մեկ-երկու ժամից կբաժանվենք ու այլևս չենք տեսնի իրար: Մի պատահական հանդիպումով չծանրաբեռնենք մեր հիշողությունը, մեր տարիքում դա օգտակար չէ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիշելու ընդունակությունը ամենաթանկն է մարդու մեջ, ամենահզորը, ամենագեղեցիկը, որքան հարուստ է հիշողությունը, այնքան ավելի ենք մարդ: Բոլոր մարդիկ հավասար չեն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ ժողովուրդնե՞րը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրանք չեն կարող հավասար լինել, որովհետև մեկի հիշողության դաշտը մեծ է, մյուսինը՝ փոքր, երրորդը դաշտ բոլորովին չունի, ապրում է միայն ներկա օրով, ինչպես չորքոտանին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ուզում եք ասել՝ կան բարձր ու ցածրակա՞րգ ժողովուրդներ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Անշուշտ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ ինչպե՞ս են նրանք բարեկամություն անում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սուտ ու կեղծ է այդ բարեկամությունը, հարմար առիթի դեպքում կարող են իրար կոկորդ կրծել, իրարից հող խլել, իրար սովի մատնել, հատկապես, ցածրը՝ բարձրին, որովհետև այդ ցածրը ոչ միայն հիշողության կարգին դաշտ չունի, այլև ապրում է զգացմունքների ու հոգու աղքատության մեջ, նա ունի ծով, անտառներ, նավթ, բայց չունի ամենակարևոր հարստությունը՝ խիղճ ու արդարամտություն…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞ւմ նկատի ունեք… Վախենում եք ասել: Ի՞նչ գործով եք հաց վաստակում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երիտասարդ տարիներիս երազում էի պատմաբան դառնալ, գիտությամբ զբաղվել, բայց հանգամանքներն անբարենպաստ եղան, կյանքս շրջվեց: Ուսուցիչ եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Պատմությա՞ն:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մաթեմատիկայի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մաթեմատիկան որտե՞ղ սովորեցիք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երբ մենակ ես, աշխարհից կտրված, բացարձակ օտարության մեջ, սկսում ես քո անձնական կյանքի փաստերով հաշիվներ անել, գումարել ու հանել, բազմապատկել ու բաժանել, և աստիճանաբար դառնում ես մաթեմատիկոս:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հո չե՞ք որոշել կանգնած մնալ գլխավերևս՝ մինչև ձեր հարազատի վիրահատությունն ավարտվի: Նստեք, դա ձեր տեղն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (նստում է երկրորդ բազկաթոռին): Վաղուց մի սարսռեցնող զգացողություն եմ ձեռք բերել, երբ ինձ, թեկուզ և շատ քաղաքավարի ու բարեհամբույր ձայնով, ասում են՝ նստեք, թվում է՝ եթե նստեմ, այլևս ոտքի չեմ կանգնի, այդպես կմնամ երկար տարիներ, մինչև կյանքիս վերջը, նստած էլ կփակեմ աչքերս, սիրտս կանգ կառնի, ու կմեռնեմ, կհեռանամ աշխարհից:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ծերության նշան է, մահից վախենում եք: Մահը մարդուն սովորաբար բռնում է նրա հարաբերական դադարի պահին, որ նրան առանց աղմուկ-աղաղակի, հեշտությամբ ենթարկի իրեն:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մահից էլ չեմ վախենում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բոլորը վախենում են:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Արդեն մի քանի անգամ նայել եմ մահվան աչքերին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ենթարկվել եք ծանր վիրահատությունների՞:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երբեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եղել եք աղետյալ ինքնաթիռո՞ւմ ու երջանիկ պատահականությամբ փրկվե՞լ: Ասում են, դա սարսափելի է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ, աղետյալ ինքնաթիռում չեմ եղել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Քանի՞ տարեկան եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձեր տարիքին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Զառամյալ ծերունու տեսք ունեք: Բայց ձեր ձայնը տակավին երիտասարդ է: Կարծես ինչ-որ տեղ լսել եմ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Քանի՞ տարեկան եք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ եք հարցնում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նույն հետաքրքրությամբ, ինչ որ դուք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Փակեք ձեր այդ հետաքրքրության դռները:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Լավ եք պահպանվել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այսօր իմ ծննդյան օրն է: Մի ժամանակ շնորհավորողներս շատ էին, գալիս էին նվերներով, քաղցր ու արժանավոր բաժակաճառեր ասում, հիմա աշխարհը շուռ է եկել, թոշակառուներին բանի տեղ դնող չկա, արհամարհում են, միայն կինս է հիշում իմ ծննդյան օրը, նա էլ… (Նայում է վիրահատարանի կողմը:)
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես ու դուք մի սերունդ ենք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ու մի ճակատագիր: Մենք դժվար ապրեցինք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ճակատագրի հարցը բարդ է, ժամանակը հավասար աչքով չի նայում իր զավակներին, ոչ ոք չգիտի՝ առջևում ինչ կա, ով է սպասում իրեն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ է սպասում…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այդ հարցը պատասխան չունի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խորհրդավոր մարդ եք, թվում է՝ ձեզ և՛ ճանաչում եմ, և՛ չեմ ճանաչում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Փորձեք ճանաչել, դա կկրճատի ձեր անհանգիստ, լարված սպասումի ժամանակը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այո, ես շատ անհանգիստ եմ, չգիտեմ՝ վիրահատությունը ինչպես կավարտվի, բժիշկը երեկ ու այսօր առավոտյան ոչ մի հուսատու խոսք չասաց, նայեցի նրա աչքերին, ու վախը պատեց ինձ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ամեն ինչ լավ կլինի, հավատացնում եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեզ համար հեշտ է հեռվից բառեր շռայլել, քառասուն տարի նա իմ կինն է, նրան գիտեմ, ինչպես ոչ ոք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գթությունը և խիղճը ժամանակային ու տարածական սահմաններ չեն ճանաչում, նրանք միշտ վշտի, դժբախտության, ցավի հետ են:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի ասեք այդ բառերը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ո՞ր բառերը…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խիղճ և գթություն:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հասկանում եմ, ձեր կնոջ ծանր վիճակը խղճահարության ալեկոծություն է առաջացրել ձեր հոգում: Դուք խեղդվում եք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ճիշտ կռահեցիք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այս պահին անսահման գթասրտությամբ եք համակված նրա խեղճ ու անօգնական վիճակի հանդեպ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այո, այո:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հուսահատությունը ամպի պես իջել է ձեր հոգուն, մթնեցրել աչքերը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երբ հիշում եմ բժշկի լուռ, անփայլ, մտահոգ աչքերը, մարմինս փշաքաղվում է, թվում է՝ նա ոչ միայն կնոջս է վիրահատելու, այլև ինձ, ու չի մնում հույսի ոչ մի շող:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Բժիշկների հայացքը խաբուսիկ է: Մի հավատացեք նրանց ոչ ժպիտին, ոչ տխրությանը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հապա ինչի՞ն հավատամ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձեր ներքին ձայնին: Այդ ձայնն ասում է, որ դեռ լավ օրեր կգան ու և արև կլինի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Գուցե ձեզ համար արև կլինի, բայց իմ հիվանդը, հասկանո՞ւմ եք, շատ ծանր է, գրեթե անհույս:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գրեթե-ն նշանակում է, որ հույս կա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ է այդ հույսը դաժան իրականության համեմատությամբ՝ սուտ ու դատարկ բան:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հասկանում եմ, հիմա մտաբերում եք ձեր երկար կյանքը նրա հետ, անհամար ժամերի, օրերի, ամիսների ու տարիների ոսկե շղթան ու մղկտում, վախենում եք կորցնել այդ կյանքը: Դուք հիշում եք նրա երիտասարդությունը: Նա գեղեցիկ էր: Երբ անցնում էր փողոցով, բոլորը ժպտում էին ու մտքում ասում՝ որքա՛ն գեղեցիկ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ գիտեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սիրո՞ւմ եք նրան:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր ի՞նչ գործն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այս րոպեին ձեր հոգում արթնացել է այդ հին ու թանկ սերը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Սովոր չեմ խոստովանել, ես ուրիշներից եմ խոստովանություն կորզում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Առաջին սերը միշտ մարդու հետ է: Որքան ծերանում ենք, նա փայլում է ավելի շքեղորեն: Նա մեզ ապրեցնում է: Համատարած մութ գիշերում ու ցուրտ լռության մեջ նա երևում է, ինչպես աստղը՝ մոտիկ ու հեռու, իրական ու հեքիաթային, բոլորինը և միայն քոնը, միայն քոնը: Քանի դեռ նա ապրում է, մենք էլ ենք ապրում: Երբ նա խավարի՝ մենք ևս կմեռնենք նրա հետ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ընկեր աֆրիկացի, ի՞մ մասին եք խոսում, թե՞ ձեր:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չգիտեմ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր անձն ինձ հետաքրքիր չէ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աշխարհում չկա անհետաքրքիր մարդ, որովհետև ամեն մեկը գաղտնիք ունի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞րն է ձեր գաղտնիքը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կարծում եք՝ գիտե՞մ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եթե դուք չգիտեք, ո՞վ գիտի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աստված:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հավատում եք Աստծո՞ւն:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աստծուն ու ձեզ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինձ ինչո՞ւ եք հավատում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դուք մարդ եք:

Բուժքույրը պատգարակի վրա բերում է սպիտակ սավանով ծածկված հիվանդի, որի գլուխը բաց է, ձեռքերից մեկը՝ մերկ ու անուժ կախված: Գուրգեն Բագրատունին ելնում է, շփոթ քայլերով ուղեկցում մինչև վիրահատարան:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կի՞ն էր, թե՞ տղամարդ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ծե՞ր էր:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երեսունից ոչ ավելի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ ամուսինն այստեղ չէ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այստեղ ընդամենը երկու բազկաթոռ կա՝ ձերը և իմը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Թող կանգնի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա չի ուզում կանգնել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ եք ինձ այդպես նայում: Աչքերով ուզում եք թափանցել ներսս:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հանկարծ ինձ թվաց՝ ձեզ ինչ-որ տեղ տեսել եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Որտե՞ղ, ե՞րբ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չեմ տեսել…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Լավ նայեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ, չեմ տեսել: Եթե հանդիպած լինեի, դուք էլ ինձ կճանաչեիք, բայց չեք ճանաչում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եվ չեմ ուզում ճանաչել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իմ ու ձեր միջև մի տարբերություն կա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞րն է այդ տարբերությունը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ուզում եմ ձեզ ճանաչել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հանեք ձեր միջից այդ կեղտոտ ցանկությունը, լսո՞ւմ եք, ինձ չնայեք այդպես, չկարծեք՝ սովորական թոշակառու եմ, իմ բնավորությունը չգիտեք, ես վրեժ կլուծեմ ձեզնից:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի բարկացեք… Միշտ մտածել եմ, որ մարդուն հնարավոր չէ հարգել առանց նրան ճանաչելու: Ինձ այդպես են դաստիարակել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ովքե՞ր:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ծնողներս և ուսուցիչներս:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Վտանգավոր, տգեղ ու նաև անկիրթ դաստիարակություն՝ փորփրել ուրիշի կյանքը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պիտի ճանաչես, որ կարողանաս սիրել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր սիրո կարիքը չունեմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ – Բոլորս բոլորի հոգատարության, սիրո, խնամքի կարիքն ունենք, չե՞ք տեսնում մեր՝ առանց այն էլ դաժան, իրականությունը որքան է դաժանացել, ուժեղները խոշտանգում են, ուտում թույլերին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչպես Աֆրիկայի ջունգլիներում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մարդկանց աշխարհում ավելի ահավոր է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի օգտվեք այս քաոսից ու սանձ դրեք ձեր լեզվին, այլապես կարող եք մի օր ծանր վիճակում հայտնվել: Երբ ժամանակի անիվը շրջվի, ու դուք ողջ լինեք, պիտի պատասխան տաք այսօրվա համար:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Անիվը չի շրջվի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Անիվի կառուցվածքն այնպիսին է, որ կարող է ամեն պահ շրջվել, նա կլոր է, հավասար հաջողությամբ և՛ առաջ է գլորվում, և՛ ետ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դա մեծ դժբախտություն է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Անիվի՞ համար:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մարդկանց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ուզում եմ ձեզ լավություն անել: (Նայում է վիրահատարանին:) Դուք էլ այնտեղ հիվանդ ունեք, Ռոստովից հասել եք Երևան, տագնապում եք նրա բախտի համար, ձեզ հասկանում եմ, ձեր զգացմունքները գնահատում եմ, ձեզ խղճում եմ, թեև խղճահարության արժանի չեք, ձեր մտածողությունը կոտոշներ ունի, որոնք այլ պայմաններում արմատախիլ կանեի, այդ ժամանակ ինձ երբեք չէիք մոռանա…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մարդուս արտաքինն ու խոսվածքը հաճախ որքա՛ն խաբուսիկ են, խորքում դուք առաքինի ու խղճով մարդ եք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր միամտությունը ձեզ կկործանի, եթե արդեն չի կործանել: Ձեզ թույլ եմ տալիս հեռանալ, գնացեք այստեղից, ես ձեզ չեմ տեսել, ահա իմ լավությունը ձեզ, ինձ մենակ թողեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ո՞ւր գնամ… Այստեղ ծանոթ չունեմ, բացի նրանից… (Նայում է վիրահատարանին:)
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Գնացեք հիվանդանոցի բակը, այնտեղ ծառեր կան, նստարաններ, զբոսնեք, մինչև վիրահատությունն ավարտվի ու լուր ստանաք: Պայմանավորվեցինք, մենք իրար չենք տեսել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այս բազկաթոռն ազատ կմնա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կանչեք քիչ առաջ ներս տարված երիտասարդ կնոջ ամուսնուն, թող նստի ձեր տեղը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պահակը չի թողնում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Պահակից պահանջելու պես խնդրեք, որ երիտասարդ կնոջ ամուսնուն շտապ թողնի վերև, ասեք՝ երկու բազկաթոռներից մեկն ազատ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա ինձ չի լսի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խնդրեք ու հրամայեք իմ անունից:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձեր անունը չգիտեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Պատահական անուն ասեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բայց դա կարող է ձեր անունը չլինել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա չի իմանա, որ իմ անունը չէ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Խաբել չեմ կարող:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա չի իմանա, որ խաբում եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես չեմ կարող ինձ խաբել: Այստեղից չեմ գնա, սա իմ բազկաթոռն է: (Նստում է, ոտքը գցում ոտքին, վերցնում ծալծլված թերթը, դեմքը նրանով փակելով՝ կարդում է:)

Վիրահատարանից ելնում է բուժքույրը՝ վիրահատվածի պատգարակով: Շմավոն Դուրգարյանը կանգնում, հայացքով ուղեկցում է անձայն հեռացող պատգարակին:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ էր…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չտեսա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞ղջ էր, թե՞ մեռած: Տղամա՞րդ էր, թե՞ կին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Տղամարդ էր:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եթե չեք տեսել, ինչպե՞ս իմացաք… ո՞վ ասաց, ե՞րբ ասաց ու որտե՞ղ ասաց:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Զգացի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր հիվանդը տղամա՞րդ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ – Կին է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ – Չասեք՝ նա ձեր ինչն է, ինձ չի հետաքրքրում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (դեմքը դեռ ծածկված է թերթով): Ինչո՞ւ չի հետաքրքրում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հարցերը ես եմ տալիս:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ո՞րն է հաջորդ հարցը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այսօրվա թերթերը ի՞նչ են գրում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մերձբալթյան հանրապետություններն ուզում են ինքնորոշվել: Ածխահատները գործադուլ են անում: Երկրի շատ շրջաններում սով է: Պայքար, պայքար մինչև վերջ… Հայ ժողովուրդ, քո միակ փրկությունը քո միասնական ուժի մեջ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք է՞լ եք այդ կարծիքին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գործելու հնարավորություն չեմ ունեցել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞վ են կապված եղել ձեր ձեռքերը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սառույցով:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հիմա շղթայված չեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Արդեն երկար ժամանակ ազատ եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Քանի՞ տարի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այսօր առավոտից:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ պատահեց այսօր առավոտյան:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գնացքից իջնելով՝ կայարանի հրապարակում հանդիպեցի մի քանի հազար երեխաների, որոնք բռունցքները վեր պարզած երգում էին: Ես հուզվեցի ու լաց եղա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ տեսավ ձեր արցունքները:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սասունցի Դավթի ձին տեսավ ու կրակոտ խրխնջաց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հեղափոխության օրերին ժողովրդի հե՞տ էիք, թե՞ ժողովրդի դեմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այդ ժամանակ դեռ չէի ծնվել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ եթե սխալմամբ ծնվա՞ծ լինեիք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ծաղիկներ կհավաքեի, դրանք գեղեցիկ են ու ազնիվ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ էիք անում, օրինակ, 1937 թվականին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սովորում էի Րաֆֆու անվան դպրոցում, շատ չանցած դպրոցի անունը փոխեցին, գրողի կիսանդրին ու պատվանդանը ջարդեցին, գրքերը գրադարաններից հավաքեցին ու տարան մութ, խոնավ նկուղները, որ փտեն, անունն ու հիշատակը թերթերում, ժողովներում կեղտոտեցին ամենազազրելի հայհոյանքներով:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Վիրահատարանում լռություն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչո՞ւ լռեցիք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Լռեցի՞…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Արդեն երեք ժամ է՝ չեք խոսում, հարցեր չեք տալիս:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր դեմքը կարծես ինձ ծանոթ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իմ դեմքը ծածկված է թերթով, չեք կարող ինձ ճանաչել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ծալեք թերթը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (թերթը դնում է սեղանիկին, նայում զրուցակցին): Ռոստովից այսօր առավոտյան եկա, գնացքով, որ իմ մոտիկությամբ թեթևացնեմ հարազատիս ծանր վիճակը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (ուշադիր նայում է): Ոչ, ձեզ անցյալում չեմ տեսել, չեմ ճանաչում… Եվ ինչո՞ւ պետք է ճանաչեմ… Ինչո՞ւ եք ինձ ստիպում ճանաչել ձեզ… Եթե կարծում եք, որ դա կօգնի ձեր հիվանդին, կառողջացնի նրան, չարաչար սխալվում եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա չգիտի, որ այստեղ եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (նայում է վիրահատարանի կողմը): Նա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կի՞ն է, թե՞ տղամարդ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կին է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այն երիտասարդ կի՞նը, որի ամուսինը հիվանդանոցի բակում է, որին պահակը չի թողնում ներս մտնել, որն անհանգիստ քայլում է ծառուղիով ու անվերջ ծխում… Դուք այդ կնոջ հա՞յրն եք: Նա ձեր աղջի՞կն է: Այն տղամարդը ձեր փեսա՞ն է: Դուք նրա անե՞րն եք… Մեկ ա՞յլ կապ կա ձեր միջև:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես չեմ ճանաչում նրանց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ուրեմն, եկել եք ուրիշի համար, թեև լավ կլիներ, որ հարազատական զգացմունքներ տածեիք նաև այդ կնոջ նկատմամբ: Նա երիտասարդ է, գեղեցիկ, անօգնական, նրա ամուսինը հուսահատության մեջ է, արդեն երկրորդ տուփն է ծխում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչո՞ւ չեք գնում նրա մոտ: Գնացեք, մի քիչ զրուցեք, մարդավարի կիսեք նրա վիշտը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ – Ի՛նչ գործ ունեմ անծանոթի հետ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Միասին գնանք, մխիթարենք նրան:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մինչև կնոջս վիրահատությունը չավարտվի, այստեղից մի քայլ չեմ հեռանա: Սա իմ աթոռն է: (Նստում է, վերցնում թերթը, առանց դեմքը փակելու կարդում է:)

Երևում է բուժքույրը՝ դանդաղ հրելով պատգարակը, որի վրա սպիտակ սավանով ծածկված հիվանդի գլուխը բաց է, ձեռքերից մեկը՝ մերկ ու անուժ կախված: Ո՞վ է նա. տղամա՞րդ, թե՞ կին: Բագրատունին բարձրանում է տեղից, ձեռքը դնելով պատգարակին, քայլում է մինչև վիրահատարանի դուռը:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (չշրջվելով): Ներս չգնաք, զգուշացնում եմ, վիրահատարան չմտնեք, ձեր մեջ ապրում է ժամանակակից քաոսի շատ վտանգավոր ախտը, հիվանդները կարող են վարակվել, նրանց թույլ մարմինները չեն դիմանա այդ ժանտախտին և արագ կմահանան, խնայեք նրանց կյանքը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ի՞նչ են գրում այստեղի թերթերը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աֆրիկայում շոգ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իսկ Սիբիրո՞ւմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձյուն է գալիս: Գետերը սառցակալել են: Փչում է քամին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այդքան հասարակ ճշմարտություն ասելու համար արժե՞ թերթ հրատարակել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խմբագրին հարցրեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բոլորս հիվանդ ենք: Տարբերությունն այն է, որ շատերն այդ գիտեն ու դժբախտ են, շատերն այդ չգիտեն ու երջանիկ են:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր բառերն ու ձայնը չլսեցի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հասարակությունը ծանր հիվանդ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չեմ ուզում ձեզ գրողի ծոցն ուղարկել, երբ ձեր հարազատին են վիրահատում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Եթե ձեր դեմքը թերթով ծածկված չլիներ, կճանաչեի ձեզ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իմ դեմքը բաց է: (Լրիվ բացում է թերթը՝ փակում դեմքը:)
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (երկար, ուշադիր նայում է): Ոչ, չեմ ճանաչում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ ես ձեզ ճանաչում եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ո՞վ եմ ես:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ապրում եք Ռոստովում: Այսօր առավոտյան գնացքով եկաք Երևան, որպեսզի բարոյապես թեթևացնեք ձեր հիվանդի վիճակը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ռոստովում երբեք չեմ ապրել: Ուր էլ գտնվել եմ, զգացմունքներով, մտքով ու սրտով, աչքերով եղել եմ Երևանում, որտեղ նա է: (Նայում է վիրահատարանին:)
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չեմ սիրում, երբ նստած եմ, իսկ ինձ հետ խոսում են կանգնած: Նստածը, սովորաբար, մեղադրյալն է, իսկ կանգնում է քննիչը, նա կանգնում է մեղադրյալի գլխավերևում ու հարցեր տալիս: Հո չե՞ք կարծում, որ մեղադրյալը ես եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (նստում է): Մարդու մեջ մեղավոր ու մեղադրյալ տեսնելու համար պետք է շատ դաժան հոգի ունենալ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ես ավելի անկեղծ եմ, քան դուք: Ասացի, որ այսօր վիրահատում են կնոջս, իսկ դուք խորհրդավոր լռում եք՝ ո՞ւմ համար եք Ռոստովից հասել այստեղ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երիտասարդ կնոջ համար չեմ եկել, որի ամուսնուն պահակը ներս չի թողնում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեզ չեմ հավատում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երդվում են, նրա համար չեմ եկել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ… Մի՞թե նա գեղեցիկ չէ, մի՞թե արժանի չէ ձեր սիրուն ու կարեկցանքին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ուզում եք՝ նրա՞ համար անհանգստանամ ու տառապեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Միայն նրա համար, ուրիշ ոչ մեկի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այո, այդ գեղեցիկ, երիտասարդ, աննման կինն ինձ բերեց այստեղ: Նրան սիրում եմ հին ու անանց սիրով: Չկա ավելի մեծ ողբերգություն, երբ մահանում է սերը: Ավելի լավ է դու մեռնես, անէանաս աշխարհից, քո մարմինը հող ու փոշի դառնա… Գնացքը կայարաններում չէր կանգնում, ամայի, անմարդաբնակ վայրերում էր կանգնում, որտեղ մեզ ստիպում էին իջնել ու հոգալ բնական պահանջները: Մի անգամ հատակին, կողքիս նստած մարդը շշուկով հարցրեց՝ ո՞ւր ենք գնում: Չպատասխանեցի, որովհետև ես էլ չգիտեի: Մեր վագոնում տղամարդիկ էին, հաջորդում՝ կանայք: Մի անմեղ, միամիտ ու հիանալի երիտասարդ կար, սիրահարվեց հարևան վագոնի կանանցից մեկին՝ առանց նրան տեսնելու: Նրա սիրտը տառապում էր սիրուց, լուռ խելագարվում, ու նա մի խավար գիշեր նեղ դռնից իրեն նետեց գնացքի անիվների տակ: Նրան այլևս տեսնող չեղավ: Բայց նա ապրում է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (թերթը հեռացնում է դեմքից, զայրալից նետում սեղանիկին): Ստո՛ւմ եք, ուրիշի համար եք եկել: Նա ձեր հայրը չի՞… կամ եղբայրը… Հորեղբայրը կամ հորեղբոր տղան… Աները… Կամ ձեր որդին, միակ որդին, նա ձեր որդի՞ն է, որին լքել եք ստորաբար ու հիմա եկել եք ձեր հանցագործություններն ու մեղքերը քավելու:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ – Ասացի՝ նա կին է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր քո՞ւյրը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Քույր չունեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մա՞յրը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երբ գնացքն անցնում էր ցուրտ անտառներով, մայրս արդեն չկար, հետո իմացա՝ մահացել էր վշտից, լուսանկարս՝ ծոցում, անունս՝ շուրթերին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ – Չասե՛ք նրա անունը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իսկ հայրս, որ ջութակահար էր, խելագարվեց: Նրան տարան հոգեբուժարան, որտեղ և մեռավ: Գերեզմանի տեղն անհայտ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բայց նա գերեզման ունի: Ամեն մարդ գերեզման ունի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրա գերեզմանը երկիրն է, այդ անչափելի զոհասեղանը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հորաքույր ունե՞ք… Տղամարդիկ մոր նման սիրում են հորաքույրներին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հորաքրոջս համար չեմ եկել: Եվ հետո՝ հորաքույր չունեմ, լավ կլիներ՝ մի հորաքույր ունենայի ու հիմա գնայի նրա տուն, գրկեի, համբուրեի նրան:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մորաքույր է՞լ չունեք, կամ մորաքրոջ աղջիկ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Քույր չունե՞ք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ – Ասացի՝ չունեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ չունեք: Գոնե մի քույր ունենայիք: Ինչո՞ւ չունեք… Նա ձեր մանկության ընկերուհի՞ն է, որին կապված եք թանկ հիշողություններով, այդպես էլ ասեք, ինչո՞ւ եք թաքցնում, նա մինչև այժմ համակրո՞ւմ է ձեզ, խոստովանեիք հենց սկզբից, այս դատարկ խոսակցությունը չշարունակվեր: Իզուր բորբոքում եք իմ երևակայությունը, կասկածներ առաջացնում ձեր անձի նկատմամբ, անվստահության տեղիք տալիս:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կյանքն ամայացրեց իմ մանկության կապույտ դաշտը, դա ամենածանր հարվածներից մեկն է, որ նա հասցրեց ինձ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա ձեր մանկության ընկերուհին է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Համաձայնեք, որ ձեր մանկության ընկերուհին է, ստորագրեք իմ այս եզրակացության տակ, և ամեն ինչ լավ կլինի, դուք կխաղաղվեք, ձեզ համար կյանքը կհոսի բնական հունով:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրա հետ ծանոթացա շատ ավելի ուշ, երբ արդեն համալսարանի ուսանող էի: Նա իմ մանկության ընկերուհին չէ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իմ բարի խորհուրդն է՝ մի համառեք: Նա ձեր մանկության ընկերուհին է, ու դա շատ լավ է: Դուք եկել եք նրա համար: Դա ձեր բարոյական բարձր ու գեղեցիկ նկարագրի ապացույցն է: Ամեն մարդ ձեր սիրտն ու հոգին չունի և չի կարող ունենալ: Հիացած եմ ձեզնով:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիմա փորձում եք ցանկությունը ներկայացնել որպես իրականություն: Ես էլ կուզեի մանկության ընկերուհի ունենալ, բայց այդ հեռավոր տարիներից, ազնիվ խոսք, որևէ անուն ու դեմք չեմ մտաբերում, բոլորը հիշողությունիցս ցնդել են, վաղուց չկան, նրանց տեղում ուրիշ հուշեր են, որոնք ինձ տանջում են, քուն ու դադար չունեմ, չեմ կարողանում ու արդեն չեմ ուզում ազատվել սրանցից, մինչև գերեզմանիս դուռը կլինեն ինձ հետ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մանկության մի ընկերուհի ունեմ: Ինձ ու կնոջս հաճախ հրավիրում է իր տուն: Նա հիանալի կարկանդակներ է պատրաստում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձեզ նախանձում եմ: Ես կարկանդակ շատ եմ սիրում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Թեյո՞վ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այո, թեյով:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նկատի ունեցեք, երբ կարկանդակը թաթախում ես թունդ ու քաղցր թեյի մեջ, և՛ կարկանդակն է ավելի քաղցրանում, և՛ թեյը, դրանք քաղցրացնում են իրար: Նա ձեզ համար կարկանդակներ չի՞ պատրաստում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ո՞վ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (նայում է վիրահատարանին): Ձեր մանկության ընկերուհին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա մանկության ընկերուհի չէ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Զարմանալի մարդ եք, ինչո՞ւ եք հրաժարվում ձեր մանկության ընկերուհուց:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չեղածից չեն հրաժարվում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ – Սա խա՞ղ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ, ճշմարտություն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հիացած եմ ձեր համառությամբ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իսկ ձեր համառությունն ինձ զարմացնում է, ամեն կերպ փորձում եք նրան ինձ ընկերուհի դարձնել, կամ քույր, կամ հորեղբոր աղջիկ, կամ մորաքույր… Նա ոչ մեկն էլ չէ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հո չե՞ք ուզում ասել, որ նա ձեր…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ի՞նչ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չեմ կարողանում գտնել բառը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի հուզվեք…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ դուք ինչո՞ւ եք հանգիստ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես բառը գիտեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչպիսի՜ չարամիտ կատակ… Ուզում եք ասել՝ նա ձեր կի՞նն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա իմ կինն է:

Լսելի են դառնում ժամացույցի վայրկյանները: Վիրահատված հիվանդի պատգարակը դուրս է բերում բուժքույրը: Դուրգարյանն ու Բագրատունին կանգնում, մեկ-երկու քայլ անելով՝ անշարժանում են և անհանգիստ, խռովահույզ հայացքով ուղեկցում:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իմ բազկաթոռին չնստեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մտքովս էլ չի անցնում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ոչ, հասկացա, ուզում եք գրավել իմ աթոռը, իզուր չփորձեք, արյուն կթափվի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Որոշել եմ կանգնել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ուզում եմ կանգնել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նստեք ձեր բազկաթոռին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դա երիտասարդ կնոջ ամուսնու տեղն է: Գնամ, կանչեմ: (Հեռանում է մի քանի քայլ:)
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ – Վերադարձե՛ք: Ուզում եմ վերջնականապես համոզվել, որ ձեզ չեմ ճանաչում ու երբևիցե չեմ տեսել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (դանդաղ վերադառնում, անշարժանում է զրուցակցի առջև): Իսկ ես ձեզ ճանաչում եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հիմարություն, մեծ հիմարություն… Բավականին լավ երևակայություն ունեք, նախանձում եմ, նախանձում եմ… Անվերջ հնարում եք, ավազի վրա պատմություններ գրում, ստեղծում եք այս կամ այն սուտը և հավատում նրան: Դուք տաղանդ եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես կարող էի տաղանդավոր պատմաբան դառնալ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եվ ի՞նչ էիք ապացուցելու ժամանակակից մարդկանց… որ նրանք առաջացել են կապիկի՞ց:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դա հիանալի կլիներ… Նրանք առաջացել են բորենուց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նույնիսկ ոչ գայլից, այլ բորենո՞ւց… Առաջին անգամ եմ լսում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բորենու իրանը կարճ է, պարանոցը՝ հաստ: Գլուխը մեծ է, բայց ոչ թե խելքից, այլ բթությունից: Հզոր ծնոտներ ունի, երկար, ցցված ականջներ: Ոտքերն ուժեղ են, չորսական մատներով, հետագայում մարդ-բորենին ձեռք բերեց նաև հինգերորդ մատը, որ թաթի մի հարվածով գետնին տապալի իր զոհին ու լափի արյունը: Բորենին գիշերային կյանք է վարում: Իմ բոլոր հանդիպումները նրա հետ եղել են գիշերը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ասացեք, խնդրեմ, ինչպե՞ս փրկվեցիք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Փրկվեցի՞… Ես կորցրի ամեն ինչ՝ հարազատներիս, կնոջս, իմ գիտական հետաքրքրությունները, Երևանը, որտեղ ծնվել ու հասակ էի առել, համալսարանի մերձակա պուրակը՝ իմ ու նրա սիրո օրրանը…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք ապրում եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ի՞նչ է ֆիզիկական գոյությունն առանց մարդկային ու հոգևոր արժեքների՝ դատարկ կյանք: Նա խնայեց իմ կյանքը ոչ թե ինձ համար, այլ որ խիղճը չտանջի իրեն, վերջնականապես չոչնչանա ինքն իր աչքում, մի քիչ մարդ մնա: Իմ սեփական կյանքը բաշխելով ինձ՝ նա մտածեց իր ու միայն ի՛ր մասին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բորենին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մնացեք այստեղ, շուտ կվերադառնամ: (Մի քանի քայլ հեռանում է:)
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ո՞ւր եք գնում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ուզում եմ կանչել երիտասարդ կնոջ ամուսնուն, թող գա, նստի իմ տեղը, ես կկանգնեմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չգնաք… ես վախենում եմ մենակ մնալ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ եք վախենում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (շրջվում, նայում է վիրահատարանին): Հանկարծ նրան վատ բան կպատահի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի վախեցրեք, մի քայլ այստեղից չեմ հեռանա:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նստեք բազկաթոռին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բայց, ձեր կարծիքով, ի՞նչ կարող է պատահել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Վախենում եմ նույնիսկ մտածել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի մտածեք, խնդրում եմ ու պահանջում, մի մտածեք… Թե չէ նորից մի սուտ, լրիվ սուտ ու անիրական պատկեր կհնարեք, որը հանկարծ ճիշտ դուրս կգա:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Քառասուներկու տարի մտածում եմ նրա մասին ամեն օր ու ժամ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հիմա անջատեք ձեր ուղեղը: Մոռացեք նրան:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չեմ կարող:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կարող եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չեմ կարող, հասկացեք ինձ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Պիտի կարողանաք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Անհնար է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երբ քառասուներկու տարի անդադար մտածում ես՝ կարելի է արդեն չմտածել, ամեն ինչ մոռանալ, անջատել ուղեղն ու հիշողությունը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի խոշտանգեք հիշողությունս:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իզուր համառում եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի չարչարեք զգացմունքներս:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (երկու ձեռքով կառչում է զրուցակցի օձիքից և ամբողջ ուժով, կատաղությամբ ցնցում նրան): Մոռացեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ – Ո՛չ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հրաժարվեք ձեր սրտից… Անջատեք ձեր տխմար ուղեղը… Հանգիստ թողեք ինձ… Ձեր զոհը չեմ դառնա… Մոռացեք… Խեղդեք ձեր հիշողությունը… Մոռացեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ… Ոչ…

Նրանք շնչասպառ հեռանում են իրարից, երբ աղմուկին անմասնակից՝ երևում է բուժքույրը՝ դանդաղ հրելով սպիտակ սավանով ծածկված հիվանդի պատգարակը: Հիվանդի գլուխը բաց է, մի ձեռքը՝ մերկ ու անուժ կախված: Վիրահատարանի դուռն անձայն բացվում է, նրանք մտնում են ներս:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ասում եք, Աֆրիկայում ցո՞ւրտ է… Իսկ Սիբիրո՞ւմ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ահավոր շոգ է… Փչում են տաք քամիները…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կարիք չկա գնալ երիտասարդ կնոջ ամուսնու ետևից, նա այստեղ անելիք չունի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ազատ աթոռ չկա, որ նստի, հո չի՞ կանգնելու:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մեղք է, ինչո՞ւ կանգնի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այս աթոռը իմն է, մյուսը՝ ձերը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Թերթ էլ չի ուզում կարդալ, նա ծխում է ու մտածում միայն իր կնոջ մասին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Որին սիրում է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նրանք երեխա ունե՞ն:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Տղա և աղջիկ: Դուք երեխա չունե՞ք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մենակ եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իմ երեխան մահացավ, երբ երեք տարեկան էր:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք էլ եք մենակ: Մենք անհուսորեն մենակ ենք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես մենակ չեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք ավելի մենակ եք, ճակատագրական մենակությունը մեզ կապում է իրար:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իմ երեխան ինձ հետ է: Նա մի հրաշք աղջիկ էր, կապույտ աչքերով, ինչպես մայրը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աֆրիկայում պետք է որ շոգ լինի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աֆրիկայում չեմ եղել, երևի շո՛գ է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ Սիբիրում ցուրտ է, եթե ձյուն է գալիս, գետերը սառցակալում են:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Շատ ցուրտ ու սառնամանիք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Թերթերն էլ դարձել են անհետաքրքիր:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բոլորը նույն բանն են գրում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ու լույս են տեսնում նույն անորակ թղթի վրա:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գոնե մի բաժակ դառը սուրճ լիներ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Գերադասում եմ թունդ թեյը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Քաղցր կարկանդակով:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Որտեղի՞ց գիտեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կարծում եմ, քաղցր կարկանդակ եք սիրում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ռոստովից այսօր առավոտյա՞ն եկաք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գնացքը երեք ու կես ժամ ուշացումով տեղ հասավ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք, իհարկե, հիշում եք պրոֆեսոր Գ. Ա.-ին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչպես չէ… Մեր սովորելու տարիներին համալսարանի ռեկտորն էր:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բարձրահասակ ու չափազանց քաղաքավարի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Միշտ կոկիկ ու մաքուր հագնված:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կարմիր փողկապ էր կրում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բոլորը հարգում էին նրան:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Գնաց Սիբիր ու չվերադարձավ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ասում են՝ կախվեց իր կարմիր փողկապով:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ է ձեր կնոջ անունը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Արտակարգ մի անուն…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Անահի՞տ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրա մեհյանը գտնվում էր Բարձր Հայքի Եկեղյաց գավառի Երիզա ավանում, ուր նրա պաշտամունքն այնքան էր տարածված, որ ամբողջ գավառը կոչվում էր նրա անունով:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա իր անունը չփոխեց, ոչ էլ ազգանունը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրա անունը կնքել էին հայրն ու մայրը, նա իր անունը չէր կարող փոխել ու չէր ուզում, նա սիրում ու հարգում էր ծնողներին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աշխարհագրություն է՞լ գիտեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պատմություն իմացողը շատ բան գիտի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չեմ հասկանում, ի՛նչն է պատճառը, որ Աֆրիկայում շոգ է, իսկ Սիբիրում՝ շատ ցուրտ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գետերն էլ սառցակալում են:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աֆրիկայում ինչո՞ւ ձյուն չկա:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գետերը չեն սառցակալում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խայտառակություն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չփորփրենք մեր հոգիները, երկուսս էլ մեղք ենք, բոլորը մեղք են, մարդիկ մեղք են, կյանքն անվերադարձ անցնում է, իսկ նրանք չեն արժանանում սիրո ու մխիթարանքի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Պատկերացնո՞ւմ եք, իմ կնոջ անունը ձեր կնոջ անունն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Տարօրինակ ճակատագիր:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Տառ առ տառ նույնն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ – Նույն անունը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նույն տառերը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նույն աչքերը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նույն դեմքը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դեմքը փոխված կլինի, այսքան տարի է անցել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մազերը ճերմակել են:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Տառապելուց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խորշոմներ են հայտնվել պարանոցին:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իսկ ձայնը առաջվանն է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խոսում ու ծիծաղում է երիտասարդ օրերի ձայնով:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այժմ էլ գեղեցիկ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այս տարիքում ուրիշ ոչ մի կին այդքան գեղեցիկ չէ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Որքան գեղեցիկ է քնած ժամանակ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Քնի մեջ տխուր է լինում: Ընդհանրապես, նրա ուրախ պահերն այնքան էլ շատ չեն:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի՞թե…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մեր երկար, համատեղ կյանքն աչքի չընկավ ուրախություններով: Բայց, թվում է, մենք երջանիկ ենք եղել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իհարկե:

Նախ լսվում են ժամացույցի վայրկյանները, հետո վիրահատարանի դուռը բացվում է, սպիտակ սավանով ծածկված պատգարակով հայտնվում է բուժքույրը: Զրուցակիցները տարբեր կողմերից մոտենում են, քայլում հընթացս, հանկարծ Դուրգարյանը սավանը կտրուկ ետ է քաշում. պատգարակին ոչ ոք չկա: Դատարկ պատգարակը, բուժքույրը, գետնին քսվող սպիտակ սավանը դանդաղ հեռանում են՝ հերոսներին թողնելով շփոթության ու երկյուղի մեջ:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա հոգին ավանդել է…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ… նրան մի բառ էի ասելու, դրա համար եկա…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ աշխարհը սևացրիր գլխիս…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հանգստացեք… Անկարելի է… Հանգստացեք…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ես ամեն ինչ արի, որ ուրախ լինես…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հանգստացեք…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հիմա ինչպե՞ս ապրեմ իմ ծանր մենակությունը, իմ խաթարված կյանքը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հանգստացեք…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի մխիթարեք ինձ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի՞թե նա խոսում է հրեշտակների հետ և արդեն ինձ չի լսում, ինձ չի տեսնելու…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չեմ ուզում հավատալ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես ձեզ ատում եմ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ – Լռե՛ք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես շատ էի ուզում նրան տեսնել, նրա դեմքն արդեն աղավաղվում էր իմ մտապատկերում, դա ահավոր ցավ ու տառապանք էր ինձ համար…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հանգստացեք, հանգստացեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այստեղ պատմությունն ավարտվում է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չի ավարտվում, հանգստացեք… Մահացել է ուրիշը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երիտասարդ կի՞նը, որի ամուսնուն չթողինք վերև բարձրանալ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Գուցե նա…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Եթե նա այստեղ լիներ, կինը չէր մահանա, նա կփրկեր կնոջը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չգիտեմ… կփրկե՞ր, թե՞ կսպաներ:

ԵՐԿՐՈՐԴ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆ
Հիվանդանոցի նույն սրահը: Բուժքույրը պատգարակի վրա բերում է հերթական հիվանդին՝ ծածկված սավանով, գլուխը բաց, մի ձեռքը՝ մերկ ու անուժ կախված: Մտնում են վիրահատարան: Սեղանիկի մոտ նստած են երկու հերոսները, նրանք փոխել են իրենց տեղերը: Դարձյալ և միշտ գործողության ընդհանուր ֆոնը սպիտակ գույնն է ու լռությունը:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Անցյալն արդեն թանձր մշուշների մեջ է, ներկան կա ու չկա, իսկ ապագան կարող է և գոյություն չունենալ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երբ մոտեցաք բժշկին, ի՞նչ ասաց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հանգստացեք… Նա համոզված է, որ ամեն ինչ լավ կլինի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրան հավատո՞ւմ եք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ոչ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրան ասացի՞ք, որ մահը պետք է բացառվի, ամեն մարդու մահը՝ աշխարհի մահ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դա չասացի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչո՞ւ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա շտապում էր վիրահատարան:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Եթե բժիշկը ամենակարևորը չգիտի, կարող է սխալվել, անտարբեր լինել, կույր ու պարզապես անսիրտ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա կույր չէ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բոլորն ուզում են կույր լինել, որպեսզի չտեսնեն՝ ինչ է կատարվում իրենց շուրջը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի հուզվեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դուք էլ եք հուզված:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բախտը Անահիտին կխնայի ինձ համար:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իմ դեպքում նրա փրկվելու հնարավորությունը հավասար է զրոյի: Չարության զինվորները ջարդուփշուր կանեն նրան, ոչինչ չի մնա ոսկե հիշողություններից: Բախտը կկիսվի իմ ու ձեր միջև, իսկ դա նշանակում է, որ բախտի ձեր բաժինը կիսով չափ, եթե ոչ ավելի, կփոքրանա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ Ռոստովից եկաք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բախտը չի ճանաչում տարածության սահմանափակումներ, նա ինձ կգտներ նաև Ռոստովում, Աֆրիկայում, Սիբիրում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ Սիբիրից եկաք… Ինչո՞ւ չգնացիք Աֆրիկա, որտեղ շոգ է…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հանգստացեք… Մի հուզվեք… Կգնամ բժշկի մոտ ու նրան կպատմեմ իմ ամբողջ կյանքը, նա ինչ-որ բան կհասկանա: (Ոտքի է ելնում:)
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բժիշկը վիրահատութան է, ձեզ լսելու ժամանակ չունի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրան մի բառ պիտի ասեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞ւմ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրան…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞ւմ…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Առաջին անգամ եմ հանդիպում այսքան անհասկացող մարդու:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞ւմ…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ինձ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նստեք: Նա ձեզ չի տեսնի, չի լսի: Նա այժմ գտնվում է խոր ու բացարձակ անզգայության մեջ:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Կարթնացնեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խելագարվեցի՞ք:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ինչո՞ւ դուք էլ չեք խելագարվում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Թերթ կարդացեք, թերթ կարդացեք…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ուզում եմ վեպ կարդալ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եվ ի՞նչ է այդ վեպի վերնագիրը:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Զոհասեղան:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հետաքրքիր է, ովքե՞ր են վեպի հերոսները:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ես, դուք, նա և բուժքույրը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նրանցից ո՞վ է զոհը:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Բոլորն էլ զոհ են:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չորս զոհ մի վեպի մեջ: Ի՞նչ եք կարծում, մի քիչ շատ չէ՞:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Նկատե՞լ եք, բուժքույրը որքան գեղեցիկ է ու լռակյաց: Նրա շուրթերին բառերը համրացել են:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ ինչո՞ւ է նա լռում, արհամարհո՞ւմ է մեզ:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Նա մեզ տեսնում ու զգում է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մենք այդքան սարսափելի՞ ենք:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Այստեղ ցանկացած բառ անզոր է բնութագրելու ինձ ու ձեզ, իսկ մեր միջև… (Նայում է վիրահատարանին:) Նա է՝ չորսից ամենածանր ու ողբերգական զոհը, ամենազոհը, միլիոնավոր զոհերի տառապանքի ձայնը, որ արձագանք է տալիս հսկայական երկրում… լսո՞ւմ եք… լսո՞ւմ եք այդ ձայնը…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձանձրացնում եք…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ի՛նչ է ձանձրույթը հոգու տառապանքի, զգացմունքների ալեկոծության, սպանված կյանքի համեմատությամբ, հիանալի մի վիճակ, որ հաճախ հանգիստ քուն է բերում մարդուն, իսկ ես ու իմ մարմինը քառասուներկու տարի չենք քնել, տառապել ենք անդադար: Գիտե՞ք, քառասուներկու տարին քանի օր է, բազմապատկեք երեք հարյուր վաթսունհինգով, իսկ եթե սրանց արտադրյալը
բազմապատկեք նաև քսանչորսով, կիմանաք, թե ես ու իմ մարմինն արդեն քանի հարյուր հազար ժամ ենք տառապում, մեռնում ենք ու չենք մեռնում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հոգնեցրիք ձեր հիվանդ երևակայությամբ: (Վերցնում է թերթը, փակվում նրա ետևում, ոտքը գցում է ոտքին ու սկսում կարդալ:)
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Գրեթե համոզված էի, որ այստեղ կհանդիպեմ նրա ամուսնուն, բայց նույնիսկ իմ գերզգայուն, հիվանդ երևակայությունը չէր կարող գուշակել, որ դուք եք լինելու:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դե ինչ, երկուսս էլ կանգնած ենք նույն անժխտելի փաստի առջև:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ձեզ իսկույն ճանաչեցի, թեև, կարելի է ասել, մի ամբողջ դար է անցել: Սկզբում կարծեցի՝ եկել եք ուրիշի համար, նույնիսկ որոշեցի լռել, մնալ ստվերում, բայց երբ պարզ դարձավ, որ նրան եք սպասում, կարծես սառը…. ոչ, եռման ջուր լցրին վրաս, քիչ մնաց՝ շնչահեղձ լինեի սրտիս ցավից, գլուխս պտտվեց, չուշաթափվելու համար նստեցի այս բազկաթոռին, ուր հիմա դուք եք նստած: Գրեթե չեք փոխվել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Շատերն են ասում:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ձեր մազերը չեն թափվել, ճերմակել են միայն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կնճիռներ էլ չունեմ:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Բավական է ժամանակի անիվը ետ գլորվի՝ ու դուք առաջվանն եք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մարմինս ուղիղ է, քայլում եմ շիփ-շիտակ:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Այո, տարիները ձեզ չեն կռացրել հողին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երիտասարդի պես կայտառ եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Մի ծաղրեք ինձ չարամիտ համեմատություններով, դուք էլ եք երիտասարդությունից հեռացել վերջնականապես: Նայեք ձեր դեմքին, լավ նայեք… Այն ժամանակ նուրբ ու լուսավոր դեմք ունեիք՝ բարությամբ ժպտացող աչքերով, հիմա ձեր դեմքը մութ է, չար ու մռայլ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Լռեք… Նա գալիս է…

Վիրահատարանից բուժքույրը դուրս է բերում վիրահատվածին՝ պատգարակի վրա: Լսվում են ժամացույցի վայրկյանների ձայնը: Դուրգարյանը շարունակում է կարդալ: Բուժքույրը հեռանում է, Բագրատունին չի նայում նրան:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Գնա՞ց…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Դարձյալ կգա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (ծալում է թերթը, դնում սեղանիկին): Խնդրում եմ, մի խոսեք նրա ներկայությամբ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես էլ կուզեի լռել, բայց բառերն ինձ չեն լսում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խեղդեք բառերը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չեմ կարող: Նրանք ազատ են ծնվել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ես ձեր թշնամի՞ն եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես ձեր բարեկամն եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ոչինչ չեմ հասկանում… Դուք հասկանո՞ւմ եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Փորձում եմ մտածել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երկա՞ր կտևի ձեր այդ փորձը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Շատ երկար ու շատ կարճ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մտածեցի՞ք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դեռ ոչ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Շտապեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Արդեն մտածեցի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ մտածեցիք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աֆրիկայում ցուրտ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ անմիջապես չհարձակվեցիք վրաս, չհայհոյեցիք, չապտակեցիք, ձեր ատող ձեռքերով չսեղմեցիք կոկորդս, ինչո՞ւ հիմա, այս րոպեին ինձ չեք խեղդում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Եթե խեղդեմ, ո՞վ է լինելու զրուցակիցս… Ուզում եք հե՛շտ ազատվել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Գոնե հայհոյեք, մի՞թե չեք կարող հայհոյել…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Խորամանկ եք… Ուզում եք՝ ապտակեմ ու հայհոյեմ, իսկ դուք լուռ մնաք, չպատասխանեք, այո՞, որպեսզի այս երկարամյա անգութ խաղում, որի մեջ ինձ քաշել եք հակառակ իմ ցանկության, մեր հաշիվը հավասարվի, ձեզ համար մխիթարություն եք որոնում, հոգու խաղաղություն: Հիմա իմ պարտությունն ավելի թանկ արժի, քան ձեր հաղթանակը, այդ հաղթանակը ձեզ եմ թողնում մինչև ձեր կյանքի ամենավերջին գիտակցական րոպեն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Լավ մտածեք, մենք երկուսով ենք, մեզ ոչ ոք չի տեսնում, բոլորը կամ վիրահատում են, կամ վիրահատվում, բուժքույրը ժամանակ չունի մեզ նայելու, լավ մտածեք, ինձ խեղդելը ձեր փրկությունն է, այսպիսի հնարավորություն էլ չեք ունենա:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես չեմ ուզում փրկվել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի վախեցեք, մոտեցրեք ձեր ճանկերը իմ կոկորդին, չեմ դիմադրի, մի վախեցեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դուք ոչ մի բան չպետք է մոռանաք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեզ չեմ ճանաչում ու չեմ ուզում ճանաչել… Ես ոչինչ չգիտեմ… Ես ոչինչ չեմ հիշում…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պատմության մոռացությունը բարոյական հանցանքներից ամենածանրն է: Ավելի մի ծանրացրեք ձեր՝ առանց այն էլ ծանր վիճակը: Դուք ամեն ինչ լավ հիշում եք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ոչինչ չեմ հիշում ու ձեզ տեսնում եմ առաջին անգամ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այդ դեպքում ես ձեզ կհիշեցնեմ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դաժան մարդ եք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձեր հանգած տարիքում դարձյալ կանգնեցի ձեր առջև՝ ինչպես երիտասարդության օրերիս, բայց այն ժամանակ հզոր էիք ու կարողացաք ձեր ճանապարհից հեռացնել ինձ, իսկ հիմա ոչ մի հնարավորություն չունեք նույնն անելու: Մի զարմացեք, որ ձեզ, այնուամենայնիվ, բարի աչքով եմ նայում… որովհետև դուք էլ եք մարդ: (Նայում է վերև:)
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այո, ես մարդ եմ, ու եթե ձեր հոգում իմ հանդեպ իրոք մի փոքր բարություն կա, պիտի լռեք, ես չեմ ուզում ձեր ձայնը լսել: Ո՞ւր եք նայում…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այնտեղ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (նայում է վերև): Սովորական առաստաղ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Առաստաղից այն կողմ երկինքն է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչ-որ բա՞ն եք տեսնում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այո:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դատարկ երկինք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Լավ նայեք: Նա մոտենում է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այո, ինչ-որ բան է մոտենում…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դանդաղ մոտենում է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կանգ առավ… Նորից շարժվեց… Սուս, թող մեզ չտեսնի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ է…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ճակատագիրը… Ուզում է փչել մահվան փողը…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Փախչենք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հնարավոր չէ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Փախչենք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (նայում է վիրահատարանին): Նա պառկած է կյանքի ու մահվան միջև, ինձ մի խանգարեք մտքով ու զգացմունքներով լինելու նրա հետ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (գլուխն հակելով): Ուզում եք ասել… Նա ձեզ նույնքան հարազատ է, որքան և ի՞նձ… Մի լռեք… Մի՞թե կարծում եք, ձեր սիրտը նրա համար ավելի է անհանգստանում, քան իմը… Եթե չեք պատասխանում, ուրեմն այդ սխալ մտքին եք, մոլորված եք, չարաչար խաբված… Ինչո՞ւ եկաք, ի՞նչ իրավունքով, ի՞նչ ապացուցելու համար, ի՞նչ ձեռք բերելու… Դուք վաղուց, շատ վաղուց ամեն բան կորցրել եք, ձեր կորցրածը թեև անգին ադամանդ է, բայց անտեր ընկած չէ փողոցում, որ փնտրեք ու գտնեք, դա իմ սիրտն է և պիտի մահանա ու թաղվի ինձ հետ:

Գալիս է բուժքույրը՝ հրելով պատգարակը: Սպիտակ սավանով ծածկված հիվանդի գլուխը բաց է, մի ձեռքը՝ մերկ ու անուժ կախված: Հերոսները շարունակում են խոսել՝ առանց նկատելու բուժքրոջ դանդաղ անցումը վիրահատարան:

ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պաշտպանեք ձեր զգացմունքները, բայց ոչ իմ հաշվին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր հաշիվը վաղուց փակված է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Քանի դեռ իմ կյանքը կա և հիշողությունն ապրում է, ու բաց են սրտի դռները, հասկացեք, ոչինչ փակված չէ, ամեն ինչ շարունակվում է առավել ուժգնությամբ, ոչ ես, ոչ դուք, ոչ նա ու ոչ էլ, նույնիսկ, բուժքույրը, որքան էլ ջանանք, ի վիճակի չենք որևէ բան փոխել, մենք դատապարտված ենք գնալու քաղցր ու դաժան ճակատագրին ընդառաջ: Ձա՞յն լսեցիք…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինձ թվաց…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չեք ուզում հասկանալ մի պարզ ու բնական ճշմարտություն. ադամանդը որքան հեռու, այնքան մոտիկ է ըստ էության, որքան կորսված կյանքի փոթորիկներում, այնքան ավելի թանկ ու սիրելի, որքան քոնը չէ, այնքան ավելի քոնն է, քո կենսագրությունը, քո շունչն ու արյունը, քո հոգին, քո հոգին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք խոստացաք լռել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի՞թե խոսում եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խոսում եք անպատկառ համարձակությամբ, եթե հիշողությունս չի դավաճանում, այդպիսին չէիք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիշո՞ւմ եք մեր առաջին հանդիպումը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աֆրիկայո՞ւմ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես ու Անահիտը կինոթատրոնի մի տոմս ունեինք, ձեր տոմսը զիջեցիք մեզ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ ֆիլմ էր:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — «Արևաշող հովտի գիշերերգը»: Նա շատ սիրեց այդ հեռու-հեռավոր, կարծես այնկողմնային աշխարհում գտնվող հովիտը, որը ոչնչով նման չէր մեր կյանքին: Նա հարցրեց, դու կտանե՞ս ինձ այնտեղ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ պատասխանեցիք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կտանեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խաբեցիք նրան:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ, ասացի ճշմարտությունը, բայց, ափսոս, այն չիրականացավ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ոչինչ չեմ հիշում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մշո՞ւշն է փակել ձեր աչքերը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կատարյալ մթության մեջ եմ, նույնիսկ ձեզ կարգին չեմ տեսնում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիմա կցրեմ այդ մութն ու մշուշը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նեղություն մի կրեք, այսպես լավ է: Լռեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձա՞յն լսեցիք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինձ թվաց…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես լսեցի…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեզ թվացել է…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ականջիս ձայն հասավ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ եք այդքան դաժան: Ժամանակներ են անցել, եկել է ծերությունը՝ մեր այս ներկան, մոռացության ժամանակը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ներկան անցյալի շարունակությունն է, ապագան ներկայի շարունակությունն է լինելու… Ի՞նչ էի ուզում ասել…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձա՞յն լսեցիք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երբ գեղեցկությունը ցեխի մեջ է, ծաղրուծանակի առարկա, հանցագործությունը դառնում է օրենք ու օրինաչափություն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բայց մարդը բորենուց չի առաջացել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչո՞ւ հիշեցիք բորենուն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չգիտեմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պատասխանեք: Ինչի՞ց է առաջացել մարդը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Թույլ տվեք լռել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ի՞նչ է մենակությունը: Ինչո՞ւ ենք մենք օտարված իրարից: Ինչո՞ւ են բոլորը մենակ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի հարցաքննեք այդքան դաժանորեն:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պատասխանեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա գալիս է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ո՞վ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բուժքույրն է գալիս:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (նայում է շուրջը): Ձեզ թվաց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Լռում եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աֆրիկայում ցուրտ է, իսկ Սիբիրը հալվում է շոգից:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այդ մասին ինչ-որ տեղ կարդացել եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մենք սովորում էինք համալսարանի տարբեր բաժիններում: Հիշո՞ւմ եք ուսանողական երգչախմբի համերգը… Առաջին համերգից հետո ելույթներն արգելվեցին: Խմբավարը, որ մեր ուսանողներից էր, մեղադրվեց ծայրահեղականության, ժողովրդական երգի միջոցով բուրժուական գաղափարներ տարածելու, ուսանողների դասակարգային գիտակցության ճնշման, սոցիալիստական ինտերնացիոնալիզմի հիմքերի քայքայման, միջազգային բանվորական շարժումները պառակտելու և ազգամիջյան պատերազմներ հրահրելու մեջ: Աքսորեցին ո՞ւր… Սիբիր:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չեմ հիշում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Համալսարանի թերթը գրեց, թե այդ համերգի պատճառով Արարատյան դաշտում ավելի քիչ բերք ու բարիք է հավաքվել, քան նախորդ աշնանը, զգալիորեն նվազել է խաղողի շաքարայնությունն ու կովերի կաթնատվությունը…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չեմ կարդացել: Չեմ կարդացել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մենք իրար սիրում էինք: Անահիտը շատ գեղեցիկ էր՝ նուրբ ու փխրուն, ուսերին թափվող ցորնագույն մազերով ու կապույտ, խոշոր աչքերով: Համալսարանն ավարտելուց հետո ձեզ մի քանի տարի չտեսա, ու դուք, մի վիրավորվեք, իմ մտքից իսպառ ջնջվեցիք: Մենք արդեն ամուսնացել էինք, մեր աղջիկը, որ մոր մազերն ու աչք-ունքն ուներ, սկսել էր արտասանել առաջին բառերը, ամենագեղեցիկ բառերը: Կյանքը չար էր ու այլանդակ, բայց մեզանից ավելի երջանիկ մարդ չկար հողագնդի վրա…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Լռեք… ինչո՞ւ լռեցիք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա գալիս է…

Վիրահատարանից դուրս է գալիս բուժքույրը՝ վիրահատված հիվանդի պատգարակը դանդաղ հրելով: Ժամացույցի վայրկյանները չեն լսվում: Դուրգարյանը, տեղում շրջվելով, նայում է հեռացող բուժքրոջն ու պատգարակին:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ Ռոստովից եկաք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիմա ես եմ հարցեր տալիս:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խնդրում եմ… Որտեղի՞ց եք եկել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դար-Էս-Սալամից:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Որտե՞ղ է այդ ջհանդամը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աֆրիկայում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աֆրիկացի՞ եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նրան մի բառ պիտի ասեմ: Դուք չպետք է իմանաք: Բուժքույրը չպետք է իմանա: Բժիշկը չպետք է իմանա: Ոչ ոք չպետք է լսի: Այդ բառը լինելու է իմ ու նրա գաղտնիքն այսօր ու միշտ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ նամակով չասացիք, կամ հեռախոսով:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այդ բառը կարող եմ ասել, երբ նայեմ նրա աչքերին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր հին ու մեռած սերն եք ուզում հիշեցնել նրան:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սերը երբեք չի մեռնում ու չի հնանում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հո չե՞ք մտածում նրան մեղադրել դավաճանության մեջ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մինչև այս վայրկյանը կարծում էի՝ զգայուն ու խորաթափանց մարդ եք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ուրեմն, նրան ուզում եք լարել իմ դեմ… Ինչպիսի՜ ստոր նպատակ, քառասուն տարվա ամուսնուն սուտ բառերով վարկաբեկել սեփական կնոջ աչքում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հանգստացեք, իմ բառն առնչություն չունի ձեզ հետ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հասկացա… Միտք ունեք տեղափոխվել Երևան… Նրա համաձայնությունն է պետք: Գուցե ակնկալում եք նրա օգնությո՞ւնը… Մենք ձեզ կօգնենք… Ես ձեզ կօգնեմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Աֆրիկայից եկել եմ դատարկ գրպանով: Պարտքով փող կտա՞ք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչքան ուզեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իսկ առանց պարտքի՞…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ – Հաշվեք՝ լավություն եմ արել… Միայն թե… չփորփրենք անցյալը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (երկար ծիծաղում է): Ուզում եք կաշառել ինձ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ է հարկավոր ձեզ, որպեսզի պապանձվեք, հեռանաք այստեղից, ինձ հանգիստ թողնեք…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Շատ բան հարկավոր չէ, ազնիվ խոսք, ընդամենը ձեզ հիշեցնել մի քանի դեպք իմ կյանքից:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր կյանքն ինձ չի հետաքրքրում, ինձ համար որևէ արժեք չունի, ինձ չի հուզում:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Իմ կյանքը նաև ձեր կյանքն է, մենք կապված ենք իրար հակադրությունների միասնության ու պայքարի օրենքով: Դուք չեք կարող ինձնից ազատվել, որքան էլ կամենաք, ինչպես որ ես հնար չունեմ ձեզնից ազատվելու:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞ր գրողի ծոցից եկաք:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Դար-Էս-Սալամից… Ես ձեզ չեմ ճանաչում:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք, իհարկե, ինչ-որ մեկին նման եք, բայց, ասացեք խնդրեմ, ո՞վ ում չի հիշեցնում, բոլորն էլ բոլորին նման են:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Դուք ինձ հիշեցնում եք մի մարդու, որին որոնում եմ ամբողջ կյանքում ու չեմ ուզում գտնել:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր ասածը ես չեմ, որովհետև ինձ գտել եք:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Այս անգամ դժվարանում եմ կարդալ ձեր միտքը: Ի՞նչ եք ուզում հարցնել:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Ձայն լսեցի՞ք…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Երգում են:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Վստա՞հ եք, որ նրա անունը Անահիտ է:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ո՞ւմ անունը:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր նախկին կնոջ…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Սպասեք, մի քիչ մտածեմ:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Վստա՞հ եք, որ նրա անունը Անահիտ է:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Հաստատ համոզված չեմ:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ է:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Խնձոր:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Դա անուն չէ:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Լռեք… (Նայում է վերև:)
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — (նայում է վերև): Առաստաղ չէ: Երկինք է:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Նա կանգնած է:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ…
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Շարժվեց:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Նրա անունը Անահի՞տ է:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Նա առաջինն է զգում մահվան հոտը: Նրա շարժումները դանդաղ են ու անշրջելի: Նա որոնում է մենակ մարդկանց: Կանգ առավ… ոչ, դանդաղ, շատ դանդաղ գալիս է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բուժքո՞ւյրը:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Ով իշխում է մեր այս օրվան:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Վաղը նրանից կազատվենք:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Այսօր է սկսվում վաղը:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Փողի ձայնը լսո՞ւմ եք:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Կարծես լսում եմ:
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Հեռվից… շատ հեռվից:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — (աղաղակում է): Ստո՜ր… (Շրջվում է:)
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — (շրջվելով): Հանգստացեք… հանգստացեք:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Դուռը ծեծեցին… Ես արթնացա: Չբացես,- ասաց նա վախեցած… Ես հագնվեցի, մոտեցա դռանը… Երկու անծանոթ ներս չմտան, գլխով հրամայեցին հետևել իրենց… Նրան համբուրեցի, կռացա ու համբուրեցի մեր աղջկան, որ քնած էր… Խուցը նեղ էր, բարձր առաստաղով, որի վրա կարմրավուն լույս կար: Ամեն գիշեր մեզանից մեկին տանում էին հարցաքննելու և առավոտյան կողմ գրեթե ուշակորույս, անգթորեն ծեծված, արյունլվա ետ բերում: Ինձ երկար ժամանակ, անվերջանալի օրեր, խցից չհանեցին: Այդ սպասումն ավելի ահավոր էր, քան նույնիսկ մահը: Մի գիշեր էլ լսեցի իմ անուն-ազգանունը… Միջանցքները ամայի էին, լուռ-լուռ, կարմիր լույսով ներկված: Աստիճանները, որոնցով անվերջ բարձրանում էի ու իջնում, նույնպես ամայի էին, ծածկված նույն աղոտ, կարմիր լույսով ու նույն ահասարսուռ լռությամբ: Վերջապես ուղեկցորդը դռներից մեկի առջև կանգ առավ, ու ես ներս մտա: Պայծառ լույսով ողողված, բավականին ընդարձակ սենյակ էր: Աոաջին պահ աչքերս մթնեցին լույսից, ու գլուխս պտտվեց: Հետո տեսա գրասեղանը և նրա ետևում նստած մարդուն: Այդ մարդը դուք էիք… Ժպտալով մոտեցա, առանց ձեր հրավերին սպասելու նստեցի սեղանի մոտ գտնվող աթոռին ու շարունակեցի վախով, փրկվածի երջանկությամբ ու շփոթմունքով ժպտալ… (Նստում է բազկաթոռին ու ժպտում:)
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — (միանգամից կերպարանափոխվում է՝ մտնելով հին դերի մեջ, բայց այդ նոր վիճակն ու փոփոխությանը չի գիտակցում: Դեմքը, ձայնը սառն են ու դաժան): Ինչո՞ւ եք ժպտում:
ԲԱԳՐԱՏՈԻՆԻ — Մենք ծանոթներ ենք…
ԴՈԻՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր իսկ շահերից ելնելով՝ ցանկանում եմ, որ մեր այս առաջին ու վերջին հանդիպումը կարճ տևի: Ձեր հանցագործությունը վերջնականապես ապացուցված է: Ստորագրեք մեղադրական եզրակացությունը: (Ծալծլված թերթը հրում է զրուցակցին:)
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (արագ աչքի է անցկացնում թերթի էջերը): Ցնդաբանություն… Հիմարություններ… Զառանցանք…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ստորագրեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես՝ Թուրքիայի լրտե՞ս… Եթե շատ եք ուզում՝ լրտես լինեմ, ապա իմացեք՝ ես լրտեսն եմ Աֆրիկայի… Այսօր առավոտյան եկա, գնացքով…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Գիտեմ: Աֆրիկայում գետերը սառչում են:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իսկ Սիբիրում անտանելի շոգ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ նպատակով է Ադոլֆ Հիտլերը ձեզ ատրճանակ նվիրել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մտածում եմ… Ձեր կնոջ անունը Անահի՞տ է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ եք խորշում կարմիր գույնից:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ավելի սիրում եմ կապույտը, այն կարոտի, մաքրության ու սիրո գույնն է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երբեք չեք լսում խորհրդային երկրի հիմնը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Անկեղծ ասած, մի քիչ ուշ եմ արթնանում՝ առավոտյան հիմնից հետո, մի քիչ շուտ եմ պառկում քնելու՝ գիշերային հիմնից առաջ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դիտավորյալ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձայն լսեցի՞ք… Բորենու տարին է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հայտնի է դարձել, որ Ազատության հրապարակում հայհոյել եք մեր երկրի ժողովուրդների սրբազան բարեկամությունը և ազդարարել. Ո՛վ հայ ժողովուրդ, քո միակ փրկությունը քո հավաքական ուժի մեջ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այդ ես չէի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բորենու տարի՞… Ի՞նչ է պատահում բորենու տարում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մարդիկ մոռանում են իրենց և ուրիշների անունները:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ձեր անունը գիտե՞ք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Որտեղի՞ց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իմ անունը գիտե՞ք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ներոն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (նայում է վիրահատարանին): Նրա անունը գիտե՞ք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (նայում է վիրահատարանին): Երիտասարդ կնո՞ջ, որի ամուսինը ծխում է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ստորագրեք:

Երևում է բուժքույրը՝ դանդաղ հրելով սպիտակ սավանով ծածկված պատգարակը: Հեռվում լսվում են խոշտանգվող մարդու աղաղակներ: Հետո՝ հեռացող գնացքի անիվների աղմուկ: Ավելի հեռվից լսվում է կրակոց: Հիվանդի գլուխը բաց է, մի ձեռքը՝ մերկ ու անուժ կախված: Լռություն: Ժամացույցի վայրկյանների ձայն:
Բուժքույրը պատգարակը տանում է վիրահատարան:

ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ – Ես ստորագրեցի մեղադրականն ու տվեցի ձեզ: (Թերթը հրում է զրուցակցին:) Մենք այլևս չհանդիպեցինք… մինչև այսօր…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խնայենք իրար:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Առաջարկում եք խադա՞լ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կարոտել եմ մանկության խաղերին, մի քիչ թեթև ու անհոգ ապրենք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիանալի ցանկություն է: Ի՞նչ խաղանք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք ասեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (նայում է վերև, շուրջը, հետո՝ հատակին): Կու-կա…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (նայում է շուրջը): Թռչո՞ւն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այս վայրկյանին մտքումս ծնվեց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կու-կա…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Եթե չեք ուզում, մի ուրիշ բան խաղանք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ոչ, կու-կան լավ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մենք մարդ չենք: Մենք խրտվիլակներ ենք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Շատ լավ է: Հոգնել եմ մարդ լինելուց:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մեր կյանքում ամենաողորմելին մարդու վիճակն է: Հիմա ուզում եմ խրտվիլակ լինել կամ չորացած ծառ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չորացած ծառը սղոցում են:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մարդուն ավելի հեշտ են սղոցում: Լավ, քամի դառնանք, կամ էլ աֆրիկական ջայլամ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Արդեն կանգ ենք առել խրտվիլակի վրա: Հիմա ի՞նչ ենք անելու:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սպասեք մտածեմ… Իմ խոսելու ժամանակ լռում եք, իսկ երբ կխոսեք՝ ես կլռեմ: Այս խաղին մասնակցում են երկուսը, ոչ մեկ, ոչ երեք կամ չորս, այլ միայն երկու խրտվիլակ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կու-կա…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այո… Կու-կա…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Բայց մի մտահոգություն ունեմ. մենք հավասա՞ր պայմաններում ենք խաղալու:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Միանգամայն ազնիվ ու հավասար: Մեր խաղի գլխավոր կանոնը պարտադիր է երկուսիս համար էլ, եթե մեկնումեկը կանոնը խախտի, կեղծիք թույլ տա, խորամանկություն անի՝ խաղը կփչանա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞րն է այդ կանոնը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ – Մենք՝ խրտվիլակներս, պարտադիր կերպով ճշմարտությունն ընկալելու ենք իբրև սուտ, իսկ սուտը՝ իբրև ճշմարտություն:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հիանալի եք մտածել: Կու-կա… Հիանալի խաղ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա ինձ մեռած էր կարծում, այլապես չէր ամուսնանա երկրորդ անգամ: Նրան ասել էին, որ Սիբիրում մահացել եմ թոքախտից:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ էր ասել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դուք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Զրպարտություն:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ուշքի եկեք, խաղն սկսված է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (կեղծ ու այլայլված ծիծաղում է): Իսկապես… Կու-կա:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սիբիրից վերադառնում էի մի հիանալի ռուս մարդու հետ, որ բնակվում էր Ռոստովում: Ստիպեց իրեն հյուր լինեմ: Մի երեկո նրանց տնից զանգեցի Երևան: Հիմա եմ հասկանում, որ լսափողը վերցրել եք դուք, ձեր ձայնն էր: Դուք չհարցրիք՝ ով եմ ես, ու կանչեցիք Անահիտին: Ես լռեցի: Հաջորդ օրը զանգեցի դարձյալ: Այս անգամ լսափողը վերցրեց նա: Կարո՞ղ եք պատկերացնել այն ահավոր ցնցումը, որ մենք ապրեցինք մի քանի վայրկյանի ընթացքում… Ինձ համար հայրենիքի ճանապարհը՝ ամենաթանկ ճանապարհը, փակվեց… Եվ հիմա եկել եմ նրան մի բառ ասելու…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ այն ժամանակ չվերադարձաք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չէի ուզում նրան նոր տառապանք պատճառել, կա տառապանքի
մի վերին աստիճան, երբ հոգին այլևս ի վիճակի չէ դիմանալ: Իմ վերադարձը կլիներ այդ ծայրահեղ ողբերգական կետը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա երջանիկ է ինձ հետ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի էժանացրեք այդ բառը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք եկել եք սպանելու մեր երջանկությունը: Դա ավելի ծանր հանցանք է, քան այն, ինչ արել եմ ես:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Սիբիրում ես տեսա հարյուր հազարավոր մարդկանց, նրանք լուռ տառապում էին ու հիշում հեռուներում ապրող իրենց ծնողներին, կանանց, երեխաներին, կարոտում նրանց ձայնը, դեմքը, ժպիտը, տխրությունը, նրանց սիրում, նրանց գրկում, նրանց համբուրում…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Էլ չեմ ուզում… էլ չեմ կարող խաղալ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Խաղը շարունակվում է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Չեմ ուզում…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մենք պետք է խաղանք մինչև վերջ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ուզում եք նրան խլել ինձնից:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք շատ էիք ուզում վերադառնալ նրա մոտ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այո:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երբ ասացիք, նա մերժեց:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ: Նա լուռ էր: Երկար ժամանակ լուռ էր: Լաց էր լինում: Հասկացա, որ ամեն ինչ ավարտված է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այդուամենայնիվ, շարունակեցիք զանգել, ցպահանջ նամակներ գրել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կան բաներ, որ մարդուց չեն, բնությունից են ու Աստծուց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք պետք է ինձ հասկանաք: Դուք պարտավոր եք ինձ հասկանալ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (վերցնում է թերթը, մի քանի վայրկյան նայում ու դնում սեղանիկին): Աֆրիկայում բազմանում են կոկորդիլոսները: Իսկ մենք քնած ենք: Ու հեռու է մինչև Մարդը իր ճամփան:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ուզում եմ ձեզ մի բան խնդրել: Շուտով վիրահատությունը կավարտվի… Գնացեք այստեղից: Վերադարձեք Ռոստով, խնդրում եմ… Մեզ թողեք մենակ: Վերադարձեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Պետք է ինձ հասկանաք: Ինձ մի դարձրեք ձեր զոհը: Խնդրում եմ, վերադարձեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես եկել եմ մեռնելու այստեղ: Եկել եմ անվերադարձ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (այլայլված քրքջում է): Կու-կա…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Խելքի եկեք… Խաղն ավարտված է:

Վիրահատարանից դուրս է գալիս բուժքույրը՝ վիրահատվածի պատգարակով: Նրա սպիտակ խալաթը և պատգարակը ծածկող սավանը թվում են ավելի սպիտակ: Խոր լռության մեջ տրոփում են ժամացույցի վայրկյանները: Զրուցակիցները դանդաղ կանգնում են, առանց շրջվելու հետևում պատգարակի սահուն հեռանալուն:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞ւմ տարան:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երիտասարդ կնոջը, որի ամուսինը հիվանդանոցի բակում անհանգիստ ծխում է: Նրանք փրկվեցին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եթե իրար ճանաչեինք, չեմ կասկածում, կլինեինք բարի ու հանդուրժող, իրար մեջ չէինք տեսնի միայն հանցագործին ու թշնամուն, այլև՝ զոհին… Դուք հաճախ եք օգտագործում «ժամանակ» բառը: Դա մեծ բառ է: Մենք հայտնվեցինք ժամանակի զոհասեղանի շուրջը և կերանք նրա դառը ափսեից: Ձեր բերանը ավելի դառնացած չէ, քան իմը, ես պակաս զոհ չեմ, քան դուք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մարդիկ են ստեղծում ժամանակը, ձեզ մի զարդարեք զոհի լուսապսակով:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մեծ ցավ ու տանջանք է հոգուս, որ իմ հակասությունների ծանր միասնությունը, ինձնից բացի, ոչ ոք չի տեսնում, մի՞թե կարելի է այդքան կույր ու դաժան լինել… Դուք լռում եք, բոլորը լռում են, Անահիտը լռում է, որովհետև ոչինչ, ոչինչ չգիտի, ես նույնիսկ նրան չեմ ասել իմ գաղտնիքը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դուք է՞լ գաղտնիք ունեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչպե՞ս խոսեմ, որ նորից չմտածեք, թե ուզում եմ ինձ արդարացնել: Անահիտին սիրահարվեցի առաջին հայացքից, բայց համարձարկություն չունեցա մոտենալ նրան ու խոստովանել… Քուն-արթուն նրան էի տեսնում, ամեն վայրկյան նա ինձնից հեռու և ինձ հետ էր, նրանով էր լցված իմ հոգին, նրա ժպիտն ու ձայնը փոթորկում էին սիրտս, և այդ ալեկոծության մեջ ես անսահման երջանիկ էի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Լռեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երջանիկ էի, որ նա աշխարհում կա ու ես տեսնում եմ նրան: Նրան հանդիպեցի ավելի շուտ, քան դուք… ամիսներ հետո դուք հայտնվեցիք համալսարանում, այն ժամանակ էլ բավականին հետաքրքիր ձեր կերպարանքով, և կանգնեցիք իմ ու նրա միջև… Դուք ճարպիկ ու գործնական եղաք, իսկ ինձ մոլորեցրեց իմ միամիտ ու վարդագույն երիտասարդությունը… Երբ առաջին անգամ ձեզ տեսա նրա հետ, 1947 թվականի մայիսի 15-ի երեկոյան, «Արևաշող հովտի գիշերերգն» էր, սիրտս սողոսկեց մի մութ կասկած, որն ինձ համար շուտով դարձավ մահի պես դաժան իրականություն… Դուք սիրում էիք իրար…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Լռեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աչքերս մթնեցին… Հուսահատությունից խեղդվում էի, խեղդվում, խեղդվում… ուզում էի ինքնասպան լինել… Լուռ քայլում էի ձեր հետքերով, բայց դուք չգիտեիք ու երբեք չիմացաք… Մի գիշեր տեսա, ինչպես եք համբուրվում, հետո նորից տեսա, շատ անգամներ… Համալսարանի դիմացի պուրակում ունեիք ձեր նստարանը, որի գլխավերևում աղոտ լույս կար… Ես ավելի բուռն, խելագարի պես սիրեցի նրան… Ես ուզում էի դառնալ այդ նստարանը, նրա ոտքի հողը, փոշին, քարը… շնչել այն օդը, որը նա էր արտաշնչում, համբուրել անձրևի այն կաթիլները, որոնք նրա մազերի ու դեմքի վրայից էին գլորվում, խմել այն ցայտաղբյուրից, որը նրա շուրթերով էր քաղցրացած…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Լռեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ես նախանձում էի և ողջ էությամբ ատում ձեզ… Մի անգամ անչափ խմեցի ու եկա պուրակ, որ ձեզ սպանեմ, հաստատ որոշել էի ձեզ ոչնչացնել՝ ձեռք բերելու իմ սերը, բայց այգում չէիք, ձեր նստարանին մի տխուր ու միայնակ տղամարդ էր նստած: Որտե՞ղ էիք և ի՞նչ էիք զրուցում այդ գիշեր… Ավարտեցինք համալսարանը… Դուք ամուսնացաք: Իմ սերը չխամրեց, Երևանի փողոցներում, ամեն տեղ աչքերս որոնում էին նրան ու երբեմն գտնում… Ես առաջվա նման սիրում էի, և տառապանքս վերջ ու դադար չուներ… Ես գիտեի ձեր հեռախոսի համարը և գրեթե ամեն օր անխոս զանգում էի, որ մի ակնթարթ լսեմ նրա ձայնը և շունչն զգամ…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Լռեք… Խաղը վաղուց ավարտված է… Միայնակ մի խաղացեք… Լռեք… Ձեր արածը անհեթեթություն է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ծնողներս ինձ բարի ու բարեգութ էին ստեղծել, բայց ժամանակի ու ձեր ստիպմամբ դարձա ահավոր չար ու չարամիտ… Ես կարգադրեցի կալանավորել ձեզ ու անձամբ գրի առա մեղադրական եզրակացությունը, որի հետ ոչ մի առնչություն չունեիք: Այդպիսի հանցագործության պատիժը գնդակահարությունն էր, բայց, վերջին պահին, խիղճս կանգնեց կոկորդիս, ու ձեզ աքսորեցի Սիրիր… Ես ի վիճակի չէի հրաժարվել իմ սիրուց ու ձեզ հեռացրի իմ ճանապարհից… Ինչ լավ է, որ ցուրտ ու սառնամանիք երկրում չեք մեռել… Ինչ լավ է, որ վերադարձել եք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — (նայում է պատի ժամացույցին): Չեմ հասկանում… երկուսից տասնհի՞նգ պակաս…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (շրջվում է դեպի ժամացույցը): Ուղիղ երեքն է…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Տեսեք, հինգն անց է քսան րոպե…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այո, ութ րոպեից կլինի ճիշտ ժամը տասնմեկը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չորսը…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Յոթից ինչ-որ բան է պակաս…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ժամացույցը կանգնել է…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բայց ժամանակը շարժվում է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինձ ճանաչո՞ւմ եք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դուք խախտեցիք խաղի կանոնը… Ձեզ ինչո՞ւ պետք է ճանաչեմ… ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Վիրահատությունը շատ երկարեց:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երիտասարդ կինը մահացավ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նրա ամուսինը ծխելով չի կարող հոգին մխիթարել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նորից կամուսնանա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ես չեմ կարող նորից ամուսնանալ, ես նրան սիրում եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Իսկ ես չե՞մ սիրում…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք վստա՞հ եք, որ նրա անունը Անահիտ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Գուցե ամեն ինչ սկզբից սկսենք…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Աղաչում եմ, հեռացեք, թողեք ինձ մենակ, վերադարձեք Ռոստով, թողեք ինձ մենակ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչո՞ւ Ռոստով…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք ինձ չեք հասկանում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երկրորդ անգամ մի սպանեք իմ կյանքը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հեռացեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչո՞ւ չեք ուզում հասկանալ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հեռացեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես նրան սիրում եմ, մարդ աստծո…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ նա ձեզ սիրո՞ւմ է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հեռացեք…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ես նրան սիրում եմ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա ձեզ չի սիրում… Երբևէ հարցրե՞լ եք՝ ձեզ սիրո՞ւմ է… հարցրե՞լ եք:

Կատաղի քաշքշում են իրար դեպի միջանցքի խորքը: Դանդաղ գալիս է բուժքույրը՝ հրելով պատգարակը: Հիվանդի գլուխը բաց է, մի ձեռքը՝ մերկ ու անուժ կախված: Նրանք մտնում են վիրահատարան: Հեռվից լսվում է հիվանդներից մեկի ցավոտ ճիչը, որը բաժանում է կռվողներին:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա ինձ սիրում է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Շուտով կհարցնենք, թե մեզանից ում է սիրում: (Նստում է, թերթով ծածկում է դեմքը:)
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Խնայեք նրան… Նա ոչինչ չպետք է իմանա:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այլևս անհնար է նրանից թաքցնել՝ ով եմ ես և ով եք դուք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ եմ ես:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երանի իմանայի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ – Ես էլ ձեզ չեմ ճանաչում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ինչպե՞ս… քիչ առաջ իմ խաղընկերն էիք… մենք հիանալի ժամանակ անցկացրինք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նորից խաղանք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա ձեր կինը չէ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞ւմ կինն է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չգիտեմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կի՞ն է, թե՞ տղամարդ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Կարծեմ կին է… Կարծեմ տղամարդ է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Կա՞, թե՞ չկա:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հո չե՞ք մտածում՝ հանցագործը ես եմ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Թույլ տվեք լռել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պատասխանեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երբ մարդը երկու ոտքով ծերության մեջ է, նա չպետք է իմանա դաժան ճշմարտությունը, որովհետև արդեն ոչինչ չի կարող փոխել, նրան մնացած կյանքը կդառնա ծանր տառապանք… Մի՞թե ուզում եք նրան ասել, թե ի՛նչ ահավոր գնով եմ ձեռք բերել իմ սերը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մեր քառասուն տարիները ծածկող վարագույրն արդեն պատռված է: Եթե նույնիսկ լռենք-պապանձվենք՝ նա ամեն ինչ կտեսնի ու կհասկանա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հեռացրեք թերթը, որ ձեր դեմքը տեսնեմ: (Նյարդային քաշում է թերթը, նետում սեղանիկին:) Դուք եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես եմ, նա է, դուք եք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եվ բուժքույրը… Նա մեզ չի՞ կարող օգնել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա էլ է օգնություն աղերսում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ո՞վ կարող է մեզ օգնել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ ոք: Նա դատապարտված է իմանալու ճշմարտությունը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — (նայում է վերև): Երկինք է…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դարձյալ շարժվեց…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ես ձայն լսեցի…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ուղիղ գծով գալիս է այստեղ…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Փող է փչում…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մեր կյանքը նրա ձեռքերում է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա կխելագարվի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հավանաբար:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա ինձ անիծում է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձեզ ձեռնտու է սեփական գլխին անեծք թափելը, դա հոգին մաքրում է ու հանգստացնում, դուք մտածում եք ձեր մասին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա գիտի՞, որ այստեղ եք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մեկ շաբաթ առաջ զանգեցի, ասաց, որ այսօր վիրահատվելու է: Ես հուզվեցի… Իմ հուզմունքից հասկացավ, որ կգամ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հեռացեք այստեղից, աղաչում եմ, հեռացեք:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երբ պատգարակի վրա պառկած, վիրահատարանից դուրս ելնի, նրա աչքերն այս միջանցքում որոնելու են ինձ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այդ դեպքում կհեռանամ ես:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ոչ: Դուք ոչ մի տեղ չեք գնա: Դուք նրա ամուսինն եք ու պարտավոր եք լինել նրա կողքին:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Արդեն չեմ ուզում ապրել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հասկանալի է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Հավատացեք խոսքիս, ես ուզում եմ մեռնել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Բայց մեռնում է նա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մեռնո՞ւմ է…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Այդպես է երևում…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկապես, ինչո՞ւ ուշացավ… (Նայում է վիրահատարանին:) Բոլորը, գրեթե բոլորը դուրս եկան, նա ինչո՞ւ է ուշանում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Լռեք… Հիմա լռելու ժամն է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք խենթացնում եք ինձ… Ես նրան սիրում եմ… Ինչո՞ւ ուշացավ… Ես չեմ կարող լռել… Ես չեմ կարող լռել…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Թողեք հանգիստ մեռնի:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ինչո՞ւ է ձեր դեմքն այդքան գունատ… վախենո՞ւմ եք… Ինչո՞ւ է դողում ձեր ձայնը…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մի խանգարեք նրան երջանիկ մեռնել…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Եթե մեռնի… ի՞նչ եք կարծում… արդեն ոչի՞նչ չի տեսնի ու չի իմանա…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դա նրա միակ փրկությունն է…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մի՞թե միակը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դժբախտաբար՝ միակը:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նրա մահն եք ցանկանում:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես կլինեի աշխարհի ամենաերջանիկ մարդը, եթե Գաբրիել հրեշտակապետը նրա փոխարեն իմ կյանքը վերցներ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Դուք ուզում եք, որ նա մեռնի:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Դա ձեր ցանկությունն է:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ոչ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ձերն է, ձերը…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Լռեք…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Եթե նա ապրի, դուք կոչնչանաք իբրև մարդ, դա վերջապես հասկացաք, ձեր ամբողջ կյանքը ծանր անեծք կդառնա… Մինչև աշխարհի վերջը՝ ձեր դեմքով կվախեցնեն երեխաներին ու կանանց:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Նա արդեն մեռնում է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Չեմ ուզում հավատալ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մեռնում է:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիմա վիրահատարանի դուռը կբացվի, նա պատգարակի վրա պառկած դուրս կգա ու կտեսնի մեզ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Լսո՞ւմ եք լռությունը:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիմա դուրս կգա:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Վախենում եմ նրան հանդիպել…

Զրուցակիցները քաշվում են սրահի տարբեր անկյունները: Ծանր ու երկար լռություն է: Վիրահատարանի դուռը բացվում է, երևում է բուժքույրը՝ առանց պատգարակի, դանդաղ հեռանում է:

ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ պատահեց…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Նա արդեն չկա…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Մխիթարեք ինձ… (Սեղանիկից վերցնում է թերթն ու վառում:)
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հանգցրեք:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Թող ոչնչանա: (Թերթը վառվում, մոխրանում է:)
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Պատմությունն ապրում է ոչ թե թղթի վրա, այլ մարդկանց հոգիներում:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երանի երբեք չհանդիպեի ձեզ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ես գնում եմ… ինձ չեք տեսնի այլևս:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երանի չճանաչեի ձեզ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Մենք իրար չենք ճանաչում, մի՞թե ինձ երբևիցե տեսել եք, առաջին անգամ հանդիպեցինք այստեղ, պատահաբար, ընդամենը մի քանի ժամ է անցել:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Երանի այդպես լիներ:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հավատացեք, մենք անծանոթներ ենք… որտեղի՞ց հնարեցիք մեր կապը… հո չե՞ք գժվել…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Իսկ նա՞…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Ո՞վ:
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Այստեղ եկաք նրան ինչ-որ բան ասելու…
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Հիշեցի…
ԴՈՒՐԳԱՐՅԱՆ — Ի՞նչ էիք ուզում ասել:
ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ — Երբ մարդը չկա, բառը մահանում է:

Լսվում է ժամացույցի սլաքների հետզհետե սաստկացող վազքը, որը հասնելով բարձրակետին, աստիճանաբար իջնում ու, ի վերջո, համրանում է: Քար լռություն է: Բեմում ոչ ոք չկա: Կարծես չի էլ եղել:

You may also like...

Թողնել պատասխան

Ձեր էլ-փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։