Կարինե ԽՈԴԻԿՅԱՆ / «ԻՆՉՊԵՍ ԿԻՆԸ ՓԱԽԱՎ ՏՆԻՑ»
«ԴՐԱՄԱՏՈՒՐԳԻԱ» ՀԱՆԴԵՍԻ ԱՐԽԻՎ/ ՊԻԵՍՆԵՐ
Կարինե ԽՈԴԻԿՅԱՆԻ «ԻՆՉՊԵՍ ԿԻՆԸ ՓԱԽԱՎ ՏՆԻՑ» պիեսը տպագրվել է «Դրամատուրգիա» հանդեսի 20001 թ., թիվ 3-ում
ԻՆՉՊԵՍ ԿԻՆԸ ՓԱԽԱՎ ՏՆԻՑ
Գործող անձինք
ՆԱՐԵ
ԱՐԱՄ
ԱՐՓԵՆ
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ
ԱՌԱՋԻՆ ՏԵՍԱՐԱՆ
Սրճարան: Սեղաններից մեկի մոտ նստած է Արամը: Դուռը կամաց բացվում է, երևում է կանացի դեմք, վարանոտ նայում է շուրջն ու… դուռը փակվում է: Քիչ անց կրկնվում է նույնը: Արամը աչքի տակով հետևում է: Կտրուկ բացվում է դուռը, կինը շեմին կանգնած զննում է սրահը, կարճ երկմտանքից հետո ընտրում է ամենահեռավոր սեղանը, նստում: Հագնված է առնվազն տարօրինակ` բոկոտիկներ, անձրևանոց, որն ամուր կապված է գոտիով, մազերը մի հերակալով ամրացված է ծոծրակին: Զգացվում է, որ լարված է: Աննկատ քանդում է անձրևանոցի գոտին, երևում է գոգնոցի նախշազարդ եզրը: Դանակով կամաց խփում է բաժակին, հետո՝ ավելի բարձր: Հայտնվում է սրճարանատերը:
ՆԱՐԵ — Մատուցող, օղի:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Բարի օր, լսում եմ:
ՆԱՐԵ — (շփոթված): Բարև ձեզ… ես էլ եմ լսում:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ – (անվրդով): Ի՞նչ կցանկանայիք:
ՆԱՐԵ — (կարճ մտորումից հետո): Օղի:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Գուցե կոնյա՞կ:
ՆԱՐԵ — (ավելի վստահ): Օղի: 200 գրամ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Հետո՞:
ՆԱՐԵ — Հետո՞… էլի 200 գրամ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Իսկ… խմելուց հետո՞:
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Լիմոն… շոկոլադ:
ՆԱՐԵ — Ճաշ կա՞: Ասենք՝ ապուր:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ – Միայն խմիչքներ, թեյ, սուրճ…
ՆԱՐԵ — Ուրեմն՝ սուրճ: Եվ օղի: (Տեսնելով, որ նա տեղից չի շարժվում): Էլի հարցեր կա՞ն:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Կախիչը ձեր կողքին է:
ՆԱՐԵ — Կախիչն էլ առաջարկում եք դեսե՞րտ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Հետաքրքիր առաջարկ է, արժե մտածել: Իսկ հիմա գուցե օգտագործեք նրա ուղիղ նշանակությա՞մբ: (Տեսնելով, որ Նարեն գլխի չի ընկնում): Անձրևանոցը կախեք:
ՆԱՐԵ — Այսպես էլ վատ չէ… (Ավելի է բացում անձրևանոցը՝ գոգնոցը երևում է իր «հրաշագեղությամբ»):
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (կարճատև զննումից հետո): Անձրևանոցով անհամեմատ լավ տեսք ունեք:
Գնում է: Նարեն զննում է իրեն, գոտին կապում է ու նայում շուրջը: Արամը, իբր անտարբեր, ծխում ու նայում է առաստաղին: Գալիս է սրճարանատերը` մատուցարանի վրա բերելով պատվերը, նաև աղած նուշ:
ՆԱՐԵ — Սա՞ ինչ է:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Աղած նուշ:
ՆԱՐԵ — Չեմ պատվիրել:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Անձնական նախաձեռնություն է: Կամ՝ փոխհատուցում:
ՆԱՐԵ — Ինչի՞ փոխհատուցում:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Կախիչի: (Մեղմ): Միայն օղին…
ՆԱՐԵ — Լավ, թող մնա: Եթե կարողացաք ինձ համոզել, պատկերացնում եմ` ինչ շահութաբեր է ձեր գործը:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ – Նուշը հաշվի մեջ չեմ գրի:
ՆԱՐԵ — Ավելի վատ: Նյութական վնաս եք պատճառում սրճարանի տիրոջը:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ես եմ սրճարանատերը:
ՆԱՐԵ — Այդ դեպքում ընդունեք ցավակցությունս՝ դուք վատ տնտեսվար եք:
Սրճարանատերը վերցնում է ափսեն, գնում է: Նարեն չի նկատում: Գավաթը մոտեցում է շուրթերին, աչքերն ամուր կկոցած, մի շնչով խմում է կեսը: Շունչը կտրվում է: Դեռ փակ աչքերով` ձեռքը տանում է նուշով ափսեի կողմը: Շոշափում է՝ չկա: Աչքերը բացում—նայում է` չկա: Սուրճից կում է անում՝ շատ տաք է՝ այրում է: Փորձում է զսպել հազը՝ չի ստացվում: Հազում է, խմում է բաժակի մեջ մնացած օղին, վրայից սուրճն ու մի կերպ զսպում է կոկորդով վեր բարձրացող հեղձուկը: Սրճարանատերը վերադառնում է՝ սրճամանով:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Սուրճը խմեք, քանի տաք է:
ՆԱՐԵ — Տաք չէ, եռման է…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Եթե միանգամից խմեք:
ՆԱՐԵ — Կումերով չեմ կարող խմել: Օղին բերեք:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — 200 գրամը բավական չէ՞ր:
ՆԱՐԵ — Ասացի՝ 200 գրամ, հետո էլի 200 գրամ: Ի դեպ, ո՞ւր կորավ նուշը:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Փորձեցի հետաձգել սնանկացումս… Բա՞ն է պատահել:
ՆԱՐԵ — Ես սպասում եմ իմ 200 գրամ օղուն:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Այսօրվա համար բավական է, սուրճը խմեք ու տուն գնացեք:
ՆԱՐԵ — (արդեն՝ քիչ հարբած): Հենց ա՞յս սրճարանը պիտի մտնեի: Ուրիշ տեղ հարցեր չէին տա, իսկ օղի կտային… Եվ ինչո՞ւ տարաք այդ ձեր ապուշ նուշը… Հա, ե՞րբ է փակվում այս աստվածահաճո հաստատությունը:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Դեռ բաց է:
ՆԱՐԵ — Ուրեմն դեռ կարող եմ նստել, իսկ դուք կարող եք պատվո պահակ չկանգնել իմ չխմված 200 գրամին:
Սրճարանատերը գնում է: Նարեն սուրճ է խմում, գրպանից հանում է շպարի տուփը, առանց նայելու բացում, շրխկոցով փակում ու գցում է գրպանը:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (բերում է օղին ու նուշի ափսեն): Նուշը հաշվի մեջ գրված է, կարող եք չանհանգստանալ:
ՆԱՐԵ — Ուրիշ բան չունե՞ք, ի՞նչ եք ափսեն տանում ու բերում:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (անվրդով): Ապուրը կես ժամից պատրաստ կլինի:
ՆԱՐԵ — Ըհը, իմ հաշվին ճոխացնում եք տեսականին: Սիգարետ կա՞:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ի՞նչ եք նախընտրում:
ՆԱՐԵ — Բերեք, ինչ ունեք: Ասենք, չէ… սպասեք… Վերջերս մի տիկին եկավ մեր տուն՝ ամուսնուս հետ գործնական հարց ուներ լուծելու: Սուրճը, իհարկե, մատուցեցի ես: Տիկինը պայուսակից հանեց սիգարետի տուփն ու վառիչը: Վառիչը շատ նրբագեղ էր: Սիգարետներն էլ երկար էին ու բարալիկ: Տիկինը` մի ձեռքում` սիգարետ, մյուսում՝ վառիչ, սպասողական անշարժացավ: (Պատմածը ներկայացնում է չափազանցված—կոմիկական տեսքով): Երկար չսպասեց: Ամուսինս զսպանակի պես տեղից թռավ` վառիչը պատրաստ պահած: Կարծում եմ, այդ կերպ տիկինը բավականին տնտեսում է վառիչի բենզինը… Այդ սիգարետից ունե՞ք:
Սրճարանատերը մոտենում է բարին, մի տուփ է վերցնում ու բերում, անխոս դնում է սեղանին, գրպանից հանում է վառիչը, դնում է տուփի կողքը:
ՆԱՐԵ — (զննելով տուփը): Հա, սրանք երկար են, բայց… բարալիկ չեն: Վառիչն էլ քիչ է հիշեցնում այն փայլուն խաղալիքը: Տխուր բան է կապկելը, բայց սկզբի համար սա էլ վատ չէ:
Սիգարետը մոտեցնում է շուրթերին, սրճարանատերը վերցնում է վառիչը:
ՆԱՐԵ — Ես ինքս:
Սրճարանատերը հեռանում է` հասկացող ժպիտ փոխանակելով Արամի հետ: Նարեն սիգարետն ու վառիչը հրում է մի կողմ, գավաթից մեծ կում է անում, մի նուշ է գցում բերանը, մի կում սուրճ է խմում առանց բերանն այրելու: Ու մի կիսատ—գոհունակ ժպիտ է երևում դեմքին՝ օղու ազդեցությունն ակնհայտ է: Արամը բարձր հազում է: Նարեն, անակնկալի եկած, շրջվում—նայում է «Սա՞ ով է» հարցը դեմքին: Լռություն: Նարեն գրպանից հանում է հայելին և արդեն դժվարությամբ բացվող աչքերը հառում նրան: Նեղսրտած, հայելին շպրտում է սեղանին և նախ խմում է սուրճը, հետո ուտում նուշն ու նոր միայն խմում է գավաթում մնացած օղին: Անշարժանում է: Արամն արդեն անթաքույց է հետևում նրան: Նարեն հայելին շպրտում է հատակին, բարձրանում է տեղից ու անհաստատ քայլերով մոտենում է Արամի սեղանին:
ԱՐԱՄ — Հայելու ջարդվելը դժբախտության նշան է:
ՆԱՐԵ — Եթե դժբախտությունը հայելու ջարդվելուց հետո է գալիս, նշանակում է, դրանից առաջ երջանկությո՞ւն է եղել:
ԱՐԱՄ — Երջանկություն, կամ մի ուրիշ դժբախտություն:
ՆԱՐԵ — Երկրորդ տարբերակն ավելի հավանական է: (Սպասողական): Դե՞…
ԱՐԱՄ — Այսի՞նքն:
ՆԱՐԵ — Սպասում եմ, թե ե՛րբ կառաջարկեք նստել:
ԱՐԱՄ — Չեմ առաջարկի:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ:
ԱՐԱՄ — Առանց բացատրության:
ՆԱՐԵ — Լավ: Ես էլ կնստեմ: Առանց բացատրության: Դուք սնահավա՞տ եք:
ԱՐԱՄ — Թե հայելին նկատի ունեք՝ ոչ: Բայց հավատում եմ, որ նավի վրա կնոջ ներկայությունը հաստա՛տ դժբախտության նշան է:
ՆԱՐԵ — Միայն նավի՞… (Ձեռքերով սեղմում է քունքերը` հարբածությունը հաղթահարելու ճիգով): Ուրիշ բան էի ուզում ասել… Հարցիս կպատասխանե՞ք:
ԱՐԱՄ — Սնահավատ նշաններին վերաբերվո՞ղ:
ՆԱՐԵ — Չէ… ավելի լուրջ…. ավելի անհեթեթ հարց է:
ԱՐԱՄ — Հումորի ու ծաղրի տարբերությո՞ւնը:
ՆԱՐԵ — Լռեք, հա՞… Կարծում եք, հե՞շտ է հարցնելը… բայց ես կհարցնեմ… իսկ դուք կպատասխանեք, եթե կարողանամ հարցնել… (Պիտի զգացվի` ինչ դժվարությամբ է հարցը տալու): Կարելի՞ է սիրահարվել… ինձ:
ԱՐԱՄ — (համր տեսարան):
ՆԱՐԵ — (շփոթմունքից ավելի համարձակ): Հարցս այդքան անհեթե՞թ էր: Թե՞ ձեր գիտելիքները սահմանափակված են միայն սնահավատ նշաններով:
ԱՐԱՄ — Դե… ինչո՞ւ միայն դրանցով: Ես գլուխ եմ հանում ավտոմեքենաներից, հատկապես շարժիչներից: Հետո՝ միջատների կյանքից հետաքրքիր մանրամասներ կարող եմ պատմել: Անգամ կարող եմ բնակարան վերանորոգել… Գուցե դրանցից որևէ մեկի՞ն անդրադառնանք:
ՆԱՐԵ — (վճռական): Ոչ: Հարցիս պատասխանեք: Դժվա՞ր է…
ԱՐԱՄ — Ո՞վ ասաց՝ դժվար է:
ՆԱՐԵ — Ուրեմն՝ պատասխանեք:
ԱՐԱՄ – Գուցե պետք չէ՞…
ՆԱՐԵ — Պետք է, այն էլ` շատ:
ԱՐԱՄ — Դե… դուք ստիպեցիք… Հարցն ինչպե՞ս հնչեց՝ կարելի՞ է ձեզ սիրահարվել:
ՆԱՐԵ — Այո:
ԱՐԱՄ – Այո՜… Դե ի՞նչ… (Սևեռուն նայում է կնոջը):
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ եք այդպես նայում:
ԱՐԱՄ — (սկսում է դաժան խաղ): Այդպե՜ս… Հապա կանգնեք: Չլսեցի՞ք: Ասում եմ՝ կանգնեք: Աթոռը ետ քաշեք: Քիչ էս կողմ եկեք… Ինչո՞ւ եք կռացել, ուղղվեք… ուսերը ուղղեք, ասում եմ, ըըըը… (Ձեռքի խոսուն շարժում` կրծքի ուղղությամբ): Ասացի՝ ուղիղ կանգնեք… չի՞ ստացվում: Սպասելի էր: Թեքվեք աջ, ասացի՝ աջ… դե լավ, ձախն էլ նույնն է: Ժպտացեք: Չէ, չէ, ավելի լավ է, մնացեք էդ դեմքով… Սանրվածքը… քանի՞ հերակալ եք օգտագործել նման էֆեկտի հասնելու համար:
ՆԱՐԵ — Մեկ:
ԱՐԱՄ – Այ թե ինչ է նշանակում նվազագույն միջոցներով հասնել առավելագույն արդյունքի: Անձրևանոցն էլ ճիշտ ժամանակին է… թեև դրսում 35 աստիճան շոգ է, բայց ձեր անձրևը կգա մի երկու ամիս հետո… Ի՞նչ փոթեր են անձրևանոցի տակ:
ՆԱՐԵ — (հազիվ լսելի): Գոգնոց է:
ԱՐԱՄ — Ո՛նց գլխի չընկա: Լավ, վերջին անգամ փորձեք ժպտալ… ըըըը… մի քիչ սեթևեթանք: Գոնե մի քանի վայրկյան: (Չոր): Ոչ:
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ՝ ոչ:
ԱՐԱՄ – Չէ՛: Այսինքն՝ ձեզ սիրահարվել անհնար է:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ:
ԱՐԱՄ — Էդքան հարուստ երևակայություն ունեցող տղամարդ մեր քաղաքում հաստատ չկա:
ՆԱՐԵ — Այդքան լա՞վ եք ճանաչում քաղաքը:
ԱՐԱՄ — Տղամարդկանց եմ լավ ճանաչում:
ՆԱՐԵ — Չարախոսում եք:
ԱՐԱՄ — Հարցրիք` պատասխանեցի: Ոչ ու կրկին՝ չէ՛: (Միանգամից դաժանանալով): Տո՛ւն գնացեք:
ՆԱՐԵ — Կոպիտ եք ու չար: Նաև՝ անճաշակ: Կամ…
ԱՐԱՄ — Բայց և այնպես ոչ մի տղամարդ ձեզ չի նայի: Ձեզ կողքից տեսած կա՞ք: Չգիտեմ… գուցե արտառոց բան է պատահել, որը ձեզ հանել է հունից… Ինչը չի նշանակում, որ պիտի օղի կուլ տաք սրճարանում ու անծանոթ տղամարդու առաջ էժանագին տեսարան խաղաք: Ու հետո… ձեր ինչի՞ն է պետք սերը:
ՆԱՐԵ — Այսինքն… ինձ անհնա՞ր է սիրահարվել:
ԱՐԱՄ — (ցավակցական տարածում է ձեռքերը):
ՆԱՐԵ — Ինչպես ասացի՞ք՝ իմ ինչի՞ն է պետք սերը:
ԱՐԱՄ – Մոտավորապես:
ՆԱՐԵ — Անձրևանոցս էլ նոր չէ, հինգ տարի առաջ եմ գնել… Ինչո՞ւ եմ սա ասում:
ԱՐԱՄ — Գուցե պիտի ավելի նրբանկատ լինեի… սրճարանատիրոջ պես: Ի դեպ, ապուրն ուտելու միտք չունե՞ք: Հիմա շատ տեղին կլիներ:
ՆԱՐԵ — Ես իմ ապուրն արդեն կերա, շնորհակալ եմ… Մոռացել եմ, վերջին անգամ երբ եմ եղել սրճարանում:
ԱՐԱՄ — Կլինի մի հազար տարի, ինչը նշանակում է՝ ամուսնությունից առաջ: Ո՞ւր է ամուսնական մատանին:
ՆԱՐԵ — Գուցե չունե՞մ:
ԱՐԱՄ — Ունեք: Ամուսնության առաջին օրից մատից չեք հանել: Այսօրը չհաշված:
ՆԱՐԵ — Որտեղի՞ց այդ համոզվածությունը:
ԱՐԱՄ — Գոգնոցից: Հարցիս չպատասխանեցիք: Մատանի՞ն…
ՆԱՐԵ — Կորցրել եմ… մի քանի ժամ առաջ:
ԱՐԱՄ — Ու ժամանակավոր ըմբոստությունը որոշեցիք նշել օղիով, նուշով, սուրճով… տոթ է, ինչո՞ւ եք կոճկվել: Ես էլ, սրճարանատերն էլ արդեն գիտենք գոգնոցի մասին:
ՆԱՐԵ — Իսկ եթե նոր հաճախորդ գա՞:
ԱՐԱՄ — Էդ մասին չէի մտածել, իսկապես, հանկարծ ու նրա նյարդերը թույլ լինեն…
ՆԱՐԵ — (մի պահ ճոճվում է, դժվարությամբ, հարբածի ինքնասիրությամբ վերականգնում է հավասարակշռությունը): Թույլ եմ տալիս, կարող եք ինձ ծաղրել: Ասացիք՝ իմ ինչի՞ն է պետք սերը…
ԱՐԱՄ — (համբերությունը սպառված): Հանգիստ, խաղաղ կյանքդ հանկարծ խախտվել է: Խոհանոցիդ պատերին ստվեր է հայտնվել: Դու, համոզված տանդ ամրության վրա, հանկարծ ճեղքեր ես նկատել առաստաղին: Ինչպե՞ս, ինչո՞ւ… հարցերը պատասխան են պահանջում… գուցե պետք է ինչ-որ բան անել, բայց ի՞նչ… Ու դու փախչում ես քո խոհանոցից, մտնում առաջին հանդիպած սրճարանը, հարբում ու կարեկցանք ես փնտրում առաջին պատահածի մոտ: Ի՞նչ էիր սպասում՝ հետդ լա՞ց լինեի: Բոլորդ էլ նույնն եք՝ փախչում եք: Կարճ ժամկետով կամ ընդմիշտ՝ բայց ձերը փախչելն է, փախուստի ճանապարհին էլ կարեկցանք մուրալը: Իհարկե, ոմանք կարեկցում են, անգամ՝ մխիթարում… (Տեսնելով՝ ինչպես այլայլվեց Նարեն): Պետք է ներողությո՞ւն խնդրեմ:
ՆԱՐԵ — Չէ, ամեն ինչ ճիշտ է: Նույնիսկ հարբածությունս անցավ: (Գնում է դեպի դուռը, հիշում է): Մատուցո՛ղ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (գալիս, մեկնում է հաշիվը):
ՆԱՐԵ — (գրպանից հանում է թղթադրամը, նայում է հաշվին): Ասում էի, չէ՞, նուշն ավելորդ է…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Կվճարեք վաղը, կամ երբ հարմար է:
ՆԱՐԵ — (փորձում է չնայել Արամի կողմը): Ձեր սրճարանի ապագան շա՛տ մշուշոտ է… Հետո կվճարեմ, ներող եղեք:
ԱՐԱՄ — Ձեզ ուղեկցե՞մ:
ՆԱՐԵ — (կարողանում է իրեն ստիպել ուղիղ նայել Արամին): Շնորհակալություն, ես ինքս:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ինչպե՞ս եք տուն հասնելու:
ՆԱՐԵ — Տունը մոտերքում է… ինչ-որ տեղ: (Դուրս է գնում):
Արամն ու սրճարանատերը նայում են փակվող դռանը:
ԵՐԿՐՈՐԴ ՏԵՍԱՐԱՆ
Արփենի բնակարանը: Կահավորված է շքեղ ու ճաշակով, բայց պատրաստ՝ վերանորոգման: Բազմոցին նստել է Արփենը, փոքրիկ հայելու մեջ դեմքի վերջին ստուգումն է անցկացնում: Գալիս է Նարեն` ընկերուհու խավավոր, ընդարձակ խալաթով` գոտիով ամուր կապված, սրբիչը գլխին փաթաթած: Դեռևս աննկատ` նստում է բազմոցին, բարձիկներից մեկը դնում է գլխի տակ ու փակում աչքերը:
ԱՐՓԵՆ — (նրան նկատելով): Բաղնիքդ անուշ:
ՆԱՐԵ — Լոգարանդ իսկական քնելու տեղ է:
ԱՐՓԵՆ — Գիշերով հայտնվեցիր, պատմեցիր չկերած ապուրի, չվճարված նուշի, շատախոս մի ապուշի մասին, հետո կոշիկներով կծկվեցիր բազմոցին ու քնեցիր անմեղ հրեշտակի պես:
ՆԱՐԵ — (շուրջը նայելով): Կոշիկներս ո՞ւր են…
ԱՐՓԵՆ — Խորն էիր քնել, չզգացիր, ոնց հանեցի… Ինչ էի ասո՞ւմ… Հա, քնեցիր մինչև ժամը ինը: Արթնացար ու փակվեցիր լոգղարանում: Այնտեղ է՞լ քնեցիր:
ՆԱՐԵ — Համարյա չէ: Մտածում էի քնելու մասին:
ԱՐՓԵՆ — Միա՞յն…
ՆԱՐԵ — Բացատրություն տալու ժամանա՞կն է:
ԱՐՓԵՆ — Ի սեր Աստծո… կարող ես շարունակել քնել:
ՆԱՐԵ — Հաստատ կքնեմ, բայց, վախենամ, համբերությունդ չդիմանա մինչև հաջորդ արթնանալս:
ԱՐՓԵՆ — (անտարբեր տոնով): Երբ կեսգիշերն անցավ ու հասկացա, որ քեզ արթնացնելն անհնար է…
ՆԱՐԵ — Փորձե՞լ ես:
ԱՐՓԵՆ — Մնացել էր վերջին միջոցը՝ սառը լոգանքը, բայց… ձեռքս չգնաց:
ՆԱՐԵ — Ի՜նչ բարի ես:
ԱՐՓԵՆ — Տանե՛լ չեմ կարող թրջված բազմոց:
ՆԱՐԵ – Փաստորեն՝ անջատվել էի:
ԱՐՓԵՆ — Ի՞նչ էիր խմել:
ՆԱՐԵ — Կարծում ես՝ հիշո՞ւմ եմ: (Կենտրոնանալով): Ոնց որ օղի… օղի էր:
ԱՐՓԵՆ — Վաղո՞ւց ես անցել օղուն:
ՆԱՐԵ — Երեկվանից:
ԱՐՓԵՆ — Զգացվեց: Ի՞նչ էի ասում, չես թողնում՝ խոսեմ:
ՆԱՐԵ — Երբ հասկացար, որ արթնացնելն անհնար է…
ԱՐՓԵՆ — Զանգեցի ամուսնուդ:
ՆԱՐԵ — (դեն նետելով անտարբերության դիմակը): Ինչո՞ւ:
ԱՐՓԵՆ — Իսկ ի՞նչ կհրամայեիր անել: Հայտնվում ես գիշերով, սատանան գիտե՝ որտեղից, հարբած… մեղմ ասած՝ հարբած, անհեթեթ մի պատմություն ես քրթմնջում ու մեռելի պես կծկվում ես բազմոցին:
ՆԱՐԵ — Իսկ ես կարծում էի, թե մեռելները երկարում են բոյով մեկ: (Ցույց է տալիս):
ԱՐՓԵՆ — Կատակո՜ւմ ես… Իսկ ես, պատկերացրու, կատակելու տրամադրություն չունեցա: Հումորի զգացումս չհերիքեց, ես էլ զանգեցի Գոռին: Նա…
ՆԱՐԵ — (կտրուկ): Չի՛ հետաքրքրում:
Լռություն:
ԱՐՓԵՆ — Սուրճ կխմե՞ս:
ՆԱՐԵ — Դեռ ոչ:
ԱՐՓԵՆ — Ինչո՞ւ:
ՆԱՐԵ — Գլխիս մեջ ամենաքիչը հարյուր զանգ անընդհատ ծլնգում են:
ԱՐՓԵՆ — Մե՞ծ, թե՞ փոքր:
ՆԱՐԵ — Երկուսից էլ կա: Գլուխս պայթում է: (Նայում է շուրջը, նկատում իրարանցումը): Ի՞նչ է պատահել, ո՞ւր է քո օրինակելի կարգուկանոնը: Թե՞ զանգերը աչքերիս էլ են ազդել:
ԱՐՓԵՆ — Վե-րա-նո-րո-գո՛ւմ:
ՆԱՐԵ — (գլուխը բռնած): Երկու տարի առաջ չվերանորոգեցի՞ր:
ԱՐՓԵՆ — Մի տարի, վեց ամիս: Մոտավորապես: Բավական ժամանակ, որ աչքերս հոգնեն միօրինակությունից: Այս անգամ վերանորոգումը կարվի ամենաբարձր մակարդակով: Մի դիզայներ կա, ասում են` հրաշք է…
ՆԱՐԵ — Ո՞վ է ասում:
ԱՐՓԵՆ — Բոլորը: Նա հիմա ամենամոդայիկն է… Պատկերացնո՞ւմ ես, ժամանակակից բոլոր ոճերի համադրում, իսկ արդյունքում ստացվում է դասական ինչ-որ մի… (Տեսնելով, որ Նարեի ուսերը կասկածելի ցնցվում են): Ծիծաղի՜ր, ծիծաղի՛ր, վերանորոգումից հետո ե՛ս կծիծաղեմ:
ՆԱՐԵ — Ինչ լավ անուղղելի ես:
ԱՐՓԵՆ — Ասածդ քննադատությո՞ւն է…
ՆԱՐԵ — Հաճոյախոսություն: (Կարճ դադարից հետո): Դե լավ, պատմիր:
ԱՐՓԵՆ – Գոռն ասաց, որ հագել ես անձրևանոցդ ու տնից գնացել ես: (Այլ տոնով): Լսիր, հագիդ անձրևանոց չկար:
ՆԱՐԵ — (լարվելով): Համոզվա՞ծ ես:
ԱՐՓԵՆ — Իսկ դու համոզվա՞ծ ես, որ տնից անձրևանոցով ես դուրս եկել:
ՆԱՐԵ — Եթե Գոռն է ասել…
ԱՐՓԵՆ — Անձրևանոց չկար, բայց գոգնոց կար:
ՆԱՐԵ — Գուցե սրճարանո՞ւմ մնաց:
ԱՐՓԵՆ — Սրճարանո՞ւմ:
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ ես կարծում, որտե՞ղ եմ խմել:
ԱՐՓԵՆ — Ուրեմն՝ սրճարանո՛ւմ:
ՆԱՐԵ – Ըհը՛… այնտեղ նույնիսկ կախիչ կար, բայց չօգտվեցի: Մատուցողը… թե սրճարանատերը… մի խոսքով, նրանցից մեկը ինձ հետ համաձայնվեց, որ անձրևանոցով ավելի լավ տեսք ունեմ:
ԱՐՓԵՆ — Պատկերացնում եմ:
ՆԱՐԵ — (աչքի տակով նայելով): Իսկ փողոցում շոգ էր:
ԱՐՓԵՆ — Անձրևանոցիդ ճակատագիրն սկսում է պարզվել: Այ, եթե հիշես, թե հատկապես ո՛ր փողոցում զգացիր շոգը:
ՆԱՐԵ — Հույս չունենա՛ս: Ու պայմանավորվենք անձրևանոցի մասին հիշել միայն բարի խոսքով:
ԱՐՓԵՆ — Կամ ընդհանրապես չհիշել:
ՆԱՐԵ — Առաջարկն ընդունվեց: Շարունակենք մեր զրույցը:
ԱՐՓԵՆ – Գոռը չգիտե քո անսպասելի ապստամբության պատճառը: Նրա ասելով` անսովոր ոչինչ չի եղել: Սովորականի պես տուն է եկել, միացրել է հեռուստացույցը, աչքի է անցկացրել թերթերը, մինչև կճաշեք…
ՆԱՐԵ — Անսովոր ոչինչ չի՞ եղել… Եղե՛լ է: Սովորականի պես տուն եկավ, միացրեց հեռուստացույցը, աչքի անցկացրեց թերթերը, մինչև կճաշենք…
ԱՐՓԵՆ — Սովորականի պե՞ս:
ՆԱՐԵ — Սովորականի պե՛ս:
ԱՐՓԵՆ — Ու դու անջատում ես գազօջախը, հուշիկ քայլերով դուրս ես գալիս խոհանոցից…
ՆԱՐԵ – (նոր հիշելով): Հեռախոսս մնաց խոհանոցի սեղանին…
ԱՐՓԵՆ – Փոխարենը գոգնոցի վրայից հագար անձրևանոցը… Ներիր, որոշել էինք չհիշել նրան: Ուրեմն, շրխկացրիր դուռն ու…
ՆԱՐԵ — Ես դուռը շատ կամաց փակեցի: Շատ զգույշ:
ԱՐՓԵՆ — Այ, դա չեմ հասկանում: Ես այնպես կփակեի դուռը, որ շրխկոցը ամբողջ շենքը լսեր: Ու այնպիսի արագությամբ կնետվեի դուրս, որ ոմանք կարողանային հասնել ինձ գոնե երկրորդ հարկում: Այդպիսով, ոմանց ծնկաչոք ներողություն խնդրելու հնարավորություն կտայի: Ներիր, բայց տեսարան սարքելը իմ թուլությունն է:
ՆԱՐԵ — (կամաց): Իմը տեսարան չէր: Ես փախել եմ:
ԱՐՓԵՆ — Ես, իհարկե, ոչինչ չգիտեմ և, ընդհանրապես, շատ բան չեմ հասկանում, բայց այսպես, միանգամից, առանց բացատրության… Իսկ տղա՞դ:
ՆԱՐԵ — Պետք չէ: Պետք չէ այդ մասին… Ինձ ժամանակ է պետք: Չգիտեմ` ինչքան, չգիտեմ` ինչու, բայց այդ ժամանակը ինձ շատ է պետք: Իսկ սրճարանը… տհաճ նստվածք է մնացել… Կարո՞ղ եմ մնալ այստեղ:
ԱՐՓԵՆ — Իսկ ո՞ւր պիտի գնայիր: (Անհոգ տոնի անցնելով): Բախտս բերեց, որ այստեղ ես: Ինձ կօգնես: Հա, քիչ առաջ զանգեց ամուսինդ, ասաց, որ չանհանգստանաս. տղադ ճամբարում է, և, բնականաբար, ոչինչ չի իմանա:
ՆԱՐԵ — (զարմացած): Գիտե՞ս, այդ մասին չեմ էլ մտածել:
ԱՐՓԵՆ — Ե՞րբ էիր մտածելու, վերջին 13 ժամը քնած ես եղել: Անգամ 14, եթե լոգարանն էլ հաշվենք:
ՆԱՐԵ — Դա արդարացում չէ:
ԱՐՓԵՆ — Խնդրում եմ, ինքնակերությամբ կզբաղվես իմ գնալուց հետո: Հիմա գործնական հարց լուծենք: Նախ ասա, դուրս գնալո՞ւ ես:
ՆԱՐԵ — Ո՞ւր:
ԱՐՓԵՆ — Ի՞նչ իմանամ… Գուցե զբաղվես անձրևանոցիդ որոնումներով… Ներիր, նորից հիշեցի… լսիր, նրան մոռանալն անհնար է:
ՆԱՐԵ — Հասկանում եմ, ինչու ես կատակում:
ԱՐՓԵՆ — Լա՞ց լինեի:
ՆԱՐԵ — Դու՝ և լաց լինել… Գնալու տեղ չունեմ, այնպես որ հրամայիր` ինչ անեմ:
ԱՐՓԵՆ — Հասկանո՞ւմ ես, այդ մոդայիկ դիզայները այսօր պիտի գա բնակարանը տեսնելու: Մեկը պիտի լինի՞, որ դուռը բացի, սենյակները ցույց տա: Իհարկե, ես էի դա անելու, բայց հիմա դու նրան կընդունես, սուրճ կառաջարկես ու կփորձես լավ տպավորություն թողնել, որովհետև նա պատվերների մեջ խրված է ու երեսառած: Մի խոսքով, դժվար երևույթ է: Իսկ նրան ճանապարհելուց հետո կարող ես նորից փակվել լոգարանում ու քնել… (Լրջանալով): Ասում ես՝ երեկ ամեն ինչ սովորականի պե՞ս էր:
ՆԱՐԵ – Հա՛:
ԱՐՓԵՆ — Ոչ մի… անակնկա՞լ:
ՆԱՐԵ — Ոչ մի:
ԱՐՓԵՆ — Լավ, ի՞նչ կատարվեց այդ սովորականի հետ:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ ես բնակարանդ շուտ-շուտ վերանորոգում:
ԱՐՓԵՆ — Նախ և առաջ այդ հնարավորությունն ունեմ:
ՆԱՐԵ – Բայց դա պատճառ չէ:
ԱՐՓԵՆ — Դա հետևանք է: (Թվում է` ինչ—որ կարևոր բան կասի, բայց հապաղումը կարճ է թվում. նա էլի ինքնավստահ, գործնական կին է): Օրը լա՜վ է սկսվում… Եթե հույս ունես, որ գլխիդ զանգերն իրենք իրենց կլռեն` սխալվում ես: Թունդ սուրճ եփիր ու մի բան խմիր՝ բարը տրամադրությանդ տակ է: Գազօջախն ու սառնարանն էլ՝ քեզ օգնական:
ՆԱՐԵ — Ամե՛ն:
ԱՐՓԵՆ — Հուսամ, մինչև երևույթի հայտնվելը կազատագրվես խալաթից ու սրբիչից: Հագուստի պահարանն էլ է տրամադրությանդ տակ: Քեզ տեսնեմ: (Դուրս է գնում):
Նարեն բարձրանում է տեղից, շրջում է սենյակում, մոտենում է հեռախոսին, երկու թիվ է հավաքում, հետո ընկալուչը զգույշ դնում է տեղը: Մտնում է խոհանոց: Դռան զանգ: Գալիս է` սուրճի բաժակը ձեռքին: Բաժակը դնում է սեղանին, գլխից պոկում է սրբիչը` մազերն ահավոր գզգզված են, փորձում է նորից կապել սրբիչը: Զանգը հնչում է առանց դադարի: Նա մի կերպ սրբիչը տեղավորում է գլխի վրա, բացում է դուռը: Շեմին կանգնած է Արամը: Իրար չեն ճանաչում:
ԱՐԱՄ — 18-րդ բնակարանն է:
ՆԱՐԵ — (համենայնդեպս նայում է դռան համարին): 18-ն է:
ԱՐԱՄ — Կարո՞ղ եմ տեսնել:
ՆԱՐԵ — Մոդայիկ դիզայներն եք: (Փորձելով ուղղելով գլխի փաթաթանը): Ձեզ սպասում էինք:
ԱՐԱՄ — Զգացվեց: (Տեսնելով, որ Նարեն գլխի չի ընկնում): Գուցե նե՞րս գամ:
ՆԱՐԵ — Օյ, իհարկե, խնդրեմ…
Արամը ներս է գալիս: Նարեն փակում է դուռը: Կարճ դադար:
ՆԱՐԵ — (փորձում է ուղղել սրբիչը, որը վերջնականապես քանդվում է: Սեղանի վրայից վերցնում է հերակալն ու ստեղծում արդեն ծանոթ սանրվածքը: Այս պահին Արամը ճանաչում է նրան: Նարեն, իհարկե, ոչինչ չի հիշում): Ներեցեք, անակնկալի եկա… այս խալաթով…
ԱՐԱՄ — Ոչինչ, դուք ձեր տանն եք: Խալաթ, գոգնոց… տանը դրանք սովորական բան են, չէ՞:
ՆԱՐԵ — Դուք շատ բարի եք:
ԱՐԱՄ — Քանի՞ սենյակ է:
ՆԱՐԵ — Երկու… չէ, երեք:
ԱՐԱՄ — Գուցե չո՞րս:
ՆԱՐԵ — (կասկածով): Չո՞րս… չէ, կարծեմ՝ երեք: Բայց, ավելի լավ է, դուք նայեք:
ԱՐԱՄ — Էդպես ավելի ճիշտ կլինի: Պատահում է` սենյակները երեքն են, բայց մեկ էլ տեսար՝ չորսը դարձան:
ՆԱՐԵ — (զարմացած): Այդպես լինո՞ւմ է:
ԱՐԱՄ — Ավելի հաճախ, քան կարծում եք: Վերջին անգամ ե՞րբ եք վերանորոգել:
ՆԱՐԵ — Կարծում էի, երկու տարի առաջ, բայց պարզվեց՝ տարի ու կես է անցել:
ԱՐԱՄ — (բազմանշանակ): Ահա՛: Ժամանակն էլ է երբեմն խառնվում: Ընդամենը կես տարվա տարբերություն: Ասենք, դա ուղիղ համեմատական է անձրևանոցին:
ՆԱՐԵ — Անձրևանո՞ց… ի՞նչ կապ ունի…
ԱՐԱՄ — Ոչ մի: Կարո՞ղ եմ նայել սենյակները:
Արամը մտնում է դռներից մեկով: Նարեն զարմացած թոթվում է ուսերը: Մի կում սուրճ է խմում, հիշում ընկերուհու հրահանգը:
ՆԱՐԵ — (բարձր): Սուրճ կխմե՞ք:
Պատասխան չի ստանում: Կանգնած խմում է սուրճը: Գալիս է Արամը:
ԱՐԱՄ — Սենյակները քանի՞ քառակուսի են:
ՆԱՐԵ — (շփոթված): Չգիտեմ:
ԱՐԱՄ — Իսկ մետրաչափ կտա՞ք: Թե՞ դրա տեղն էլ եք մոռացել:
ՆԱՐԵ — Եթե խոհանոցում է, ուրեմն կգտնեմ: (Գնում է):
Խոհանոցից լսվում է ջարդված ամանեղենի ձայն, «Ո՛ւհ, գրողի տարած»: Լռություն:
ԱՐԱՄ — Օգնություն պե՞տք է:
Դռան մեջ հայտնվում է Նարեն:
ՆԱՐԵ — Ուշ է:
ԱՐԱՄ — Գոնե գիտե՞ք, թե մետրաչափն ինչ տեսք ունի:
ՆԱՐԵ — Անհույս գործ է: Չգտա:
ԱՐԱՄ — Դե ինչ… չկա և, ինչքան հասկանում եմ, չի լինի:
ՆԱՐԵ — Փոխարենը սուրճ կլինի: Քա՞ղցր, դա՞ռը:
ԱՐԱՄ — Ինչպես կստացվի: Վաղուց եմ համոզվել, որ ինչ էլ ասեմ` եփողն իր ուզածը կանի:
Նարենը մտնում է խոհանոց, քիչ անց գալիս է` մատուցարանի վրա շատ զգույշ սուրճի գավաթը բերելով, որը բարեհաջող հասցնում է սեղանին:
ԱՐԱՄ — Ի՞նչ գույներ եք նախընտրում:
ՆԱՐԵ — Չգիտեմ:
ԱՐԱՄ — Չգիտեք այսօ՞ր, թե՞ ընդհանրապես:
ՆԱՐԵ — Այսօր: Եվ, ընդհանրապես, այսօր հարցեր չտաք: Բնակարանը տեսաք, սուրճը խմեցիք, էլ ի՞նչ եք ուզում:
ԱՐԱՄ — Բնակարանը տեսա, սուրճը դեռ չեմ խմել: Աղած նուշ չունե՞ք:
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ իմանամ: Պետք է փնտրել:
ԱՐԱՄ — (նուրբ հեգնանքով): Չէ, պետք չէ, խոհանոց չգնաք:
ՆԱՐԵ — Այդ դեպքում կոնյա՞կ…
ԱՐԱՄ — Իսկ տեղը գիտե՞ք:
ՆԱՐԵ — (ծուռ նայելով): Իհարկե: (Մոտենում է պահարաններից մեկին, բացում ու միանգամից փակում է` այն չէ: Մյուսն է բացում ու ժպտում` բարն է): Իրարանցման մեջ դժվար եմ կողմնորոշվում, բայց գտա:
ԱՐԱՄ — Իհարկե, կգտնեք, թեև ավելի տրամաբանական կլիներ, եթե օղու շշին հանդիպեիք:
ՆԱՐԵ — Զզվո՛ւմ եմ օղուց:
ԱՐԱՄ — Իրո՞ք: Հաճելի է լսել: Թե չէ, գիտեք, ոմանք օղին գավաթ գավաթի ետևից են կուլ տալիս ու պահանջում են ապուր: (Տեսնելով Նարեի տարակուսած դեմքը): Այսինքն՝ սուպ:
ՆԱՐԵ — Սո՞ւրճ:
ԱՐԱՄ — Թող էդպես լինի:
ՆԱՐԵ — (զարմացած): Ի՞նչ զարմանալի բան է օղու վրայից սուրճ խմելը:
ԱՐԱՄ — Ես էլ նույնն եմ ասում: Լավ, փոխենք թեման: Ինչո՞ւ եք վերանորոգում, սա էնքան էլ վատ չէ:
ՆԱՐԵ — Կարծում եք, ես շա՞տ եմ ուզում:
ԱՐԱՄ — Ուրեմն, ձեր ամուսինն է նախաձեռնողը: (Գործնական): Կարող եմ առաջարկել հետևյալ տարբերակները…
ՆԱՐԵ — (հոգնած): Հրամայվել էր ձեզ ընդունել, ցույց տալ բնակարանը, սուրճ առաջարկել ու լավ տպավորություն թողնել:
ԱՐԱՄ – Հատկապես վերջինը հաջողվեց:
ՆԱՐԵ — (չլսելու տալով): Ես ամեն ինչ արեցի, որովհետև, ինչպես նախազգուշացրել էին, երեսառած ու դժվար երևույթ եք: (Չտեսնելու տալով դիմացինի քմծիծաղը): Ավելին չպահանջեք. ես գործ չունեմ գույնի, ոճի կամ տարբերակների հետ: Ի դեպ, որպես անձնական նախաձեռնություն, կոնյակ առաջարկեցի:
ԱՐԱՄ — Բայց բաժակը մոռացաք:
ՆԱՐԵ — (շփոթված): Հա… Ներեք, գլուխս պայթում է: Վաղը եկեք, հա՞:
ԱՐԱՄ — Եթե հատուկ հրամանով էսչափ հյուրընկալ եք, պատկերացնում եմ ձեզ սովորական պայմաններում: (Մոտենում է դռանը, շրջվում է): Նման իրավիճակում փորձված միջոց կա…
ՆԱՐԵ — Այսի՞նքն:
ԱՐԱՄ — Սեպը սեպով են հանում: Մի բաժակ օղի: Ընդամենը:
ՆԱՐԵ — Լսե՛ք, դո՛ւք…
Արամն, առանց լսելու մինչև վերջ, շրխկացնում է դուռը:
ՏԵՍԱՐԱՆ ԵՐՐՈՐԴ
Նարեն պառկած է` պաղ թրջոցը ճակատին: Հեռախոսազանգ: Անհանգիստ շարժվում է, բայց տեղից չի ելնում: Հեռախոսը լռում է: Դռան զանգ: Դժկամ ելնում, բացում է դուռը: Արամն է` գործիքներով ու թղթերով: Առանց Նարեին նայելու գնում է կողքի սենյակը: Նարեն սուրճի բաժակները տանում է խոհանոց, բերում է կոնյակի բաժակ, տուփով կոնֆետ: Նստում է: Արամը սենյակից դուրս է գալիս, ուղղվում է խոհանոց:
ԱՐԱՄ — Հուսով եմ, բաժակը ջարդելուց հետո բեկորները հավաքում եք:
Նարեն չի պատասխանում:
ԱՐԱՄ — Երբ կխաղաղվեք, սենյակների գույներն ընտրեք: (Սեղանին է դնում ալբոմ):
ՆԱՐԵ — Ու դուք իմ ընտրած գույներով կներկեք պատերը: Այդ դեպքում ինչո՞ւ են ձեզ վճարում:
ԱՐԱՄ – Որպեսզի պարզեմ, թե զարգացման ո՛ր փուլում է գտնվում գույնի` ձեր զգացողությունը: Էս պատերի մեջ դուք եք ապրելու:
ՆԱՐԵ — Ոչինչ, հենց տեսադաշտում ձեզնից ավելի մոդայիկ մեկը հայտնվի՝ պատերը նոր գույնով կներկվեն:
ԱՐԱՄ — (իրեն զսպելով` նոր ալբոմ է տալիս): Էստեղ սալիկների նմուշներ են խոհանոցի ու լոգասենյակի համար: Մինչև վաղը կհասցնեք նայել:
ՆԱՐԵ — Դրեք սեղանին, վաղը կխոսեք տանտիրոջ հետ:
ԱՐԱՄ — (տեսնելով գավաթն ու կոնֆետը): Սրա՞նք որտեղից հայտնվեցին:
ՆԱՐԵ — Խոհանոցից:
ԱՐԱՄ — Փոխարենը սուրճն է անհետացել: Իսկ աղած նուշը չգտա՞ք:
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ եք կպել նուշին:
Հեռախոսազանգ: Նարեն չի արձագանքում:
ԱՐԱՄ — Չե՞ք լսում:
ՆԱՐԵ — Ձեր գործը չէ՛:
ԱՐԱՄ — Շարունակում եք պայքարը ընտանեկան ճակատո՞ւմ:
ՆԱՐԵ — Ինչպե՞ս կռահեցիք:
ԱՐԱՄ – Դժվար չէ: Կաշվից դուրս կգաք, բայց ձեր ասածը կլինի:
ՆԱՐԵ — Ձեզ չեմ հասկանում…
ԱՐԱՄ — Բնակարանի վերանորոգումը կարո՞ղ է էնպիսի վեճի առիթ դառնալ, որ անձրևանոցի կարիք զգացվի:
ՆԱՐԵ — (լարվելով): Ի՞-ի՜նչ:
ԱՐԱՄ — Հապա կանգնե՛ք: Ուղիղ… Ի՞նչ եք աչքերդ չռել, ծանոթ խոսքեր են, չէ՞… Այո՜-ո՜, խալաթ, հողաթափեր… (Չարախինդ զննում է): Ոչ, էլի ու էլի՝ չէ՛: Ոչ առաջին, ոչ էլ երկրորդ հայացքից:
ՆԱՐԵ — Դո՜ւք…
ԱՐԱՄ — Ե՛ս: Ձեր գնալուց հետո նույնիսկ խիղճս խայթեց: Գուցե լուրջ բա՞ն էր պատահել, գուցե պետք է ուղեկցեի՞: Չէ՞ որ դուք… մի թեթև խմած էիք ու անձրևանոցով:
ՆԱՐԵ — Անձրևանոցս կորավ:
ԱՐԱՄ — Ափսոս, լավն էր, բայց ձեր ամուսինը նոր կգնի: Խե՜ղճը… կաշվից դուրս է գալիս, աշխատանք, վերանորոգում, իսկ գիշերը հարբած կնոջ կողքին է նստել… Առավոտ շուտ նորից վազել է աշխատանքի, որովհետև վերանորոգում է ու նաև բաժակներ պետք է գնել: Շա՛տ: Արդեն հասկացա, որ ամեն անգամ ձեր խոհանոց մտնելը ավարտվում է բաժակների կոտորածով: Իսկ ես մտածում էի՝ ի՛նչ է պատահել… զզվելի՛ է: (Զայրացած` շփոթում է դռները, չի կարող դուրս գալ): Որտե՞ղ է գրողի տարած դուռը:
Նարեն բացում է դուռը, բայց երբ Արամը մոտենում է, ծածկում է, հենվում է դռանը՝ «Մինչև չցանկանամ, ելք չկա»: Համր տեսարան:
ԱՐԱՄ — Ինչքա՞ն եմ զմայլվելու ձեր խալաթի ծաղիկներով: Անձրևանոցն ավելի տանելի էր: Սա… Ինչպե՞ս ասեմ…
ՆԱՐԵ — Ասել պետք չէ, շարունակեք զմայլվել:
ԱՐԱՄ — Անկարելի է: Ես շատ բարի մարդ եմ, բայց…
ՆԱՐԵ — Դո՞ւք:
ԱՐԱՄ — Նաև համբերատար: Բայց համբերությունս սպառվում է: (Գոռում է): Բա՛ց դուռը:
ՆԱՐԵ — Կամաց, առանց այդ էլ գլուխս պայթում է:
ԱՐԱՄ — Քիչ խմեիք:
ՆԱՐԵ — (գալիս, նստում է սեղանիմոտ): Ուրեմն, դուք եք…
ԱՐԱՄ — Վերջապես հիշեցիք:
ՆԱՐԵ — Արթնացա ու ոչինչ չէի հիշում:
Արամը ցուցադրական աթոռը դնում է Նարեի դիմացն ու նստում:
ՆԱՐԵ — Հետո… հիշեցի սրճարանը, ապուրը, անգամ պարտքիս չափը: Հետո հիշեցի մեր խոսակցությունը՝ բառ առ բառ… Լսեք, խմելուց հետո այդպե՞ս է լինում:
ԱՐԱՄ — Դրանից վատն էլ է լինում:
ՆԱՐԵ — Դժվար թե… Ես ամեն ինչ հիշեցի… բացի երկու բանից: Նախ, որտե՞ղ եմ կորցրել անձրևանոցս:
ԱՐԱՄ – Դրա համա՞ր եք հիմա խալաթով:
ՆԱՐԵ — (չլսելու տալով): Չեմ հիշում ու երևի չհիշեմ: Հետո՝ ձեր դեմքը… Ես հիշեցի ձեր ձայնը, քմծիծաղը, տափակ խայթոցները, իսկ, ա՛յ, դեմքը… չէի հիշում: Վեճը կմոռացվի, օղին կցնդի ու, վերջապես, անձրևանոցի հե՛րն էլ անիծած: Իսկ ձեր դեմքը չէի հիշում… ու կատաղում էի, որ երբևէ չեմ կարողանալու ասել, ինչ կուզենայի ասել…
ԱՐԱՄ — Ասածս սխա՞լ էր: Գոգնոցը խոհանոցում է, դուք՝ տանը, երեկը` ծիծաղելի ֆարս: Էլ ի՞նչ պիտի ասեիք… Տեսածս էլ բավական է` շփացած, իրասածի կինը տեսարան է սարքում` ուզածին հասնելու համար: Սա չէ՞ եղածը:
ՆԱՐԵ – Գիտե՞ք, ովքեր են ամենավտանգավոր մարդիկ: Ովքեր կասկածել չգիտեն: Ես մեծ հաճույքով կոնյակի շիշը կջարդեի ձեր ինքնագոհ ու ինքնավստահ գլխին, բայց… հիշեցնեմ՝ ինձ հրամայված է դիմավորել ու ժպիտով ճանապարհել: Բարձրյալն է վկա, որ այդպես էլ վարվեցի:
ԱՐԱՄ — Կարծում եք, չհասկացա՞, թե հիմա էլ էս տեսարանը ինչու սարքեցիք:
ՆԱՐԵ – Համակ ուշադրություն եմ:
ԱՐԱՄ — Որպեսզի ձեր ընդունելությունից սարսափած` չգամ, ու վերանորոգումը ձախողվի: Ի դեպ, մինչև էսօր հակառակն է եղել, կանայք են վերանորոգման նախաձեռնողը եղել, ամուսինները` հիմնականում անտարբեր: Հույս չունենաք՝ չեմ փախչի ու կձախողեմ ձեր խարդախ պլանը:
ՆԱՐԵ — Դե ինչ, իմ ձախողումից շահեց տանտերը:
ԱՐԱՄ – Ուրեմն՝ մինչև վաղը:
ՆԱՐԵ — (դռնից մի կողմ քաշվելով): Ու շնորհակալություն: Սա երեկվա շնորհակալության շարունակությունն է:
Արամը գնում է: Նարեն բաժակները տանում է խոհանոց, կոնյակը դնում է բարը: Մոտենում է հեռախոսին: Հեռախոսազանգ:
ՆԱՐԵ — Եկավ: Իհարկե, տեսավ: (Ընթացքում ձայնը խոնավանում է): Իհարկե, ընդունեցի: Ի՞նչ… ոչինչ էլ չի պատահել: Նույնիսկ կոնյակի շիշը գտա: Չէ, քեզ թվում է… չեմ լալիս… (Բարձրաձայն հեծկլտալով): Ոչինչ չի պատահել: Ես… ես… Ես կորցրել եմ անձրևանոցս… (Կսկիծով): Ես… կորցրել եմ… անձրևանոցս… Ես կորցրել եմ… կորցրել եմ…
ՏԵՍԱՐԱՆ ՉՈՐՐՈՐԴ
Ներս է մտնում Արփենը` վախեցած է: Նայում է սենյակները, բացի իր ննջարանից` ոչ ոք չկա, փլվում է բազմոցին: Անլսելի բացվում է ննջարանի դուռը, երևում է Նարեն: Փոխել է սանրվածքը, հագին ընկերուհու զգեստն է, որն իհարկե, ամուր կապված է գոտիով: Շպավել է: Չնկատելով Արփենին` գնում է խոհանոց, վերադառնում է սուրճի բաժակով: Արփենը հետևում է նրան: Նարեն ոտքով ետ է քաշում աթոռը, այն է՝ պիտի նստի, նկատում է Արփենին: Մի կերպ բաժակը դնում է սեղանին ու փլվում աթոռին:
ՆԱՐԵ – Ֆո՛ւհ, լեղաճաք եղա:
ԱՐՓԵՆ – Հետո՞…
ՆԱՐԵ — (անփույթ): Սուրճ եմ խմում:
ԱՐՓԵՆ — Քիչ առաջ դո՞ւ էր խոսում հեռախոսով:
ՆԱՐԵ — Հնարավոր է: Սուրճ կխմե՞ս:
ԱՐՓԵՆ — Սրտաճաք տուն եմ սլանում, իսկ նա…
ՆԱՐԵ — Արի ճշտենք: Երկու ժամ առաջ ենք խոսել:
ԱՐՓԵՆ — Ես չէի կարող թողնել խորհրդակցությունն ու սլանալ:
ՆԱՐԵ — Ուրեմն երկու ժամ սրտաճաքվա՞ծ ես խորհրդակցություն անցկացրել: Եվ ինչքա՞ն էր դրա օգտակար գործողության գործակիցը:
ԱՐՓԵՆ — Բարձր, ինչպես միշտ: Այդ ի՞նչ անձրևանոցի ողբ էր:
ՆԱՐԵ — Կարծեմ, առավոտյան պայմանավորվեցինք…
ԱՐՓԵՆ – Հերիք է խաղաս: Ինչո՞ւ էիր լալիս:
ՆԱՐԵ — Քեզ թվացել է: (Ցույց տալով հարդարանքը): Սրա համար ժամանակ է պետք: Ե՞րբ լաց լինեի:
ԱՐՓԵՆ — Չես ուզում խոսել` քո պրոբլեմն է: Եկա՞վ:
ՆԱՐԵ — Եկավ:
ԱՐՓԵՆ – Ե՞վ…
ՆԱՐԵ — Կաշվիցս դուրս եկա, նա խանդավառվեց: Ահա՝ գույներն ու սալիկների տեսակները: (Այլ տոնով): Ես քեզ կխանգարեմ, հիմա միայն ես եմ պակաս…
ԱՐՓԵՆ — Այսի՞նքն…
ՆԱՐԵ — Կգնամ մորաքրոջս մոտ:
ԱՐՓԵՆ — Որ իր փնթփնթոցով քեզ գժվեցնի՞… Տեսքդ հրաշալի է:
ՆԱՐԵ — (ինքն իրեն զննելով): Թե ո՞ւմ համար է այս դիմակահանդեսը…
ԱՐՓԵՆ — Գոռը զանգեց: (Պատասխանելով նրա համր հարցին): Զանգին չէիր պատասխանել: Ասաց՝ հեռախոսդ երեկոյան կբերի: Հագուստ էլ, որոնք քեզ պետք կգան 2-3 օր, ոչ ավելին:
ՆԱՐԵ — Նա ամե՛ն ինչ գիտի: Անգամ ժամկետը՝ 2-3 օր, որը լիուլի բավական է տեղական նշանակության ապստամբությունս սկսելու և ավարտելու համար:
ԱՐՓԵՆ — Ի՞նչ վատ է, որ գիտի վերադարձիդ օրը: Դե լավ, փակեցինք թեման: Ի՞նչ տպավորություն թողեց մեր երևույթը:
ՆԱՐԵ — Հրաշալի՛: Ո՞վ է ասել, որ զզվելի տիպ է: Ոսկի՛ բնավորություն ունի… չէ, մետաքս… ավելի ճիշտ՝ զեփյուռ: Գիտես, չէ՞, զեփյուռն ամենանուրբ քամին է…
ԱՐՓԵՆ — Վիճե՞լ ես:
ՆԱՐԵ — Չհասցրի… (Դադարից հետո): Գուցե տո՞ւն վերադառնամ:
ԱՐՓԵՆ — (դադարից հետո): Վաղը նրան կխնդրեմ հետաձգել վերանորոգումը:
ՆԱՐԵ – Չփորձե՛ս, թե չէ հենց հիմա կգնամ:
ԱՐՓԵՆ — Մտածեցի, որ հանգիստ մթնոլորտում…
ՆԱՐԵ — Հանգիստ մթնոլորտից եմ փախել…
ԱՐՓԵՆ — Բարի:
ՆԱՐԵ — Ու նաև… երկու բաժակ եմ ջարդել:
ԱՐՓԵՆ — Հուամ՝ ոչ նրա գլխին:
ՆԱՐԵ — Ոչինչ, դեռ ժամանակ կա:
ՆԱՐԵ — Իսկ սրճարանատիրոջը պարտք մնացի: Նա հրաշալի ապուր է եփում:
ԱՐՓԵՆ — Երեկվա քո քրթմնջոցից հասկացա, որ այդ ապուրը չես կերել:
ՆԱՐԵ — (ինքնահեգնանքով): Կերել եմ, այն էլ ո՜նց եմ կերել: Իսկ օղի խմելու լավագույն ձևը գիտե՞ս` որն է: Նախ սուրճից կում ես անում, հետո` մի նուշ, հետո` օղին: (Ինչ—որ բան որոշելով, գործնական): Աղած նուշ ունե՞ս:
Աշխուժացած վեր են թռչում, ծիծաղում: Հեռախոսի զանգ: Նարեն փլվում է ա թոռին ու փակում է ականջները: Արփենը լուռ նայում է նրան:
ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ ՏԵՍԱՐԱՆ
Սրճարանում: Հաճախորդ չկա: Բարի ետևում նստած սրճարանատերը թերթ է կարդում: Լսվում է դռան ծլնգոցը, ներս է մտնում Նարեն: Նստում է այն սեղանի մոտ, որտեղ առաջին տեսարանում նստած էր Արամը: Նստում է պատահակա՞ն…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ – (մոտենալով): Բարի օր: Լսում եմ ձեզ:
ՆԱՐԵ — Երկու օր առաջ… Մի խոսքով, եկել եմ… պարտքս…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Դա այնքան կարևոր չէ, ինչքան կարծում եք: Սո՞ւրճ:
ՆԱՐԵ — Սուրճ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Եվ օղի՞:
ՆԱՐԵ — Զզվո՛ւմ եմ օղուց:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ներեցեք: Գուցե ապո՞ւր:
ՆԱՐԵ — Աղած նուշ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ուրի՞շ…
ՆԱՐԵ — Անձրևանոցս կորցրի:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Հրաշալի է:
ՆԱՐԵ — Կարծո՞ւմ եք:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Իհարկե: Էլ կախիչ պետք չէ: (Շրջվում է, որ գնա):
ՆԱՐԵ — Ես շա՞տ… դե, ինքներդ եք հասկանում:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Այնպիսի բան չէ եղածը, որ օրեր անց հիշվի:
ՆԱՐԵ — Խայտառակ հարբած էի:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Եթե անգամ այդպես… հետո՞ ինչ: (Գնում է):
ՆԱՐԵ — (ինքնածաղրով): Իսկապես, հետո՞ ինչ: (Պայուսակից հանում է դրամապանակը, թողնում է սեղանին):
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (բերում է պատվիրվածը): Այս սեղանը մշտական հաճախորդ ունի:
ՆԱՐԵ — Այսի՞նքն…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Այդքանը:
ՆԱՐԵ — Ուրեմն հետևություն անելու կարիք չկա: Ի՞նչ եմ վճարելու:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Այստեղ վճարում են վերջում:
ՆԱՐԵ — Ես հիմա եմ վճարելու:
Սրճարանատերը հաշիվը գրում—դնում է սեղանին, Նարեն վճարում է:
ՆԱՐԵ — Երբանի՞ց եք ապուրը մտցրել շրջանառության մեջ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Պարզվեց, պահանջարկ ունի: (Այլ տոնով): Միանգամից չճանաչեցի: Որտե՞ղ եք մոռացել անձրևանոցը:
ՆԱՐԵ – Բոլորին հուզում է անձրևանոցիս ճակատագիրը:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Համաձայնվեք, որ արժանի է դրան:
Ծիծաղում են, այդ պահից նրանց միջև առաջանում է այն պարզ, մարդկային ջերմությունը, որը շատ հազվադեպ է, բայց երբ առաջանում է՝ դառնում է մշտատև:
ՆԱՐԵ — Ես տնից եմ փախել: Բայց գիտե՞ք` որն է զավեշտը: Երկու օր առաջ իմ տնից փախա, այսօր փախել եմ ընկերուհուս տնից… (Բացվում է դուռը՝ Արամն է: Նայում է նրա կողմը): Հիմա էլ, երևի, այստեղից փախչեմ:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Փախչելն ամենահեշտն է: (Դավադիր): Փորձեք մնալ:
ՆԱՐԵ — Փորձե՞մ…
ԱՐԱՄ — (մոտենալով): Սա ի՛մ տեղն է:
ՆԱՐԵ — (իբր զարմացած): Հատկապես ո՛րը:
ԱՐԱՄ — (ցույց տալով ազատ աթոռը): Սա՛:
ՆԱՐԵ — Ձերն է՝ նստեք:
ԱՐԱՄ — (դեռ կանգնած): Նախընտրում եմ մենակ նստել:
ՆԱՐԵ — Մենք խանգարո՞ւմ ենք ձեզ:
ԱՐԱՄ — (շրջվում է, այն է՝ կհեռանա):
ՆԱՐԵ — Փախչելն ամենահեշտն է: (Սրճարանատիրոջը.) Ճի՞շտ կրկնեցի:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (հավանության ժպիտով գլուխն է շարժում):
ԱՐԱՄ — (զգալով, որ երկուսի միջև ինչ—որ համաձայնություն կա, կարճ երկմտանքից հետո ցուցադրական նստում է): Սուրճ ու հանքային ջուր:
ՆԱՐԵ — (իբր ինքն իրեն): Արդեն ապուր էլ կա:
ԱՐԱՄ — (չլսելու տալով): Սուրճն առանց շաքարի:
ՆԱՐԵ — (իբր ինքն իրեն): Իսկ ես երկու գդալ շաքար էի գցել սուրճի մեջ:
Արամն, իբր անտարբեր շրջապատին՝ թղթեր է հանում, հաշվումներ է անում: Նարեն նայում է սրճարանատիրոջը՝ համր տեսարան. «Տեսա՞ր»: «Չէի կասկածում»: Բաժանվում են որպես բարի հանցակիցներ: Նարեն սևեռվում է սուրճի բաժակին: Սրճարանատերը բերում է պատվերը:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ապուրն իրոք լավ է ստացվել:
Արամը սևեռուն նայում է՝ հազիվ է իրեն զսպում:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (անխռով, հայացքը՝ ժպտուն): Բարի ախորժակ: (Գնում է):
Սկսում են սուրճ խմել՝ անտեսելով միմյանց ներկայությունը: Ո՞վ առաջինը տեղի կտա…
ԱՐԱՄ — Եթե ներողություն խնդրեմ, ձեր տեղը կփոխե՞ք:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ:
ԱՐԱՄ — Որ հանգիստ սուրճ խմեմ:
ՆԱՐԵ — Հարցնում եմ՝ ինչո՞ւ եք ներողություն խնդրում:
ԱՐԱՄ — (դժկամ): Արփենը որոշ բան պատմեց…
ՆԱՐԵ — Հետաքրքիր է, ի՞նչ կարող էր ձեզ պատմել, երբ ինքը ոչինչ չգիտե:
ԱՐԱՄ — Համենայնդեպս, հասկացա, որ դուք չէիք տանտիրուհին:
ՆԱՐԵ — Միա՞յն…
ԱՐԱՄ — Սկզբի համար քիչ չէ:
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ է ասել Արփենը, որ հուզել է ձեզ: Տարբերություն կա՞` առանց բացատրության հեռանալ կամ վերանորոգման պատճառով ընտանեկան կռիվ սարքել: Երկու դեպքում արդյունքը մեկն է՝ փախչելը:
ԱՐԱՄ — Ի՛նչ չարացած կին եք:
ՆԱՐԵ – Գուցե նորի՞ց եք սխալվում:
ԱՐԱՄ — Չարության խտացում եք: Ու զգում եմ, որ ձեր չարությունը ուղղված է իմ դեմ:
ՆԱՐԵ — Գերագնահատում եք ձեզ:
ԱՐԱՄ — Ամենևին: Տնից փախել եք, բայց չարությունը ձեզ հետ եք վերցրել, ինչպես գոգնոցն ու անձրևանոցը: Անձրևանոցը կորցրել եք, գոգնոցը թողել եք ընկերուհու տանը, իսկ չարությունից ազատվել չեք կարող:
ՆԱՐԵ — Կա՞ ավելի սարսափելի բան, քան իր անսխալ կարծիքին վստահ տղամարդը:
ԱՐԱՄ — Կա: Անհաջող կյանքից չարացած կինը:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ եք կարծում, որ անընդհատ կուլ եմ տալու ձեր վիրավորանքները:
ԱՐԱՄ — Չեմ կարծում, համոզված եմ:
ՆԱՐԵ — Նույնիսկ այդպե՜ս:
ԱՐԱՄ — Այլապես էստեղ նստած չէիք լինի:
ՆԱՐԵ — Դե իհարկե, ձեզ դուր կգար, եթե վախեցած նահանջեի, իսկ դուք հաղթական սո՞ւրճ խմեիք: Որ այդպես է՝ ահա՛… (Վերցնում է նրա բաժակն ու խփում է հատակին):
ԱՐԱՄ — Պատկերացնում եմ, ձեր ամուսինը ի՜նչ երանությամբ է վայելում ազատությունը:
Նարեն հանքային ջրի բաժակը խփում է հատակին:
ԱՐԱՄ — Ինձնից բացի, հատուկ վերաբերմունք ունեք բաժակների նկատմամբ: Ձեզ պես վարպետ բաժակ փշրողի չեմ հանդիպել: Գրողը տանի, իսկԱրփենը երկու ժամ առաջ ասում էր, որ ճանճին անգամ նեղություն չեք տա:
ՆԱՐԵ — Ճանճին, իհարկե, չէ, իսկ… (Բարձրանում է տեղից):
ԱՐԱՄ — (զննելով նրան): Գուցե էս դեմարշը պայմանավորված է ձեր բավական տանելի տեսքո՞վ: Որքան կինը լավ տեսք ունի, էնքան զզվելի է իրեն պահում:
ՆԱՐԵ — Օհո՜, հաճոյախոսությո՞ւն… թեկուզ ակամա:
ԱՐԱՄ — Բայց ես նախընտրում եմ անձրևանոցը: (Հաճոյաբար մյուս սուրճ բաժակը մեկնում է կնոջը): Խնդրե՛մ:
ՆԱՐԵ — Հաճույքո՛վ: (Դա էլ է խփում հատակին: Հայտնվում է սրճարանատերը): Ե՛ս ջարդեցի բաժակները:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Հատակի՞ն:
ՆԱՐԵ — Այս անգամ՝ հատակին:
ԱՐԱՄ — Բաժակ ջարդելը ոմանց համար սովորական գործ է: (Սրճարանատիրոջը.) Համենայնդեպս, բաժակներիդ պաշարը թարմացրու:
ՆԱՐԵ — (չլսելու տալով): Մի անգամ փողոցում շան քոթոթ տեսա: Մրսած, անտեր, մոլորված… ու կատաղած հարձակվում էր բոլորի վրա: Աչքերի մեջ վախն ու հուսահատությունը կռիվ էին տալիս, իսկ ինքը հաչում էր բոլորի վրա:
ԱՐԱՄ — Ու միակը, ով հասկացավ անտեր քոթոթին` դուք էիք: Ի՞նչ արեցիք, գրկեցիք ու տո՞ւն տարաք:
ՆԱՐԵ — Նա շատ հպարտ էր: Երբ մոտեցա… կծեց:
ԱՐԱՄ — Ու նրա չարությունը փոխանցվեց ձեզ:
ՆԱՐԵ — (բազմանշանակ նայում է սեղանին` բաժակ չկա): Հա, բայց ես կծել չգիտեմ: (Սրճարանատիրոջը.) Գնամ: Երկրորդ անգամ եմ այստեղ, ու նորից մեղավորի պես եմ հեռանալու:
Անսպասելի ծնկի է իջնում բաժակների կտորտանքը հավաքելու: Սրճարանատերը փորձում է ետ պահել, չի հաջողվում: Արամը կռանում, սկսում է հավաքել, ընթացքում նրա ափից վերցնելով կտորները: Նարեն դուրս է վազում: Արամն ու սրճարանատերը շփոթված նայում են իրար:
ՎԵՑԵՐՈՐԴ ՏԵՍԱՐԱՆ
Արփենի բնակարանը: Դռան զանգ: Խոհանոցի շեմին երևում է Նարեն, մյուս դռան մեջ՝ Արամը: Նարեն մտնում է խոհանոց: Արամը բացում է դուռը: Երկու բանվոր տուփեր են բերում, իրեր են դուրս տանում: Արամը մտնում է սենյակ: Գալիս է Նարեն՝ մատուցարանով բերելով նախաճաշ: Չգիտի` ինչպես կանչի Արամին: Մտնում է խոհանոց, բաժակը ձեռքին վերադառնում և ուժեղ խփում է հատակին: Հայտնվում է Արամը:
ԱՐԱՄ — Բաժակների կոտորածը շարունակվում է, մարտի դաշտը՝ ընդարձակվում… (Նարեի հայացքով ուղղորդված՝ նայում է սեղանի կողմը): Հա՜…
Հեռախոսազանգ: Նարեն հեռախոսին մոտենալու միտք չունի: Երբ զանգերը դադարում են, գնում է խոհանոց: Արամը վերցնում է սալաթի տերև, ծամում է: Հեռախոսազանգ: Նարեն հայտնվում է խոհանոցի շեմին, բայց չի մոտենում:
ԱՐԱՄ — Գուցե ե՞ս պատասխանեմ: (Նրա լռությունից հետո): Ինչպես կուզեք: (Սկսում է ուտել: Նարեն մոտենում է հեռախոսին, սպասում է: Հեռախոսազանգ: Արամը սեղանին է շպրտում դանակ—պատառաքաղը): Ինչքա՞ն է շարունակվելու էս պահմտոցին: Գուցե ի՞նձ են զանգում, կամ Արփենի՞ն… Գալիս եմ՝ էս զանգերն են, գնում եմ՝ դրանց ձայնը գանգիս մեջ է:
Հեռախոսազանգ: Նարեն գալիս, նստում սեղանի մոտ:
ՆԱՐԵ — Հինգ օր է՝ տանը չեմ:
Արամը իբր չի լսում:
ՆԱՐԵ — Վեց օր առաջ մեկն ասեր, որ տնից փախչելու եմ, կմտածեի՝ գժվել է:
ԱՐԱՄ — Հանկա՞րծ որոշեցիք:
ՆԱՐԵ — Այո… Ոչ… Մի օր փախչելու էի:
ԱՐԱՄ — Կանանց տեսակ կա՝ հա՜ փախչում են:
ՆԱՐԵ — Արդեն ասել եք… երևի այդ տեսակին լավ ծանոթ եք:
ԱՐԱՄ — Ինձ միայն նրանք են հանդիպել:
ՆԱՐԵ — Ու չե՛ք վախենում ընդհանրացնելուց:
ԱՐԱՄ — Ինչո՞ւ վախենամ: Ի վերջո, նույնն է, մտքում ես փախչում, թե իրականում:
ՆԱՐԵ — Եթե կա երևույթ, ուրեմն կա նաև պատճառ:
ԱՐԱՄ — Դե, իհարկե, մեղավոր փնտրելու ճիշտ ժամանակն է:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ փնտրել` կա:
ԱՐԱՄ — Ու մեղավորը դուք չեք:
ՆԱՐԵ — Իհարկե ես եմ:
ԱՐԱՄ — Այ թե ինչ… ի՞նչ էիք ուզում ապացուցել ձեր փախուստով:
ՆԱՐԵ — Ապացուցե՞լ… այդ մասին չեմ մտածել: Բայց որ մի բան այնպես չէ` զգում եմ… Ինչ-որ կարևոր բան է կորվել իմ կյանքում, թե իմ ընտանիքում… (Ավելի շատ ինքն իր հետ է խոսում): Իմ կյանքում արտառոց ոչինչ չկա` սովորական առօրյա: Օրվա ժամերը բաշխված են, շաբաթվա օրերն էլ` հետը: Տուն, ճաշ, լվացք, արդուկ… երբեմն` թատրոն, այցելություններ… երեքշաբթի, ուրբաթ` լողավազան: Ոչ մի փոփոխություն, չնխատեսված մի բան… Ու մի օր էլ տեսնում ես, որ օրերն են թելադրում քո կյանքը: Ապրում ենք միասին, բայց ամեն մեկս՝ իր կյանքով: Իսկ ես միայն նրանց կյանքով եմ ապրել, նրանց համար… ու հանկարծ զգում ես, որ մնացել ես մենակ: Սարսափելի է:
ԱՐԱՄ — (կծու): Էն էլ ո՜նց… Այ, երբ ամուսինդ հարբում է, դավաճանում աջ ու ձախ, երբ երեխաներդ դպրոցից միայն նկատողություններ են բերում` դա հետաքրքիր է: Թե չէ՝ միօրինակ, կարգավորված կյանք… ու ո՞նց եք դիմանում էդ անտանելի պայմաններին:
ՆԱՐԵ — Սպասում եք, որ զայրանա՞մ: Բայց ո՞ր մի տղամարդն է հասկացել կնոջը, որ…
ԱՐԱՄ — Եթե նա բռի, անտաշ լիներ, ձեր խոհանոցում խելոք ձեր ճաշը կեփեիք:
ՆԱՐԵ — Շատ հնարավոր է:
ԱՐԱՄ — Եթե բանի տեղ չդներ, չզանգեր, արդեն տանը կլինեիք:
ՆԱՐԵ — Դա էլ է հնարավոր:
ԱՐԱՄ — Իսկ նա էշ-էշ զանգում է, ուրիշի միջոցով ինֆորմացիա է ստանում անհետացած կնոջ մասին:
ՆԱՐԵ — Մնում էր՝ նրան վիրավորեիք:
ԱՐԱՄ — Վիրավորե՞լ… Ես նրան պաշտպանում եմ… Տո՛ւն գնա:
ՆԱՐԵ – Ի՞նչ:
ԱՐԱՄ — Ասացի` տուն գնա: Հենց հիմա: Ո՞ւր են իրերդ… (Կողքի սենյակից ճամպրուկ է բերում): Վերցրու ճամպրուկդ ու գնա:
ՆԱՐԵ — Չե՛մ գնա:
ԱՐԱՄ — Կգնաս: Դու… տղայիդ մասին մտածիր: Էս է` ճամբարից կգա:
ՆԱՐԵ — Քո գործը չէ՛:
ԱՐԱՄ — Նստել ես էստեղ… շնչիս վրա… Խանգարում ես:
ՆԱՐԵ — Իմ գործն է:
ԱՐԱՄ — (ճամպրուկը ուժով խցկում է նրա գիրկը): Վերցրու ու գնա էստեղից:
ՆԱՐԵ — Չե՛մ վերցնի:
ԱՐԱՄ — Ինչո՞ւ:
ՆԱՐԵ — Որովհետև իմ ճամպրուկը չէ:
ԱՐԱՄ — (շփոթված): Հա՞… (Ճամպրուկը դնում է մի կողմ, գնում է խոհանոց, վերադառնում գոգնոցով): Սա՛ էլ քեզ հերիք է: Դե՞…
ՆԱՐԵ — Ինքնահավան ապուշ, դատարկ բարոյախոս…
ԱՐԱՄ — Նվնվան տիկնիկ, չկայացած ինտրիգան…
Ներս է գալիս Արփենը, ապշած լսում է նրանց:
ՆԱՐԵ — Տափակ ոճի վարպետ, չկայացած Կորբուզյե…
ԱՐԱՄ — Հարբեցո՛ղ:
ՆԱՐԵ — Ի՜նչ:
ԱՐԱՄ — Հար-բե-ցո՛ղ:
Նարեն ձեռքը տանում է ափսեին, Արամը ցուցադրական ճոճում է գոգնոցը:
ԱՐՓԵՆ — (առաջ գալով): Լսեք…
Երկուսը կտրուկ շրջվում են… գոգնոցն ու ափսեն թռչում են Արփենի կողմը:
ՎԵՑԵՐՈՐԴ ՏԵՍԱՐԱՆ
Սրճարանում: Արամը մշտական տեղում նստած է: Մտնում է Նարեն, ձեռքին՝ փոքրիկ ճամպրուկ:
ՆԱՐԵ — (մոտենում, նստում է նրա դիմաց): Ինչո՞ւ կինը նավի վրա` դժբախտություն է:
ԱՐԱՄ — Որովհետև նավը հազիվ կարողանում է պայքարել մի տարերքի դեմ:
ՆԱՐԵ — Իսկ ինչո՞ւ հայելու ջարդվելը դժբախտություն է բերում:
ԱՐԱՄ — Որովհետև հայելու ջարդվելը նույնն է՝ թե դեմքդ է ջարդվում, այսինքն՝ կյանքդ:
ՆԱՐԵ — Իսկ ինչո՞ւ…
ԱՐԱՄ — Հարցախեղդ լինելն էլ պակաս դժբախտություն չէ:
ՆԱՐԵ — Բա ինչպե՞ս գամ, նստեմ, թույլ տամ, որ ինձ համար սուրճ պատվիրեք… Ու հետո, մեր ծանոթությունն էլ հարցով է սկսվել:
ԱՐԱՄ — Իսկապես որ, չէի մտածել: Ինչպե՞ս է ձեր ընկերուհին:
ՆԱՐԵ — Դանդաղ, բայց ուշքի է գալիս:
ԱՐԱՄ — Կողքից լա՜վ տեսարան էր…
Շփոթված ժպտում են:
ՆԱՐԵ — Ճամպրուկս գտա:
ԱՐԱՄ — Վերադառնում եք: Ինչո՞ւ:
ՆԱՐԵ — (անակնկալի եկած): Դուք չասացի՞ք… Չգիտեմ… Պետք է…
ԱՐԱՄ — Բայց չեք ուզում վերադառնալ:
ՆԱՐԵ — Ուզում եմ:
ԱՐԱՄ – Հա՞ որ…
ՆԱՐԵ — Խենթություն էր՝ վերջացավ:
ԱՐԱՄ — Բա ինչո՞ւ եք էստեղ:
ՆԱՐԵ — Պատվիրած ապուրը վերջապես ուտելո՞ւ եմ… Գիտեմ, որ վերադառնալու եմ: Սկզբից էլ գիտեի, որ արածս հիմարություն է: Եվ ի՞նչ էի ուզում ապացուցել…
ԱՐԱՄ — Ո՞ւմ:
ՆԱՐԵ — Ի՛նձ: Այն օրն ասացիք, որ չարացած եմ: Դա չարություն չէ, անզորություն է: Գիտե՞ք, շատերն են ապրում այդ անզորության մեջ, որովհետև ո՞վ է տեսել, որ ամեն ինչ լինի այնպես, ինչպես պիտի լինի: Ես գիտեի, որ իմ փախուստը ծիծաղելի է: Գուցե ա՞յդ պատճառով դուռը շատ զգույշ փակեցի: Ես տեսարաններ չեմ սիրում, թեև ինչ հանդիպել եմ ձեզ, միայն կռվում եմ… (Դադարից հետո): Սա աշխարհի ամենալավ սրճարանն է:
ԱՐԱՄ — Սրճարանի տերն է աշխարհի ամենալավ մարդը, գիտե՝ երբ հայտնվի ու երբ անհետանա:
ՆԱՐԵ — Վաղո՞ւց եք ճանաչում:
ԱՐԱՄ – Շատ վաղուց: Ժամանակին հրաշալի խոհանոց կար:
ՆԱՐԵ — Այստեղ կնոջ ներկայություն չի զգացվում, նա է՞լ է փախել:
ԱՐԱՄ — (չոր): Նա… շատ հեռու է գնացել: Երեք տարի է: Նրանից հետո էստեղ միայն սուրճ է եղել, խմիչք ու բոված նուշ: Միա՛յն:
ՆԱՐԵ — (փորձելով ցույց չտալ հուզմունքը): Եթե նժարի վրա դնենք վերջին տասնյոթ տարիներն ու այս մի քանի օրը…
ԱՐԱՄ — Բնական է, որ տարիները ծանր կլինեն:
ՆԱՐԵ — Եթե կշռողը դուք լինեք: Բարեբախտաբար, դուք չեք:
ԱՐԱՄ – Հա, մոռացել էի անձրևանոցի կորուստը:
ՆԱՐԵ — Էլի՞…
ԱՐԱՄ — Չէ, իսկապես, ինչո՞ւ կորցրիք:
Նարեն ձեռքը տանում է բաժակին, Արամը, նրան խանգարելու համար, դանակով խփում է բաժակին, հայտնվում է սրճարանատերը:
ՆԱՐԵ — (ցույց տալով ճամպրուկը): Եկել եմ հրաժեշտ տալու:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Դուք էլի կգաք:
ՆԱՐԵ — Դժվար: Պարզապես չեմ կարողանա: Գիտե՞ք, ինչ եմ պատվիրելու:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ապուր:
ՆԱՐԵ — Նաև խմիչք:
ԱՐԱՄ — Օղի՞:
ՆԱՐԵ — Գինի: Սառն ու տտիպ: Ուզում եմ հրաժեշտի կենաց ասել:
ԱՐԱՄ — (ինչ—որ բան որոշելով՝ Նարեին): Մենք կփորձենք քո ապուրը, կխմենք գինին ու կգնանք… կարուսել: Նոր ատրակցիոն է բացվել, սատանայի անիվ էլ կա:
ՆԱՐԵ – (սրճարանատիրոջը): Ձեզ հետ կխմեմ, հետո կվերցնեմ ճամպրուկս ու կգնամ տուն:
ԱՐԱՄ – (Նարեին): Իսկ ատրակցիոնից հետո պաղպաղակ կուտենք՝ վանիլային, ելակի, ընկույզով, վաֆլիով:
ՆԱՐԵ – (սրճարանատիրոջը): Գուցե մի օր երեքով գանք՝ ես, ամուսինս, տղաս:
ԱՐԱՄ – (Նարեին): Ճամպրուկը կդնենք անկյունում… (Ուզում է վերցնել ճամպրուկը):
ՆԱՐԵ — Ձեռք չտաք:
ԱՐԱՄ — Կամաց, ինչո՞ւ ես գոռում:
ՆԱՐԵ — Ինձ դուք-ով դիմեք:
ԱՐԱՄ — (ընթացքում քաշքշում են ճամպրուկը): Իհարկե, քաղաքավարության կանոնների մասին հիշելու ճիշտ ժամանակը գտաք:
ՆԱՐԵ — Չհամարձակվե՛ք խլել ճամպրուկս: Սա մասնավոր սեփականության նկատմամբ բռնի ուժի գործադրում է:
ԱՐԱՄ — Հիմա էլ քրեական օրենսգիրքը հիշեցիր:
ՆԱՐԵ — Կեղծ բարոյախոս… Մի ժամ առաջ ստիպում էր տուն գնալ, ուրիշի ճամպրուկն էր ձեռքս խոթում…
ԱՐԱՄ — Ստիպում էի, որովհետև կարծում էի, թե ուզում ես, բայց չես համարձակվում վերադառնալ: Բայց հիմա չեմ թողնի:
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ իրավունքով:
ԱՐԱՄ — Որովհետև… որովհետև չե՛ս ուզում վերադառնալ:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ:
ԱՐԱՄ — Որովհետև էլ տնից չես փախչի, սա մի կարճ ընդմիջում է, որը կուզենաս երկարաձգել:
Անթարթ նայում են իրար: Նարեն, պարտված, փլվում է աթոռին:
ՆԱՐԵ — Ապուրն ո՞ւր է:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (անվրդով ժպտում է): Հիմա կբերեմ:
ԱՐԱՄ – Ինձ` կրկնակի բաժին:
Սրճարանատերը տանում է ճամպրուկը: Երկուսով նստում, նայում են իրար:
ՅՈԹԵՐՈՐԴ ՏԵՍԱՐԱՆ
Արփենի բնակարանը: Ուշ գիշեր է: Արփենը անհանգիստ սպասման մեջ է: Զգույշ բացվող դռան ձայն: Նա նետվում է բազմոցին, գիրքը է վերցնում: Հայտնվում է Նարեն, փորձում է անձայն գնալ իր սենյակը:
ՆԱՐԵ — (Արփենին տեսնելով քարանում է` կոշիկները ձեռքում բռնած): Բարի երեկո:
ԱՐՓԵՆ — Ավելի ճիշտ՝ բարի գիշեր: Կոշիկներդ կարող էիր թողնել նախասրահում:
ՆԱՐԵ — Չուզեցի քեզ արթնացնել: Նորմալ մարդիկ վաղուց քնած են:
ԱՐՓԵՆ — Իսկ ոչ նորմալնե՞րը:
ՆԱՐԵ — Սատանայի անիվով պտտվում են… (Տեսնելով, որ Արփենը բարձրանում է տեղից): Այդ ո՞ւր:
ԱՐՓԵՆ — Նախընտրում եմ նորմալ մարդու տարբերակը:
ՆԱՐԵ — Իսկ ե՞ս ինչ անեմ:
ԱՐՓԵՆ — Շարունակիր պտտվել: Քո սենյակում:
Նարեն փլվում է բազմոցին, ձեռքերով գրկում գլուխն ու անշարժանում է:
ԱՐՓԵՆ — Գոռը զանգեց:
ՆԱՐԵ — Ե՞վ…
ԱՐՓԵՆ — Ասացի, որ քնած ես:
ՆԱՐԵ — Հավատա՞ց:
ԱՐՓԵՆ — Իհարկե, ոչ: Մտածեց, որ չես ուզում խոսել:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ չասացիր:
ԱՐՓԵՆ — Ասեի՝ կինդ սրճարան է գնացել երկու օր առաջ պատվիրած ապուրն ուտելո՞ւ… Ի՞նչ ես գտել այդ սրճարանում:
ՆԱՐԵ — Արդեն ասացիր՝ ապուր:
ԱՐՓԵՆ — Մենա՞կ կերար:
ՆԱՐԵ — Ոչ: Ի՞նչ ես հայացքով շամփրում, դու նրան ճանաչում ես:
ԱՐՓԵՆ — Այսի՞նքն…
ՆԱՐԵ — Քո սիրելի դիզայները:
ԱՐՓԵՆ — Դե, գիտե՞ս ինչ…
ՆԱՐԵ — Միասին ընթրեցինք:
ԱՐՓԵՆ — Ապուրո՞վ:
ՆԱՐԵ — Ապուրո՛վ:
ԱՐՓԵՆ — Գիշերվա կեսի՞ն:
ՆԱՐԵ — Չէ, դա ավելի վաղ էր: Հետո գնացինք ատրակցիոն, ինչքան կարուսել կար՝ բոլորը նստեցինք, վերջում էլ՝ սատանայի անիվը:
ԱՐՓԵՆ — Իրար վիրավորում եք, ծեծկվում, թեև, չգիտես ինչու, ես եմ տուժում… որ ներս մտա՝ կատաղած վհուկներ լինեիք:
ՆԱՐԵ — Ես՝ գուցե: Իսկ տղամարդ-վհուկ լինո՞ւմ է:
ԱՐՓԵՆ — Լավ, նա էլ թող լինի դիվոտած սատանա: Եղա՞վ:
ՆԱՐԵ — Ըհը:
ԱՐՓԵՆ — Եվ այդքանից հետո միասին ընթրո՞ւմ եք:
ՆԱՐԵ — Չգիտեմ` ինչու միանգամից չասացի… դե, գալուս օրը… սրճարանում նրան էի հանդիպել:
ԱՐՓԵՆ — Քո ասած ապուշի՞ն:
ՆԱՐԵ — Ըհը՛: Երբ հաջորդ օրն եկավ, չճանաչեցի: Հետո, իհարկե, հիշեցի:
ԱՐՓԵՆ — Դե լավ, իսկապես շատ ուշ է, քնենք:
ՆԱՐԵ — (մեղավոր ձայնով): Ճամպրուկս:
ԱՐՓԵՆ — Մնաց սատանայի անիվո՞ւմ:
ՆԱՐԵ — Սրճարանում:
ԱՐՓԵՆ — Ինչպես երևում է, ես պիտի տեսնեմ այդ սրճարանը:
ՆԱՐԵ — Հասցեն կտամ: Վաղը տուն կգնամ… ճամպուկս դու բեր:
ԱՐՓԵՆ — Հուսամ` դա էիր ուզում ասել: Հիմա՞ ինչ ես մտածում:
ՆԱՐԵ — Գիտե՞ս, երբ կարուսել նստեցի, սիրտս այնպես սկսեց խփել, կարծես փոքրիկ աղջիկ լինեի: Տարիները տանում են մեր կյանքը, ու ճիշտ են վարվում: Իսկ մե՞նք: Մեզ մնացածը ինչո՞ւ ինքնակամ մոռացության ենք տալիս… (Այլ տոնով): Երևի այսպես են գժվում, բայց… ուզում եմ երգել:
ԱՐՓԵՆ — (անվրդով): Սկսիր:
ՆԱՐԵ — (տեղից բարձրանում, դանդաղ պտտվում է տեղում): Մոռացել եմ: Մո-ռա-ցել եմ… մոռացել եմ-մո-ռա-ցել-եմ…
ՈՒԹԵՐՈՐԴ ՏԵՍԱՐԱՆ
Վաղ առավոտ է: Արփենը խոհանոցից բերում է սուրճի սպասքը, դնում է սեղանին, մոտենում ննջարանի դռանը:
ԱՐՓԵՆ — Սուրճը պատրաստ է: (Լռություն): Չեմ հավատում, որ քնած ես: (Գնում, նստում է սեղանի մոտ):
ՆԱՐԵ — (դռնից դուրս նայելով): Իսկ եթե սուրճ չեմ ուզո՞ւմ:
ԱՐՓԵՆ — Ապուր առաջարկել չեմ կարող:
ՆԱՐԵ — (խոցված գալիս, նստում է սեղանի մոտ): Շա՞տ հիմար տեսք ունեմ:
ԱՐՓԵՆ — Հիմարը շատ կամ քիչ չի լինում:
ՆԱՐԵ — Բայց և այնպե՞ս:
ԱՐՓԵՆ — Դեռ երեկ քեզ կասեի՝ վերադարձիր… կամ… դե՛ռ մի վերադառնա:
ՆԱՐԵ — Ուրեմն, այսօր վիճակս այդքան բարդացե՞լ է:
ԱՐՓԵՆ — Վերջապես կասե՞ս, թե ինչ է քեզ հետ կատարվում: Կռվե՞լ ես Գոռի հետ, գուցե նա՞ ինչ-որ բան է արել… Դե, խոսի՛ր վերջապես, գրողը քեզ տանի, ի՞նչ է փնտրածդ, որ չես կարողանում գտնել:
ՆԱՐԵ — (կարճ երկմտանքից հետո): Ես երջանիկ կին եմ: Իրոք, ես երջանիկ կին եմ: Սիրելով ենք ամուսնացել և ամուսնության առաջին օրից ամեն ինչ ամփոփվեց մեր տան մեջ՝ նախկին կյանքս հեռացավ-հեռացավ, ու չնկատեցի՝ ինչպես կորավ: Ծնվեց տղաս, ես դարձա աշխարհի ամենահարուստ կինը՝ աշխարհի ամենահրաշալի երկու տղամարդ իմն էին` ամուսինս ու տղաս: Թողեցի աշխատանքս, թողեցի առանց ափսոսանքի՝ ես ավելի շատ պետք էի նրանց: Իմ կյանքը տարրալուծվել է երկուսի մեջ, նրանց կյանքը իմն է եղել, ես ու նրանք մեկ ամբողջություն ենք եղել… (Դադար): Տղաս տասնհինգ տարեկան է, արդեն սափրվում է, իր կյանքն ունի, իր հետաքրքրությունները: Քնելուց առաջ նրան հեքիաթներ էի պատմում, հետո նա էր ինձ պատմում դպրոցական անցուդարձի մասին… Հիմա ինձ դիմում է միայն հարց-պահանջով՝ ո՞ւր է գիրքս, արդուկե՞լ ես բլուզս, ուտելու ի՞նչ կա, զանգող եղե՞լ է… Ու շտապում է, անընդհատ շտապում է՝ պարապմունքի, մարզումների, ակումբ, ինչ-որ տեղ… Գոռը ոչ մի տեղ չի շտապում: Առավոտյան անշտապ նախաճաշում է՝ աչքը թերթերին, անշտապ գնում է աշխատանքի: Երեկոյան գալիս է, անշտապ հագնում է հողաթափերը, էլի թերթերով հարմար տեղավորվում է բազմոցին՝ հեռուստացույցի առաջ: Ինձ դիմում է շատ սիրալիր՝ սուրճ կեփե՞ս, խնդրում եմ-շնորհակալ եմ, սիրելիս: Հեռախոսը կմոտեցնե՞ս, խնդրում եմ-շնորհակալ եմ, սիրելիս: Վաղն ի՞նչ եմ հագնելու-շնորհակալ եմ, սիրելիս…
ԱՐՓԵՆ — Բավակա՛ն է:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ, դեռ ոչինչ չեմ ասել:
ԱՐՓԵՆ — Մեկ ուրիշին քո ասածը անհեթեթություն կթվա:
ՆԱՐԵ — Գիտեմ: Կասի՝ լավ կյանքից գժվել է: Իսկ դու ինչո՞ւ վեր թռար:
ԱՐՓԵՆ — Ես ոչինչ չեմ հասկանում: Արի չշարունակենք:
ՆԱՐԵ — (չլսելու տալով): Ինչո՞ւ չես ամուսնանում:
ԱՐՓԵՆ — Առնող չկա:
ՆԱՐԵ — Իսկ եթե լո՞ւրջ:
ԱՐՓԵՆ — Մտադրություն ունենայի` ամուսնացածներիդ նայելուց հետո կհրաժարվեի այդ մտքից:
ՆԱՐԵ — (կամաց): Ինչո՞ւ ես այդքան շուտ փոխում բնակարանիդ տեսքը:
ԱՐՓԵՆ — Այդ հարցը քեզ հանգիստ չի տալիս, երկու օր առաջ էլ հարցրիր:
ՆԱՐԵ — Ու դու, ինչպես այս անգամ, խուսափեցիր պատասխանից:
ԱՐՓԵՆ — Ամենևին: Պարզապես սիրում եմ փոփոխություն:
ՆԱՐԵ — Ո՛չ:
ԱՐՓԵՆ — Այո՛:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ չես ուզում խոստովանել, որ դա էլ փախչելու մի ձև է: Դե լավ, արի չշարունակենք:
ԱՐՓԵՆ — (ինչ—որ բան վճռելով): Ո՛չ: Շարունակենք: Տարիներ առաջ էր: Մորս հյուր էի գնացել: Մի երեկո մոտեցա հյուրասենյակի դռանը, ներսում մորս ընկերուհիներն էին: Սուրճ էին խմում: Ինձ չնկատեցին՝ տարված էին խոսքուզրույցով, ու ես կարողացա կողքից նայել նրանց… Ինչպե՞ս բացատրեմ: Հինգ տարեց կանայք, երեքն արդեն այրի… Դու գիտես, մեր քաղաքն այնքան փոքր է, որ ամեն մեկը գիտե մյուսի մասին ամեն ինչ… կամ համարյա ամեն ինչ: Ես էլ գիտեմ նրանց` բոլորն էլ ամուսնացած մեկ ու միակ անգամ… Բոլորն էլ ամուսնական փորձությունը հանդարտ ու խաղաղ անցած: Ու կյանքի մայրամուտին կարող են խաղաղ նստել հյուրասենյակում, իրար պատմել զավակների, թոռների մասին, ամուսինների մասին և, նկատի առ, հինգի խոսքերից չէիր կարողանա որոշել, թե որի ամուսինն է ողջ, որինը՝ մահացած: Հինգն էլ ամուսնու մասին խոսում էին ներկա ժամանակով… Հասկանո՞ւմ ես, ինչ եմ ուզում ասել:
ՆԱՐԵ — Փորձում եմ:
ԱՐՓԵՆ — Այդ օրը, կողքից նայելով նրանց, մտածեցի, թե ինչ երջանիկ ենք եղել մենք, երջանիկ եմ եղել ե՛ս, որովհետև մեր մանկությունը չի խաթարվել վախից, թե ծնողներս հանկարծ կբաժանվեն: Մեր ծնողների ամենամեծ նվերը եղել է մեր անհոգ, հաշտ մանկությունը: Իսկ մե՞նք… Անհանգիստ դարն ստիպում է շտապել, նայել ու չտեսնել, տեսնել ու չզգալ, ու փնտրել, փնտրել… կանգ չառնել, չմտածել խաղաղ անդորրի մասին: Անգամ քեզ անհանգիստ կյանքը գտավ, դուրս քաշեց խոհանոցից ու տարավ, սատանան գիտե` ուր:
ՆԱՐԵ — Սատանան լա՜վ էլ տեղյակ է` նախ սրճարան, հետո՝ այստեղ:
ԱՐՓԵՆ — Լավ գիտես՝ ինչ եմ ուզում ասել: Այս անդադար վազքը վերջնականապես սարսափեցրել է կատաղի ռիթմով, ու մենք ավելի շատ խոսում ենք ապրելու մասին, քան ապրում ենք: Մենք կորցրել ենք խաղաղ նավահանգիստը, մեր երեխաները երբեք մեզ պես անհոգ ու երջանիկ չեն լինի: Չե՛ն կարող լինել, որովհետև նրանց ծնողները վարակված են այս վազքի թելադրած փնտրտուքով: Այն հյուրասենյակում մի ուրիշ աշխարհ էր, անցած- անհետացած մի ժամանակ, որն այլևս վերադարձ չուներ, որովհետև էլ որտեղի՞ց մեկ անգամ ու ընդմիշտ ամուսնուն նվիրվելու միամտություն, որտեղի՞ց ինքդ քեզ մոռանալու, ավելի շատ տալու, քան վերցնելու համարձակություն: Միայն տեսնեիր՝ ինչ խաղաղ էին նրանք, և ինչպես էի նախանձում նրանց, որովհետև այդ պահին հասկացա, որ ընդմիշտ կորցրել եմ խաղաղ նավահանգիստ տանող ճանապարհը:
Ծանր լռություն:
ՆԱՐԵ — (տեղից բարձրանալով): Սրճարանից վերցրու ճամպրուկս:
ԱՐՓԵՆ — Լավ: Տան բանալին մո՞տդ է:
ՆԱՐԵ — Գոգնոցիս գրպանում է: (Մտնում է ննջարան):
Գալիս է Արամը՝ գծագրեր թևի տակ:
ԱՐԱՄ — Բարի օր:
ԱՐՓԵՆ — Ավելի ճիշտ՝ բարի լույս:
ԱՐԱՄ — Ի՞նչ եք ակնարկում:
ԱՐՓԵՆ — Ընդամենը ձեր աշխատանքային եռանդը:
ԱՐԱՄ — (անվրդով նստում է սեղանի մոտ): Աշխարհի յոթ սարսափներից մեկը առավոտ ծեգին սրամտող կինն է: Իսկ քանի որ կինն ընդհանրապես սրամտել չի կարող, ընդամենը խայթում է:
ԱՐՓԵՆ — Այսի՞նքն:
ԱՐԱՄ — Ոչ ուղղակի իմաստով, իհարկե: Սուրճ չե՞ք հյուրասիրի:
ԱՐՓԵՆ — Ոչ: Ու շատ եմ խնդրում, հիմա գնացեք և, ընդհանրապես, այսօր հանգստյան օր հայտարարեք: Վաղվանից կարող եք գալ ու գնալ՝ երբ ցանկանաք: Հիմա գնացեք:
ԱՐԱՄ — Ես ավելորդ ժամանակ չունեմ: Փոխարենը ահագին գործ ունեմ էստեղ:
ԱՐՓԵՆ — Գնացեք այստեղից: Թեկուզ՝ ընդմիշտ: Պայմանագիրը քանդում եմ, վնասը հատուցելով, իհարկե:
ԱՐԱՄ — Աշխարհի յոթ սարսափներից հաջորդը ընկերուհու համար անձնազոհության պատրաստ ընկերուհին է: Թեև շատ հաճախ նրա զոհողությունը ոչ միայն ավելորդ է, այլև անցանկալի:
ԱՐՓԵՆ — (դանդաղ բարձրանալով տեղից): Դո՛ւրս: Թե չէ… (Ձեռքը մեկնում է բաժակին):
ԱՐԱՄ — (նույն կերպ բարձրանում է տեղից, ձեռքում` ափսե): Թե չէ` ի՞նչ:
Գոգնոցը ծալելով մտնում է Նարեն:
ՆԱՐԵ – Լսե՛ք…
Երկուսը կտրուկ շրջվում են` ափսեն ու բաժակը թռչում են Նարեի կողմը: Նա հասցնում է կռանալ. ափսեն ու բաժակը նրա գլխավերևում փշրվում են:
ԻՆՆԵՐՈՐԴ ՏԵՍԱՐԱՆ
Երեքով հյուրասենյակում սուրճ են խմում:
ԱՐՓԵՆ — (Նարեին՝ առարկություն չընդունող տոնով): Երեկոյան ճամպրուկդ կբերեմ: Դու կհասցնես մսով կարկանդակ պատրաստել: Գրողի ծոցը դիետան՝ կուտեմ մինչև պայթելս:
Նարեն, ժպտալով Արամին, գլխով շարժում է անում, ու չի հասկացվում, դա համաձայնության նշա՞ն է…
ԱՐՓԵՆ — (Արամին՝ նույն տոնով): Այսօր ավարտեք խոհանոցը: Միայն, խնդրում եմ, գազօջախն ու լվացակոնքը իրարից հեռու տեղադրեք:
Արամն արձագանքում է Նարեի պես:
ԱՐՓԵՆ — (Նարեին): Խնձորով շառլոտկա պատրաստիր: Հազար տարի է` չեմ կերել:
Նարեի արձագանքը նույնն է:
ԱՐՓԵՆ – (Արամին): Չմոռանաք հեռուստացույցի մասին: Գտեք խոհանոցում այն տեղը, որտեղից էկրանը տեսնեմ բոլոր անկյուններից: Չգիտեմ, թեկուզ առաստաղից կախեք:
Արամն արձագանքում է առաջվա պես: Լռություն: Արփեն հերթով նայում է երկուսին:
ԱՐՓԵՆ — Ինչքան հասկացա, իմ ներկայությունն ավելորդ է:
ԱՐԱՄ — Դեռ չեմ մոռացել, որ դուք եք տանտերը: (Բարձրանում է տեղից): Ուրեմն, մենք կգնանք:
Նարեն դանդաղ բարձրանում է՝ աչքը ընկերուհուն:
ԱՐՓԵՆ — (Նարեին): Ո՞ւր… մոռացա՞ր` ի՛նչ էիր որոշել:
ԱՐԱՄ — Աշխարհի երրորդ սարսափը իր կամքը ուրիշին պարտադրող կինն է: Լսել եմ, խստապահանջ ղեկավար եք, բայց նա ձեր ենթական չէ: (Նարեին.) Սրճարանում մթնոլորտն ավելի հաճելի չէ՞:
ԱՐՓԵՆ – (Նարեին): Նստի՛ր: Նստի՜ր, խնդրո՛ւմ եմ: Եվ ասա նրան, որ գնա այստեղից: Հենց հիմա…
Նարեն ուզում է նստել:
ԱՐԱՄ – (Նարեին): Վախեցա՞ր: Ես էլ կարծում էի… Համենայնդեպս, բաժակները ջարդելիս շատ ավելի անկեղծ էիր:
Նարեն կանգնում է:
ԱՐՓԵՆ — Այսօր աշխատանքի չեմ գնա: Խանութներ կմտնենք, հետո կթափառենք, սուրճ կխմենք:
Նարեն նստում է:
ԱՐԱՄ – Ի՜նչ հեշտ է համոզվում, էն էլ` երկու խոստումով:
ՆԱՐԵ — (պայթում է): Վե՛րջ տվեք: Երկուսդ էլ: Ո՜նց են պայքարում կորուսյալ… (Փնտրում է հարկավոր բառը):
ԱՐՓԵՆ — …հոգո՞ւ:
ԱՐԱՄ — …գառնուկի՜:
ՆԱՐԵ — Ո՛չ ու ո՛չ: Ու ո՛չ մի կորուսյալ: Չափահաս եմ, ինչ ուզենամ՝ կանեմ:
ԱՐՓԵՆ — Օհո՜:
ԱՐԱՄ — Բրա՛վո:
ՆԱՐԵ — Ասացի՝ պապանձվե՛ք: (Արփենին.) Ինձ խնամակալ պետք չէ: (Արամին.) Իսկ դուք ի՞նչ իրավունքով եք որոշում իմ փոխարեն: (Արփենին.) Դու գնա քո գործին: (Արամին.) Իսկ դուք զբաղվեք ձեր խոհանոցով: (Վերցնում է գոգնոցն ու գնում դեպի դուռը):
ԱՐՓԵՆ, ԱՐԱՄ — (միասին): Ո՞ւր:
ՆԱՐԵ — Սրճարա՛ն: Ապուր եփելու: Սրճարանատերը հրաշալի մարդ է, բայց եփած ապուրը բանի պետք չէ: (Դուռն ամուր շրխկացնում է):
Արփենն ու Արամը կշտամբանքով նայում են իրար:
ՏԱՍՆԵՐՈՐԴ ՏԵՍԱՐԱՆ
Սրճարանում: Ուշ գիշեր է: Ներս է մտնում Արփենը:
ԱՐՓԵՆ — Այստե՞ղ է:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ո՞վ:
ԱՐՓԵՆ — (կծու): Ինչ-որ մեկը առավոտյան, գոգնոցով զինված, եկավ այստեղ ապուր եփելու
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Դա առավոտն էր: Հիմա կեսգիշեր է:
ԱՐՓԵՆ — (անուժ փլվում է աթոռին): Վաղո՞ւց են գնացել:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Կեսօրին մոտ էր: Ճաշեցինք երեքով: Հետո գնացին:
ԱՐՓԵՆ — Ո՞ւր:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Չասացին: (Գալիս, նստում է նրա դիմաց): Նրանք չափահաս մարդիկ են:
ԱՐՓԵՆ — Հետո՞ ինչ: Դա նրանց իրավունք չի տալիս: (Հոգնած): Հասկանում եք, դա բոլորի հետ պատահում է: Մեկի մոտ աննկատ է անցնում, մյուսի համար պայթյուն է, որից հետո փլատակներ են մնում: Պահեր կան, երբ կնոջը չի կարելի մենակ թողնել: Ամենահանդարտ, ամենահավասարակշռված կինն անգամ նման պահերին կարող է կորցնել իրեն:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Գուցե՝ գտնե՞լ:
ԱՐՓԵՆ — Սո՛ւտ է, խաբկանք… որովհետև այդ պահը խաղ է, ճակատագրի դաժան խաղ: Չէ, սխալ ասացի, դա կյանքի՛ չար խաղն է: Որովհետև կյանքը չի ներում: Նա կարող է սպասել դարան մտած գազանի պես օրեր, շաբաթներ, անգամ տարիներ կարող է սպասել, համբերատար կրծելով մագիլները` տարիների անշարժության մեջ ըմբոշխնելով այն պահը, երբ կհայտնվի քո առաջ ու հաշիվ կպահանջի: Չէ, հաշիվ էլ չի պահանջի, միանգամից կանցնի հաշվեհարդարի: (Սթափվելով): Ներեցեք, պարզապես այս մի քանի օրը… Նրա փախուստը նաև իմ փախուստն է: Միայն թե հաշվեհարդարի ենթարկվողը հիմա նա է: Իմը դեռ առջևում է…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Չե՞ք խտացնում գույները:
ԱՐՓԵՆ — Թույլ տվեք չհամաձայնվել ձեզ հետ: Սա այն խաղերից է, երբ անպայման պարտվող է պետք: Ու, չգիտես ինչու, հիմնականում կինն է լինում պարտվողը: (Դադար): Կինը սիրով է ապրում: Բայց այդ սերը չպիտի դառնա ամենօրյա հագուստի պես մի բան, գոնե երբեմն պիտի նորանա, հիշեցնի իր մասին, թեթև գլխապտույտ առաջացնի: Մեծ գաղտնիք չէ ասածս, բայց, չգիտես ինչու, մոռացվում է տղամարդկանց կողմից: Հետո էլ զարմանում են, թե ինչո՞ւ հանկարծ կինը կարող է փախչել տնից:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Երբ կինս մահացավ… անսպասելի, անհեթեթ մահ: Հարբած վարորդը չէր կարողացել արգելակել… Երբ հասա հիվանդանոց, արդեն չէր կարող խոսել: Միայն աչքերն էին ապրում: Այդ մի քանի րոպեներին, երբ նայում էինք իրար, հասկացա, թե ինչքան չասված բառեր մնացին մեր մեջ: Ես փորձում էի ինչ-որ բան ասել, բայց մի՞թե հնարավոր է մի քանի րոպեում ասել կարևորի մասին, ասել մեկ կամ մի քանի բառով: Անհնար է: Այդ մեկ բառը պիտի ասվի տարիների ընթացքում, ամեն օր, պատեհ ու անպատեհ առիթով… Նրա հայացքը դանդաղ մարում էր, իսկ ինձ մնում էր միայն լուռ նայել: Նրանից հետո ինձ մնաց մի մեծ լռություն, որը պայթում է հազարավոր չասված բառերից ամեն օր, ամեն վայրկյան… Ես շատ ուշ հասկացա, որ սիրելի մարդուն պիտի տաս նրան հասանելիք բոլոր բառերը` վերջին, ամենակարևոր բառն ասելու իրավունքն ստանալու համար: Հակառակ դեպքում կմնաս ճչացող բառերի լռության մեջ:
Լռություն:
ԱՐՓԵՆ — Ժամը քանի՞սն է:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — 12-ն անց է 15 րոպե:
ԱՐՓԵՆ — Խաբկանքի ժամն է: Որին հաջորդում է դաժան իրականությունը: Այսքանից հետո, կարծում եմ, գնալուս ճիշտ ժամանակն է:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Իսկ ես, այսքանից հետո, պնդում եմ, որ մնաք: Նախ` արդեն շատ ուշ է: Երկրորդ՝ միասին սպասելն ավելի հեշտ է:
Լույսը մարում է: Բեմի հակառակ կողմը լուսավորվում է՝ կանգնած են Նարեն ու Արամը: Անձրև է: Նրանք պատսպարվել են շքամուտքում:
ԱՐԱՄ — Էս անձրևը հատուկ քեզ համար է պատվիրված: Չծիծաղես, քեզ համար է, որովհետև մեր քաղաքում միայն դու կարող ես ամռան կեսին անձրևանոց հագնել:
ՆԱՐԵ — Հիմա ո՜նց եմ զգում նրա կարիքը: Ես, իհարկե, չպիտի հարցնեմ ժամի մասին:
ԱՐԱՄ — Ինչ էլ ասեմ՝ միևնույն չէ՞: Սպասիր: (Քանդում է կնոջ մազերի հանգույցը, վարսերն ազատ թափում են ուսերին: Գոհ): Ա՛յ, հիմա եղավ: Առաջին հանդիպումից մտածեցի, որ հիմար հերակալի փոխարեն լավ կանեիր, եթե մազերդ բաց թողնեիր: Տեսնո՞ւմ ես, չսխալվեցի: Ի վերջո, նկարչի աչք է, թեկուզ` ձախողակ նկարչի աչք:
ՆԱՐԵ — Դու նաև նկարի՞չ ես:
ԱՐԱՄ — Նաև նկարիչ չի լինում: Կամ նկարիչ, կամ… մի այլ բան:
ՆԱՐԵ — Վաղո՞ւց չես նկարում:
ԱՐԱՄ — Մի քանի տարի է: Ինչքա՞ն կարելի է սպասել ու բութ համառությամբ կտավները քարշ տալ էս սալոնից էն վերնիսաժը: Չեն առնում, ու վե՛րջ: Մնացածը պարապ խոսակցություն է: Մի օր փակեցի արվեստանոցիս դուռն ու բանալին շպրտեցի… չեմ հիշում՝ ուր: Մեռավ նկարիչը, ու ոչ մեկը չնկատեց նրա մահը: Իսկ երբ նրա տեղում ծնվեց հաջողակ դիզայները, անտարբերներ չեղան: Առաջինը նկատեցին տանը… Հանկարծ շրջապատվեցի հոգատարությամբ, խնամքով: Երբ նստում էի աշխատելու՝ զգույշ էին քայլում, խոսում շշուկով… Բա ո՞նց, ընտանիքի հայրը զբաղված է լուրջ գործով, շահավե՛տ գործով: Իսկ երբ թողնում էի գծագրերն ու հաշվարկները, պատշգամբում ծխում սիգարետ-սիգարետի վրա` վախեցած հարցնում էին՝ ի՞նչ է պատահել, շատ չե՞մ հոգնում… Բայց ինչո՞ւ ոչ մեկը չէր անհանգստանում, երբ օրերով փակվում էի արվեստանոցում: Ինչո՞ւ կարեկցանքի բառ անգամ չէին գտնում, երբ հերթական սալոնից քարշ էի տալիս մերժված գործերս…
ՆԱՐԵ — Նրանք կկարողանային արդարանալ, եթե այստեղ լինեին:
ԱՐԱՄ — (հոգնած): Ի՛նչ է, չգիտե՞մ… Նրանցից լավ կարող եմ իրենց արդարացնել… Սկզբում ինքնասիրությունս շոյվում էր, երբ պատվիրատուն կաշվից դուրս էր գալիս իմ համաձայնությունն ստանալու համար: Զավեշտ է, երբ քո գործն առաջարկում ես նվաստացած, իսկ ինչ անում ես որպես պարտադրանք, այդ նույն մարդիկ ընդունում են շնորհակալությամբ… Քեզ մնում է միայն արհամարհական ժպտալ նրանց թիկունքին:
ՆԱՐԵ — (շոյում է նրա դեմքը, հետո, իր արածից վախեցած): Ներիր…
ԱՐԱՄ — (չոր): Միայն չխղճաս: Էդքան խեղճ տեսք չունեմ:
ՆԱՐԵ — Դու հիմա վիրավորված մանչուկի ես նման: Կուզեի տեսնել քո նկարները: Բայց գիտեմ, որ անհնար է:
ԱՐԱՄ — Երբեմն մենք ավելի շատ ենք երազում անհնարինի մասին, քան երեխաները: Էլ ի՞նչ կուզենայիր:
ՆԱՐԵ — Կուզեի, որ այս օրերը չլինեին:
ԱՐԱՄ — Իսկապե՞ս:
ՆԱՐԵ — Չլիներ իմ փախուստը, չլիներ սրճարանը, օղին, գոգնոցը, չլիներ այդ չարաբաստիկ անձրևանոցը… չլինեիր դու: Տնից փախա՝ ինձ գտնելու համար, փոխարենը…
ԱՐԱՄ — (փորձում է կատակի տալ): Գտար ի՞նձ:
ՆԱՐԵ — Կորցրի քեզ: Սա ժամանակավոր խավարում է: Լինում է, չէ՞, օրը ցերեկով արևն անհետանում է ու գիշերը դառնում է տեր, անգամ գիշերային քամի է հայտնվում ու քնարահարամ՝ դեսուդեն նետվում: Բայց քիչ անց նորից հայտնվում է արևը, և ամեն ինչ ստանում է իր նախկին տեսքը: Սա էլ ի՛մ խավարումն է: Մի քանի օր առաջ կարո՞ղ էի մտածել, որ գիշերով կմնամ անձրևի տակ ու չթրջվելու համար կթաքնվեմ ինչ-որ շքամուտքում անծանոթ… դե լավ, կիսածանո՛թ մեկի հետ:
ԱՐԱՄ — Եվ, իհարկե, մտքովդ չէր անցնի, որ գիշերով, անձրևի տակ կարող ես… (Նարեին դուրս է քաշում շքամուտքից):
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ ես անում:
ԱՐԱՄ — Կարող ես համբուրվել…
Գրկախառնվում են: Լույսը մարում է: Լուսավորվում է սրճարանը:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ով ասես, չի գալիս… Տարիների ընթացքում սովորեցի առաջին հայացքից որոշել ներս մտնողի ով լինելը:
ԱՐՓԵՆ — Ոչ մի անգամ չե՞ք սխալվել:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Շա՛տ: Բայց դա չի նշանակում, որ չեմ հասկացել նրանց:
Ներս են մտնում Նարեն ու Արամը: Թրջված են ու երջանիկ: Շուրջը ոչինչ չեն նկատում:
ՆԱՐԵ — Ինձ թվում է` աշխարհը փոքրացել-տեղավորվել է այս սրճարանում: Ուր էլ գնամ` վերջում այստեղ եմ հայտնվում: Գիտե՞ս, հազար տարի անձրևի տակ չէի քայլել:
ԱՐԱՄ — Մտքովս չէր անցնի, որ անձրևից թրջված մազերը կարող են այսքան գեղեցիկ լինել:
Նարեն սովոր շարժումով ուզում է հավաքել մազերը:
ԱՐԱՄ — Թո՛ղ: Ձեռք չտա՛ս: (Շոյում է նրա մազերը): Սրանից հետո ամառային անսպասելի անձրևները տեղալու են միայն քեզ համար:
ՆԱՐԵ — (աչքերը փակ): Ի՞նչ անեմ, որ այս բառերը չխամրեն, որ տարիներ անց կարողանան հնչել արծաթ զանգակների պես: Ես… միայն չծիծաղես, ես պարել եմ ուզում:
ԱՐԱՄ — (չզարմանալով): Հիմա: (Տեղից չի շարժվում):
Սրճարանատերը միացնում է նվագարկիչը: Նրանք պարում են:
ՆԱՐԵ — Ինչո՞ւ եմ ուզում, որ երաժշտությունը չավարտվի: Չէ՞ որ ուզածս անհնարին բան է:
ԱՐԱՄ — Գոնե այդ մասին կարող ես բարձրաձայն ասել: Ես դա էլ չեմ կարող: Դու խոսում ես երկուսիս փոխարեն:
ՆԱՐԵ — Հա, երկուսս էլ գժվել ենք:
ԱՐԱՄ — Կոլեկտիվ գժություն լինո՞ւմ է:
Ծիծաղում են ու պարում: Արփենը անջատում է երաժշտությունը: Լռություն:
ՆԱՐԵ — Ահա և ավարտը: (Ուզում է ազատվել նրա գրկից):
ԱՐԱՄ — (նրան բաց չթողնելով): Երաժշտությունը լռեց, բայց պարը կարող ենք շարունակել: Ճիշտ է, ոչ անվերջ, բայց դեռ կարող ենք պարել:
ԱՐՓԵՆ — Վերջ տվեք էժանագին ներկայացմանը: Կա սահման, որից հետո սկսվում է ֆարսը: Միք հասնի դրան: Կարողացեք նայել իրար և ասել. վե՛րջ:
ԱՐԱՄ — (մթնդած): Մի՛ լսիր նրան:
ՆԱՐԵ — (կոտրված): Նա իրավացի է: Մենք, երևի, ծիծաղելի ենք… նաև խղճուկ տեսք ունենք: Օգնիր ինձ, խնդրում եմ, թող: Թող՝ գնամ:
Արամն ավելի է սեղմում նրան գրկի մեջ:
ՆԱՐԵ — Գիտե՞ս, խավարումը դեռ չի ավարտվել: Ճիշտ է, արևը քիչ-քիչ սկսում է երևալ, բայց գիշերային քամին դեռ քնահարամ դեսուդեն է նետվում: Ինչո՞ւ եկա այստեղ, ինչո՞ւ չեմ ուզում գնալ այստեղից… Թող, թո՛ղ նրանք լսեն, ես չեմ վախենում իմ բառերից, առաջին անգամ ինձ չի մտահոգում «Ի՞նչ կմտածեն մարդիկ» հարցը: Ես քեզ կատեմ, ու դա կլինի շատ շուտ՝ վաղը կամ եկող շաբաթ: Ես կատեմ քեզ ու կփորձեմ մոռանալ այս օրերը: Ու երբ կարողանամ մոռանալ, երբ ամեն ինչ կգնա նախկին, սովորական հունով, այդ ժամանակ կփորձեմ վերադարձնել այս սրճարանը, մեր առաջին հանդիպումը, քո հարցը, հիշո՞ւմ ես… «Իսկ ձեր ինչի՞ն է պետք սերը»: Կփորձեմ վերհիշել քո դեմքը՝ երբ քննում-զննում էիր ինձ, երբ փորձում էի հիշել սենյակների թիվը, քո ժպիտը, երբ վախից ճչում էի` կարուսելի վազքից շնչակտուր եղած… Ես ամեն ինչ խնամքով կվերադարձնեմ, կդասավորեմ ու կփակեմ հեռու մի տեղ՝ իմ հոգում, ու շնորհակալ կլինեմ այս օրերի համար: Այս սրճարանում հանդիպեցին մի պատմության սկիզբն ու ավարտը, ու հիմա «վերջ» ասելու ժամանակն է:
ԱՐԱՄ — Հիմա էլ ես խոսում երկուսիս փոխարեն: Ես հաշտ չեմ բառերի հետ, իմ բարեկամը լռությունն է… Հիմա, հնարավոր է, չկարողանամ ճիշտ բառեր գտնել, բայց դու ինձ կհասկանաս… Գուցե սա խավարում չէ՞, այլ հակառակը… Չգիտեմ, խավարումի հակառակը ո՛րն է… Ի՞նչ էի ուզում ասել… Չէ, դու պարզապես նայիր աչքերիս… ասա, որ սա վերջը չէ:
ԱՐՓԵՆ — Իհարկե, կուզենայիր, որ վերջ չլիներ… մի որոշ ժամանա՛կ վերջ չլիներ: Ռոմանտիկ, բայց, կարևորը, կարճատև արկած, հաճելի փոփոխություն միօրինակ կյանքում: Իսկ նրա մասին մտածե՞լ ես, մտածո՞ւմ ես, թե ինչպես է տուն վերադառնալու: Իսկ որ վերադառնալու է, ոչ ինքը, ոչ էլ դու կասկած չունեք…
ՆԱՐԵ — Լռի՛ր, չլսե՛մ ձայնդ: Այդ ինքնավստահ, մշտապես ամեն ինչ իմացող ու երբեք չսխալվող ձայնդ: Ի՞նչ ես ուզում ինձնից, ինչո՞ւ ես հետապնդում… Ես ընդամենը գիշերում եմ քո տանը, բայց դա քեզ լրտեսելու իրավունք չի տալիս:
ԱՐՓԵՆ — Հասկանո՞ւմ ես, ի՛նչ ես ասում:
ՆԱՐԵ — Հասկանո՛ւմ եմ, եթե միայն իմանաս, թե ինչպե՛ս եմ հասկանում քեզ: Ինչո՞ւ դու, որ ապրում ես, ինչպես ցանկանում ես, պիտի ինձ ասես` ինչպես ապրեմ ես: Հա, ես գիտեմ, որ մեզնից ոչ մեկն այնքան մենակ չէ, ինչպես դու, բայց չէ՞ որ այդ մենակության փոխհատուցումն էլ այնքան վատը չէ` տղամարդկանց մշտական սերն ու ուշադրությունը: Դու կարող ես արհամարհել նրանց, որովհետև շփացել ես մշտական սիրուց և ուշադրությունից: Իսկ ե՞ս… վաղո՜ւց միայն մայր եմ ու ընտանիքի կին… Ոչ թե տղամարդու, այլ ընտանիքի՛ կին, որի միակ հոգսը պիտի լինի ընտանիքին ծառայելը: Չէ, ես դեմ չեմ, ես եմ ընտրել, բայց… եթե միայն իմանաս, թե ինչպե՛ս եմ ուզում, թեկուզ կարճ ժամանակով, կին լինել, պարզապես կին… Տարիներն անցնում են, իսկ պատահական-հիացական հայացքները պակասում են: (Չարանալով): Թե՞ նախանձում ես, որ այս անգամ նկատեցին ինձ: Իսկ չէ՞ որ միշտ այդպես է եղել՝ դու ուշադրության կենտրոնում, ես` ստվերում… լավագույն դեպքում` մատուցարանը ձեռքիս… (Սթափվելով, զղջումով): Ինչե՜ր եմ դուրս տալիս… ներիր, հա՞, ներիր ինձ, մոռացիր ասածներս… Ես չեմ, մեկ ուրիշն է, որ մի քանի օր ուրիշ կյանք ապրեց ու մի փոքր գժվել է… Ներիր նրան…
Արփենը դուրս է նետվում` բաց թողնելով դուռը:
ՆԱՐԵ — Ի՞նչ եմ անում, ի՞նչ եմ ասում… (Երեխայի անօգնական ձայնով): Տուն եմ ուզում գնալ…
Սրճարանատերը փակում է դուռը, լսվում է դռան ծլնգոցը: Նարեն ու Արամը նայում են դռան կողմը:
ԱՐԱՄ — Տե՛ս, մենք արդեն ընդհանուր հուշ ունենք:
ՆԱՐԵ — (գլուխն օրորում է, սառը): Տանն ինձ են սպասում:
ԱՐԱՄ – (դադարից հետո): Իսկ շատ ուշ չէ՞: Գուցե մի քանի ժամ է՞լ մնաք այստեղ ու լույսը բացվելուց հետո գնաք՝ իբր վերադառնում եք գիշերային հերթափոխից: (Նկատելով Նարեի այլայլվելը): Ի՞նչ, նրբանկատ չհնչե՞ց ասածս: Իսկ ի՞նչ էիք սպասում, տիկի՛ն: Ձեր ամուսնուն կարող եք համոզել, որ այս օրերին մտածել եք միայն նրա մասին, կարոտից տառապել ու փոխարենը ակնկալում եք նրբանկատ վերաբերմունք: Ինձնից չսպասեք՝ ինձ չեք կարող համոզել: (Նարեն գնում է դեպի դուռը): Բոլորդ էլ նույնն եք, բոլորդ էլ փախչո՛ւմ եք: Ժամանակավոր թե ընդմիշտ, բայց ձերը փախուստն է: Դե, ինչի՞ ես սպասում, գնա՛: Տունդ՝ խաղաղ նավահանգիստ, քե՛զ է սպասում:
Նարեն անօգնական նայում է Սրճարանատիրոջը: Նա հայացքը սևեռել է սեղանին: Նարեն մոտենում է դռանը, շրջվում, հրաժեշտի հայացքով նայում է Արամին:
ՆԱՐԵ — Ես քեզ ատում եմ: (Դուռն փակում է շատ զգույշ):
Արամը արձանացել է: Հանկարծ պոկվում է դեպի դուռը, բայց շեմին կանգնում է: Հենվում է դռանը:
ԱՐԱՄ — Ի՜նչ ապուշն եմ: Տե՜ր Աստված, ինչո՞ւ էսքան ապուշ եմ ես:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (բարից բերում է կոնյակ ու բաժակներ): Ինչո՞ւ ես կարծում, որ գիշերվա կեսին Աստված հարցիդ պիտի պատասխանի:
ԱՐԱՄ — Գնա՞մ… հասնե՞մ նրան:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Արի, խմիր, ու հերիք է կպչես դռանը:
ԱՐԱՄ — Եթե հնարավոր լիներ նրա մնալը… Հա, երբեմն ավելի շատ ենք երազում անհնարի մասին, քան երեխաները: Էդ պատճառով էլ սթափվելը տասնապատիկ ցավոտ է… Ես պե՛տք է էդպես ասեի, որ կարողանար հեռանալ… Ի՞նչ ես կարծում, հիմա ի՞նչ է մտածում իմ մասին:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Չի մտածում, ատում է:
ԱՐԱՄ — Այ, եթե կարողանայիր ասել, թե երբ վերջնականապես կատի, որ հետո նորից հիշի…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — (չոր): Անպայմա՛ն կհիշի, բայց դա կապ չի ունենա քեզ հետ: Հիմա ինձ ավելի շատ հետաքրքրում է, թե ո՞ւր գնաց:
ԱՐԱՄ — Տուն վերադարձավ: Դռան զանգն է տալիս… դուռը բացվեց… ներս մտավ… Հետոն չգիտեմ, որովհետև ցանկացած տան դռան ետևում անթափանց գաղտնիք է ապրում: (Բարձրանում է տեղից):
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ո՞ւր: Կքնես կողքի սենյակում:
ԱՐԱՄ — Քեզ բանալի էի տվել…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ – (դադարից հետո): Գիտեի, որ կհարցնես մի օր:
ԱՐԱՄ — Բայց չգիտեիր, որ դա լինելու էր էս օրը:
Սրճարանատերը գնում, բերում է բանալին:
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Գուցե սպասե՞ս, մինչև լուսանա:
ԱՐԱՄ — Չէ… արվեստանոցում ի՜նչ փոշի է նստել: Ներկերը չորացել են… Գիշերն անցավ… կարգի կբերեմ, հետո…
ՍՐՃԱՐԱՆԱՏԵՐ — Ի՛նչ ես նկարելու:
ԱՐԱՄ — Ամառային տաք անձրև:
Դուրս է գնում: Սրճարանատերը նստում է իր մշտական տեղն ու հայացքը հառում անորոշ կետի:
ՀԵՂԻՆԱԿԻ ԿՈՂՄԻՑ — Պիեսի բեմադրության համար պետք է դերասանական չափավոր անկեղծություն և անչափ բաժակներ:
