Ալեքսանդր ՎՈԼՈԴԻՆ / ՀԻՍՈՒՍԻ ՄԱՅՐԸ
Ալեքսանդր ՎՈԼՈԴԻՆԻ «ՀԻՍՈՒՍԻ ՄԱՅՐԸ» պիեսը տպագրվել է «Դրամատուրգիա» հանդեսի 20010 թ., թիվ 3-ում
Ալեքսանդր ՎՈԼՈԴԻՆ
ՀԻՍՈՒՍԻ ՄԱՅՐԸ
Մեր թվարկության երեսուներեքերորդ տարին:
Հիսուսի մոր՝ Մարիամի տունը:
Բաց դռան շեմին կանգնած է Դուստրը. նա հենց նոր է ներս մտել և զննում է սենյակի կիսախավարը: «Մայրիկ»,- մեղմ կանչում է նա:
ՄԱՅՐ — Ի՞նչ է: Ո՞ւր է տղաս:
ԴՈՒՍՏՐ — Ապաստան տվող մարդիկ գտնվեցին՝ տղայիդ տարա նրանց մոտ:
ՄԱՅՐ — Տեսնո՞ւմ ես, որ չեն վախեցել:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ հիմա ո՞վ չի վախենում: Դողում են: Ամենահավատարիմ բարեկամներն անգամ թաքնվել են: Բոլորն անհետացել են ինչ-որ տեղ, ոչ մեկին չես գտնի: Իսկ հավատարիմ բարեկամ Պետրոսն առաջինը ուրացավ:
ՄԱՅՐ — Չարախոսում ես: Լավ չէ:
ԴՈՒՍՏՐ — Ի՞նչը լավ չէ:
ՄԱՅՐ — Պարզապես լավ չէ:
ԴՈՒՍՏՐ — Դու կարո՞ղ ես մարդավարի բացատրել, թե ինչն է վատ:
ՄԱՅՐ — Ի՞նչ:
ԴՈՒՍՏՐ — Հարցնում եմ՝ ի՞նչն է վատ:
ՄԱՅՐ — Հա… (Փողոցին ունկնդրելով🙂 Նա ի՞նչ էր ասում: Ուրիշներին մի՛ դատիր, որ քեզ չդատեն:
ԴՈՒՍՏՐ — Չգիտեմ, չեմ լսել, որ նա այդպիսի բան ասած լինի:
ՄԱՅՐ — Հարցրու մարդկանց, ովքեր լսել են:
ԴՈՒՍՏՐ — Բոլորն ինչ-որ բան են լսել: Ամեն մեկը մի բան է լսել: Ոմանք էլ ասում են՝ մենք նրա սաներն ենք: Ուսանեցինք, սովորեցինք ու ոչ մի բան էլ չսովորեցինք:
ՄԱՅՐ — Բայց և այնպես ես կգնամ:
ԴՈՒՍՏՐ — Ո՞ւր:
ՄԱՅՐ — Այնտեղ:
ԴՈՒՍՏՐ — Հիմա՞: Ինչո՞ւ:
ՄԱՅՐ — Ո՞վ գիտի…
ԴՈՒՍՏՐ — Ասենք թե՝ գնացիր: Այնտեղ արդեն ոչ ոք չկա:
ՄԱՅՐ — Չգիտեմ: Կգնամ, կփարվեմ դամբարանին:
ԴՈՒՍՏՐ — Կձերբակալեն:
ՄԱՅՐ — Թող բանտարկեն:
ԴՈՒՍՏՐ — Ուրեմն, ես էլ քեզ հետ կգամ: Թող տեսնեն: Թե չէ ստացվում է, որ երբ նա ողջ էր, ամբոխներ էին հետևում նրան, իսկ երբ մահապատժի ենթարկեցին՝ ոչ մեկը չկա:
Լռում են: Աղմուկով բացվում է դուռը, ներս է մտնում տասնվեցամյա, հաղթանդամ, սակայն տկարամիտ մի պատանի:
ՄԱՅՐ — Դու ինչո՞ւ այնտեղից եկար:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Նրանք ասացին՝ տուն գնա:
ՄԱՅՐ — Ո՞վ ասաց:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Նրանց հայրը եկավ: Նա ասաց՝ թող տուն կորչի, այդ էր պակաս,
որ դրան էլ մեզ մոտ գտնեն:
ԴՈՒՍՏՐ — Եվս մի խիզախ:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ես սոված եմ:
ԴՈՒՍՏՐ — Ինչո՞ւ ես միանգամից նվնվում: Կարծես ուտելիք չեն տալիս: Երբ չեն տա, այնժամ կնվնվաս:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Մայրիկ, նա էլի համը հանում է:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ դու քեզ լակոտի պես մի պահիր:
ՄԱՅՐ — Մի վիճեք:
ԴՈՒՍՏՐ — Պաչիր դրան:
ՄԱՅՐ — Ես քեզ էլ կարող եմ պաչել:
ԴՈՒՍՏՐ — Մենք որ գնանք, սրա՞ն ինչ անենք:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ես տանը կմնամ: Ես ուտել եմ ուզում:
ՄԱՅՐ — Հիմա կկերակրեմ:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իսկ դուք ո՞ւր եք գնում:
ՄԱՅՐ — Երուսաղեմ:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ինչի՞ համար:
ՄԱՅՐ — Գնում եմ դամբարան, ուր Հիսուսն է ննջում:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Նա արդեն քարանձավում չէ:
ԴՈՒՍՏՐ — Ինչպե՞ս թե՝ չէ:
ՄԱՅՐ — Իսկ ո՞ւր է:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ – Դե… նրան քարանձավից տարել են:
ՄԱՅՐ — Ո՞ւր են տարել: Ո՞վ է տարել: Որտե՞ղ է նա: Ո՞ւր է:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Հայտնի չէ: Ինչ-որ մեկը դուրս է հանել ու տարել:
ԴՈՒՍՏՐ — Սա ինչ-որ բան է լսել, շատ բան չի հասկացել ու դուրս է տալիս:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Մայրիկ, նա էլի է սկսում:
ԴՈՒՍՏՐ — Տհասի մեկը, բացատրիր, թե ի՛նչը չես հասկացել:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Արդեն բոլորը գիտեն: Կանայք քարանձավ են գնացել, իսկ քարայրի մուտքը փակող քարը տեղաշարժված է եղել: Քարայրը բաց է, ու այնտեղ ոչ ոք չկա:
ԴՈՒՍՏՐ — Ովքե՞ր են գնացել: Հիշիր, թե ո՞վ է տեսել:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Գնացել է Մագդաղենացին ու էլի ինչ-որ մեկը:
ԴՈՒՍՏՐ — Մագդաղենացուն չի կարելի հավատալ, նա հիստերիկ է:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իսկ եթե Պետրոսն էլ է տեսել նույն բա՞նը: Իսկ երբ ես եմ ասում, հավատացող չկա:
ԴՈՒՍՏՐ — Սպասիր, նրանք ի՞նչ են տեսել այնտեղ: Պարզապես դատարկ քարանձա՞վ:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Պարզապես դատարկ քարանձավ: Ու միայն պատանքն է ընկած, որով փաթաթել են նրան: Արյունոտ սպիտակ պատանք:
ՄԱՅՐ — Իրոք, նա ճերմակ պատանքով էր փաթաթված…
ԴՈՒՍՏՐ — Եթե այդ ամենը ճշմարիտ է, հարկավոր է պարզել: Կարող է, այդ սրիկաներն են նրան փախցրել: Փարիսեցիները: Եվ թաղել են նրան մի ուրիշ տեղում: Որ ոչինչ չմնա: Որպեսզի ոչ ոք քարանձավ չայցելի, որ եկվորներն այնտեղ չհանդիպեն իրար, չնայեն միմյանց աչքերի մեջ և ինչ-որ բաներ չմտածեն…
Քարով խփում են պատուհանին: Ապակին կոտրվում է:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Հակառակն էլ են ասում, իբր բարեկամներն են նրան տարել ու ապահով տեղում թաքցրել:
ԴՈՒՍՏՐ — Ինչպես քեզ թաքցրին, այնպես էլ նրան են թաքցնելու:
ՄԱՅՐ — Իսկ եթե նա ողջ է մնացե՞լ:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Այդ ի՞նչ ես ասում:
ԴՈՒՍՏՐ — Մայր, վերջ տուր: Չշարունակես:
ՄԱՅՐ — Մտածել են, թե տանջամահ են արել, իսկ նա ողջ է…
ԴՈՒՍՏՐ — Գնանք, մայրիկ, ամեն ինչ տեղում կպարզենք: Տասնյակ շուրթերից ծնված ասեկոսեներին չհավատանք:
ՄԱՅՐ — Այ, հենց հիմա տնից չպետք է դուրս գալ: Եթե պետք եղավ՝ ո՞ւր կարող է գնալ: Չէ՞ որ նա այստեղ կգա: Կգա, իսկ մենք տանը չենք:
ԴՈՒՍՏՐ — Իմ խեղճ մայրիկ, չես հասկանում, ինչեր ես ասում: Նա երեք ժամ գամված էր խաչին: Հետո էլ հատուկ ստուգեցին նրա մահանալը:
ՄԱՅՐ — Դու գնա: Այնտեղ ամեն ինչ կիմանաս ու ինձ կպատմես: Իսկ ես տանը կմնամ: Գոնե տունը կարգի կբերեմ: Այնպիսի ավերածություն է… Տղաս, օգնիր ինձ, արագ հավաքենք:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ես ուտել եմ ուզում:
ԴՈՒՍՏՐ — Քեզ ասում են՝ օգնիր: Համբերիր մի քիչ:
Ներս է մտնում Մարիամի ավագ որդին:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ողջույն, մայրիկ: (Հարգալից համբուրում է🙂
ՄԱՅՐ — Դու լսե՞լ ես: Հիսուսին դամբարանում չեն գտել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ինչ-որ խառնաշփոթ է: Բայց դուք առայժմ լռեք: Եթե հարցնեն՝ ոչինչ չգիտեք:
ԴՈՒՍՏՐ — Ի՞նչ ես բոլորին սարսափեցնում: Անընդհատ վախեցնում է: Ինքն ահից դողում է ու ցանկանում է, որ բոլորն իր նման դողդողան: Այդ դեպքում ինչո՞ւ ես եկել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Միայն խորհուրդ տալու նպատակով: Ձեր գործն է՝ ընդունել ի գիտություն, կամ մերժել: Ինչպես և սովորաբար վարվում եք: Բայց այդ դեպքում ինքներդ վճռեք:
ՄԱՅՐ — Նա ճիշտ է ասում: Հիմա կարևորը լռելն է: Հետո կխոսենք, ինչքան ցանկանանք, երբ նա հայտնվի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ո՞վ հայտնվի:
ԴՈՒՍՏՐ — Լռիր, մայր:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Գաղտնիքնե՜ր… Բայց հետո ինձ մոտ չվազեք: Մայր, նստիր ու լսիր ինձ: Դռան ետևում մի մարդ է կանգնած: Հռոմեացի է: Հայտնի մեկենաս է, ճանապարհորդ, արևելյան լեզուների գիտակ:
ԴՈՒՍՏՐ — Չափից շատ չե՞ն արժանիքները:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Խնդրեց, որ իրեն այստեղ բերեմ: Պարզապես ցանկանում է ծանոթանալ մեր ընտանիքի հետ: Նա հարգում է Հիսուսին և այդ անիմաստ մահապատժից ինքն էլ է վրդովված: Մի խոսքով, իմ ծանոթն է և, ինչ-որ չափով, նաև բարեկամ:
ԴՈՒՍՏՐ — Հետաքրքիր է, ինչպե՞ս ես նրա հետ բարեկամացել: Կանա՞յք ես հրամցրել: Թե՞ հուշանվերներ ես վաճառել:
ՄԱՅՐ- Դու գեշ ես խոսում, աղջիկս: (Ավագ որդուն.) Նա այդպես չի մտածում:
ԴՈՒՍՏՐ — Ինչո՞ւ, հենց այդպես էլ մտածում եմ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Մի խոսքով, մարդը դռան ետևում սպասում է: Հատուկ այստեղ է եկել, ինչ է, ե՞տ ուղարկենք: Կամ թույլ տանք, որ նե՞րս գա:
ՄԱՅՐ — Ներս հրավիրիր: Իրոք, ինչքան ժամանակ է՝ մարդուն սպասեցրինք դռան ետևում:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Կանչեմ, բայց պայմանով, որ առանց ակնարկների, ու ո՛չ մի վեճ: Դա կարող է բոլորիս վնասել: Ի վերջո, նա Հռոմից է:
ԴՈՒՍՏՐ — Միշտ էլ բարեկամն է մատնում:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Այ, հենց նման խոսակցությունները նկատի ունեի:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Մամ, իսկ ե՞րբ ենք հաց ուտելու:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Հյուրը կգա, այնժամ էլ կուտես: (Բացում է դուռը, ձայնում. «Խնդրեմ, ներս համեցեք: Մի փոքր անակնկալ է, դե, ոչինչ»: Հռոմեացին ներս է մտնում🙂 Սա նրա եղբայրն է, իսկ սա՝ քույրը: Մայր… Ծանոթացեք, սա մեր հյուրն է Հռոմից: Իսկ դուք, երեխեք, առայժմ ձեզ համար զբաղմունք գտեք:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Շնորհակալ եմ, որ համաձայնեցիք ինձ ընդունել: Խնդրում եմ, ներեցեք, որ նման պահի եմ ձեզ մոտ հայտնվել:
ՄԱՅՐ — (հռոմեացուն): Մեղքն իմն է. դուք պատահաբար չե՞ք լսել, թե ի՛նչ կա այնտեղ…
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Այդ ամենը հետո, մայր, ամեն ինչ հետո: (Հռոմեացուն.) Սա, փաստորեն, նրա անկյունն է: Այստեղ թարեքն է, որն իր ձեռքերով է սարքել: Բավական հետաքրքիր նախշ է, գուցե և՝ փոքր-ինչ ազգային: Ձեղնահարկում է այն մահճակալը, որի վրա քնել է մանուկ հասակում: Կարելի է վերև բարձրանալ ու տեսնել:
ՄԱՅՐ — Ինչո՞ւ ես ձեռ ու ոտ ընկել, տղաս:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ի՞նչ է պատահել, նորի՞ց ինչ-որ բան այնպես չէ:
ԴՈՒՍՏՐ — Դու մոռանում ես, որ մեր հյուրը հռոմեացի է: Ինչպե՞ս դես ու դեն չընկնի նրա առաջ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ես, կարծում եմ, խնդրեցի՛:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ոչինչ, դա բնական է: Բայց եթե մոտիկից ինձ ճանաչեիք, ձեր անբարեհաճ վերաբերմունքը, հուսով եմ, կմեղմանար:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Չեմ սիրում այդ մասին դատողություններ անել, սակայն ինձ անհասկանալի է ամենայն օտարածնի հանդեպ այդպիսի մերկապարանոց ատելությունը:
ԴՈՒՍՏՐ — Հատկապես հռոմեականի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Հռոմը Հռոմ է:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ մնացյալ ողջ աշխարհն ստեղծված է նրան բավարարելու, գոհացում տալու համար:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ես խնդրեցի՛…
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ հռոմեական կայսրերի կեսը սրիկաներ ոն: Եվ բոլորի ձեռքերը մինչև արմունկները թաթախված են արյան մեջ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Եթե կյանքդ քեզ թանկ չէ, շարունակիր:
ԴՈՒՍՏՐ — Հանուն Հիսուսի վարդապետության դատապարտվելն ինձ համար ցնծություն է: Ձեզ պիտի ատեն: Միայն իմ անվան պատճառով: Ահա թե ի՛նչ է նա ասել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Իսկ ես քեզ նրա ուրիշ խոսքերը կհիշեցնեմ. ամեն տեսակի իշխանությունը ումի՞ց է գալիս: Աստծո՛ւց:
ԴՈՒՍՏՐ — Նման բան նա չի՛ ասել: Հենց հիմա դա հնարեցրիր: Հիմա կսկսեն մոգոնել, որովհետև նա արդեն ոչ ոքի, ոչ մեկին չի կարող պատասխանել:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ինձ թվում է, ձեր քույրը մոտ է ճշմարտությանը: Ամեն կարգի իշխանություն ինչ-որ չափով չարիք է:
ԴՈՒՍՏՐ — Հաճելի է լսել:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Հռոմի տիրակալությունը ծանր լուծ է, ես ձեզ հասկանում եմ: Ծիծաղելի կլիներ, որ հռոմեացիները ստրկացված երկրի սերը հայցեին: Սակայն ամեն ատելություն, այդ թվում՝ նաև իշխանության նկատմամբ, ևս չարիք է: Եվ իր հերթին ատելություն է ծնում: Մի՞թե այդպես չէ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ուշագրավ միտք է:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Գիտեք, հիմա դա անհավանական է թվում, բայց կարող է պատահել, որ ձեր եղբոր հետևորդները, երբևէ վերցնելով իշխանությունը, նույնպես կհետապնդեն ու մահվան կդատապարտեն նրանց, ովքեր այլ կերպ են մտածում:
ՄԱՅՐ — Ինչպե՞ս կարող եք նման բան ասել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ – Հանգի՛ստ, մայր:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ներեցեք, դա հենց այնպես, մտքի շեղում էր: Երջանիկ եմ, որ ձեզ հետ ծանոթացա: (Դստերը.) Ամենաանկեղծ հարգանքիս հավաստիքը: Սակայն խորհուրդ չեմ տա ուրիշների հետ այդպես անկեղծ լինել:
ՄԱՅՐ — Իրավացի եք, հիմա լռել է պետք: Թեև Հիսուսը ոչ մի վատ բան չէր ցանկանում: Նա լավն էր ցանկանում, միայն լավը:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ – Ոչ ոք դա չի վիճարկում: Ամեն ինչ պարզ է:
ՄԱՅՐ — Հավանաբար դուք շատ եք ճամփորդում, շատ բան եք տեսել: Փառասիրություն, գոռոզամտություն, չարախոսություն: Գինին արդեն ուրախության համար չեն խմում, այլ այլասերման: Իսկ խնդալից ուրախությունները ավելի ու ավելի են պակասում: Շատերն ապրում են սոսկ իրար նկատմամբ ունեցած նախանձի շնորհիվ: Հանուն իրենց առավելության ոմանք զոհաբերում են ամեն ինչ, անգամ կյանքը: Մի՞թե դա ճիշտ է: Ամեն ոք ցանկանում է տարբերվել մյուսներից՝ ընկնում է վհատության գիրկը: Իսկ նա ի՞նչ էր ասում: Նրա բոլոր խոսքերը պարզ, հասկանալի էին: Միայն հասարակ խոսքեր, որոնք հաճախ եմ լսել: Կարեկցանք: Գթություն: Եղբայրություն: Սեր: Ոչ թե պարզապես կնոջ ու ամուսնու սեր, այլ սեր ընդհանրապես առ մերձավորը, որը նշանակում է՝ սեր առ ցանկացած մարդը: Ահա նրա՝ համարյա թե բոլոր խոսքերը: Նաև, հասկանալի է, համբերություն: Եվ, որ ամենակարևորն է, այդ բոլորը ոչ թե ինչ-որ մեկի, այլ սեփական շահի, սեփական հանգստության և ուրախության համար: Իսկ ում հոգում ուրախություն կա, նա կարող է ուրիշների հետ կիսել այն: Ես հասկանալի՞ եմ խոսում:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Իհարկե:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Եթե կարողանայի հավատալ, ինչպես դուք…
ՄԱՅՐ — Դա շատ հեշտ է, հենց դա՛ ամենահեշտն է:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ի՞նչ եք ասում: Ես վախենում եմ կարեկցանքից ու հոգատարությունից, ես վայելքներ եմ սիրում:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Հռոմո՞ւմ եք եղել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Վերջապես գլխի ընկար:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ես եղել եմ Հռոմում, Հռոմում ապրել եմ ու, երևի, այնտեղ էլ կմեռնեմ:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ես Հռոմում չեմ եղել:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Դա մեծ բացթողում է: Ես կարող եմ քեզ որոշ բաներ պատմել: Ասենք, դու էլ կարող ես ինձ ինչ-որ բան պատմել:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — (քմծիծաղով): Իսկ ես ոչինչ չգիտեմ:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Դու ապրել ես Գալիլեայում:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ես հիմա էլ եմ այստեղ ապրում:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Դե, այդ դեպքում, արի ես Հռոմի մասին պատմեմ, իսկ դու կպատմես քո եղբոր մասին:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Այս մեկի՞:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ոչ, նրա՛ մասին:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Հրաշալի է: Նստեք, այ, այնտեղ, ու ձեզ ոչ ոք չի խանգարի:
Հռոմեացին ու կրտսեր որդին քաշվում են մի կողմ: Այնտեղ նրանք պիտի զրուցեն:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (ցածրաձայն): Մայրիկ, արի նրան նվիրենք այս փայտիկը: Ինչի՞ համար է այստեղ, պարզապես որպես զա՞րդ: Իսկ նա կոլեկցիոներ է, սա արժեքավոր նվեր կլինի նրա համար:
ԴՈՒՍՏՐ — Փայտի՞կն ես ուզում նվիրել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Քո ի՞նչ գործն է:
ԴՈՒՍՏՐ — Մայր, սա փայտիկը կծախի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ինչո՞ւ նա ինձ միշտ կասկածում է խարդախության մեջ:
ԴՈՒՍՏՐ — Եթե անգամ ազնիվ գործ ես կատարում, ակամա սկսում եմ գուշակել, թե դա քո ինչի՞ն էր պետք:
ՄԱՅՐ — Փայտի՞կը… չէ: Կարծես հատուկ սպասել ենք այս պահին, որպեսզի նրա իրերը տնօրինենք:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Այդ դեպքում նվիրենք ձեռնափայտը: Սա, հուսով եմ, չենք ափսոսա:
ՄԱՅՐ — (խլելով ձեռնափայտը): Սա նրա՛ ճամփորդական ցուպն է, սրանով է նա քայլել: Չի՛ կարելի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Չի կարելի: Ահա, ոտքի տակ ընկած է նրա սանդալի կապիչը: Կապիչը կարելի՞ է:
ՄԱՅՐ — (խլելով կապիչը): Նրա՛ կապիչն է, չի՛ կարելի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (համբերությունը կորցնելով): Ուրեմն, ինչ որ նրանն է, չի՞ կարելի:
ՄԱՅՐ – Չի՛ կարելի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Բայց հիմա՛ է հետաքրքիր այն, ինչ նրան է պատկանել: Ոչ ինձ, ոչ քեզ, այլ՝ նրան: Ինչպե՞ս վարվենք:
Ներս է մտնում դեռատի կին, հոգնած, երևի հեռու տեղից է եկել:
ԿԻՆ — (մորը): Ոչ մի բան չե՞ս լսել: Հա՞…
ՄԱՅՐ — Ես եմ բոլորին հարցնում, ոչ ոք ոչինչ չի ասում:
ԿԻՆ — (դստերը): Ձերոնք է՞լ ոչինչ չեն լսել:
ԴՈՒՍՏՐ — Ո՞ր՝ մերոնք:
ԿԻՆ — Դե լավ, գաղտնապահիս տեսեք: Հիմա ոչ մեկը ձեզնով զբաղվելու ոչ ժամանակ ունի, ոչ էլ հավես: Ուրեմն դուք ոչինչ չե՞ք լսել:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ մենք ի՞նչ պիտի լսեինք:
ԿԻՆ — (ավագ որդուն): Բոլորը վախենում են գոնե մի բառ ասել: Իսկ դո՞ւ: Պտտվում ես այնտեղ՝ վերևներում, բարձրաստիճան անձանց հետ: Հավանաբար, ականջի ծայրով ինչ-որ բան լսե՛լ ես:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Սա ի՞նչ է ինձ կպել… Ինչո՞ւ ես այստեղ եկել: Այստեղ մարդիկ կան: Չե՞ս տեսնում: Ոչ ոք ոչինչ չի լսել, գնա՛ այստեղից:
ԿԻՆ — Իսկ ես լսել եմ:
ՄԱՅՐ — Ի՞նչ… ի՞նչ ես լսել:
ԿԻՆ — Նա ողջ է:
ՄԱՅՐ — Ո՞վ է ողջ:
ԿԻՆ — Քո որդին: Նա հարություն է առել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ի՞նչ… ինչպե՞ս թե…
ԿԻՆ — Փարիսեցիները նրան սպանեցին, իսկ նա ողջ է: Նրանք խաչեցին, իսկ նա հարություն է առել: Ա՛յ թե ինչպես:
ԴՈՒՍՏՐ — Ինչպե՞ս թե… հարություն է առել: Անհասկանալի է:
ԿԻՆ – Ա՛յ քեզ մարդիկ: Երբ նա էր կանխագուշակում, հավատում էին, որ այդպես կլինի: Իսկ երբ իրոք կատարվեց՝ չեն հավատում:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — (ընդհատելով զրույցը կրտսեր որդու հետ): Բայց և այնպես, ի՞նչ է պատահել:
ԿԻՆ — Այն է պատահել, որ նա ողջ է: Հարյավ ի մեռելոց: Ինչպես ինքն էր կանխագուշակել: Հիմա ի՞նչ կանեն նրան: Հիմա՞ ինչպես պիտի պատմեն:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Դե կամա՛ց, հանգի՛ստ:
ՄԱՅՐ — Դու ասում ես՝ նա կանխագուշակելէ: Ես ինչ-որ չեմ հիշում: Իսկ գուցե լավ չեմ լսել:
ԿԻՆ — Նա կանխագուշակում էր, որ կանցնի մահվան միջով ու կվերադառնա նոր կյանքի համար: Այն ժամանակ հավատում էին, իսկ հիմա, ահա, ասում են, բայց վախենում ենք հավատալ:
ՄԱՅՐ — Իսկ ինձ չի ասել: Ուրիշներին ասել է, իսկ մորը՝ ոչ մի խոսք…
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ո՞վ է տեսել:
ԿԻՆ — Մագդաղենացին է տեսել: Իր աչքերով:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (հռոմեացուն): Մագդաղենացին մոլեռանդ, ցավագար կին է: Եթե նկատի առնենք եղբորս նկատմամբ նրա վերաբերմունքը՝ միանգամայն հասկանալի հալյուցինացիա է:
ԿԻՆ — Ուրեմն, նա բոլորից շատ է սիրել Հիսուսին, եթե առաջինն է տեսել: Սկզբում նրան էլ չէին հավատում: Սակայն ուրիշ կանայք, որոնք ևս դամբարան էին գնացել, պատմեցին, որ այնտեղ ճերմակազգեստ հրեշտակ են տեսել: Ոմանք էլ ասում են, որ իրենց երկու հրեշտակներ են երևացել: Նրանք էլ մի կողմ են գլորել դամբարանի քարը, որպեսզի Հիսուսը կարողանա ելնել ու հեռանալ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Հետաքրքիր է, մինչև առավոտ քանի՞ հրեշտակի մասին կխոսեն:
ՄԱՅՐ — Ես ասում էի, չէ՞, որ նա ողջ է: Ես ասո՛ւմ էի:
ԴՈՒՍՏՐ — Իհարկե, դժվար է հավատալ: Բայց եթե նա անգամ, այսպես ասած, հարություն է առել սիրող մարդկանց սրտերում, դա հրաշք է, որ կա: Նրանք ցանկանում էին սպանել ազատագրվելու մեր հավատը: Իսկ այն անկարելի է սպանել: Եվ ահա այն հարություն առավ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ – Կամա՛ց, հանգի՛ստ:
ԴՈՒՍՏՐ — Վախից դողում ես: Դողա՛:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Իսկ ես պահանջում եմ, որ դու սուս ու փուս նստես: Հասկանո՞ւմ ես, թե հիմա ի՛նչ հալածանք կսկսվի մեր նկատմամբ: Եվ հաշվի առեք, որ սա բոլորիս է վերաբերում: Իսկ եթե այնտեղ նրանք ևս հավատացել են այդ պատմությա՞նը: Այնտեղ էլ, գիտեք, խելացիներ կան: Կսկսեն նրան փնտրել: Իսկ որտե՞ղ են փնտրելու: Նախ և առաջ՝ այստեղ: Մեր տունն արդեն հսկողության տակ է: Ով ներս է մտել, արդեն հաշվառված է:
ԴՈՒՍՏՐ — Քեզ համար մի անհանգստանա: Հարկ եղավ, ես կհաստատեմ, որ դու նրանց հավատարիմ ստրուկն ես:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Հիմի ես քեզ էնպե՛ս կհասցնեմ:
ԴՈՒՍՏՐ — (վազում-կանգնում է նրա առաջ): Դե՛, խփի՛ր: Քո հյուրին հետաքրքիր կլինի: Վառ տպավորություններ իր հետ կտանի:
ԿԻՆ- Քո՛ւյր ու եղբա՛յր: Կռվո՛ւմ եք: Այսպիսի օրո՛վ: Ոտքս կոտրվեր, այստեղ չգայի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (հռոմեացուն): Ներողություն եմ խնդրում այս տեսարանի համար:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ուշադրություն մի դարձրեք: Ես այստեղ չկամ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Եթե այս կրոնական մոլեռանդին չսանձեք, նա բոլորիս կկործանի:
ԴՈՒՍՏՐ — Հավատարիմ ստրուկ, հնազա՛նդ ստրո՛ւկ:
ՄԱՅՐ — Եկեք ձեզ կերակրեմ: Բոլորն ուտել են ուզում:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ո՞վ է ուտել ուզում: Ոչ ոք չի ցանկանում ուտել:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Բոլորի փոխարեն մի խոսիր:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Գոնե դու լռիր:
ՄԱՅՐ — Բոլորը պիտի լռեն ու միայն դու պիտի խոսես:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Դու ևս, մայր… Գոնե մի քիչ քեզ քաղաքավարի պահեիր:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ինչո՞ւ ես բոլորին դիտողություն անում: Բոլորդ լռեք, միայն նա՛ պիտի խոսի: Ոչ ոք ոչինչ չի հասկանում, միայն նա՛ է հասկացողը: Նա ուտել չի ուզում, ուրեմն ոչ ոք չի ուզում ուտել: Նա ամենագլխավորն է:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Սսկվի՛ր, դմբլո: Զզվեցրի՛ք: Ոչ ոք չի ուզում հասկանալ… Դուք չեք կարողանում հասկանալ, գոնե լսեք ուրիշներին: Գուցե ինչ-որ կարգ ու կանո՞ն հաստատենք:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ ո՞վ պիտի հաստատի: Դո՞ւ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Իսկ ինչո՞ւ ոչ: Համենայնդեպս, ե՛ս եմ ավագը:
ՄԱՅՐ — Դո՛ւ չես ավագը, դու չե՛ս: Ավագը տանը չէ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Լսիր, մայր: Չեմ ուզում քեզ վիրավորել, բայց… հապա հիշիր: Նա տանը շա՞տ է եղել: Հաճա՞խ ես դու նրան տեսել: Նա ձեզ հետ իսկի գործ էլ չուներ: Նա, այսպես ասած, վեր էր ամեն ինչից:
ՄԱՅՐ — Սո՛ւտ է դա: Սո՛ւտ է:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (հանգիստ): Ի՞նչն է սուտ:
ՄԱՅՐ — Սուտ է: Նա սիրում էր մեզ: Նա մեզ միշտ է սիրել: Հաճախ էր տնից գնում, բայց, միևնույն է, սիրում էր մեզ: Ուր էլ որ լիներ, միևնույն է, ուղարկում էր մեզ…
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (հանգիստ): Ի՞նչ, ի՞նչ էր մեզ ուղարկում:
ՄԱՅՐ — (միանգամից չգտնելով): Ողջույն ու գորով:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ողջույն ու գորով:
ՄԱՅՐ — Մի ծիծաղիր: Պետք չէ ծիծաղել:
ԿԻՆ — Հարազատ եղբայրը: Հարազա՜տ եղբայրը: Ի՛նչ է ասում:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Այո, հարազատ եղբայրը: Հենց այդ պատճառով էլ ասում եմ: Ձեզ համար նա այս աշխարհից չէ: Հատկապես հիմա: Հանգուցյալներին բոլորն են կարողանում սիրել: Իսկ մեզ համար նա սոսկ Հիսուսն է: Ու նա մարդկային սովորական թերություններ ուներ: Նաև՝ արժանիքներ: Ինչպես և՝ ծայրահեղ հուզումներ: Իսկ ինչ վերաբերում է ինձ, ամեն ինչում չէ, որ համաձայն էի նրա հետ: Պատահել է, որ հետը նաև վիճել եմ: Ասենք, այն հարցում…
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Հետաքրքիր է, ինչի՞ շուրջ եք վիճել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (խուսափելով): Դե, դա մեր ներքին գործն էր: Համենայնդեպս, եթե նա ողջ լիներ, ինքն էլ չէր ցանկանա անախորժություն պատճառել իր ընտանիքին:
ՄԱՅՐ — (խղճահարությամբ նայում է նրան): Ծանր է լինելու կյանքդ: Ա՛խ, շատ ծանր…
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Դե, մայր, ինչպես տեսնում եմ, դու էլ սովորեցիր կանխագուշակել: Ինչո՞ւ պիտի կյանքս դժվար լինի:
ՄԱՅՐ — Քո կարծիքով, քեզ միայն հիմարներ են շրջապատում: Դժվար կլինի ապրել ողջ կյանքդ հիմարներով շրջապատված:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ – Չհասկացա…
Այդ ընթացքում ճանապարհի փոշոտ հագուստներով մարդ է մտնում ներս: Պարզ, կամային դեմք ունի: Քրիստոսի սաներից է:
ՄԱՅՐ — Ի՞նչ կա, ի՞նչ…
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ճանապարհներին ոչ մի շունչ չկար: Անցնում եմ Գալիլեայի փողոցներով, ոչ ոք չկա, լռություն է, ոչ ոք չի աշխատում, կրպակները փակ են, բոլորը նստած են իրենց տներում: Պատուհաններից ծիկրակում են, ինչ-որ բանի են սպասում: Իսկ ինչի՞ սպասել: Այն, ինչ պիտի կատարվեր, արդեն տեղի է ունեցել:
ՄԱՅՐ — Իսկ ի՞նչ է կատարվել: Լուրերը պտտվում են, իսկ մեկը խելքը գլխին բան չի ասում:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Դրա համար էլ այստեղ եմ եկել, որ հաղորդեմ կատարվածի մասին: Քանզի այսուհետ բոլորովին այլ կյանք է քեզ սպասվում: Հիմա, Մարիամ, դու այլ կերպ պիտի ապրես:
ՄԱՅՐ — Դու ինձ մի վախեցրու:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Երեկոյան բոլորս՝ նրա աշակերտները, ինչպես նախկինում, հավաքվեցինք ընթրիքի, որպեսզի միասին հիշենք մեր ուսուցչին: Դռները կողպված էին: Ու ոչ ոք չնկատեց, թե երբ, ինչպես նա հայտնվեց մեր մեջ ու ասաց. «Խաղաղություն ձեզ»: Ընդամենը երկու բառ, ուրիշ ոչինչ չասաց: Նրա ձեռքերին ու ոտքերին մեխերի վերքերն էին: Բայց ի պատասխան մենք ոչինչ չկարողացանք ասել: Մենք շփոթվեցինք: Չնայած կենդանության օրոք ինքն էր մեզ ասել. այնտեղ, ուր իր անունով կհավաքվեն, ինքը նրանց մեջ կլինի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Իմ կարծիքով, նա փոխաբերական իմաստով է դա ասել:
ՄԱՅՐ — Դեռ սեղանն էլ գցած չէ, ու մեկ էլ տեսար՝ հանկարծ կարող է քաղցած հայտնվել: Միշտ էլ այդպես էր. շտապով գալիս էր, ուտում էր՝ ինչ ճարվեր, ու դու դեռ ուշքի չեկած՝ նա նորից գնաց… հեռու…
Կինը նետվում է դեպի Մարիամը, ծունկ է չոքում նրա առաջ: Մայրը վախեցած՝ փորձում է իրենից հեռացնել նրան:
ՄԱՅՐ — Դու էդ ի՞նչ ես անում: Հենց հիմա ոտքի ել, էդ ի՞նչ է գլուխդ մտել:
ԿԻՆ — Մարիամ, դու՝ նրա մայրը, կհասկանաս ինձ: Ներիր նման խնդրանքիս համար: Մանչս, իմ տղան, հիվանդ է: Բոլորն են ասում, որ անհույս է: Հոգնել եմ ես, հոգնել: Ամրացրո՛ւ հույսն իմ մեջ: Օրհնի՛ր:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ահա թե ինչի՛ մասին էի քեզ ասում: Հիմա քեզ մոտ շատերը կգան: Աստծո մայր: Աստվածամայր: Եվ նրանք, ովքեր չէին հավատում Հիսուսին, ավելի ուշ՝ բայց կգան:
ՄԱՅՐ — Իսկ ես ի՞նչ անեմ սրա հետ: Այսպես էլ պիտի կանգնա՞ծ մնանք:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Իսկ դու ձեռքդ դիր նրա գլխին ու բարին ցանկացիր:
ՄԱՅՐ — Ահա, դրեցի…
ԱՇԱԿԵՐՏ — Բարի ցանկացա՞ր:
ՄԱՅՐ — Իհարկե:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ահա և բոլորը: Իսկ հիմա, կին, ելիր ու կարող ես գնալ: Ու պատմիր բոլորին այն, ինչ ես պատմեցի: Ինձ վկայակոչելով պատմիր:
ԿԻՆ — (բարձրանում է տեղից): Դեհ, մայր, արդյոք քո մտքով կանցնե՞ր… Դեռ երեկ… Մեր մտքով կանցնե՞ր: (Դստերը.) Իսկ դու, աղջիկս, կմտածեի՞ր: (Համբուրում է նրան🙂 Իսկ դուք վիճում եք: Մի՞թե այսօր կարելի է կռվել: (Ավագ որդուն համբուրում է երեք անգամ🙂 Այժմ բոլորը պիտի խաղաղ ապրեն: (Համբուրում է կրտսեր որդուն, որը շփոթված է🙂 Երեսն է շրջում… Դո՞ւ ինչու ես շրջվում, քո եղբայրն է հարություն առել: Այսպիսի օրը բոլորը կարող են իրար համբուրել: Հիսուս հարյավ: (Համբուրում է և հռոմեացուն🙂 Հարյավ Հիսուս:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Դե, բավական է, գնա: Միայն թե երբ պատմես, ոչինչ չշփոթես: Թե չէ հիմա ով ինչի ընդունակ է, կսկսի իրենն ավելացնել՝ ինչ եղել, ինչ չի եղել: Գնա ու բարձրաձայն ասա, չվախենաս, հիմա թող նրանք վախենան:
Կինը հեռանում է: Աշակերտը դռան արանքից խրատում է նրան. «Մարդիկ, դո՛ւրս ելեք»:
ԿՆՈՋ ձայնը — Մարդիկ, դո՛ւրս ելեք:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Բացեք դռները, այժմ ոչ մի բանից վախ չկա:
Լսվում է կնոջ ձայնը. «Այժմ ոչ մի բանից վախ չկա: Հիսուս հարյավ: Այժմ ամեն ինչ կփոխվի: Այժմ բոլորին կհատուցվի: Հիսուս հայրավ ի մեռելոց»:
ԱՇԱԿԵՐՏ — (մորը): Մարդկանցից մի վախենա: Ում որ օգնություն է պետք՝ օգնիր:
ՄԱՅՐ — Ինչպե՞ս կարող եմ… ես ոչինչ անել չեմ կարող…
ԱՇԱԿԵՐՏ — Կկարողանաս:
ՄԱՅՐ — Հավատա, չեմ կարող: Եթե նա հիվանդ է: Կամ չբեր է: Ի՞նչ կարող եմ անել: Միայն կխայտառակվեմ: Ես նրանց ոչինչ էլ չեմ կարող ասել: Ահա ասում եմ, բայց իմ հարազատ զավակներն անգամ ինձ չեն լսում:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Բայց չէ՞ որ նա քո որդին է:
ՄԱՅՐ — Դեհ, իմն է:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Աստված ինչո՞ւ հատկապես քեզ ընտրեց:
ՄԱՅՐ — Դեհ, ինձ…
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ինչո՞ւ այդպես պատահեց: Խոստովանեմ, մենք էլ ենք մտածել այդ մասին: Փորձել ենք հասկանալ, ըմբռնել: Ոմանք, ճիշտն ասած, ապշած են: Իրոք, ավելի խելացի կանայք կան: Դու այդ չե՞ս ժխտի:
ՄԱՅՐ – Այո… Խոստովանեմ, ես էլ եմ խորհել, մտածել եմ, բայց հետո թողեցի: Իսկ հիմա՞ ինչ անեմ: Դու ասում ես, թե պետք է մի բան անել:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Բայց մյուս կողմից… Հապա քեզ նայիր: Դուք էլ նայեք: Դու քանի՞ տարեկան ես: Երևի հիսունին մոտ:
ՄԱՅՐ — Այո, շուտով հիսունս կլրանա:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Այդպես: Իսկ դու նույնն ես, ինչպիսին նախկինում էիր:
ՄԱՅՐ – Նախկինում՝ ե՞րբ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Երբ նրան լույս աշխարհ բերիր:
ԴՈՒՍՏՐ — Իրոք որ, ճշմարիտ ես ասում: Ինչո՞ւ ուշադրություն չեմ դարձրել:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Իսկ սա հրաշք չէ՞:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իսկ ես ուշք եմ դարձրել: Մտածել եմ՝ դա՞ ինչ բան է…
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Դուք հիսո՞ւն տարեկան եք: Թերևս, իհարկե… չէ՞ որ չափահաս զավակներ ունեք: Դեհ, այո, պակաս լինել չի կարող: Ձեզ պետք է ցուցադրել հռոմեացի տիկնանց:
ՄԱՅՐ — (շփոթված): Դուք էլ հո չեք ասի, հա…
ԱՇԱԿԵՐՏ — Մենք ու դուք չէ, որ կարող ենք գտնել այդ հանելուկի պատասխանը: Այն դեռ պիտի պիտի գրավի լավագույն ուղեղների ուշադրությունը: Իսկ մինչ այդ՝ մնաս բարով, Մարիամ:
ԴՈՒՍՏՐ — Մյուսները քեզ համար արդեն գոյություն չունեն:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Փորձում ես ինչ-որ բանի մեջ ինձ բռնեցնել: Իհարկե, ես հրաժեշտ կտայի բոլորին, ու նաև՝ քեզ:
ԴՈՒՍՏՐ — Ուրեմն, ես չհասկացա: Մտածեցի, ամեն ինչ մոռացել ես, թանկագինս:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ոչ, ես ոչինչ չեմ մոռացել:
ԴՈՒՍՏՐ — Եթե ցանկանում ես, հիշեցնեմ, իմ սիրասուն:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Կարիք չկա:
ԴՈՒՍՏՐ — Գուցե քեզ նեղացրե՞լ եմ, սիրելիս:
ԱՇԱԿԵՐՏ -Ոչ:
ԴՈՒՍՏՐ — Կամ հասցրել ես սիրահարվել ուրիշի՞ն, անզուգական աչքի լույսս:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ես ուրիշ հոգսեր ունեի:
ԴՈՒՍՏՐ — Բայց, ախր, մեղք ես գործել, մեղանչե՛լ ես, բարեկա՛մս:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Եթե քո աչքը քեզ գայթակղի, հանիր ու դեն նետիր: Ահա թե ի՛նչ էր նա ասում:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ սե՞րը, մի՞թե սերն աստվածատուր չէ: Աստվածն ինքն էլ է սիրել:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Բայց ոչ այնպես, ինչպես դու ես կարծում:
ԴՈՒՍՏՐ — Իմ մտածածը քեզ համար մութ գիշեր է, դու չես կարող հասկանալ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Երեխաներ… դե՛, երեխե՛ք…
ԴՈՒՍՏՐ — Ուրեմն, դու որոշել ես հրաժարվել ինձնից, հա՞, վերջնականապե՞ս, իմ քնքուշ բարեկամ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Այո, վճռել եմ:
ԴՈՒՍՏՐ — Հանուն ինչի՞, լույս իմ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Միմիայն հանուն Նրա: Նա է սովորեցրել. լքե՛ք տուն ու եղբայրներին, և քույրերին, և կնոջը՝ հանուն ինձ, ու փոխարենը կստանաք հարյուրապատիկ ավելին:
ԴՈՒՍՏՐ — Հիմա հասկացա: Քեզ ցանկանում եմ, որ ավելի շատ ստանաս, անուշիկս:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Եթե ձգտեի կենսական շատ բարիքներ ստանալ, դու կարող էիր ծաղրել ինձ: Սակայն տեսնում ես, որ աղքատ եմ: Ու այդպես կապրեմ մինչև իմ կյանքի վերջը: Մենք երկրային վայելքներ չենք փնտրում: Երկրային կյանքը մենք կնվիրենք Նրան: Միայն թե բավեն մեր ուժերը՝ Նրա վարդապետությունը մարդկանց հասցնելու համար:
ԴՈՒՍՏՐ — Եվ դուք զավակներ չե՞ք ունենալու:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ուրեմն՝ չեն լինի:
ԴՈՒՍՏՐ — Այդ դեպքում ձեզնից հետո ո՞վ կժառանգի նրա ուսմունքը, երբ դուք ծերանաք:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Մարդկային ցեղը, մարդու զարմը չի մահանա:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ եթե հանկարծ բոլորը հետևե՞ն ձեզ: Բոլորը դառնան ձեզ նման բարեպաշտ հավատացյալնե՞ր:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Բոլո՞րը… հազիվ թե, չեն հետևի:
ԴՈՒՍՏՐ — Ուրեմն, դրա վրա եք հույս դնում: Մի խոսքով, պարզ է:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ես հրաժարվում եմ այս տոնով շարունակել զրույցը: Մա՛յր, խելքի բեր նրան: (Գնում է, կանգնում դռան մեջտեղը, դիմում մարդկանց, ովքեր չէին համարձակվում ներս մտնել:) Առանց վախի ներս համեցեք: Մայրն այստեղ է: Նա սպասում է ձեզ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (հռոմեացուն): Սկսվո՜ւմ է: Այստեղից չքվելու ժամանակը չէ՞:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ոչ, դեռ անպատեհ է:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ինչպես կկամենաք:
Սենյակ են լցվում դառը ճակատագրով, տարիներով հիվանդ, ստորացված մարդիկ:
ՄԱՅՐ — Դուք է՞լ եք լսել: Եկել եք մեզ հետ ուրախանալո՞ւ: Շնորհակալ եմ: Մենք էլ հենց նոր իմացանք ու չենք կարողանում ուշքի գալ: (Մարդիկ մունջ նայում են նրան:) Նստեք, ինչ որ գիտեք՝ պատմեք մեզ: Իսկ սրանք իմոնք են. ավագ որդիս, աղջիկս: Իսկ նա հյուր է Հռոմից: Ճամփորդում է, եկել է մեզ այցելության…
- Մարիամ, օգնի՛ր,- խնդրում է մի կին:- Հպվի՛ր:
Այդժամ ձեռքերը բարձրացնելով ու նրան մոտեցնելով երեխաներին՝ մնացածներն սկսում են խնդրել, աղաչել:
- Հպվի՛ր, Մարիամ:
— Քո ձեռքը հպի՛ր:
— Հպվի՛ր, Մարիամ, օրհնի՛ր: Չէ՞ որ քեզ համար դժվար չէ այդպես վարվելը:
ՄԱՅՐ — Վախենում եմ, բան չստացվի:
ԾԵՐՈՒՆԻ — Դու նրա մայրն ես: Դու չպետք է քեզնից վանես մեզ:
ՄԱՅՐ — Դե լավ, եթե խնդրում եք, ահա, հպվեցի:
ԿՈՒՅՐ — Թողեք… ես՝ տեսանելիքից զուրկս, ոչ մի կերպ չեմ կարողանում մոտենալ:
ՄԱՅՐ — Քեզ ի՞նչ է պետք, ահա ես…
ԿՈՒՅՐ — Սիրելի Մարիամ, եթե կարողանայի տեսնել…
ՄԱՅՐ — Ինքդ մտածիր, ինչպե՞ս կարող եմ դա անել:
ԿՈՒՅՐ — Իսկ դու փորձիր, հանկարծ ու ստացվի:
ՄԱՅՐ — Դե, ուրեմն հավատա, որ չի ստացվի:
ԿՈՒՅՐ — Եթե, իրոք, դու Նրա մայրն ես, անպայման կստացվի:
«Օրհնի՛ր, Մարիամ»,- նորից հուզվեցին մարդիկ: «Հպի՛ր ձեռքդ, Մարիամ»: Նրանք իրար հրմշտում են, մոտենում նրան: «Օրհնի՛ր, Մա՛յր: Հպվի՛ր: Մի՛ վանիր մեզ»:
ՄԱՅՐ — (դուրս է պրծնում նրանց օղակից): Ես չե՛մ կարող: Հեռացե՛ք:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ձեզ հանգիստ պահեք: Հանգստացե՛ք: (Մարդիկ լռում են:) Հրապարակում հո չե՞ք, տան մեջ եք: Նախ և առաջ, եկեք բոլորս դուրս գանք: Կարճ ժամանակով: Իսկ հետո նորից ներս կգաք, բայց արդեն մեկ-մեկ, հերթով: Մայր, ճիշտ չե՞մ ասում: Այսպես հո չի՞ կարելի:
ՄԱՅՐ — Չի կարելի այսպես, չի կարելի:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ուրեմն, ասա նրանց, որ դուրս գան: Հետո ամեն մեկին առանձին կլսես:
Մարդիկ սկսում են հեռանալ:
Պայմանավորվեք, ով ումից հետո է ներս մտնելու: Իսկ ով արդեն օրհնություն է ստացել, թող տուն գնա: Աստված ձեզ հետ: (Փակում է դուռը վերջին դուրս եկողի ետևից:) Մայր, ճիշտ կլինի, եթե այստեղ կանգնես՝ սենյակի կենտրոնում:
ԴՈՒՍՏՐ — Գուցե դո՞ւ կանգնես նրա փոխարեն:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Չես կարող հանդարտվել: Ազնիվ խոսք, դրա ժամանակը չէ… Հիմա, մայր, ուշադիր լսիր, կասես միայն ամենաանհրաժեշտը: Ավելորդ ո՛չ մի բառ: Ասա ու լռիր անմիջապես: Ինչ-որ պետք է՝ իրենք կմտածեն:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ գուցե դո՞ւ խոսես նրա փոխարեն:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Պետք լինի, կխոսեմ, ուրիշներից ոչ վատ: Մայր, պատրա՞ստ ես: Ներս եմ թողնում: (Բացում է դուռը:) Ո՞վ է առաջինը: (Փակում է դուռը:) Դարձյալ կույրն է:
ՄԱՅՐ — Չե՛մ ուզում, չե՛մ կամենում:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Մայրիկ, չես հասկանում, նրան այստեղից դատարկաձեռն քշել չի կարելի:
ՄԱՅՐ — Կույրին ներս չթողնե՛ս:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (դուռը բացելով): Մի քիչ սպասիր: Խնդրում եմ, մի կողմ քաշվիր: Ո՞վ է հաջորդը:
Սենյակ է մտնում նյարդային դեմքով, ջղագրգիռ մի մարդ:
ՋՂԱԳԱՐ — Ներեցեք, որ ներս խուժեցի: Երեկվանից եմ պտտվում ձեր տան չորս բոլորը:
ՄԱՅՐ — Նստեք, խնդրում եմ:
ՋՂԱԳԱՐ — Երախտապարտ եմ: Ինձ պե՛տք է զրուցել ձեզ հետ: Թեև, հնարավոր է, որ դա անիմաստ է: Ես դժբախտ եմ, ես տխուր եմ ապրում: Ինչո՞ւ: Կարծես պատճառ չկա: Գուցե իմ սեփական տխմարությունից բացի: Ճիշտ է, սա առանձնահատուկ տխմարություն է՝ կրթված ու մտածող մարդուն հատուկ: Իմ կյանքը բաղկացած է հիմար արարքներից ու տարակերպ տառապանքներից: Առավոտյան արթնանում եմ՝ հիշում եմ, թե ի՛նչ է եղել երեկ ու միանգամից սկսում եմ գլուխս ճոճել, ա՜յ, այսպես, ու քրթմնջալ. «Ո՛չ, ո՛չ»: Այսինքն՝ չի՛ եղել, դա չի՛ եղել: Իսկ դա արդեն եղել է, ու ոչինչ հնարավոր չէ շտկել: Դուք երբևէ ճոճե՞լ եք ձեր գլուխը…
ՄԱՅՐ — Ոչ…
ՋՂԱԳԱՐ — Ընդ որում, իմ արարքները ոչ չարամիտ են, ոչ էլ շահամետ: Ընդհակառա՛կը, ես անընդհատ մտածում եմ մերձավորներիս մասին, ինչպես քարոզում էր ձեր որդին, հանուն նրանց զոհաբերում եմ ամենաթանկն ինձ համար: Իսկ հետո, այն էլ շատ արագ, հատկապես այդ պատճառով, սկսում եմ մտատանջվել ու խուսափել հենց ա՛յդ մարդկանցից: Ձեր որդին սովորեցրել է՝ տվեք, և ձեզ կհատուցվի: Իսկ եթե թանկագինը տվել ես ապաշնորհ մի մարդու, որը գոռոզաբար է ընդունել այն ու հիմա քեզ է նայում վերից վա՞ր: Ճիշտ է, ձեր որդին ասում էր՝ սիրեցեք ձեր թշնամիներին: Սակայն ինչպե՞ս կարողանանք հասնել այդ սիրուն: Հավանաբար, սկզբում հարկավոր է սիրել լա՛վ մարդկանց ու հետո փորձել սիրել նաև ուրիշներին: Ու հանկարծ կպարզվի, որ նա նույնքան լավն է, ինչ դո՞ւ… Բայց ես նեղացնում եմ նաև ամենամոտ մարդկանց՝ հորս, մորս: Ես ճոճում եմ գլուխս, բայց արդեն ուշ է լինում: Սկսում եմ մտածել, ինչո՞ւ է այդպես, որ ես միայնակ եմ ու թախծոտ, չէ՞ որ դա մեղք է ու նաև՝ հիմարությո՛ւն, ու դարձյալ՝ ամոթ ու խումհար: Դա ձեզ ծանո՞թ է:
ՄԱՅՐ — Ոչ…
ՋՂԱԳԱՐ — Տեսնո՞ւմ եք… Հանուն ինչի՞ եմ ինձ չարչարում այս միակ կյանքում: Ինչո՞վ կփոխհատուցվեն իմ ապուշ տառապանքները: Հանդերձյալ կյանքո՞վ: Անդրշիրիմյան կյանքին դժվար է հավատալ: Ես խոնարհվում եմ ձեր որդու առաջ, նրա ուսմունքն, ըստ էության, գործնական բարոյականության հանճարեղ դաս է: Եվ ծառայում է մարդկանց ոչ միայն բարիքներ գործելու, այլև սեփական հոգին բուժելու համար, իրենց ներաշխարհի հանգստության ու ներդաշնակության համար: Իսկ հանդերձյալ կյանքը… Հավանաբար, դրան հավատալուն խանգարում է իմ կրթվածությունը, կոնկրետ գիտությունների իմացությունը: Սակայն, ենթադրենք, այս կյանքից հետո ոչինչ չկա: Ուրեմն, նշանակում է, որ այս ամենը՝ արևը, հողը, թռչունները ժամանակավոր են ու ոչ էակա՞ն: Ես նկատի ունեմ նրանց, ովքեր դժվար են հավատում: Այո, բայց կարելի է ազատ լինել կրոնական հավատքից ու լինել բարոյական մարդ: Բարի գործ անել և չտանջվել ունայնությունից: Իհարկե, դրա համար մեծ սիրտ ու խելք է պետք: Բայց գոնե սկզբում հասկանանք… (Հանկարծ փլվում է, գլուխը հակում մոր ծնկներին: Մայրը դժվարությամբ է նրան ոտքի հանում: Խոսում է դադարից հետո:) Շատ շնորհակալ եմ: Այս զրույցը չեմ մոռանա: (Դուրս է գնում:)
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Տեսա՞ր, ինչ հեշտ է:
ՄԱՅՐ — Խելացի մարդ էր:
ԴՈՒՍՏՐ — Ջղագար:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Իսկ գիտե՞ք, որ ձեր Աստվածն ավելի մեծ օգուտ է բերում, քան նրա մրցակից հռոմեական աստվածները:
Դռան ետևում ուժգնանում են ձայները: Ավագ որդին գնում է կարգ ու կանոն հաստատելու, սակայն արդեն ուշ է: Նորից սենյակ է մտնում կույրը, նրա հետ՝ ուրիշները:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Պայմանավորվեցինք, չէ՞, որ մեկ-մեկ գաք: Իսկ քեզ ընդհանրապես խնդրեցի սպասել:
ԿՈՒՅՐ — Մենք սպասեցինք, Մարիամ, բայց մեզ չես կանչում: Հերթն անընդհատ աճում է, ու եթե դու պիտի դանդաղես, մենք այդպես էլ չենք հասցնի…
ՁԱՅՆ — Այնտեղ բոլորն առողջ են, նրանք կարող են սպասել, մեզ համար է դժվար…
ՄԱՅՐ — (զայրացած ճչում է): Ես դա չե՛մ կարող: Չե՛մ կարող: Ասում եք՝ նրա մայրն եմ: Հետո՞ ինչ: Ձեր մայրերին չեք խնդրում, որ ձեզ դարմանեն:
ԿՈՒՅՐ — Մի անգամ իմ ներկայությամբ որդուդ մոտ եկավ մի բորոտ: Հիսուսը մաքրեց նրան: Բոլորը տեսան: Իսկ ինձ՝ տեսողությունից զրկվածիս, չհաջողվեց նրան մոտենալ: Օրհնի՛ր ինձ, Մարիամ: Մենք հավատում ենք քեզ, ինչո՞ւ դու քեզ չես հավատում:
ՁԱՅՆ — Նրա ետևից միշտ հիվանդներ, խեղված հաշմանդամներ էին գնում: Նա կարեկցում էր բոլորին, բոլորին դարմանում…
ԿՈՒՅՐ — Գթա՛ ինձ, փորձի՛ր:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Փորձիր, մայրիկ: Ինչո՞ւ չփորձել: Հիսուսը ևս չգիտեր իր կարողության մասին, իսկ երբ իմացավ, տեսա՞ր, ինչ ստացվեց:
ՄԱՅՐ — Գնացե՛ք այստեղից: Հեռացե՛ք:
Դռան արանքից թախծոտ նրան է նայում Աշակերտը:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Գեշ լուրերն ինձ հասան ճանապարհին: Ու ես վերադարձա: Ասում են՝ դու ստիպում ես դռան ետևում սպասել քեզ մոտ եկողներին:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Միայն հարմարության համար դիմեցինք այդ միջոցին:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Քեզ հետ չեմ խոսում: (Մարիամին.) Քո որդին մարդկանց դռների ետևում երբեք չէր սպասեցնում:
Մարիամը լուռ է:
Քո որդին նրանց կխնդրեր ներս մտնել:
ՄԱՅՐ — Ներս մտնելու հարկ չկա: Ես գործեր ունեմ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Հիմա քեզ համար ավելի կարևոր գործ չկա:
ՄԱՅՐ — Երեք գիշեր է՝ չեմ քնել, իմ զավակներն անոթի են, երեք օր է՝ տունս չեմ մաքրել:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Մաքրությունը հոգու մեջ պիտի լինի և ոչ թե՝ տան:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Մորս հոգին մաքուր է: Նա Հիսուս է ծնել: Մոռացա՞ք, ուր եք եկել:
ՄԱՅՐ — Դեհ, ես ի՞նչ կարող եմ անել, եթե նա ի ծնե կույր է:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Նման դեպքերում ի՞նչ էր անում քո որդին:
ՄԱՅՐ — Չգիտեմ…
ԱՇԱԿԵՐՏ — Բոլորը գիտեն ու միայն դու չգիտես:
ՄԱՅՐ — Ես չեմ տեսել: Նա տանն այդպիսի բաներ չէր անում:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ճշմարիտ հավատացյալը տեսնելու պետք չունի:
Մարիամը լռում է:
Դե, լավ: Նա ջուրը գինի դարձրե՞ց քո աչքերի առաջ: Հարսանիքին նրա հետ էիր: Չտեսա՞ր:
ՄԱՅՐ — Չեմ տեսել: Միասին էինք նստած, նա հանգիստ էր, բարյացակամ, սակայն ջուրը գինի չդարձրեց: Այդ մեկը չեմ տեսել:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Դու չես նկատել: Իսկ հիմա հարություն առնելով նա հրաշք չգործե՞ց: Պատասխանի՛ր:
ՄԱՅՐ — Ահա սպասում եմ… Չգիտեմ՝ կգա՞, թե չի գա: Պիտի որ գա:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Դու… կարծես թե կասկածո՞ւմ ես:
ՄԱՅՐ — Ես չեմ կասկածում: Ես միայն ասում եմ, որ նա անպայմա՛ն պիտի այստեղ գա:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Հաստատակամ խոսիր, առանց խուսանավելու: Եվ գիտցիր, որ շատ բան է կախված քո պատասխանից: Հավատո՞ւմ ես, որ քո որդին հրաշքներ է գործել: Թե՞ չես հավատում:
ՄԱՅՐ — (միանգամից չի գտնում պատասխանը): Եթե բոլորն են ասում, ուրեմն այդպես էլ կա:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ի՞նչ է նշանակում՝ բոլորն են ասում: Իսկ դո՞ւ ինչ ես ասում:
ՄԱՅՐ — Ես ոչինչ չեմ ասում:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Նա ջուրը գինի դարձրե՞լ է, թե ոչ:
ՄԱՅՐ — Չգիտեմ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Նա ջուրը գինի դարձրե՞լ է, թե ոչ:
ՄԱՅՐ — Անձամբ չեմ տեսել, կարող է՝ ուրիշներն են նկատել:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Նա ջուրը գինի դարձրե՞լ է, թե ոչ:
ՄԱՅՐ — (լռելուց հետո): Ոչ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — (խորհում է՝ թախծոտ ու դաժան): Հանուն քո որդու ուզում էի լռել: Բայց հիմա կասեմ: Հանուն նրա:
Տուն մտածները տագնապով լսում են նրան:
Մի անգամ Հիսուսի մայրն ու եղբայրները կանգնած էին այն տան մոտ, որտեղ նա զրուցում էր մարդկանց հետ, որ ցանկանում էին խոսել Հիսուսի հետ: Նա էլ, իմանալով այդ մասին, ասաց՝ ո՞վ է իմ մայրը և ովքե՞ր են իմ եղբայրները: Ու մատնացույց արեց իր սաներին՝ ահա՛ իմ մայրն ու եղբայրներն իմ: Զի ով կկատարի երկնային իմ հոր կամքը, նա էլ ինձ եղբայր է, և քույր, և մայր: Այդպե՞ս է եղել, Մարիամ:
ՄԱՅՐ — Չգիտեմ, մեզ տուն չթողեցին: Իսկ թե ո՞վ չթողեց, չգիտեմ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ի՞նչ ես կարծում, ո՞վ կարող էր ձեզ ներս չթողնել:
ՄԱՅՐ — Հենց դուք էլ ներս չթողեցիք:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Մեր ինչի՞ն էր պետք ձեզ ներս չթողնելը:
ՄԱՅՐ — Դուք նրան նույնիսկ չէիք ասել, որ ես եկել եմ: Վախեցաք, որ մարդիկ կտեսնեն նրան մեզ հետ ու կասեն. «Ախր, սա հյուսնի տղան է: Ահա և նրա մայրը, և եղբայրները, և քույրը, մենք նրանց գիտենք, և ինչո՞վ է սա նրանցից տարբերվում: Եվ կսկսեն նրան կասկածել: Իսկ նա Աստծո որդին է: Նա Աստվածորդի՛ է: Աստծո որդին…»:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ի՞նչ իմաստով:
ՄԱՅՐ — Դա քո խելքի բանը չի: Նա՛ միայն գիտեր, ու մեկ էլ ե՛ս գիտեմ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Իսկ ես պնդում եմ, որ աշակերտները նրան ավելի հարազատ էին, քան ազգականները: Նրա տունն այստեղ չէ, այլ Այնտեղ:
ՄԱՅՐ — Համենայնդեպս, երբ իմացավ, որ իր ետևից պահնորդներ են գալու, գթաց մեզ: Նա զատիկը տանը չնշեց, այլ օտար մարդկանց մոտ: Որ չտեսնեի, թե ինչպես են նրան կալանում ու ցից ու թրերով գանահարում:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Այդ պատճառով չէ, որ նա զատիկն օտար մարդկանց հետ նշեց, այլ որ նրանք իր հարազատներից ավելի հարազատ էին: Նա ի՞նչ էր ասում. «Ես եկել եմ մարդուն իր հորից բաժանելու, դստերն՝ իր մորից և հարսին՝ իր սկեսրոջից: Եվ մարդու թշնամին իր տնեցիներն են: Ով սիրում է իր հորն ու մորը ինձնից առավել, նա արժանի չէ ինձ»:
ԴՈՒՍՏՐ — Ստո՛ւմ ես: Նա սիրում էր մորը: Եթե դո՛ւ կարողանայիր այդպես սիրել… Դուք ասում եք՝ Հիսուսը բարի էր: Իսկ բարությունը ո՞վ է նրան սովորեցրել: Դուք ասում եք՝ Հիսուսը խոնարհ ու հեզաբարո էր: Որտեղի՞ց նրան այդ ամենը: Փառաբանում եք, որ նա հաստատակամ էր և ճշմարտությունը չուրացավ: Իսկ մա՞յրը: Դու ինչո՞ւ ես պահանջում, որ նրա մայրն իր մտածածը չասի:
ՄԱՅՐ — Ուզո՞ւմ եք իմանալ: Եթե մի անգամ ևս նա այստեղ գա, դուք կդավաճանեք նորից ու մի կողմ կանգնած՝ կդիտեք, թե ինչպես են նրան գամում խաչին:
ԱՇԱԿԵՐՏ — (զիլ ու մաքուր ձայնով): Եղբայրնե՛ր իմ: Լքե՛ք այս տունը: Այստեղ հետք անգամ չկա Նրանից, Ով երբևէ ապրել է այստեղ: Մենք նրան այստեղ չենք գտնի: Թող այս օրը, երբ ամենուր տոն է, այստեղ դատարկվի, ինչպես դատարկ է ամենուր, որտեղ Նա չկա:
ԾԵՐՈՒԿ — Մեզ մի այպանիր այստեղ գալու համար:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ինչպե՞ս կարող եմ ձեզ մեղադրել, երբ ես էլ եմ այստեղ եկել:
ԾԵՐՈՒԿ — Մի դատապարտիր և դու, Մարիամ: Մենք խնդրում էինք այն, ինչ վեր էր քո ուժերից:
ՄԱՅՐ — Ձեզ չեմ մեղադրում: Չնայած, այն ամենը, ինչ սա է ասում՝ զրպարտանք է: Հիսուսը երբեք մեզնից չի ամաչել: Եթե նա արհամարհեր իր հարազատներին, մի՞թե կարող էր սիրել ուրիշներին: (Աշակերտին.) Իսկ քրոջը քեզնից ավելի ուժգին էր սիրում, թեև քեզ պես չէր երդվում: Դա չէ՞ր պատճառը, որ մեզ խորհուրդ էր տալիս՝ մի՛ երդվեք:
ԾԵՐՈՒԿ — Հիմա մենք ի՞նչ անենք: Ո՞ւմ լսենք: Գուցե դուք իրար մե՞ջ որոշեիք: Մենք ումի՞ց օգնություն խնդրենք:
ՄԱՅՐ — Օգնություն սրանից խնդրեք: Ինքն է նրա աշակերտը: Նրա հետ է անցել ճամփաներով, մտապահել է նրա խոսքերը, հարցրել դրանց իմաստը: Ինչո՞ւ է նրանց ուսուցանել Հիսուսը: Որպեսզի այսօր նրա՛նք սովորեցնեն մեզ…
Մարդիկ շրջվում են դեպի Աշակերտը: Հիմա էլ նրան են կարկառում ձեռքերը:
— Օրհնի՛ր: Դու Նրա կողքին ես եղել, դու Նրա աշակերտն ես, օրհնի՛ր,- նրան շրջապատելով աղերսում են մարդիկ:
— Օրհնի՛ր իմ զավակին: Հպվի՛ր նրան:
— Հպվի՛ր քո ձեռքերով:
— Հպվի՛ր, չէ՞ որ դա հեշտ է քեզ համար:
— Վերադարձրո՛ւ աչքիս լույսը, հպվի՛ր:
ԱՇԱԿԵՐՏ — (սկզբում չի համարձակվում, հետո հպվում է մեկին, մյուսին): Երանի տառապողներին, զի կմխիթարվեն, երանի մաքուր սրտով գթասիրտներին, զի միայն նրանք կգնան երկնային արքայություն: Աստված ձեզ՝ աղքատներին, ստորացվածներին, հնազանդներին է ընտրել խայտառակելու արատավոր հարուստներին, ամբարտավաններին, ինքնահավաններին: Խաղաղություն ձեզ: Երախտապարտ եմ, որ հավատում եք Նրա զորությանը: Վերին օգնություն քեզ: Գնա՛: Խաղաղություն քեզ: Մեկնի՛ր: Եվ դու էլ սփոփվիր քո ողբի մեջ:
Օրհնանք ստանալով՝ մարդիկ իրար ետևից լքում են տունը:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ դու ինչո՞ւ ես մնացել: Դարմանո՛ղ, գնա և արածացրու նախիրդ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Նա միշտ էլ բուժել է հիվանդներին, և դու չէ, Մարիամ, որ պիտի խլես հավատը նրանցից, ովքեր տառապում են: Բայց խոսքը միայն Նրան հավատացողների մասին չէ, այլև թշնամիների: Երբ Նա չարչիներին դուրս վռնդեց տաճարից, նրանք հարցրին. ինչպե՞ս կարող ես ապացուցել մեզ հետ այդպես վարվելու քո իրավունքը: Նա պիտի՛ ապացուցեր իր հրաշքներով:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ներեցեք, Մարիամ, որ միջամտում եմ, սակայն ես այսպես եմ մտածում: Երևի իրավացի եք, որ նրա հրաշքների մասին լուրերն ամբոխի երևակայության արդյունքն են: Սակայն, հասկացեք, հանուն իր մեծագույն նպատակի նա ստիպվա՛ծ էր հաստատել այդ լուրերը: Եվ մի քանի, այսպես ասած, հրաշքներ կատարել:
ԴՈՒՍՏՐ — Եվ հետո, մայրիկ, ըստ էության, նա հրաշքներ գործել էր, բայց գուցե այլ իմաստով: Նա վերադարձրել է հոգով կուրացածների տեսողությունը:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Ոչ, ինչո՞ւ այդպես, պետք չէ նենգափոխել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Առանց որոշ ներելի փոխզիջումների անհնար է հաջողության հասնել: Դե, այդպես է ստացվել:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Խոսքը փոխզիջման մասին չէ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Իսկ ինչո՞ւ չէ, եղածը եղած է: Եկեք նայենք ճշմարտության աչքերին: Նրա շուրջն այնքան բուժվել ցանկացողներ էին խմբված, որ ինչ-որ մեկն իրոք բուժվեց: Չէ՞ որ հրաշքներն ավելի շատ են բորբոքում, քան քարոզները:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Տեսնո՞ւմ ես, Մարիամ, բոլորը մի բան են մտածում, բայց այլ բան են ասում: Մի՞թե հիմա, այդքանից հետո էլ, չհասկացար:
Մարիամը լուռ է:
Ուրեմն, այսպես, մենք մի բան կասենք, իսկ դու ուրի՞շ բան պիտի ասես:
ՄԱՅՐ — Ես չեմ խոսի: Ես կլռեմ:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Սակայն քեզ մոտ են գալու: Եվ հարցնելու են: Հիմա բոլորը պիտի հարցնեն Նրա մասին: Ստիպված ենք պատասխանել, և՛ դու, և՛ մենք: Ու դու ի՞նչ ես պատասխանելու: Նա ջուրը գինի՞ է դարձրել, թե ոչ:
ՄԱՅՐ — Գուցե և դարձրել է: Հնարավոր է, որ դարձրած լինի:
ԱՇԱԿԵՐՏ — Թող քո ասածը լինի, այո-ն՝ այո, ոչ-ը՝ ոչ:
ՄԱՅՐ — Դե, եթե այդպես է՝ ոչ: Ինչ որ չեմ տեսել, ուրեմն չեմ տեսել…
ԱՇԱԿԵՐՏ — Դե լավ… (Գնում է դեպի մուտքը, բայց դուռը բացելով՝ շրջվում է:) Փարիսեցին… Փարիսեցի է գալիս այստեղ: Գուցե և մեկը նրանցից, ով սպանեց քո որդուն: Փարիսեցին՝ արնոտ ճակատով: Փարիսեցի՝ էլ ի՞նչ կկամենայիք: Ա՛յ թե ով էր այստեղ պակասում: Ա՛յ թե ում հետ ընդհանուր լեզու կգտնեք: Նրանք էլ չեն հավատում, որ Նա հրաշքներ է գործել: Ահա թե ո՛վ տեղ ունի այստեղ, հավանաբար, նրան սպասում են: Իսկ ես այստեղ ավելորդ եմ, ես գնացի… (Հեռանում է:)
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Հետաքրքիր է, ինչո՞ւ է այդ փարիսեցին բարեհաճել: Կսկսի ինչ-որ բան փորփրել՝ ամենալավը լռելն է: Հատկապես դու, մայր: Դե, իսկ եթե շատ համառի, որ ուրիշ ելք չլինի, խոսիր: Մանավանդ, դու իրոք նախանշանների ու հրաշքների չես հավատում: Այնպես որ, հոգուդ մեղք չես առնի:
Տուն է մտնում փարիսեցին: Ծեր է նա: Հայացքը՝ ուշադիր և ուղիղ:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Բարև ձեզ: (Պատասխան չի ստանում:) Մի վախեցեք ինձնից, չվախենաք: Ես բարի նպատակով եմ եկել: Հրաշալի է, որ բոլորն այստեղ են, մեկտեղ հավաքված: Սա ձեր դո՞ւստրն է:
ՄԱՅՐ — Աղջիկս է:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Դու էլ մնա: Քեզ հետ էլ կուզենայի զրուցել: Սա ավագն է, սա՝ կրտսերը: Այսպես… Սա դուստրն է:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Իսկ հյուրը Հռոմից է:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Ճանապարհո՞րդ է, մեկենա՞ս: Որոշել եք այցելել մեր երկի՞րը: Ծանր, մութ ժամանակներ են: Մեզ մոտ աշնանն է լավ: Բայց ես կուզենայի այս կնոջ հետ խոսել: Գիտե՞ք, դա մեր ներքին գործն է:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ինձ ուշադրություն մի դարձրեք:
ՄԱՅՐ — Ինչո՞ւ ես այստեղ եկել: Ինչո՞ւ ես խայտառակում իմ տունը:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — (մեղմ): Ե՛ս չեմ խայտառակել քո տունը:
ՄԱՅՐ — Մի՞թե կարելի է քո ձեռքով սպանված մարդու տունը գնալ:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Ես չեմ սպանել քո որդուն: Հոգուս խորքում էլ դրան դեմ էի: Սակայն նրան անհրաժե՛շտ էր մահվան դատապարտել: Դա միակ միջոցն էր ապացուցելու համար, որ նա Մովսեսը չէ, որպիսին իրեն համարում էր գոռոզամտությունից կամ խենթությունից դրդված:
ՄԱՅՐ — Աղաչում եմ, հեռացի՛ր: Մեջս չար մտքեր են ծնվում: Ես կուզեի քեզ սպանել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Մայրիկն անառողջ է: Այս դեպքերն ազդել են նրա վրա:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Կնախընտրեի ավելի ուշ գալ, սակայն հիմա անհրաժեշտություն առաջացավ: Ինձ լուրեր հասան… ցանկացա ճշտել: Ասա ինձ, դու գիտե՞ս նրա՝ իբրև թե արած հրաշքների ու երկնային նշանների մասին, թե՞ դրանք կույր ամբոխի երևակայության պտուղներն են: Ասում են, քեզ մոտ եկած մարդկանց այդպես ես ասել քեզ հատուկ համարձակությամբ ու հոգու մաքրությամբ: Ճշմարի՞տ է դա:
ԴՈՒՍՏՐ — Շատ արագ հոտն առան:
ՄԱՅՐ — Ի՞նչ եմ ասել… ես ոչինչ չեմ ասել:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Մայր, չէ՞ որ վատ բան չես ասել: Կրկնիր, բայց կարճ, երկու խոսքով: Ինձ թվում է, այլ բան չի պահանջվի:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Միայն այդպես: Ու ես անմիջապես կհեռանամ, որովհետև տեսնում եմ, որ իմ ներկայությունը ճնշող է:
ԴՈՒՍՏՐ — Մայրիկ, պետք չէ:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ներեցեք, բայց ես էլ խորհուրդ կտայի հետաձգել այս զրույցը: Դուք պետք է հանգիստ խորհեք այդ մասին:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Քո որդու համախոհներին դու պետք չես: Նրանք ցանկանում են նրան որպես Աստված երկինք բարձրացնել: Նրանք ասում են, որ Հիսուսը ուրացել է քեզ, թե նրա տունն այստեղ չէ: Եվ զավակներդ քեզ կլքեն, քանզի դժվար է դիմանալ անգամ բացակայող Աստծո ազգակցությանը: Դու միայնակ կմնաս այս տան մեջ: Վախեցիր դրանից: Քեզ չեմ կանչում, որ մեզ մոտ գաս: Առայժմ քեզնից սոսկ մի բան եմ խնդրում, մի՛ փախչիր մեզնից: Դրանով կյանքից կփախչես, Մարիամ:
ԴՈՒՍՏՐ — Նա ասում էր՝ երկու մարդ մտան տաճար աղոթելու: Մեկը փարիսեցի, մյուսը աղքատներից՝ մուրացող շրջմոլիկ: Փարիսեցին այսպես էր աղոթում. «Տեր Աստված, երախտապարտ եմ քեզ, որ ես մյուսների՝ թալանչու, նեղողի, շնացող մարդկանց նման չեմ, կամ էլ՝ ինչպես այս շրջմոլիկը»: Շրջմոլիկն էլ, կուրծքը ծեծելով, մի բան էր միայն ասում. «Աստված, ես մեղսագործ եմ: Ողորմած եղիր մեղսագործիս հադեպ»: Եվ հեռացավ արդարացված, իսկ փարիսեցին այդպես էլ մեղքերի թողություն չստացավ:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Ես էլ գիտեմ այդ առակը: Քո որդին միշտ էլ չարախինդ լուտանք է թափել մեզ վրա:
ՄԱՅՐ — Նա ձեզ տանե՛լ չէր կարողանում: Ինչպես եք դուք, ողջույններ ակնկալելով, ամբարտավան անցնում փողոցներով: Ինչպես եք ձգտում առաջնության, մեծարանքի: Ինչպես աղոթքի պահին շրջում եք ձեր գլուխները, որ իմանաք՝ նկատո՞ւմ են արդյոք մարդիկ, թե ինչպես եք բարեգործում ցուցադրաբար: Նա ծիծաղում էր ձեր պատվասիրության վրա, և նրա քմծիծաղները խոցում էին ձեր սրտերը: Նրա նկատմամբ ձեր ատելությունը կարող էր հագենալ միայն նրա մահո՛վ: Միմիայն սպանությա՛մբ:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (ժպտալով փարիսեցուն): Ախ, կանայք, կանայք… Վաղը չեն հիշի, թե այսօր ինչ են ասել:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Ոչ թե սպանություն, այլ մահապատիժ: Դրանք տարբեր բաներ են: Նրա հարցաքննությունը կատարվել է ըստ օրենքի, վկաների ներկայությամբ:
ԴՈՒՍՏՐ — Կեղծ վկանե՛ր:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Դատավճիռն արձակվել է ըստ օրենքի:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ ինչո՞ւ նրան գաղտնի դատեցիք և ոչ հրապարակավ, մարդկանց ներկայությամբ:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Մարդիկ ողջունեցին դատարանի վճիռը: Երբ նրան կառափնարան էին տանում, մարդիկ գոչում էին՝ խաչե՛լ դրան, խաչե՛լ:
ՄԱՅՐ — (հառաչում է): Դժբախտնե՛ր, դժբախտնե՛ր, դժբախտնե՛ր…
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Մայրիկը պիտի հանգստանա: Նա հոգնել է, նրան կարելի է հասկանալ:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — (հռոմեացուն): Բայց դո՞ւք… Այդ Հիսուսը շատ չարիք կպատճառեր ոչ միայն մեզ, այլև Հռոմին:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ես մասնավոր անձ եմ: Այդ խնդիրն ինձ քիչ է հետաքրքրում:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Իսկ եթե նրա կողմից գրգռված ժողովուրդը դադարեր Հռոմեական կայսրությանը հարկ վճարե՞լ: Այ, դա ձեզ կվերաբերեր:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Օբյեկտիվ լինենք, նա, ընդհակառակը, խորհուրդ էր տալիս վճարել Հռոմի հարկը:
ԴՈՒՍՏՐ — Սոսկ ատելությունից ու ձեզ հետ վեճի մեջ չմտնելու ցանկությունից դրդված:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Ասենք, որ նա շատ էր սիրում բանավիճել ու հաճախ էլ վիճում էր ոչ կարևոր բաների շուրջ: Եվ ոչ թե հանուն ճշմարտության, այլ միայն բանավիճել՝ հաղթելու համար: Ցանկացա՛ծ միջոցներով: Հատկապես հանդիսատեսի ներկայությամբ: Քաղաքագետ էր, քաղաքական գործիչ:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ընդհանրապես, քաղաքականությանը նա հումորով էր վերաբերվում:
ԴՈՒՍՏՐ — Կարծում եմ, ինչպես և դուք:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Այո, ինչպես նաև ես:
ԴՈՒՍՏՐ — Հարմար դիրքորորոշում է: Ինչ էլ լինի, դուք բոլորից վեր եք կանգնած:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Քաղաքական գործիչ էր: Եվ հեռատես: Թեև քաղաքացիական կառավարման մասին պղտոր պատկերացումներ ուներ: Նրա դատողությունները թագավորների և իշխանության մասին զավեշտական էին:
ԴՈՒՍՏՐ — Դրանք ձեզ են զավեշտական թվում, որովհետև իրեն նեղություն չէր տալիս պարզաբանել ձեր մրջնային քսու խարդավանքները: Բայց նա հստակ վերաբերմունք ուներ բոլոր չինովնիկների նկատմամբ: Նրանցից յուրաքանչյուրը թշնամի է մարդկանց:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ձանձրալի՛ է, ձանձրալի՛ է ձեզ լսել: Չարությունը միշտ էլ ձանձրալի է: Հատկապես դուք, օրիորդ: Նրա քույրը: Մի՞թե չգիտեք, որ նա ցանկանում էր չարիքի և բիրտ ուժի տիրակալության մեջ հանգրվան ստեղծել միայն հոգու համար:
ԴՈՒՍՏՐ — Այդ դեպքում բացատրեք, ինչո՞ւ, ինչի՞ համար նրան հալածեցին ու սպանեցին, եթե այդքան անվնաս մարդ էր:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Թույլ տվեք չբացատրել: Ձեզ դժվար կլինի դրանից գլուխ հանելը: Երկուսիդ համար էլ:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Այդ ինչո՞ւ ինձ համար պիտի դժվար լինի:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Նա՛ չէր քաղաքագետը, այլ դուք, դո՛ւք: Եվ բոլոր նրանք, ովքեր զբաղված են քաղաքական կրքերով, չեն կարող ներել ուրիշներին, երբ նրանք ինչ-որ բան վեր են դասում իրենց կուսակցական իդեալներից:
ԴՈՒՍՏՐ — Նա ատո՛ւմ էր հարուստներին և ազնվատոհմիկներին:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Սակայն չէր պատրաստվում գրավել նրանց տեղը: Նա ցանկանում էր ոչնչացնել հարստությունն ու իշխանությունը, սակայն չտիրել դրանց:
ԴՈՒՍՏՐ — Ամեն դեպքում՝ ոչնչացնել:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Բայց ոչ զենքով: Այլ հոգու մաքրությամբ:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Իսկ ես պնդում եմ. նա ցանկանում էր հիմնել նոր պետություն: Ցանկանում էր խառնաշփոթ ու հեղափոխություն:
ԴՈՒՍՏՐ — Ա՛յ, դա մոտ է ճշմարտությանը:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Սակայն օգնության համար ո՞ւմ էր դիմում: Ամենախաղաղասեր մարդկանց: Կանանց ու երեխաներին, ստորացվածներին ու հնազանդվածներին: Հեղափոխությո՞ւն: Հնարավոր է: Բայց ինչպիսի՞: Երբ այն ամենն, ինչ էական է հիմա, դադարում է կարևոր լինել:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Ահա թե ինչն է ամենազազրելին: Նա ցանկացավ սասանել օրենքը, որ գոյություն է ունեցել դարեր շարունակ և հավերժորեն կհարատևի: Իսկ հիմա ո՞ւր է ձեր Հիսուսը: Եվ ո՞րն էր նրա վարդապետությունը: Մենք երեքով ենք այստեղ ու չենք կարող համաձայնության գալ: Ինչպե՞ս կարող են համաձայնության գալ հազար-հազարավորները:
ԴՈՒՍՏՐ — Իսկ դու անցիր քաղաքներով ու կտեսնես, ինչպես են համաձայնության գալիս բյուրավոր մարդիկ: Նա հիմա անհաս է ձեզ, իսկ նրա գործերի հետևանքները դժվար է անգամ պատկերացնել: Ձեզ կհիշեն միայն այն բանի շնորհիվ, որ մի պահ կանգնել եք նրա ճանապարհին:
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Իսկ այսպիսի խոսքերի համար դու անիծվա՛ծ կլինես: Եվ այս տունը թող լինի անիծված: Թող այս տունն ամայանա՛:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ախր, ինչո՞ւ եք այդպես…
ՓԱՐԻՍԵՑԻ — Եվ նրա բոլոր բնակիչները, բոլոր ազգականները թող անիծվեն: Դու ո՞վ ես: Եղբա՞յրը: Ե՛վս անիծյալ… (Լքում է տունը:)
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — (քրոջը): Սրա՞ն էիք սպասում, ստացա՞ք: (Հռոմեացուն.) Իսկ դուք ինչո՞ւ խառնվեցիք: Ես որ ընդհանրապես անմեղ տեղս տուժեցի… Չգիտեմ, դուք ինչպես, իսկ իմ գնալու ժամանակն է:
ԴՈՒՍՏՐ — Վազիր, փախիր, մեկ է, դու արդեն անիծված ես:
ՄԱՅՐ — Ահա և վերջ: Դու ընդմիշտ ես հեռանում, էլ այստեղ չես վերադառնա:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Ինչո՞ւ ես այդպես ասում: Հիմա ինձ գնալ է պետք: Բայց ոչ տարիներով:
ՄԱՅՐ — Իհարկե, գնա, դու շատ գործեր ունես: Առանց այդ էլ մեզ հետ ինչքան իզուր ժամանակ կորցրիր:
ԱՎԱԳ ՈՐԴԻ — Հավատա, մայր, քեզ միայն բարիք էի ցանկանում: Եթե ինձ լսեիր, մենք կարող էինք լավ ապրել, դու նույնիսկ չես պատկերացնում՝ ինչքա՛ն լավ… Ու քեզ, քույրիկ, բարին էի ցանկանում: Հեչ բանի համար կործանումն ես նախընտրում, քո գործն է: Հիսուսը սովորեցնում էր բարություն գործել, իսկ ձեր մեջ բարին միայն ես եմ կատարում: (Հռոմեացուն.) Ու ձեզ համար ես բավական ջանացի: Իսկ հանուն ինչի՞: Չգիտեմ: Սրանք մտածում են՝ շահի համար: Ի՛նչ արած, թող այդպես մտածեն: Փոխարենը դուք տպավորություններ հավաքեցիք, Հռոմում պատմելու բան կլինի: Իսկ ես ի՞նչ ստացա: Անե՜ծք… (Իր իսկ համար անսպասելի՝ ծունկ է չոքում Մարիամի առաջ:)
Մայրը ձեռքը դնում է նրա գլխին: Ավագ որդին հեռանում է:
ՄԱՅՐ — Ահա և մի որդիս էլ չկա… (Կրտսերին.) Տղաս, չէ՞ որ դու քաղցած ես:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Հիշեցի՞ր:
ՄԱՅՐ — Եկեք բոլորս ճաշենք: (Դստերը.) Սեղան գցիր: (Սեղանին դնում է հաց, կուլայով կաթ:) Ներեցեք համեստ հյուրասիրության համար:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ամեն ինչ լավ է, ամեն ինչ լավ է:
ՄԱՅՐ — Գինի չկա: Դուք երևի գինու եք սովոր:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Խնդրում եմ, մի անհանգստացեք:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — (նայելով վերև՝ խոսում է անհանգիստ): Մամ, ինչ-որ մեկը քայլում է:
ՄԱՅՐ — Ոչ ոք չի քայլում, քեզ թվում է…
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — (դստերը): Ձեզ հետ կոպիտ խոսեցի, ներող եղեք:
ԴՈՒՍՏՐ — Դա ինչ է՞ որ… Կյանքում ես այնպիսի բաներ եմ լսել:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իսկ Հիսուսն ասում էր՝ որտեղ մի քանի մարդ կհավաքվի և կհիշի իր մասին, ինքը կլինի այնտեղ, նրանց մեջ:
ՄԱՅՐ — Հավանաբար, նկատի ուներ, որ իրեն կհիշեն: Ու ճիշտ որ, ահա հիշեցինք:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ես ուզում եմ ինչ-որ կերպ օգնել: Ես նույնիսկ գիտեմ՝ ինչպես, բայց չեմ համարձակվում ասել:
ՄԱՅՐ — Այդ դեպքում մի ասեք:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ըստ իս, ինչ-որ մեկը քայլում է:
ՄԱՅՐ — Ոչ ոք չի քայլում, քեզ թվում է:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իսկ ինձ թվաց:
ՄԱՅՐ — Ես էլ դա եմ ասում:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ձեր ավագ որդին կյանքում իր տեղը գտել է, նա գործարար մարդ է: Իսկ կրտսերի մասին հարկ է մտածել: Տղան գործնական, վառ ընդգծված հակումներ չունի: Նրան սովորել է պետք, այլապես կկորչի:
ՄԱՅՐ — (կրտսերին): Դու ուզում ես հեռանա՞լ մեզնից:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ինչո՞ւ հեռանալ:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Նա վախենում է ձեզ վշտացնել:
ՄԱՅՐ — Դուք արդեն ամեն ինչի մասին պայմանավորվել եք:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Մայր, ինքդ դատիր: Այստեղ ես ի՞նչ եմ անելու: Եվ հակառակը. ի՞նչ է ինձ սպասում այնտեղ: Մի՞թե կարելի է համեմատել:
ՄԱՅՐ — Ոչ մի տեղ չե՛ս գնա:
ԴՈՒՍՏՐ — Ա՛յ թե ինչ: Այստեղ անհանգստանում էին, թե ինչ հուշանվեր աոաջարկեն հյուրին, իսկ նա, պարզվում է, ինքն է ընտրել: Կենդանի հուշանվեր, կարելի է ցուցադրել Հռոմում: Նայե՛ք, Հիսուսի իսկակա՛ն եղբայրն է: Ի՜նչ զվարճալիք է: Ի՜նչ հաճելի տհաս մանչուկ է: Ասում են՝ նրա եղբոր մոտ էլ ամեն ինչ կարգին չի եղել:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Անարդարացի եք:
ԴՈՒՍՏՐ — Գուցե:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Դու գիտե՞ս, թե ում հետ ես խոսում: Նրան պատգարակով են տանում: Հռոմում նա մարմարե սեփական պալատ ունի:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ի՞նչ կարիք կա… դա ոչ մի նշանակություն չունի:
ԴՈՒՍՏՐ — Ինչո՞ւ, մեզ համար հետաքրքիր է: Նրան պատգարակով են տանում: Դա շա՛տ կարևոր է:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իսկ գիտե՞ս, թե ի՛նչ ասել է՝ Հռոմ: Ով չի տեսել Հռոմը, նույնն է, թե աշխարհում չի ապրել: Այնտեղ կրկես կա, որի երկարությամբ քայլելու համար տասը րոպե ժամանակ է պետք: Այնտեղ ամենուր կոթողներ են և արձաններ: Ողջ աշխարհից մարդիկ են գալիս դրանք տեսնելու:
ՄԱՅՐ — Փոխարենը մենք ի՜նչ գետակ ունենք: Այնտեղ այդպիսի գետակ կգտնե՞ս:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Մեզ մոտ ավազաններում են լողանում:
ՄԱՅՐ — Մի՞թե կարելի է լողավազանը գետակի հետ համեմատել:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իհարկե, չի կարելի համեմատել:
ՄԱՅՐ — Այստեղ ընկերներ ունես: Ափսոս չէ՞ նրանցից բաժանվել: Չէ՞ որ դա ընդմիշտ է:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իսկ այնտեղ ուրիշ և ոչ պակաս լավ ընկերներ կճարվեն:
ՄԱՅՐ — Մերոնց նմանը չես գտնի:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ինչո՞ւ չեմ գտնի:
ՄԱՅՐ — Նրանք կծիծաղեն քո վրա:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ինչո՞ւ պիտի ծիծաղեն իմ վրա:
ՄԱՅՐ — Հավատա, կծիծաղեն:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Այդ դեպքում ե՛ս նրանց վրա կխնդամ:
ՄԱՅՐ — Չէ, տղաս, դա քեզ չի հաջողվի:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Միևնույն է, ես այստեղ չե՛մ ապրի: Բայց և այնպես, ինձ թվում է, թե ինչ-որ մեկը քայլում է:
ՄԱՅՐ — Ո՞վ է քայլում, տղաս:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Ո՛վ: Հիսուսը:
ՄԱՅՐ — Դա քեզ տհա՞ճ է:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Իսկ ո՞ւմ է հաճելի:
ՄԱՅՐ – Գնա՛:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Մամա, եթե դու չես ուզում, չեմ գնա:
ՄԱՅՐ — Ես կամենում եմ, մանչս, ուզո՛ւմ եմ:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — (ամաչում է խեղդող արցունքներից): Իսկ դու այստեղ ինչպե՞ս… մենակ, առանց որևէ մեկի:
ՄԱՅՐ — Ինչո՞ւ մենակ: Մենք քրոջդ հետ կլինենք, երկուսով:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Դե, ինչ-որ բան վճռեք: Եթե դու ցանկանում ես մնալ…
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Չէ… ես չգիտեմ… Ներիր ինձ, մայրիկ:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ժամանակը կգա ու դուք կհասկանաք, որ լավը սա էր:
ՄԱՅՐ — Այո, այո: Ուրեմն, ձգձգել պետք չէ:
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — Չհասցրի հաց ուտել, իսկ նա քշում է ինձ:
ՄԱՅՐ — (առանց նայելու): Քեզ հետ հաց ու պանիր վերցրու:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ոչինչ, մենք քաղաքում կճաշենք: Ելիր, տղա: Համենայնդեպս, նրան հրաժեշտ տվեք:
ՄԱՅՐ — (գրկում, ճոճում է, ասես՝ օրորում): Ներիր, փոքրիկս, նեղացրի քեզ: Դա չհիշես: Եթե այնտեղ, խնդության և հրապուրանքների մեջ, ինչ-որ բան պատահաբար քեզ կհիշեցնի մեր տունը, ավելի լավ է հիշիր, թե ինչպես էինք բոլորս նստում սեղանի շուրջը: Իսկ քո տերը…
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Ինձ այդպես մի անվանեք:
ՄԱՅՐ — Գուցե նա քեզ սիրի: Չսիրի էլ՝ այդպես կապրես: Չի կարելի մի թռչնաբնում արծվի ձագ ու հավի ճտեր աճեցնել: Արծվիկը կթռչի, կխփվի տանիքին, իսկ ճտերը կփախչեն տարբեր կողմերի վրա: (Թեքվում, ուշադիր նայում է որդուն և աջ ձեռքով՝ վերից վար, հետո ձախից աջ խաչակնքում նրան:)
ԿՐՏՍԵՐ ՈՐԴԻ — (վախվորած): Էդ ի՞նչ ես անում:
ՄԱՅՐ — Դա էլ որպես հրաժեշտի նշան… Հիշի՛ր եղբորդ, Հիսուսին: Եվ հավիտյան հիշիր, ուր էլ լինես:
ՀՌՈՄԵԱՑԻ — Հուսով եմ, դեռ կհանդիպենք:
ՄԱՅՐ — (ցրված): Էլ որտե՞ղ… էլ հազիվ թե… (Սենյակում ասես ոչ ոք չկա:) Դե ինչ, աղջիկս, տունը հավաքելու ժամանակն է:
Հռոմեացին դռան մոտից ձեռքով, աչքունքով նշաններ է անում տղային, որ նա հրաժեշտով չտանջի մորը: Հեռանում են:
ԴՈՒՍՏՐ — Տունը հավաքելո՞ւ ենք:
ՄԱՅՐ — Պետք չէ, հենց այնպես ասացի, որ հեռանան: Պարպվում է տունը, դատարկվում:
ԴՈՒՍՏՐ — Սրիկան հեռանալու ժամանակ գտավ:
ՄԱՅՐ — Ես նրան վատ ճամփեցի: Միշտ այսպես է՝ հապճեպ հրաժեշտ ես տալիս, ինչպես պատահի…
ԴՈՒՍՏՐ — Ոչինչ, մայր: Ես խոստանում եմ չգնալ:
ՄԱՅՐ — Ավելի լավ, քան այս տունն է, քեզ համար ոչ մի տեղ չի լինի: Բայց դու էլ կգնաս:
ԴՈՒՍՏՐ — Ո՞ւր կգնամ, մայր:
ՄԱՅՐ — Կգնաս, որպեսզի այրվես կրակի մեջ: Արագ կայրվես: Քչերին լույս կտաս:
ԴՈՒՍՏՐ — Ոչ, ի՞նչ է ստացվում: Ուրեմն, նրանք հասան իրենց նպատակին: Պարզվում է, բավական էր միայն մի մարդու հախից գալ: Միայն Հիսուսը չկա: Եվ ամեն ինչ փլվեց: Ամեն մեկն իր ուժի չափով իրեն է քաշում նրա գաղափարներից մի փշուր: Զզվելի է, մայրիկ, զզվելի է: Նա ասում էր՝ պետք է ուրախանալ կյանքով: Այն օրերին լավ էր նրա համար: Իսկ հիմա՞: Ինչո՞վ ուրախանաք: Մայրիկ, պիտի ասեմ, որ մեր սերնդի ջահելներն ամեն ինչ չէ, որ ընդունում են նրա ուսմունքում: Մենք, օրինակ, չենք պատրաստվում մեր մյուս այտն էլ դեմ անել: Մենք չենք ցանկանում սպասել, թե երբ ամեն ինչ ինքն իրեն կկարգավորվի:
ՄԱՅՐ — Կկործանվես, աղջիկս, կկործանվես: Ու, ցավոք, ոչինչ չի փոխվի:
ԴՈՒՍՏՐ -Ի՞նչ իմանաս:
ՄԱՅՐ — Շատ արյուն կհեղվի:
ԴՈՒՍՏՐ — Մայրիկ, այդ ի՞նչ ես ասում: Ես հիմա… մի խոսքով, տեղ պիտի գնամ: Եթե որևէ մեկն ինձ հարցնի, ասա՝ գործով է գնացել: Եթե կրկնի հարցումը՝ ի՞նչ գործով,- չգիտեմ… Ոչի՞նչ, որ ես գնում եմ: Կարճ ժամանակով: Իսկ դու առայժմ հանգստացիր:
ՄԱՅՐ — Այդպես էլ չեկավ…
ԴՈՒՍՏՐ — Այդպես էլ չեկավ: Ասենք, ես հույս էլ չունեի:
ՄԱՅՐ — Գնա, գնա: Ես իրոք մի քիչ կհանգստանամ:
ԴՈՒՍՏՐ — Կեցցե՛ս, մայր: (Գրկում է մորը, հեռանում:)
ՄԱՅՐ — Տեսնո՞ւմ ես, ինչ է կատարվում: Ահա, քույրդ էլ փախավ ինչ-որ տեղ: Բայց ո՞ւր: Գիտեմ, թե ինչո՛ւ է այստեղից փախչում: Որպեսզի չտեսնեմ նրա կործանումը: Լավ է, որ չեմ տեսնի… Չեմ տեսնի, ինչպես է քո եղբայրը առևտուր անում քո անունով: Չեմ տեսնի, ինչպես է մյուս եղբայրդ զվարճացնում հռոմեացիներին: Չե՛մ տեսնի: Պարզվում է, ճիշտ էր փարիսեցին: Բոլորը հեռացան, ես մնացի մենակ: Դատարկ տան մեջ: Մարդիկ կուղարկի, որ իմանա՝ ինչպես եմ ապրում դատարկ տան մեջ: Եվ կասեն. իսկ փարիսեցին դա՛ էր գուշակել: Ի՞նչ արած, ապրել է պետք: Պետք է սպասել: Գուցե նրանք դեռ տուն դառնան: Գուցե նաև դո՞ւ վերադառնաս: Հիշես հարազատ տուն բերող ճանապարհը: Անքննելի են քո գործերը: Բոլոր դեպքերում իմացիր՝ ես սպասում եմ քեզ: Ես երկար կարող եմ սպասել, որքան անհրաժեշտ է: Կհայտնվես, իսկ ես տանն եմ, ես այստեղ եմ…
Ռուսերենից թարգմանությունը՝ ՄԵԼՍ ՍԱՆԹՈՅԱՆԻ