Արամ ԱՐՍԵՆՅԱՆ /«ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ»
«ԴՐԱՄԱՏՈՒՐԳԻԱ» ՀԱՆԴԵՍԻ ԱՐԽԻՎ/ ՊԻԵՍՆԵՐ
Արամ ԱՐՍԵՆՅԱՆԻ «ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ» պիեսը տպագրվել է «Դրամատուրգիա» հանդեսի 2007 թ., թիվ 12-13-ում:
Ասում են՝ սիրուց առաջ հեքիաթն է, որ տարիք չի հարցնում: Եվ հեքիաթին հավատալը նաև իմաստ է հաղորդում մարդու կյանքին ու գոյությանը: Այս նկատառումով է գրվել ժամանակակից (ինչո՞ւ չէ, նաև բոլոր ժամանակներին հարիր) այս հեքիաթը, որի բարի ավարտի մասին շատերը երազում, սակայն իրականացմանն այդպես էլ չեն հավատում:
Արամ ԱՐՍԵՆՅԱՆ
ԳԻՏԱԺՈՂՈՎ
Ժամանակակից հեքիաթ
Գործող անձինք
ԿԱՅԾՈՒՆԻ – 1-ին դեկան
ԿՐԱԿՈՒՆԻ – 2-րդ դեկան
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ – միաժամանակ կատարում է երկու դեր՝ դեկանների քարտուղարուհի
Տիկին ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ – 1-ին ամբիոնի վարիչ
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ – 2-րդ ամբիոնի վարիչ
ԼՈՒՍ – 1-ին ամբիոնի լաբորանտ
ՆՈՒՆ – 2-րդ ամբիոնի լաբորանտ
Բեմի ձախ կողմում՝ պատի տակ, 1-ին ամբիոնի վարիչի և լաբորանտի, իսկ մի փոքր դեպի աջ՝ 1-ին դեկանի գրասեղաններն են: Բեմի աջ մասում 2-րդ ամբիոնի վարիչի և լաբորանտի, մի փոքր դեպի ձախ՝ 2-րդ դեկանի գրասեղանները՝ նույն դասավորությամբ:
Քարտուղարուհու գրասեղանը բեմի կենտրոնում է: Բոլոր գրասեղանների վրա համակարգիչներ են, դեկանների համակարգիչները կողքի սեղաններին են, երևում է, որ չեն օգտագործվում: Կայծունին, Կրակունին, քարտուղարուհին, Լուսն ու Նունը մթության մեջ նստած են իրենց աթոռներին: «Գաուդեամուսի» մեղեդին դանդաղ մարում է: Լուսավորվում է միայն տվյալ պահին խոսողը: Կայծունին զանգում է:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Ի՞նչ գործի ես, եղբայր:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Էլի էն:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Ո՞նց ենք անելու:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Կաշվից դուրս ենք գալու:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Ասաց, որ հաստատ գալու է:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Դահլիճում քանի՞ տեղ կա:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Մոտ երեք հարյուր:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Բայց զգուշացրեց, որ ամեն անգամվա նման ուսանողներին քարշ չտանք:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Դժվար էլ կարողանանք, պարտք ունեցողներից բացի՝ գնացող-եկող չկա:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Թե խելքներին ի՞նչ փչեց էս օրերին գիտաժողով անել:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Սատան… Ի՞նչ իմանամ:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Դե լավ, ի գործ:
Դնում են լսափողերը: Հնչում է քարտուղարուհու զանգը: Քարտուղարուհին մոտենում է 1-ին դեկանի գրասեղանին:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Վաղը չէ մյուս օրը, առավոտյան տասին, ակադեմիկոս Փանջիկյանի դահլիճում տեսական հարցերին նվիրված գիտաժողով է, թեման լավ չեմ հիշում:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Վա՜յ, պարոն Կայծունի, ինչ էլ վատ ժամանակ եք ընտրել: Ախր, հեչ ուսանող չկա:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Նախ՝ ես չեմ ընտրել: Երկրորդ՝ նոր շեֆն է գալու: Եվ հիշիր՝ ուսանողների համար չի: Բոլոր դասախոսների և լաբորանտների ներկայությունը պարտադիր է: Անձամբ եմ ստուգելու: Բացակայողները, առանց բացառության, գրավոր բացատրություն են ներկայացնելու: Վերջ:
Քարտուղարուհին նստում է իր աթոռին: Հնչում է զանգը: Քարտուղարուհին մոտենում է 2-րդ դեկանի գրասեղանին:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Վաղը չէ մյուս օրը, առավոտյան տասին, ակադեմիկոս Փանջիկյանի դահլիճում տեսական հարցերին նվիրված գիտաժողով է, թեման լավ չեմ հիշում:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Վա՜յ, պարոն Կրակունի, ինչ էլ վատ ժամանակ եք ընտրել: Ախր, հեչ ուսանող չկա:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Նախ՝ ես չեմ ընտրել: Երկրորդ՝ նոր շեֆն է գալու: Եվ հիշիր՝ ուսանողների համար չի: Բոլոր դասախոսների և լաբորանտների ներկայությունը պարտադիր է: Անձամբ եմ ստուգելու: Բացակայողները, առանց բացառության, գրավոր բացատրություն են ներկայացնելու: Վերջ:
Քարտուղարուհին նստում իր աթոռին: Կրակունին զանգում է:
ԿՐԱԿՈԻՆԻ — Բարև, եղբայր: Ի՞նչ կա-չկա: Ե՞րբ ենք Զանգվի ձորն իջնելու: Նոր օբյեկտ եմ գտել: Ասում են՝ բարձր տանիք ունի, սպասարկումն ու որակն էլ՝ բարձրա-բարձրակարգ: Զբաղվելու տեղ ու հնարավորություն էլ կա: Տղերքից մեկը գնացել, երկու օր դուրս չի եկել: Պատրաստվիր, մյուս շաբաթ կպոկվենք: Քո գործը չի, տանը կասես՝ գործուղման ես մեկնում: Եղա՞վ: Հա, քիչ էր մնում մոռանայի, էս մեր նորը ի՞նչ մտքի ա: Չէ, հարց չկա, բայց էսօր աչքերը ոնց որ ոլորում էր: Պետք ա՞, մի քիչ բան-ման գցենք՝ դեմքը բացվի: Դե, տես, որ պետք եղավ՝ կասես: Ուզո՞ւմ ես՝ հետներս տանենք: Օ քեյ, դու գիտես: Ոնց կասես: Հաջող:
Կրակունին դնում է լսափողը: Քարտուղարուհին զանգում է:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Լուս, շեֆդ տեղո՞ւմ ա:
ԼՈՒՍ — Չէ, հանգիստ խոսա:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Լսի՜, էգուց չէ մյուս օրը, առավոտը տասին, Փանջիկյանի դահլիճում ինչ-որ գիտաժողով ա:
ԼՈՒՍ — Աղջի՜, դրանք էլ իրանց գիտաժողովներով զզվացրին: Էլի պետք ա ուսանողների ետևից ընկնենք:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Չէ, աղջի, էն վերևի շեֆն ա գալու, ու մենակ դասախոս- լաբորանտները պետք ա ըլնեն: Մեր շեֆն անձամբ ա ներկա-բացակա անելու: Ով էլ որ չեկավ, գրավոր զեկուցագիր պտի գրի: Ջոգի՞ր:
ԼՈՒՍ — Ա՜յ քեզ подарок! Լավ, շեֆիս կասեմ, ինչ ուզում ա, թող անի: Пока!
Դնում են լսափողերը: Քարտուղարուհին զանգում է:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Նո՞ւն, շեֆդ տեղո՞ւմ ա:
ՆՈՒՆ — Չէ, հանգիստ խոսա:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Լսի՜, էգուց չէ մյուս օրը, առավոտը տասին, Փանջիկյանի դահլիճում ինչ-որ գիտաժողով ա:
ՆՈՒՆ — Աղջի՜, դրանք էլ իրանց գիտաժողովներով զզվացրին: Էլի պետք ա ուսանողների ետևից ընկնենք:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Չէ, աղջի: Էն վերևի շեֆն ա գալու, ու մենակ դասախոս- լաբորանտները պետք ա ըլնեն: Մեր շեֆը անձամբ ա ներկա-բացակա անելու: Ով էլ որ չեկավ, գրավոր զեկուցագիր պտի գրի: Ջոգի՞ր:
ՆՈՒՆ — Ա՜յ քեզ подарок!: Լավ, շեֆիս կասեմ, ինչ ուզում ա, թող անի: Пока!
Դնում են լսափողերը: Նունը զանգում է:
ՆՈՒՆ — Լուսո՞, մաղարիչ ունես:
ԼՈՒՍ — Ընչի՞: Ամուսնացել, տղա՞ եմ բերել, թե՞ ուզողներս դուռը ջարդում են:
ՆՈՒՆ — Չէ, այ ցանցառ, շեֆիդ բախտը կարող ա բերի:
ԼՈՒՍ — Բան գիտե՞ս:
ՆՈՒՆ — Երկու օրից գիտաժողով ա, վերևի շեֆը գալու ա:
ԼՈՒՍ — Գիտեմ: Հետո՞ ինչ:
ՆՈՒՆ — Էն, որ провал են տալու, շեֆդ էլ դեկան ա նստելու:
ԼՈՒՍ — Աստված ձենդ լսի:
ՆՈՒՆ — Քեզ էլ հետը կտանի: Հին ընկերներիդ չես մոռանա, չէ՞:
ԼՈՒՍ — Օրը գա, բարին հետը:
ՆՈՒՆ — Լավ, աղջի, շեֆս եկավ: (Դնում է լսափողը:)
Ներս է մտնում Մանրիկյանը, նստում է բազկաթոռին:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — (սեղմում է սեղանի տակ ամրացված զանգի կոճակը): Նուն, ներս արի: (Նունը մոտենում է նրա գրասեղանին:) Զանգում ես բոլորի տները, ասում ես, որ մասնակցությունը պարտադիր է: Հիվանդները բժշկից տեղեկանք են բերում: Աղացյանը, Քարտաշյանն ու Կուզիկյանն էլ վաղր կեսօրից հետո էստեղ լինեն:
ՆՈՒՆ — Պարոն Մանրիկյան, հիշում եք, չէ՞, թույլտվություն էի խնդրել, վաղը չէ մյուս օրը գյուղ եմ գնալու, պապիս տարին է:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Դրա ժամանակը չի: Մի քանի օրից միասին կգնանք, ես էլ վաղուց մերոնց չեմ տեսել: Համ էլ ձերոնք գառ են պարտք:
Նունը նստում է իր աթոռին: Մտնում է Ավանեսովան, նստում է աթոռին: Մանրիկյանը զանգում է: Ավանեսովան վերցնում է լսափողը:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Սիրուն ջան, ո՞նց ես:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Լոխ լավ ա:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Իմացա՞ր:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Արդե՞ն:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Չէ, հա: Վաղը չէ մյուս օրը գիտաժողով կա: Ամենավերինն ա գալու:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Զեմլյա՞կս:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Հո չասիր: Մերը՝ տեղականը:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Հի՞նչ ա պետք, որ անիմ:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Ամբիոնիդ կեսին հիվանդացնում ես:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Տա հենց կա ու կա:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Բայց դու անպայման գալիս ես:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Տա էլ կա:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Մյուսներին էլ նույնը կասես: Մնացածը՝ հետո:
Երկուսն էլ դնում են լսափողերը:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — (գոռում է): Լուս, ներս եկ: Պարսիկյանը չի՞ երևացել:
ԼՈՒՍ — Զանգեց, մեկը եկել է, մյուսը ուշանում է: Հենց որ տեղ հասան՝ անմիջապես կգա:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Դե, որ կբերի, վրայից քոնը կվերցնես, մնացածը կտանես, մորս կտաս:
ԼՈՒՍ — Շատ լավ: Ստելլա Իսաջանովնա, բա վաղը չէ մյուս օրվա համար ի՞նչ ենք անելու:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Էն բողոքավորներին կզանգես, կզգուշացնես, մերոնց էլ կասես, թող բժշկի թղթից-բանից սարքեն: Գիտեմ՝ էս խմորը շատ ջուր ա քաշելու:
ԼՈՒՍ — Քիչ էր մնում՝ մոռանայի: Պարզիկյանը Բշտունուն պատմում էր, որ չորս դեբիլի համար իրան ասել եք, որ «հինգ» դնի: Ընենց էլ աչքով արեց, իբր մեջը հաստատ բան կա:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Ոչինչ, ժամաբաշխման օրը որ կգա, կհիշեցնես, մեջը հաստատ մի բան կլինի: Ուրի՞շ:
ԼՈՒՍ — Էլ բան չկա: Հա, էն Հպարտունին էլ մի ընենց շոր էր հագել, հաստատ հինգ հարյուր դոլարից պակաս չէր արժենա: Հետո էլ գլուխներս տանում ա, թե աշխատավարձով եմ ապրում:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Էտ էլ հասկացանք: Հետո՞:
ԼՈՒՍ — Վայ, ամենակարևորը չեմ ասել: Բշտունին էսօր դասից ուշացել էր: Դեկանատից զանգեցին, ասացին, որ տեղյակ պահեմ:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Էտ հո հրաշք ա: Մի հատ զեկուցագիր ես գրում, ու խիստ նկատողություն ենք տալիս: Էլի բան կա՞:
ԼՈՒՍ — Մեկ էլ պարոն Մանրիկյանն էր հարցնում:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Էղավ: Գնա:
Լուսը վերադառնում է իր տեղը: Ավանեսովան համար է հավաքում:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Հո՞ւնց ըս, ջանս: Խոխա՞ն հունց ա: Տատին մատաղ ինի: Ագռավդ տանն ա՞: Հանկարծ դրան կուլ չգնաս, հա՜: Մնացածին էլ: Ինչ կասեն, ձայն չհանես, իբր չես լսում: Թող, սենյակդ գնա, ցույց տուր, որ երեխայով ես զբաղված: Հենց որ կքնի, դու էլ հետը կպառկես, թեկուզ չքնես, բայց գործ-մործ չանես: Ես տանջվել եմ՝ հերիք ա: Տնից էլ ինչքան կարաս՝ բացակայի: Ինձ էլ շուտ-շուտ զանգի: Դրանց երես չտաս: Հարս են տարել, թող չարչարվեն: Եղա՞վ: Դե լավ, пока! (Դնում է լսափողը:)
Մանրիկյանը մոտենում է քարտուղարուհուն, շոկոլադի սալիկ է տալիս նրան, վերջինս ժպտում և գլխի շարժումով ներս է հրավիրում: Մանրիկյանը մոտենում է Կրակունու գրասեղանին:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Ողջույն աշխարհի ամենակրակոտ դեկանին:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Բարև, բարև, եղբայր: Ի՞նչ կա-չկա:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Արևը ծագում ու մայր է մտնում, երկիրը պտտվում է: Մենակ թե արևը որոշ մարդկանց աչքը ծակում է:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Արևն էլ հենց աչք ծակելու համար է:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Ճիշտ ես ասում: Բայց էդ մարդիկ ուզում են արևի առաջն առնել:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Մարդը արևի առաջը ո՞նց կառնի:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Ես էլ էդ եմ ասում: Ժամանակն է, որ արևը դրանց մութ դեմքերը լուսավորի ու ամեն մեկին իր տեղը դնի:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Բան ե՞ս իմացել:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Կայծունին ուզում է գիտաժողովը տապալել:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Որ ի՞նչ:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Քեզ կվարկաբեկի:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Ինչի՞ համար:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Ֆակուլտետը բարձիթողի վիճակում է, դեկանն իրեն չի արդարացնում, պետք է երկու ֆակուլտետները միացնել և իրեն հանձնել:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Պրիմիտիվ է:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Գիտխորհրդից առաջ ուզում էի մոտը մտնել: Քարտուղարուհին տեղում չէր: Ձեռքս նոր էի դռան բռնակին դրել՝ լսում եմ, տեղակալի հետ է խոսում: Էս ականջովս լսեցի: (Աջ ձեռքով ցույց է տալիս ձախ ականջը: Կրակունին հարցական նայում է: Մանրիկյանը խաչակնքվում է:)
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Առաջարկություն:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Մի քայլ առաջ ենք ընկնում: Շեֆին քիփ մարդ կա: Քաղաքից դուրս ենք գնում, Ավանեսովային էլ ենք հետներս վերցնում:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Ավանեսովայի՞ն:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Ապագա դեկանն է: Մեր մարդը: Ոնց ուզենք՝ կշարժվի: Շառից-փորձանքից հեռու: Լրիվ ծախսերն էլ՝ իրա վրա:
ԿՐԱԿՈՒՆԻ — Բա որ շեֆը չհամաձայնի՞:
ՄԱՆՐԻԿՅԱՆ — Ավանեսովայի կապերին ղուրբան: Որ մենք էլ մի քիչ կողքից հուպ տանք՝ ավելի հեշտ:
Մանրիկյանը և Կրակունին դուրս են գնում: Հեռախոսազանգ:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — (վերցնում է լսափողը): Ո՞ր կուրսից եք: Երրորդ խո՞ւմբ: Եղավ: Մի փոքր դանդաղ խոսեք: (Թղթի վրա նշումներ է անում:) Շատ լավ: Անպայման: Եթե անհրաժեշտություն լինի, գրավոր կգրեք: Այդ դեպքում հեռախոսի համար թողեք, կարիք եղավ՝ կկանչենք: Ցտեսություն: (Գրում է, ծալում է թուղթը, դնում կրծկալի մեջ:)
Ավանեսովան մոտենում է քարտուղարուհուն: Օծանելիքի փոքրիկ սրվակ է մեկնում: Քարտուղարուհին ժպտում և գլխի շարժումով ներս է հրավիրում:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Վերջերս ոնց որ չե՞ս կարոտում:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Մարդու ցանկությունը միշտ էլ հնարավորություններից մի քայլ ետ է մնում:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Բայց միտքը հո միշտ մի քայլ առաջ է:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Մտքին որ նայես, ճանապարհդ կկորցնես:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Մարդ էլ կա՝ մտքին նայելով, ուզում է նոր ճամփա բացել: (Հեռախոսի ծլվլոց: Պայուսակից հանում է բջջային հեռախոսը:) Լսում եմ: (Կայծունուն.) Կներես: (Հեռախոսի մեջ:) Ճանաչեցի: Կես ժամից: Շատ լավ: Չեմ ուշանա: (Կայծունուն.) Հա, ի՞նչ էի ասում: Նոր ճանապարհ է ուզում բացել: ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Տեղանքը քարքարոտ է:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Չէ, լավ էլ հարթ ու հանգիստ է:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Էդպես հեշտ է բացելո՞ւ:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Սկզբում հարթ կբացի, հետո հանգիստ կլինի:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Ուրեմն, ծախսը քիչ կլինի, օգուտը՝ շատ:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Ծախս համարյա չի անի, բայց օգուտը եռակի, քառակի կավելանա:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Խելոք էլ կանի: Բայց թող չշտապի:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Չէ, մանրից է անում:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Մանրից մանր գործերն են անում:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Մանրը վաղուց է արել, հիմա մեծին է ձեռք գցել:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Հերիք է, մանրիր՝ հասկանանք:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Կրակունին ուզում է գիտաժողովը տապալել:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Որ ի՞նչ:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Քեզ կվարկաբեկի:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Ինչի՞ համար:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Ֆակուլտետը բարձիթողի վիճակում է, դեկանն իրեն չի արդարացնում, պետք է երկու ֆակուլտետները միացնել և իրեն հանձնել:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Պրիմիտիվ է:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Գիտխորհրդից առաջ ուզում էի մոտը մտնել: Քարտուղարուհին տեղում չէր: Ձեռքս նոր էի դռան բռնակին դրել՝ լսում եմ, տեղակալի հետ է խոսում: Էս ականջովս լսեցի: (Աջ ձեռքով ցույց է տալիս ձախ ականջը: Կայծունին հարցական նայում է: Ավանեսովան խաչակնքվում է:)
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Առաջարկություն:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Մի քայլ առաջ ենք ընկնում: Շեֆին քիփ մարդ կա: Վաղը քաղաքից դուրս ենք գնում, Մանրիկյանին էլ ենք հետներս վերցնում:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Մանրիկյանի՞ն:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Ապագա դեկանն է: Մեր մարդը: Ոնց ուզենք՝ կշարժվի: Շառից-փորձանքից հեռու: Լրիվ ծախսերն էլ՝ նրա վրա:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Բա որ շեֆը չհամաձայնի՞:
ԱՎԱՆԵՍՈՎԱ — Մանրիկյանի կապերին ղուրբան: Որ մենք էլ մի քիչ կողքից հուպ տանք՝ ավելի հեշտ:
Ավանեսովան և Կայծունին դուրս են գնում: Քարտուղարուհին համար է հավաքում:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Ես եմ: Ասելու բան կա: Գնացել են: Հենց հիմա գալիս եմ:
Քարտուղարուհին դուրս է գնում: Հակաոակ կողմից ներս է մտնում Կայծունին:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — (Լուսին): Ո՞նց ես, սիրուն աղջիկ: Ուշ-ուշ եմ տեսնում: Հո չե՞ս ամուսնացել:
ԼՈՒՍ — Ի՞նչ եք ասում, պարոն Կայծունի: Դեռ շուտ է:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Շուտ չի լինում, դժբախտությունն էլ էն է, որ միշտ ուշ է լինում: Բայց էդ գործը վռազել չի սիրում: Իմիջայլոց, տղայիս հո ճանաչում ես, ինչո՞ւ ընկերություն չեք անում: Շատ խելոք տղա է, գերազանցիկ: Բայց իր ուժերով, հա՜, պապայի հույսին մնացող չի:
ԼՈՒՍ — Գիտեմ, պարոն Կայծունի: Էս տարի ավարտում է, ասպիրանտուրայում է մնալու, չէ՞:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Դե, ամբիոնն է խնդրում: Թե չէ ինքը պատրաստ է բանակ մեկնել, հայրենիքին ծառայել: Բայց ստիպում են, ասում են՝ ամբիոնին խիստ անհրաժեշտ կադր է: Տեսնենք, ինչ կորոշի: Լավ, հիմա Նունին ասա, թող ինձ մոտ գա:
Կայծունին նստում է իր աթոռին: Լուսը զանգում է:
ԼՈՒՍ — Նո՞ւն, չե՞ս գնացել: Արի շեֆիս մոտ: Շատ ա կարոտել:
Նունը վեր է կենում, Լուսի կողքով անցնելիս լեզու է հանում: Լուսը դուրս է գնում:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Նո՞ւն, նստիր: (Նունը տեղավորվում է դիմացի աթոռին:) Ինչպե՞ս ես: Կյանքումդ նորություն չկա՞:
ՆՈՒՆ — Դեռ ոչ:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Մի շտապիր, կլինի: Էս երկու օրը մի բան անցավ մտքովս: Հետո կասեմ: Հիշո՞ւմ ես, երկրորդ կուրսում բարեկամ ունեիր, «հինգ» նշանակեցի:
ՆՈՒՆ — Քեռուս տղան է: Խելացի, պարտաճանաչ ուսանող:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Վատ տղա չի, բայց էս կիսամյակ համարյա դասի չի եկել: Հո բան-ման չի՞ պատահել:
ՆՈՒՆ — Չէ, ամեն ինչ կարգին է, պարոն Կայծունի:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Տես, էս անգամ եթե հանկարծ կտրվեց, չնեղանաս: Քեզ զգուշացրի:
ՆՈՒՆ — Վա՜յ, պարոն Կայծունի, բա ո՞նց կլինի:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Ո՞նց պիտի լինի: Ոնց որ պետք ա՝ կպարապի, կգա, հանձնաժողովի ներկայությամբ քննություն կհանձնի:
ՆՈՒՆ — Շատ եմ խնդրում, էս անգամ էլ ներեք, հաջորդ կիսամյակ նման բան չի կրկնվի:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Չէ, Նուն: Դու գիտես, որ քեզ շատ եմ հարգում, բայց աներեսությունը տանել չեմ կարողանում:
ՆՈՒՆ — Պարոն Կայծունի, ուզո՞ւմ եք, քեռուս ասեմ՝ ձեր տուն գա:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Ոչ մի դեպքում: Հո դրա համար չե՞մ ասում:
ՆՈՒՆ — Բա ի՞նչ անենք, պարոն Կայծունի:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Չգիտեմ, մտածեք: Մեջներդ խելոք մարդ չկա՞:
ՆՈՒՆ — Մեր ազգում ձեր չափ խելք ունեցող չունենք: Հուշեք, էլի, պարոն Կայծունի:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Էս է մեր ջահելությունը: Քանի փոքր են, ծնողներն են հուշում, հետո սկսում են դպրոցում իրար հուշել: Բուհում առանց ծածկագրի կյանք չունեն: Մի կերպ ավարտում են, հետո էլ ղեկավարները պետք է հուշեն: Բա լավ, դուք ե՞րբ եք մի խելոք բան ասելու:
ՆՈՒՆ — Դե, ասեք, էլի, աղաչում եմ:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Նուն, քեզ հավաքիր, լսո՞ւմ ես: Ոչ խոստովանահայրդ եմ, ոչ էլ՝ ձեր ընտանիքի խորհրդատուն:
ՆՈՒՆ — Էս մի անգամը, էլի, պարոն Կայծունի, ամբողջ կյանքս պարտական կլինեմ:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Գիտե՞ս, քանի հոգի է հենց էս սենյակում նույն բառերով երդվել: Հենց մենակ Մանրիկյանդ՝ երևի հազար անգամ:
ՆՈԻՆ — Պարոն Մանրիկյանը ձեզ շատ է հարգում:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Ուրեմն թող ինքն էլ քեռուդ տղայի հարցը լուծի:
ՆՈԻՆ — Ուզո՞ւմ եք, իրեն ասեմ, որ ձեզ խնդրի:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Իրոք որ ձեր ազգի մեջ ամենախելոքը դու ես:
ՆՈԻՆ — Շատ լավ, պարոն Կայծունի, հենց էդպես էլ կանեմ:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Չէ, աղջիկ ջան, դու կյանքում ոչ մի բանի չես հասնի: Էս մեր բուհն էլ հաստատ քո տեղը չի:
ՆՈԻՆ — Վա՜յ, էլի սխալ բան ասեցի՞:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Այ խելոք, որ Մանրիկյանն ինձ խնդրի, իմացիր, որ քեռուդ տղան մի ամսից բանակում կլինի:
ՆՈԻՆ — Էս ի՞նչ կրակն ընկա: Խեղճ տղան էլ իմ պատճառով ա տուժելու:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Որ մի քիչ խելք ունենաս, լավ էլ կշահի:
ՆՈԻՆ — Մի քիչ ունեմ, մենակ թե ասեք՝ ինչ պետք է անեմ:
ԿԱՅԾՈՒՆԻ — Մանրիկյանի բոլոր զրույցներն ու հեռախոսային խոսակցություններն անմիջապես ինձ ես հասցնում՝ ում հետ ինչ գործ է անում, որ ուսանողի հետ ինչ է պայմանավորվում…
Նրանք զրուցելով դուրս են գնում: «Գաուդեամուսի» ձայնն աստիճանաբար բարձրանում է: Լույսերը մարում են: Մեղեդին ավարտվում է: Քարտուղարուհին նստած է իր աթոռին: Բեմի հակառակ կողմերից, մեկական թուղթ ձեռքներին, բարձրաձայն ընթերցելով մտնում են Լուսն ու Նունը:
ՆՈՒՆ — Հրամայում եմ, դեկաններ Կրակունուն…
ԼՈՒՍ — Եվ Կայծունուն…
ՆՈՒՆ և ԼՈՒՍ — Ազատել աշխատանքից:
Այնքան են մոտեցել, որ դիպչում են իրար:
ՆՈՒՆ — Ամբիոնի վարիչներ Ավանեսովայի…
ԼՈՒՍ — Եվ Մանրիկյանի հարցը…
ՆՈՒՆ և ԼՈՒՍ — Քննարկել գիտխորհրդի նիստում:
ՆՈՒՆ — Լուս, էս զիտաժողով չէր, սևաժողով էր:
ԼՈՒՍ — Չլինելու բան էր:
ՆՈՒՆ — Աչքերիս չեմ հավատում:
ԼՈՒՍ — Գիտե՞ս, ով ա սարքել:
ՆՈՒՆ — Ըսենց գործ սարքե՞լ կլինի:
ԼՈՒՍ — Սարքողը սարքել ա:
ՆՈՒՆ — Գլուխ չեմ հանում: Որ ուրիշից լսեի, կկարծեի՝ խոխմա են անում:
ԼՈՒՍ — Քարտուղարուհու մտքին որ եղավ, աշխարհ շուռ կտա:
ՆՈՒՆ — Ի՞նչ քարտուղարուհի:
ԼՈՒՍ — Ուզածդ:
ՆՈՒՆ — Քարտուղարուհին ի՞նչ կապ ունի:
ԼՈՒՍ — Հիմնարկի հիմքը քարտուղարուհին ա:
ՆՈՒՆ — Դու էլ հո չասիր: Հեն ա, մենք էլ քարտուղարուհի ունենք, խեղճը ի՞նչ ա արել:
ԼՈՒՍ — Էդ, որ բռիդ մեջ թանկ-թանկ բռնել ես:
ՆՈՒՆ — Լսի, դու իսկական ֆանտազյոր ես:
ԼՈՒՍ — Գիտեի՞ր, որ մեր քարտուղարուհին նոր շեֆի հորաքրոջ աղջիկն ա:
ՆՈՒՆ — Հաստա՞տ:
ԼՈՒՍ — Էն Աստված:
ՆՈՒՆ — Հետո՞:
ԼՈՒՍ — Էդքան բան:
ՆՈՒՆ — Բա ի՞նչ ենք անելու:
Բեմը մթնում է: «Գաուդեամուսի» ձայնն աստիճանաբար բարձրանում է: Լուսավորվում է բեմի կենտրոնը, որտեղ կանգնած է քարտուղարուհին: Լուսն ու Նունը հարցական հայացքով քարացել են տեղում:
ՔԱՐՏՈՒՂԱՐՈՒՀԻ — Ախոռները մաքրելու ժամանակն է:
Երաժշտության բարձրանալուն զուգընթաց
բեմն ամբողջությամբ լուսավորվում է:
