ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՍԻՐՈ ՄԱՍԻՆ / Անուշ ԱՍԼԻԲԵԿՅԱՆ
ԹՌԻՉՔ ՔԱՂԱՔԻ ՎՐԱՅՈՎ
Թատերախաղ-ներշնչանք 3 մասից`
ըստ Մարկ Շագալի «Թռիչք քաղաքի վրայով» գեղանկարի:
Գործող անձինք`
ԲԺԻՇԿ — մոտ քառասուն տարեկան
ԱՂՋԻԿ — քսան տարեկան
Ամբողջ գործողությունն ընթանալու է աղջկա «դիտակետից», իսկ նա կույր է, ուրեմն հանդիսատեսը, ինչպես և կույր Աղջիկը, ոչինչ չի տեսնում, այլ լսում է ձայներ, զգում բույրեր… Մի խոսքով, գործ ունենք հանդիսատեսի ենթագիտակցության հետ:
ՄԱՍ 1
Գործողության վայրը` հիվանդասենյակ: Կատարյալ մթության մեջ ամենասկզբից լսվում է, թե ինչպես է տղամարդու ձայնը կարդում հատված Թոմաս Էլիոթի «Մարինա» պոեմից Նա շարունակում է կարդալ այնքան ժամանակ, քանի դեռ դահլիճ մտնող վերջին հանդիսականը չի տեղավորվել: Երբ դահլիճի ձայները խաղաղվում են, տղամարդը դադարեցնում է ընթերցանությունը։
ԲԺԻՇԿ — Ինչ ծովեր ինչ ափեր ինչ ժայռեր գորշ և ինչ կղզիներ
Ինչ ջրեր են նավը ողողում
Ինչ սոճու բույր և կեռնեխի երգ մշուշի միջով
Ինչ պատկերներ են վերադառնում
Ախ դուստր իմ…
Սոճու բուրմունք, անտառի մշուշ
Եվ այս վայրում տարրալուծված,
Ի~նչ է այս դեմքը, ավելի աղոտ և ավելի վառ,
Այս զարկերակը, ավելի թույլ և ավելի ուժեղ,
Տրվա՞ծ թե փոխառված, աստղերից անգամ հեռու
և աչքից անգամ մոտ
Շշուկներ և նվաստ ծիծաղ տերևների և շտապող
ոտքերի արանքում
Քնի ներքո, որտեղ բոլոր ջրերն են հատվում,
Ցռկահեծանը ճաքել է ցրտից, ներկը շոգից է
Ճագում:
Ինքս եմ ստեղծել, մոռացել եմ և վերստին հիշել…
Լույսը միացնեմ: Արդեն տառերը չեն երևում:
Լսվում են բժշկի ոտնաձայները, լույսի միացման ձայնը, սակայն բեմը շարունակում է մնալ մթության մեջ:
ԲԺԻՇԿ — Այսպես ավելի լավ է, ուր էի հասել…
ԱՂՋԻԿ — …Մոռացել և վերստին հիշել…
ԲԺԻՇԿ — …Ինքս եմ ստեղծել, մոռացել եմ և վերստին հիշել…
Այս մարմինը, այս դեմքը, այս կյանքը,
Որն ապրում եմ ժամանակի մի աշխարհում, որ վեր է ինձնից:
Թող հանձնեմ կյանքս այս կյանքին,
Արթնացածներին,
Բաժան շուրթերին, հույսին, նոր նավերին
Ի՞նչ Ծովեր, ի՞նչ Ափեր ու գրանիտե կղզիներ`
Ատաղձներիս դեմ
Ի՞նչ Կեռնեխ է կանչում մշուշի միջով
Դուստր իմ:
Ձայնը շարունակում է կարդալ, ընթերցանությանը զուգահեռ բեմում թույլ լույս է հայտնվում և աղոտ երևացնում հայացքը մի կետի հառած, անշարժ կանգնած ճերմակազգեստ աղջկան:
ԱՂՋԻԿ — Ես վախենում եմ… (Մթություն:)
ԲԺԻՇԿ — Հանգստացիր, չեղավ, չեղավ, եկ կողքիս նստիր։
ԱՂՋԻԿ — Հոգնել եմ:
ԲԺԻՇԿ — Այ այսպես, նստիր, հիմա քեզ համար թեյ կբերեմ, իսկ վաղը, այ կտեսնես, զբոսնելու ես ծառերի ստվերում (կատակելով) և, ով գիտե, միգուցե ինձ անգամ չես էլ հրավիրելու քեզ հետ զբոսնելու հաճույքը վայելելու:
ԱՂՋԻԿ — Ես քեզ սիրում եմ…
ԲԺԻՇԿ — Ի՞նչ:
ԱՂՋԻԿ — Սիրում եմ քեզ:
ԲԺԻՇԿ — Ներիր, մեկ անգամ էլ, լավ չլսեցի:
ԱՂՋԻԿ — Սի-րու-մ-եմ…
ԲԺԻՇԿ — Ես քեզ հետ եմ:
ԱՂՋԻԿ — Գիտեմ:
ԲԺԻՇԿ — Ես երբեք, երբեք, ինչ էլ որ պատահի… դու դա գիտես:
ԱՂՋԻԿ — Գիտեմ, գիտեմ… (Հրճվանքով սկսում է կրկնօրինակել բժշկի ձայնը:) Իսկ վաղը, այ կտեսնես, զբոսնելու ես ծառերի ստվերում…
Լիաթոք ծիծաղում են: Դադար: Աղջիկը կտրուկ լրջանում է:
ԱՂՋԻԿ — Խոստացի՛ր…
ԲԺԻՇԿ — Ինչը, թե՞յը, խոստանում եմ, հիմա կբերեմ:
ԱՂՋԻԿ — Ոչ, ես խոսում եմ…
ԲԺԻՇԿ — Վե՛րջ, արդեն եռում է, մի փոքր էլ համբերիր, այն արդեն եռում է:
ԱՂՋԻԿ – Ա-աայո, իհարկե, կսպասեմ: Եռում է… պարում է, թեյը պարում է: (Աղջիկն ասես սպասումը լցնելու համար սկսում է մարմնով թեյի եռման պրոցեսը վերարտադրել, ինչը վերածվում է մի զվարճալի պար-էտյուդի:)
Լսվում է բաժակին թեյի գդալի դիպչելու
