Երվանդ ՄԱՆԱՐՅԱՆ / «ԾԻՏԸ»
Երվանդ ՄԱՆԱՐՅԱՆԻ «ԾԻՏԸ» պիեսը տպագրվել է «Դրամատուրգիա» հանդեսի 2008 թ., թիվ 14-15-ում
Մեծ երջանկություն է սիրած գրողին, բանաստեղծին իր հեղինակային լեզվով կարդալը: Առավել մեծ երջանկություն է, երբ գրողի հեղինակային լեզուն քո մայրենի լեզուն է: Է՛լ ավելի մեծ է Տիրոջ բարեհաճությունը քո նկատմամբ, եթե քեզ թատերագրի համեստ շնորհ է պարգևել ու դու կարողանում ես քո սիրելի գրողի ստեղծագործությունները բեմականացնել: Տասնամյակների ընթացքում հանգիստ, անշտապ մանկական, հիմնականում՝ տիկնիկային պիեսների եմ վերածել Հովհաննես Թումանյանի հեքիաթներից «Անհաղթ աքլորը», «Քեֆ անողին քեֆ չի պակսիլ», «Տերն ու ծառան» (այս մեկը նաև կարճամետրաժ ֆիլմի սցենար է դարձել), «Պոչատ աղվեսը», «Անբան Հուռին», «Անխելք մարդը», «Ծիտը»: Ծրագրերի մասին չխոսենք, կանեմ, կավարտեմ՝ հաշվետու կլինեմ քեզ, սիրելի ընթերցող:
Երվանդ ՄԱՆԱՐՅԱՆ
ԾԻՏԸ
Հովհ. Թումանյանի համանուն հեքիաթի մոտիվներով
Գործող անձինք
ՄԱՆՉՈՒԿ
ԾԻՏ
ՊԱՌԱՎ
ԳԱՌՆԱՐԱԾ
ՀԱՐՍԱՆՔԱՎՈՐՆԵՐ
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ես այսօր ձեզ կպատմեմ մի շատ հետաքրքիր հեքիաթ մի շատ հետաքրքիր ծիտիկի մասին: Այս ծիտը բոլորովին նման չէր ձեր իմացած ծտերին: Այս ծիտը, որի անունը հենց ծիտ էր, բոլոր մյուս ծտերից տարբերվում էր նրանով, որ միշտ անում էր այնպիսի բաներ, որ չէին անում մյուսները: Եվ քանի որ նա ծտավարի բաներ չէր անում, բոլոր մյուսներն էլ այնքան հաճույքով չէին խաղում նրա հետ, բայց ինքը դրանից չէր նեղվում: Եվ ահա մի օր էլ այս ծտի հետ մի այնպիսի բան պատահեց, որ չէր պատահել ու չէր էլ կարող պատահել բոլոր մյուս ծտերի հետ:
ԾԻՏ — (ներս է մտնում կաղալով): Վա՜յ, վա՜յ, ոտս… ոտս շատ է ցավում:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ի՞նչ է պատահել:
ԾԻՏ — Ոտս փուշ է մտել, վայ, վայ, վայ…
ՄԱՆՉՈՒԿ — Չեմ հավատում:
ԾԻՏ — Որ չես հավատում՝ քեզ հետ չեմ խոսի և չեմ թողնի՝ ոտիս փուշը հանես: Գնամ տեսնեմ՝ ո՞վ ինձ կօգնի: (Կաղալով հեռանում է:) Ասում եմ՝ ոտս փուշ է մտել, ցավում է, չի հավատում…
ՄԱՆՉՈՒԿ — Դե, ուրեմն, մեր ներկայացումն սկսվեց, ծտի ոտը փուշ է մտել, գնում է՝ մեկին գտնի, որ փուշը հանի:
Տեսարան. Պառավը թոնրի կողքին դես ու դեն է անում: Ներս է մտնում ծիտը:
ԾԻՏ – Վա՜յ, ոտս, վա՜յ, ոտս… Տատի, չե՞ս լսում… էդ ինչո՞վ ես զբաղված:
ՊԱՌԱՎ — Ցախ եմ հավաքում, որ թոնիրս վառեմ, հաց թխեմ:
ԾԻՏ — Բա հիմա հաց թխելու ժամանա՞կ է:
ՊԱՌԱՎ – Ինչո՞ւ, ի՞նչ է պատահել:
ԾԻՏ — Ոտս փուշ է մտել, վա՜յ, վա՜յ, վա՜յ… Ոտիս փուշը հանիր, հետո ինչ ուզում ես՝ արա:
ՊԱՌԱՎ — Արի տեսնեմ, ո՞ւր է փուշը:
ԾԻՏ — Էս մի ոտս է, չե՞ս տեսնում:
ՊԱՌԱՎ — Չեմ տեսնում, ծիտ ջան, պառավել եմ, աչքիս լույսը պակասել է:
ԾԻՏ — Էդքան շատ խոսելու փոխարեն փուշը հանիր, ցավում է:
ՊԱՌԱՎ – Վա՜յ, վա՜յ… ինչ էլ մեծ փուշ է, հազիվ է երևում:
ԾԻՏ — Ինձ մի ծաղրի, փուշը հանի:
ՊԱՌԱՎ — Չեմ ծաղրում, ծիտիկ ջան, բայց փուշը չեմ տեսնում: Հա, սա է երևի:
ԾԻՏ — Ցավում է, զգո՜ւյշ…
ՊԱՌԱՎ — Ոնց որ թե հանեցի: Ապա, փորձիր քայլել: Հը՞, ո՞նց է:
ԾԻՏ — Հա, էլ չի ցավում, հանել ես: Շնորհակալ եմ, որ ինձ օգնեցիր, գնամ, գործս շարունակեմ:
ՊԱՌԱՎ — Ամոթ չլինի հարցնելը, ի՞նչ գործ ես անում:
ԾԻՏ — Քուջուջ եմ անում, ծիտն ուրիշ ի՞նչ կանի: (Գնում է:)
Տեսարան.
ՄԱՆՉՈՒԿ — Երեխաներ, ծիտիկից ի՞նչ լուր ունեք: Ոտը փուշ էր մտել, չէ՞, հետո ո՞ւր գնաց, ի՞նչ արեց: Կանչեք, թող գա, պատմի: Ծի-տի՜կ, ծի-տի՜կ…
ԾԻՏ — Ի՞նչ կա, ինչո՞ւ եք կանչում:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ես էի քեզ կանչում: Ոտդ փուշ էր մտել, չէ՞… հետո՞…
ԾԻՏ – Հետո՝ հետո:
ՄԱՆՉՈՒԿ – Հետո՝ ի՞նչ:
ԾԻՏ — Բոլորն իմացան, դու չիմացար:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Չեմ իմացել, ծիտո ջան: Երեխաները մի բան ասացին՝ չհասկացա:
ԾԻՏ — Գնացի հաց թխող տատիկի մոտ՝ հանեց:
ՄԱՆՉՈՒԿ – Մե՞ծ փուշ էր:
ԾԻՏ — Էնբան մե՜ծ էր, որ…
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ցույց տուր՝ տեսնեմ:
ԾԻՏ — (ցույց է տալիս ոտքը): Ահա…
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ոտդ չեմ ասում, փուշը ցույց տուր՝ տեսնեմ:
ԾԻՏ – Փո՞ւշը…
ՄԱՆՉՈՒԿ — Փուշը:
ԾԻՏ — Փուշը մնաց տատիկի մոտ:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Փուշդ մնաց տատիկի մոտ, հա՞:
ԾԻՏ — Հա, փուշն ինչի՞ս էր պետք: Դե, ես գնամ: Գնամ ընկերներիս մոտ… Չէ, նախ գնամ, տատիկից փուշը վերցնեմ, որ բոլորին ցույց տամ: Իմ ոտի փուշն է, ինչո՞ւ մնա տատիկի մոտ:
Տեսարան. Պառավը թոնիրն արդեն վառել է և լոշ է թխում:
Ծ Ի Տ — Տատիկ, ի՞նչ ես անում:
ՊԱՌԱՎ — Լավաշ եմ թխում, ծիտո ջան:
Ծ Ի Տ — Լավ ես անում: Փուշս ո՞ւր է:
ՊԱՌԱՎ — Ի՞նչ փուշ:
ԾԻՏ — Էն փուշը, որ ոտքիցս հանեցիր, ո՞ւր է:
ՊԱՌԱՎ — Փուշն ի՞նչ ես անում:
ԾԻՏ — Պետք է:
ՊԱՌԱՎ — Փուշն ինչի՞դ է պետք:
ԾԻՏ — Ի՞նչ ես զարմանում, իմ ոտից դուրս եկած փուշն է, ուրեմն՝ իմն է, տուր, տանեմ:
ՊԱՌԱՎ — Հորդ Աստծուն մեռնեմ, գնա, ինձ մի զբաղեցրու, դժվար գործի եմ, հանկարծ լավաշս չայրվի:
ԾԻՏ — Փուշս տուր՝ գնամ:
ՊԱՌԱՎ — Փուշդ գցել եմ թոնիրը, վառել:
ԾԻՏ – Վա՜յ, վա՜յ… Էս ի՞նչ լսեցի: Ո՞նց թե՝ փուշս գցել, վառել ես: Տո՛ւր փուշս: Իմ փուշն է, հո ուրիշի փուշը չե՞մ ուզում:
ՊԱՌԱՎ — Չկա փուշդ, ասում եմ, վառվել է, պրծել:
ԾԻՏ — Փուշս տուր, թե չէ դես կթռչեմ, դեն կթռչեմ, լոշիկդ առնեմ՝ դուրս կթռչեմ:
ՊԱՌԱՎ — Տար, էդ լոշիկը տար, միայն թե պրծնեմ քեզնից:
ԾԻՏ — Էս լավը չի, վառված է, էն մյուսը տուր:
ՊԱՌԱՎ — Որը կուզես՝ վերցրու գնա: Գնա:
ԾԻՏ – Պա՛հ, էնպես էլ բարկացած ես խոսում, կարծես ես եմ քեզ փուշ պարտական: (Լավաշն առնում, գնում է:)
Տեսարան. Մանչուկը դուրս է գալիս առաջաբեմ:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ծիտը լոշիկն առավ ու գնաց, թեև իրեն լոշիկ պետք չէր. քուջուջ էր արել, կուշտ էր: Ինչ որ է, իր լոշիկն էր, տանում էր, ո՞ւր պիտի տաներ, ի՞նչ պիտի աներ՝ ինքն էլ չգիտեր: Ահա, սա իր ձայնն է:
ԾԻՏ — Ծիտիկ եմ,
Ծիտմիտիկ եմ,
Մոր բերած եմ,
Հոր պահած եմ,
Անգին տատի մեծացրած եմ:
Փուշիկ տվի՝ լոշիկ առա,
Լոշիկ առա,
Լոշիկ առա…
Հա, հետո՞… Իբր, էս լոշիկն ինչի՞ս էր պետք: Լոշիկն ի՞նչ են անում: Ուտում են, ճիշտ է: Բայց ես սոված չեմ, նոր եմ քուջուջ արել: Էս ծանր լոշը քարշ տամ, որ ի՞նչ… Երեխաներ, Մանչուկին կանչեք, թող գա, ինձ օգնի:
Երեխաների կանչին բեմ է մտնում Մանչուկը:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ծիտիկ, ի՞նչ կա:
ԾԻՏ — Բոլորին խորհուրդ ես տալիս, օգնում ես, բա ե՞ս…
ՄԱՆՉՈՒԿ — Դու ինձնից խելացի ես, ես քեզ ի՞նչ խորհուրդ տամ: Լոշիկդ առ, գնա, մի տեղ մի բան կպատահի:
ԾԻՏ — Չէ, էդ լավ խորհուրդ չէր:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Լոշիկդ թող այստեղ, կսովածանաս՝ կուտես:
ԾԻՏ — Չէ, էդ էլ լավ խորհուրդ չէր, որ սովածանամ՝ քուջուջ կանեմ, լոշիկն ի՞նչ եմ անում: Մանչո՞ւկ:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ասա:
ԾԻՏ — Լոշիկս նվիրում եմ քեզ, կսովածանաս՝ կուտես: Ես գնացի: (Գնում է:)
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ի՞նչ կասեք, երեխաներ, արժի՞ ծիտիկի լոշիկը ուտել… Ես էլ եմ կարծում, որ չարժի: Մեկ էլ տեսար՝ կգա, կասի. «Մանչո՜ւկ…»:
ԾԻՏ — (հևասպառ ներս է ընկնում): Մանչո՜ւկ, լոշիկս հո չե՞ս կերել:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Կերել եմ: Հենց նոր կերա:
ԾԻՏ — Ո՞նց թե՝ կերել ես:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Դու ասացիր՝ կեր, ես էլ կերա:
ԾԻՏ — Չէ, կատակ ես անում… էս է լոշիկս, տուր՝ տանեմ:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ո՞ւր ես տանում:
ԾԻՏ — Էս կողմերը մի գառնարած տղա տեսա, կաթ ուներ՝ հաց չուներ, որ բրդեր, ուտեր: Տանեմ, տամ, մեղք է: (Լոշիկն առում-գնում է:)
ՄԱՆՉՈՒԿ — Դե, երեխաներ, ես էլ գնամ, մեր հեքիաթը երևի ավարտվեց: Ծիտը լոշիկը կտա գառնարածին, ինքն էլ կգնա իր գործին: Ես էլ գնամ իմ գործին, դուք էլ գնացեք ձեր գործին: Էս ինքն է: Երևի հրաժեշտի երգ է երգում:
ԾԻՏ — Ծիտիկ եմ,
Ծիտմիտիկ եմ,
Մոր բերած եմ,
Հոր պահած եմ,
Անգին տատի մեծացրած եմ:
Փուշիկ տվի, լոշիկ առա,
Լոշիկ տվի…
Լոշիկ տվի…
Երգս չի ստացվում:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Այ, որ լոշիկի փոխարեն մի բան առած լինեիր, երգդ կստացվեր:
ԾԻՏ — Ճիշտ ես ասում: Համ էլ որ սովածանամ, ի՞նչ եմ անելու: Ես գնացի: (Գնում է:)
ՄԱՆՉՈՒԿ – Տեսա՞ք, երեխաներ, պարզվում է՝ մեր հեքիաթը դեռ չի ավարտվել և հայտնի չէ, թե երբ կվերջանա: Ծիտիկը գնաց գառնարածի մոտ:
Տեսարան. Գառնարած տղան ծառի տակ նստած սրինգ է նվագում: Ոչխարները մակաղում են:
ԾԻՏ — Գառնարած տղա, նստել, նվագո՞ւմ ես:
ԳԱՌՆԱՐԱԾ — Ի՞նչ անեմ, ծիտիկ ջան:
ԾԻՏ — Ասում է՝ ինչ անեմ… լոշիկս ո՞ւր է:
ԳԱՌՆԱՐԱԾ — Դու չասի՞ր՝ լոշիկը կեր: Ես էլ կերա:
ԾԻՏ — Ո՞նց թե՝ կերա: Իմ լոշիկը չէ՞ր, ես չէի՞ կարող ուտել: Լոշիկս տուր:
ԳԱՌՆԱՐԱԾ — Կատակ ես անո՞ւմ:
ԾԻՏ — Կատակը ո՞րն է, լոշիկս տուր:
ԳԱՌՆԱՐԱԾ — Կերել եմ, ծիտ ջան, լոշիկդ բրդել եմ կաթի մեջ ու կերել եմ, որտեղի՞ց տամ:
ԾԻՏ — Որտեղից կուզես՝ բեր, լոշիկս եմ ուզում:
ԳԱՌՆԱՐԱԾ – Վա՜յ, էս ի՞նչ փորձանք էր:
ԾԻՏ — Էլ ուրիշ բաներ մի խոսիր, լոշիկս տուր:
ԳԱՌՆԱՐԱԾ — Չկա, կերել եմ:
ԾԻՏ — Լոշիկս տուր, թե չէ դես կթռչեմ, դեն կթռչեմ, գառնուկդ կառնեմ, դուրս կթռչեմ:
ԳԱՌՆԱՐԱԾ — Մի գառը մի լոշիկի դիմա՞ց…
ԾԻՏ — Չես ուզում՝ լոշիկս տուր:
ԳԱՌՆԱՐԱԾ — Տար էդ գառը, ի՞նչ անեմ, տար՝ պրծնեմ քեզնից:
ԾԻՏ — Էնպես էլ դժգոհ է խոսում… (Գառանը.) Արի, գնանք… Գնացինք: (Գառնարածին.) Հիմա ինչքան կուզես՝ նվազիր:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԳԱՌՆԱՐԱԾ — Գնա, գառնուկ ջան, դու արդեն ծիտիկի գառն ես, բա՞…
ԳԱՌ — Բեեե…
Ծիտն ու գառը գնում են: Գառնարածը տրտմագին մեղեդի է նվագում սրինգով:
Տեսարան. Ինչ-որ մի տեղ: Ներս են մտնում ծիտն ու գառը:
ԾԻՏ — Եկանք, հասանք ո՞ւր… չգիտենք:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Բա, չգիտենք: Հիմա ի՞նչ ենք անելու՝ էդ էլ չգիտենք:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ – Բա՞, չգիտենք:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Լսիր…
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — …կարո՞ղ է՝ դու ուրիշ բան չգիտես: Ինչ ասում եմ, ասում ես՝ բեեե՜…
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ – Պահո՜…
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Էդ է, որ կա, սա միայն էդ մի բառը գիտի, ուրիշ բան չգիտի: Թե գառն ինչի՞ս էր պետք:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ – Ինչի՞ս էր պետք, ոչ ես եմ քո լեզուն հասկանում, ոչ դու՝ իմը:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Լավ, էլ չենք խոսում:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — (բազմանշանակ լռում է):
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Հետո…
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Երեխաներ, ձեզնից ո՞վ կհասկանա, թե ինչ է ուզում ասել:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Դու սուս կաց, տեսնում ես՝ խոսում ենք, մեջ ես ընկնում:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Երեխաներ, կանչեք Մանչուկին, կանչեք:
ՄԱՆՉՈՒԿ — (ներս գալով): Էլի ի՞նչ է պատահել:
ԾԻՏ — Էս գառը խոսել չգիտի:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Պետք է, որ իմանա, «բեեե» չի՞ ասում:
ԾԻՏ — Մենակ «բեեե» է ասում, ուրիշ բան չի ասում:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Էդքանը հերիք չի՞:
ԾԻՏ — Ո՞նց թե…
ՄԱՆՉՈՒԿ — Բոլոր ոչխարներն էլ միայն «բեեե» են ասում, ուրիշ բան չեն ասում:
ԾԻՏ — Սա ոչխար չի, գառ է:
ՄԱՆՉՈՒԿ – Կմեծանա՝ կդառնա ոչխար, բայց էլի «բեեե» կասի:
ԾԻՏ — «Բեեե»… այսինքն՝ ի՞նչ:
ՄԱՆՉՈՒԿ — «Բեեե», այսինքն՝ բեեե…
ԾԻՏ — Մանչուկ, դու գնա, հա՞… ես ինքս սրա հետ բեեե…
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Համբերիր, դու էլ…
Աղմուկ-աղաղակով բեմի մի ծայրից մյուսն են անցնում մի խումբ հարսանքավորներ:
ԾԻՏ — Էս ովքե՞ր էին:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԾԻՏ — Ասենք, քեզ ինչ եմ հարցնում, մեկ է՝ գիտեմ, թե ինչ ես ասելու:
Աղմուկ-աղաղակով վերադառնում են հարսանքավորները:
ԾԻՏ — Էս ովքե՞ր եք, ինչո՞ւ եք աղմկում, էս ի՞նչ բան է…
Հարսանքավորները շրջապատում են նրան ու միաժամանակ խոսում:
ԾԻՏ — Մեկ-մեկ խոսեք, որ հասկանամ:
ՍԿԵՍՈՒՐ — Լսիր, ասեմ…
ԶՈՔԱՆՉ — Հարսանիք են անում՝ մսացու չունեն:
ՍԿԵՍՈՒՐ — Մսացուն հեչ էլ պարտադիր չէ:
ԶՈՔԱՆՉ, ԱՆԵՐ — Առանց մսացու հարսանիք չի լինի:
ՍԿԵՍՈՒՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ — Մսացուն պարտադիր չէ:
ԾԻՏ — Մսացուն ի՞նչ բան է:
ԳԱՌ – Բեեե՜…
ԶՈՔԱՆՉ, ԱՆԵՐ — Մսացուն հենց էս է, որ կա:
ՍԿԵՍՈԻՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ — Սրա տերն ո՞վ է:
ԾԻՏ – Բեեե՜… Այսինքն՝ ես:
ՍԿԵՍՈԻՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ — Էս գառը տուր մեզ, տանենք, մսացու անենք, որ հարսանիք լինի: Աղջիկը մեղք է:
ԾԻՏ — Տարեք, թող հարսանիքը լինի:
ԶՈՔԱՆՉ, ԱՆԵՐ — Այ, հիմա հարսանիքր կլինի:
ՔԱՀԱՆԱ – Ալելույա՜…
ՍԿԵՍՈԻՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ – Տո՜ւշ, տո՜ւշ ծիտիկի պատվին:
Զուռնաչիները նվագում են: Հարսանքավորները գառն առած գնում են:
ԳԱՌ — (չի ուզում գնալ): Բեեե՜…
ԾԻՏ — Քեզ ո՞վ էր ասում՝ մեջ ընկնես, բեեե ասես…
ՄԱՆՉՈՒԿ — (ներս գալով: Ծիտիկ, ինչո՞ւ ես մենակ նստել:
ԾԻՏ — Գառնուկս տվեցի՝ տարան: Ասացին՝ մսացու չունենք, հարսանիք չի լինի, հարսը մեղք է՝ տվեցի, տարան: Սպասում եմ, հարսանիքը վերջանա, գնամ, գառնուկիս բերեմ: Ճիշտ է, խոսել չգիտեր, միայն բեեե էր ասում, բայց, դե, ընկեր է:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ծիտ, դու հարսանիքի վերջանալուն մի սպասիր, գնա, գառնուկիդ բեր:
ԾԻՏ — Ճիշտ ես ասում, ինչքան նրանց հետ մնաց՝ հերիք է, գնամ բերեմ: (Գնում է:)
ՄԱՆՉՈՒԿ – Վա՜յ, երեխաներ, որ իմանաք՝ ինչե՜ր են լինելու…
Տեսարան. Մեկ ուրիշ տեղ: Հարսանիքը հասել է բարձրակետին: Երաժիշտները նվագում են, հարսանքավորները՝ պարում: Կենտրոնում նստած են հարսն ու փեսան: Գալիս է ծիտը:
ԾԻՏ — Ժողովուրդ, ո՞նց եք:
ՔԱՀԱՆԱ — Լավ ենք, որդյակ:
ՍԿԵՍՈԻՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ — Շատ շնորհակալ ենք քեզնից, ծիտո ջան, Աստված կյանքդ երկար անի:
ԶՈՔԱՆՉ, ԱՆԵՐ — Ժողովուրղ, խմենք մեր բարերարի արևշատության համար: Կենացդ, ծիտ:
ՍԿԵՍՈԻՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ – Տո՛ւշ, տո՛ւշ մեր թանկագին ծտի կենացի վրա:
ԾԻՏ — Տեսնում եմ, որ հարսանիքը ստացվել է:
ՍԿԵՍՈԻՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ — Ստացվել է, էն էլ ո՜նց…
ԾԻՏ — Դե, որ ձեր հարսանիքը ստացվել է, գառնուկիս տվեք՝ տանեմ:
ԶՈՔԱՆՉ, ԱՆԵՐ – Համմե՞…
ԾԻՏ – Հը՛, ի՞նչ զարմացաք, ասում եք՝ հարսանիքը ստացվել է, էլ գառնուկիս ինչո՞ւ եք պահում, տվեք՝ տանեմ:
ՍԿԵՍՈԻՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ — Այ ժողովուրդ, էս ի՞նչ է խոսում:
ՔԱՎՈՐ — Չեք հասկանո՞ւմ, կատակ է անում:
ԶՈՔԱՆՉ, ԱՆԵՐ — Էս ի՞նչ կատակաբան ծիտ ես եղել, այ ծիտ:
Բոլորը քահ-քահ ծիծաղում են:
ԾԻՏ — Կատակ-մատակ չեմ հասկանում, գառնուկիս տվեք՝ տանեմ: (Կանչում է:) Գառնուկ, ո՞ւր ես, էստեղ արի: Գառնո՜ւկ…
ՔԱՀԱՆԱ — Օրհնած, գառնուկդ գալ չի կարող, կերել ենք:
ԾԻՏ – Համմե՞…
ԲՈԼՈՐԸ — Կերել ենք, ծիտ ջան, գառդ կերել ենք:
ԾԻՏ — Ո՞նց թե՝ կերել եք… գառն ի՞նչ ուտելու բան է:
ՔԱՀԱՆԱ — Օրհնած, հենց գառն է ուտելու բանը: Աստված նրան դրա համար է ստեղծել:
ԾԻՏ — Ես ձեր ասածներից ոչինչ չեմ հասկանում: Գառս տվեք:
ԲՈԼՈՐԸ — Կերել ենք, կե-րել-ենք… Աստված վկա, կերել ենք:
ԾԻՏ — Ի՞նչ մարդիկ եք դուք, լոշ եմ տալիս՝ ուտում եք, գառ եմ տալիս՝ ուտում եք… Աստծու անունը տալիս եք ու ուտում եք:
ՔԱՀԱՆԱ — Ճիշտ է, որդյակ, հիշելով ենք կերել:
ԲՈԼՈՐԸ — Ճիշտ է, ճիշտ է,
Զարմանալի ճիշտ է:
Գառը շատ էր պատվական,
Հարսանիքին սազական:
Հոպ, հոպ, հոպ, հոպ… (Պարում են:)
ԾԻՏ — Դե, որ ամեն ինչ ճիշտ է՝ ես էլ իմ անելիքը գիտեմ:
ՔԱՎՈՐ — Հիմա էլ հերթը տանք հարսին ու փեսային: Ծափ, ծափ…
Փեսան մենակ դուրս է գալիս պարելու:
ՍԿԵՍՈՒՐ, ՍԿԵՍՐԱՐ — Բա մեր հարսն ո՞ւր է:
ԶՈՔԱՆՉ, Ա Ն Ե Ր — Բա մեր աղջիկն ո՞ւր է:
ՔԱՀԱՆԱ — (փեսային): Հարսն ո՞ւր է, որդյակ:
ՓԵՍԱ- Գիտեմ ոչ:
ՍԿԵՍՈՒՐ — Երեխաներ, չտեսա՞ք, մեր հարսն ուր գնաց:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Ծիտը տարավ:
ԶՈՔԱՆՉ, ԱՆԵՐ- Հարսը ծտի ինչի՞ն է պետք:
ՄԱՆՉՈՒԿ — Դե, դուք նրա գառը կերել եք, նա էլ ձեր հարսին տարել է:
ՔԱՎՈՐ — Փեսա, ասում են՝ հարսը ծտի հետ գնացել է… փախել են:
ՓԵՍԱ- Գնացել է՝ էլի կգա, ծիտը նրա ինչի՞ն է պետք: Հոպ, հոպ… (Պարում են, վիճում են, աղմուկ, իրարանցում…)
Տեսարան. Ինչ-որ մի տեղ:
ԾԻՏ — (գալիս է հարսի հետ): Արի, արի, էստեղ մենք կարող ենք հանգիստ խաղալ: Արի պահմտոցի խաղանք:
ՀԱՐՍ — Չէ, չէ, չէ, չէ…
ԾԻՏ — Պահմտոցի չես ուզում՝ բռնոցի խաղանք:
ՀԱՐՍ- Չէ, չէ, չէ, չէ…
ԾԻՏ — Բռնոցի է՞լ չես ուզում… լավ, արի թռնոցի խաղանք: Տես, ինչ լավ է՝ թըռռ…
ՀԱՐՍ- Չէ, չէ, չէ, չէ…
ԾԻՏ — Բռնոցի չես ուզում, պահմտոցի չես ուզում, թռնոցի չես ուզում… Ի՞նչ խաղանք: Չխաղա՞նք:
ՀԱՐՍ — Չէ, չէ, չէ, չէ…
ԾԻՏ — Դե, որ խաղալ չես ուզում՝ գնա ձերոնց մոտ:
ՀԱՐՍ — Չէ, չէ, չէ, չէ…
ԾԻՏ — Խաղալ չես ուզում, գնալ չես ուզում… ի՞նչ անենք: Գնա՛:
ՀԱՐՍ — Չէ, չէ, չէ, չէ…
ԾԻՏ – Վա՜յ, գնա, ասում եմ…
Գալիս են հարսանքավորները:
ՔԱՎՈՐ — Հարսն էստեղ է:
ԶՈՔԱՆՉ — Էս ի՞նչ եք անում էստեղ:
ՍԿԵՍՈՒՐ — Աղջիկ, վեր կաց, ամոթ է:
ԾԻՏ – Հիմա՞ ինչու եք աղմկում:
ՔԱՎՈՐ — Եկել ենք, մեր հարսին տանենք:
ԾԻՏ – Չեմ տա:
ՔԱՀԱՆԱ — Օրհնած, ի՞նչ է քո ուզածը:
ԾԻՏ — Էս հարսն ինձ է հասում:
ՓԵՍԱ — Հարսը քո ինչի՞ն է պետք:
ԾԻՏ — Խաղում ենք:
ՔԱՀԱՆԱ — Օրհնած, հարսը խաղալու համար չէ:
ԾԻՏ — Չեմ տա: Համ էլ ձեր հարսը իսկի խաղալ չգիտի: Համ էլ ձեր հարսը ինձ պետք չի: Բայց էս հարսի համար ձեզ գառ եմ տվել:
ԶՈՔԱՆՉ — Թե գառը քեզ որտեղի՞ց…
ԾԻՏ — Էդ գառի համար ես լոշ եմ տվել:
Ս Կ Ե Ս Ո Ի Ր — Սպասիր, լոշը քեզ որտեղի՞ց…
ԾԻՏ — Էդ լոշի համար ես փուշ եմ տվել:
ՊԱՌԱՎ — Ճիշտ է ասում, ես ծտի ոտի փուշը հանել եմ, գցել եմ թոնիրը, վառել, լավաշ եմ թխել էս հարսանիքի համար:
ՔԱՎՈՐ — Հա.՜.. դե, ասեք՝ մենք ոտով-գլխով էս ծտին ենք պարտական:
ԾԻՏ — Պարտական եք, բա՞… Եվ էդ ամենի դիմաց չեք ուզում մի կարգին շնորհակալություն հայտնել:
ՔԱՎՈՐ — Ճիշտ է, ճիշտ է, զարմանալի ճիշտ է…
ԾԻՏ — Ձեր զարմանալն ինձ պետք չի: Հարսին որ տանում եք, փոխարենն ինձ ի՞նչ եք տալու:
ՔԱՎՈՐ — Դհոլ, զուռնա:
ԾԻՏ – Էդ ի՞նչ բան է:
ԵՐԱԺԻՇՏՆԵՐ — Էդ մենք ենք:
ԾԻՏ- Սրանք ինչի՞ համար են:
ԵՐԱԺԻՇՏՆԵՐ — Նվագարան են:
ԾԻՏ- Հա, էդ կարելի է: Էս դհոլը տվեք ինձ, զուռնան ձեզ լինի:
ՔԱՎՈՐ — Ծիտ, հիմա մենք քեզնից պրծա՞նք:
ԾԻՏ- Պրծաք, պրծաք…
ՔԱՎՈՐ — Դե, գնանք, մեր քեֆը շարունակենք: Ծիտ, դու էլ արի, մեզ հետ քեֆ արա: (Գնում են:)
ԾԻՏ — Երեխաներ, ի՞նչ կասեք, գնա՞մ, դրանց քեֆին մասնակցեմ… Ես էլ եմ կարծում, որ՝ ոչ: Մեկ էլ տեսար՝ ինձ էլ կերան: Ավելի լավ է գնամ ընկերներիս մոտ, գլխիս եկածը պատմեմ ու մի քիչ էլ քուջուջ անեմ: (Գնում է, բայց անմիջապես վերադառնում է:) Դհոլիս ձեռք չտաք, հա՜… (Գնում է:)
ՄԱՆՉՈՒԿ — Դե, երեխաներ, այս անգամ մեր հեքիաթն իրոք ավարտվեց: Դուք գնացեք բարով, մենք էլ մնանք բարով: