ՎԵՐՋԻՆ ԳԱՀԸ / Հ­րաչ  ԲԵԳԼԱՐՅԱՆ

­­

­Կի­լիկ­յան Հա­յաս­տան: 14-րդ դա­րի վեր­ջին քա­ռորդ: Թա­գա­վո­րութ­յու­նը թու­լա­ցել է ներ­քին երկ­պա­ռա­կութ­յուն­նե­րից և թշ­նա­մի­նե­րի հար­ձա­կում­նե­րից, հայտն­վել Ար­ևել­քի ու Արև­մուտ­քի հա­կա­սութ­յուն­նե­րի կի­զա­կե­տում: Մի կող­մից՝ Հ­ռո­մի Պա­պը, արևմ­տաեվ­րո­պա­կան քրիս­տոն­յա պե­տութ­յուն­նե­րը, իսկ մյուս կող­մից՝ Ե­գիպ­տո­սի Մամ­լուք­յան սուլ­թա­նութ­յու­նը և Ի­կո­նիա­յի սել­ջուկ­յան սուլ­թա­նութ­յու­նը ու­զում են ի­րենց ազ­դե­ցութ­յա­նը են­թար­կել Կի­լի­կիան: Հա­յոց թա­գա­վոր­նե­րի ե­րե­րա­ցող գա­հը փրկե­լու հա­մար հա­յոց իշ­խան­ներն ու կղե­րա­կան­նե­րը ո­րո­շում են Կի­լի­կիա հրա­վի­րել Լ­ևո­նին, ո­րը ֆրան­սիա­ցի ազն­վա­կան էր՝ Լու­զին­յան տոհ­մից, մոր կող­մից՝ ազ­գա­կան Կի­լի­կիա­յի հա­յոց թա­գա­վոր­նե­րին: Այդ քայ­լով փոր­ձում են երկ­րում ա­վե­լի մե­ծաց­նել ֆրան­սիա­կան ազ­դե­ցութ­յու­նը և Ֆ­րան­սիա­յի ու Հ­ռո­մի պա­պի օգ­նութ­յամբ փրկել Հա­յոց թա­գա­վո­րութ­յու­նը:

Կի­լիկ­յան Հա­յաս­տա­նը թու­լա­ցել է թշնա­մու հար­ձա­կում­նե­րից, բայց ա­վե­լի շատ՝ երկ­պա­ռակտ­չա­կան պա­տե­րազմ­նե­րից: Երկ­րում ա­ռա­ջա­ցած կրո­նա-քա­ղա­քա­կան եր­կու խմբա­վո­րում­նե­րը (­Միա­րար­ներ և Հա­կա­միա­րար­ներ) ան­հաշտ պա­տե­րազմ են մղում ի­րար դեմ: Ն­րանց հա­մար քա­ղա­քա­կան հա­կա­ռա­կորդ հայն ա­վե­լի մեծ թշնա­մի է, քան սահ­մա­նին կանգ­նած թշնա­մին: Այդ և­ ու­րիշ շատ ա­ռում­նե­րով դրա­ման  ա­ղերս­ներ ու­նի մեր այ­սօր­վա ի­րա­կա­նութ­յան հետ:

Հ­րաչ ԲԵԳԼԱՐՅԱՆ

Պատ­մա­կան դրա­մա

Ն­վի­րում եմ ­­Դա­վիթ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆԻՆ

­­Գոր­ծող ան­ձինք

ԼԵՎՈՆ ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ, ԱՐՔԱ ՀԱՅՈՑ

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Լ­ևո­նի կի­նը

ԱՆՆԱ — Լ­ևո­նի մայ­րը

ԳԱԲԱՂ ՊԱՅԼ

ԼԻՊԱՐԻՏ — ս­­պա­րա­պետ հա­յոց

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Լի­պա­րի­տի կի­նը

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

ՄԱՐԻԱՄ ՊԱՅԼՈՒՀԻ

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ

ԹՈՐՈՍ — ­Սի­սի բեր­դա­պա­հը

ԾՈՎԻՆԱՐ  

ԾՈՎԻՆԱՐԻ ՄԱՅՐԸ

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Պա­պի լրտե­սը, որ­պես հոգ­ևո­րա­կան ե­կել է Լ­ևո­նի հետ

ՄԱԼԻՔ — ­­Հա­լե­պի ա­մի­րա

ՕՇԻՆ ԻՇԽԱՆ                             

ԳԼԱԿ — զո­րա­կան  

ԿՈՐՅՈՒՆ — ­­Թո­րո­սի զի­նա­կից

ՍԱՆՈՒԿ — ­­Թո­րո­սի զի­նա­կից

ԱՌՆԱԿ (­­Չա­լաք) — հե­տա­խույզ

1-ԻՆ ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ

2-ՐԴ ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ

1-ԻՆ ԶԻՆՎՈՐ

2-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ

3-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ

4-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ

ԹՇՆԱՄՈՒ 1-ԻՆ ԶԻՆՎՈՐ

ԹՇՆԱՄՈՒ 2-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ

ԾԱՌԱ

ՏԵՍԱՐԱՆ 1

­­Սեն­յակ՝ հնա­մաշ կա­հույ­քով: Նս­տած է Ան­նա իշ­խա­նու­հին, մտա­խոհ է: ­­Քիչ անց սթափ­վում է, շուր­ջը փնտրում, գտնում է շյու­ղերն ու թե­լի կծի­կը: Սկ­սում է հյու­սել: ­­Քիչ անց վեր է կե­նում տե­ղից, ու­սին է գցում շա­լը:

ԱՆՆԱ — (սրսփա­լով): ­­Ցուրտ է կար­ծես: Դր­սում շոգ ա­մառ է, իսկ ես մրսում եմ:

­­Ներս է մտնում Լ­ևո­նը: ­­Մո­տե­նում, խո­նարհ­վում է մոր ա­ջին:

ԼԵՎՈՆ — Ինչ­պե՞ս անց­կաց­րիր գի­շե­րը, մա­րե:

ԱՆՆԱ — ­­Փառք Աստ­ծո, որ­դի, ինձ նման:

ԼԵՎՈՆ — Ո՞րն է քեզ նմա­նը:

ԱՆՆԱ — (ժպտում է): ­­Գի­տես, բայց ա­սեմ. քիչ քնե­լով, շատ արթ­նա­նա­լով, մտա­ծե­լով ու ա­ղո­թե­լով:

ԼԵՎՈՆ — Ին­չի՞ մա­սին ես մտա­ծում:

ԱՆՆԱ — ­­Ճիշտ կլի­նի հարց­նես՝ ո՞ւմ մա­սին:

ԼԵՎՈՆ — (ժպտա­լով): Ո՞ւմ:

ԱՆՆԱ — ­­Քո ու թա­գա­վո­րա­նա­լուդ:

ԼԵՎՈՆ — Մ­տա­ծե­լու ի՞նչ կա, մայր…

ԱՆՆԱ — ­­Թա­գա­վոր դառ­նա­լը դժվար է, որ­դի: Ոչ ոք հենց այն­պես գա­հը չի զի­ջում որ­ևէ մե­կին: Իսկ ե­թե զի­ջում են քեզ, նշա­նա­կում է…

ԼԵՎՈՆ — (շա­րու­նա­կում է մոր միտ­քը): Ն­շա­նա­կում է կամ գահն է ան­հույս վի­ճա­կում, կամ ում զի­ջում են, նա է հու­սա­լի:

ԱՆՆԱ — Հ­ռո­մի ­­Պապն ին­չո՞ւ է շա­հագրգռ­ված ­­Կի­լիկ­յան պե­տութ­յամբ: Աչ­քերն ու­ռե՞լ են հա­յե­րի հա­մար, հա­յե­րին այն­քան շա՞տ է սի­րում, որ չի ցան­կա­նում՝ ան­թագ ու ան­թա­գա­վոր մնան, թե՞ գի­շեր­նե­րը չի քնում, որ դու գահ չու­նես:

ԼԵՎՈՆ — (ծի­ծա­ղում է թեթև): ­­Չէ, ի­հար­կե, չէ:

ԱՆՆԱ — (նստե­լով): ­­Հա­պա՞:

ԼԵՎՈՆ — ­­Պապն ու­զում է, որ Ի­կո­նիա­յի սել­ջուկ­նե­րի և Ե­գիպ­տո­սի մամ­լուք­նե­րի ա­րան­քում հզոր քրիս­տոն­յա եր­կիր ու­նե­նա ի­րեն հա­վա­տա­րիմ:

ԱՆՆԱ — ­­Քա­նի՞ դար կար ­­Հա­յոց քրիս­տոն­յա եր­կի­րը, ին­չո՞ւ չթո­ղե­ցին, որ մնար, ին­չո՞ւ չու­զե­ցին, որ հզո­րա­նար, ին­չո՞ւ չթո­ղե­ցին, որ շունչ քա­շեր: Ին­քը մի կող­մից, Բ­յու­զան­դիան՝ մյուս, Անգ­լիան, Ֆ­րան­սիան, ­­Գեր­մա­նիան… Ա­մեն մեկն իր շա­հը փնտրեց, ա­մեն մեկն իր մա­սին մտա­ծեց ու հի­մա ­­Հա­յոց պե­տութ­յու­նը դար­ձել է թույլ, ա­նօգ, օր ու գի­շեր նվնվա­ցող ե­րե­խա­յի նման:

­­Ներս է մտնում ­­Մար­գա­րի­տան: ­Չ­կամ խո­նար­հվում է իշ­խա­նու­հուն, նստում է նրա­նից հե­ռու, ա­մուս­նու կող­քին:

ԼԵՎՈՆ — ­­Պա­պը խոս­տա­նում է նոր ­­Խա­չակ­րաց ար­շա­վանք կազ­մա­կեր­պել: ­­Նախ ես պի­տի ­­Կիպ­րո­սից հաս­նեմ ­­Կի­լի­կիա, կազ­մա­կեր­պեմ ժո­ղովր­դին…

ԱՆՆԱ — (ընդ­հա­տում է): Չ­հա­վա­տա՛ս:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (կաս­կա­ծան­քով): Չ­հա­վա­տա…­ ­Պա­պի՞ն:

ԱՆՆԱ — (ա­սես չի լսել նրան): ­­Պա­պին չհա­վա­տաս, եվ­րո­պա­ցի թա­գա­վոր­նե­րին չհա­վա­տաս, Բ­յու­զան­դիա­յին չհա­վա­տաս:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (հեգ­նան­քով): ­­Միայն մորդ ու նրա սրտին հա­վա­տա:

Լ­ևո­նը հա­յաց­քով ու ձեռ­քի շար­ժու­մով սաս­տում է կնո­ջը:

ԱՆՆԱ — Ե­թե հա­ջո­ղես, ի­րենց օ­գու­տի հա­մար ցույց կտան, թե կող­քիդ են, իսկ ե­թե ձա­խո­ղես… կհար­վա­ծեն կամ ձեռ­քե­րը կլվա­նան:

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ ա­նեմ, մա­րե, չգնա՞մ ու­րեմն:

ԱՆՆԱ — ­­Մի հա­վա­տա, բայց գնա: Գ­նա և ­հա­ջո­ղիր:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Թե ինձ հարց­նես՝ չես գնա: Ե­թե Հ­ռո­մի ­­Պա­պը չօգ­նի, ե­թե եվ­րո­պա­ցի­նե­րը ձեռք չբռնեն, ե­թե ժո­ղո­վուրդն ու իշ­խան­նե­րը ոտ­քի չել­նեն… Գ­նում ենք, ի՞նչ ա­նենք այդ ան­ծա­նոթ երկ­րում, գնում ենք՝ ո՞ւր:

ԱՆՆԱ — ­­Հայ­րե­նիք, աղ­ջի՛կս:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Գ­նանք մեռ­նե­լո՞ւ: ­­Ձեզ ի՞նչ կա, թե պարտ­վենք ու մեռ­նենք, մենք ենք մեռ­նե­լու, թե չմեռ­նենք ու չհա­ջո­ղենք, իմ օ­ժի­տի կալ­վածք­ներն են գրավ դրված… ­­Ձեզ ի՞նչ կա: ­­Հայ­րե­նիք… Այն­տեղ ծնվել ու հա­սակ եմ ա­ռել ես, բայց դա ինձ ի՞նչ հայ­րե­նիք: Լ­ևոնն այն­տեղ չի ե­ղել բնավ, նրա հայ­րը լա­տին-ֆրանկ է: ­­Կի­լի­կիան նրան ի՞նչ հայ­րե­նիք: Գ­նանք մեռ­նե­լո՞ւ, վե­րա­նա­լո՞ւ գնանք, մենք մեզ կրա­կի մեջ գցենք ո՞ւմ հա­մար…

ԼԵՎՈՆ — Ես հաղ­թե­լու եմ գնում: Կ­հաս­տատ­վեմ գա­հին, կհզո­րաց­նեմ եր­կիրս, զա­վակ­նե­րիս ա­զատ ու հզոր հայ­րե­նիք կթող­նեմ:

ԱՆՆԱ — (հար­սին): Երբ թռչնի բույնն այր­վում է, մա­րին ի­րեն կրա­կի մեջ է նե­տում: Իսկ ­­Կի­լի­կիան մեր հայ­րե­նիքն է, մեր թռչնա­բու­նը:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (ծաղ­րով): Որ­տեղ նրա թա­գա­վո­րա­ցուն ոչ մի ան­գամ չի ե­ղել:

ԼԵՎՈՆ — (կրքոտ, պաշտ­պան­վե­լով): ­­Չի ե­ղել, բայց ման­կուց ի վեր լսել է նրա մա­սին, մտո­վի քայ­լել է նրա ճա­նա­պարհ­նե­րով, լո­ղա­ցել ու ար­ևա­հար­վել է նրա ջրե­րի մեջ, լո­րի որ­սի է գնա­ցել ցո­րե­նի կծղած ար­տե­րը հնձե­լուց հե­տո… ­­Սար է բարձ­րա­ցել: ­­Մայր, իմ ֆրան­սիա­ցի կեսն էլ վա­ղուց հա­յաց­րել ես քո պատ­մութ­յուն­նե­րով:

ԱՆՆԱ — (գո­հու­նակ ժպտա­լով): Որ­պես­զի հի­մա ­­Հա­յոց թա­գա­վոր դառ­նաս ու եր­կիրդ ա­զա­տես… (­­Մար­գա­րի­տա­յին.) Իսկ դո՛ւ այր­վող բնի վրա թևե­րը տա­րա­ծող թռչուն դառ­նաս:

ՄԱՐԳԱՐԻՏ — ­­Ձեզ ի՞նչ կա… ­­Մայր ու որ­դի գետ­նի վրա չեք ապ­րում: ­­Ձե­րը ե­րա­զելն է: Ես ինձ ին­չո՞ւ կրա­կը գցեմ: (­­Հեգ­նե­լով:) Ի՞նչ ես ո­րո­շել, թա­գա­վոր ­Հա­յոց:

ԼԵՎՈՆ — (չնկա­տե­լու տա­լով հեգ­նան­քը): ­­Պա­պը գու­մար է խոս­տա­ցել, բայց մինչև հի­մա…

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Ցույց տվին՝ չտվի՞ն:

ԼԵՎՈՆ — ­­Հո չի՞ խա­բի:

ԱՆՆԱ — ­­Չի խա­բի, բայց դժվար քեզ գու­մար տա: ­­Պա­պե­րի ձեռ­քը վերց­նե­լու է սո­վոր:

ԼԵՎՈՆ — ­­Բայց ես ու­զում եմ հաս­նել Ա­յաս նա­վա­հան­գիստ: Կգ­նամ, հե­տո կեր­ևա:

ԱՆՆԱ — (հար­սին): Իսկ դո՞ւ:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Որ­տեղ Լ­ևո­նը, այն­տեղ՝ ես:

ԼԵՎՈՆ — Դժ­վար կլի­նի, ախր… գու­ցե մնաք, մորս հետ, հե­տո…

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Տ­ղա­մար­դու զգեստ կհագ­նեմ, զենք գոր­ծա­ծե­լը դու ես սո­վո­րեց­րել:

ԼԵՎՈՆ — (փափ­կած): ­­Բա որ զարկ­վե՞մ:

ՄԱՐԱԳԱՐԻՏԱ — Ե­թե այդ­պես լի­նի, աչ­քերդ փա­կո­ղը ես կլի­նեմ, իսկ թե ես զոհ­վեմ, ինձ թա­ղո­ղը՝ դու:

ԼԵՎՈՆ — (հուզ­ված նա­յում է կնո­ջը, մո­տե­նում, խո­նարհ­վում է մոր ա­ջին): Իսկ դու քո թոռ­նու­հի ­­Զա­բե­լի հետ հե­տո կգաս, մա­րե:

ԱՆՆԱ — Ես էլ եմ գա­լու: Ես քեզ մե­նակ չեմ թող­նի:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (այն­պես, որ ա­մու­սի­նը լսի): ­­Գա­լիս է որ­պես բե՞ռ… Ե­թե եր­կու­սով լի­նենք, թեթև թիկ­նա­պահ գնդով, հեշտ կլի­նի: Իսկ ի՞ն­քը… (Ըն­դօ­րի­նա­կում է սկես­րո­ջը:) «­­Մե­նակ չեմ թող­նի»… ­­Դու զին­վո՞ր ես, աս­պե՞տ, թե՞ հե­րոս, որ մե­նակ չթող­նես:

ԱՆՆԱ — ­­Զա­բե­լը՝ հա, իսկ ես կգամ ձեզ հետ: ­Քեզ զին­վո­րա­կան կյան­քի, թա­գի ու թա­գա­վո­րա­նա­լու մա­սին խոր­հուրդ տալ չեմ կա­րող: Ու­րիշ, ե­թե հայրդ ողջ լի­ներ: ­­Մի բան ա­սեմ միայն: Որ­տեղ հնա­րա­վոր է հար­ցը խոս­քով լու­ծել, սուրդ մի հա­նիր: ­­Միշտ հի­շիր, ե­թե սուր հա­նես, պի­տի ար­նո­տես այն: Իսկ ար­յու­նը ծանր բան է, տղաս: Եվ ի­մա­ցիր՝ որ­տեղ նե­րել չի կա­րո­ղա­նում հա­սա­րակ մահ­կա­նա­ցուն, նե­րո­ղա­միտ պի­տի լի­նի ար­քան: (­­Մար­գա­րի­տին.) ­­Դու մի դժգո­հիր, որ ու­զում եմ գալ: Ես զին­վոր չեմ, ճիշտ է, զենք գոր­ծա­ծել չգի­տեմ: Ըն­դա­մե­նը մի ա­ռա­վե­լութ­յուն ու­նեմ` մայր եմ: (Ժպ­տա­լով:) ­Մի մտա­ծիր, հա­վերժ չեմ ապ­րե­լու: Կ­գա ժա­մա­նակ, երբ… (­Փո­խում է թե­ման:) Իսկ դու ուշք մի դարձ­րու բամ­բա­սանք­նե­րին ու դրանք ա­մուս­նուդ ա­կան­ջին մի հասց­րու: Այն, ինչ կա­րող է ա­նել խե­լա­ցի կի­նը, չի կա­րող ա­նել և­ ոչ մի զո­րա­գունդ:

ՏԵՍԱՐԱՆ 2

Ս­սի ար­քա­յա­կան պա­լատ: ­­Գա­հա­դահ­լիճ: ­­Բե­մի կենտ­րո­նա­կան մա­սում գահն է` վրան սև շ­ղարշ գցած: ­­Պա­տե­րին ջա­հեր են, ո­րոնց մի մասն է վառ­վում միայն: ­­Կի­սա­խա­վար է: Աջ կող­մում գրա­կալ է, վրան մա­գա­ղա­թի ան­փույթ թափ­ված գա­լար­ներ և­ աշ­տա­նակ՝ վառ­վող մո­մով: Գ­րա­կա­լի մոտ կանգ­նած է ­­Գա­բաղ պայ­լը:

ԳԱԲԱՂ — (կար­դում է մա­գա­ղա­թը, զայ­րա­ցած գցում է գրա­կա­լի վրա, դժգոհ): ­­Գա­լի՛ս է: Գ­րո՛ւմ է, ի՞նչ է գրում… (­Կար­դում է🙂 «­­Տար­ւույս ապ­րիլ ամ­սի եր­կու­սին, սուրբ ­­Զա­տի­կի օ­րը հա­սանք բերդն ­­Կո­ռի­կոս…»: (­­Մա­գա­ղա­թը դնում է գրա­կա­լին🙂 ­­Հա­սաք… Ով­քե՞ր: (­­Պա­տաս­խա­նում է նա­մա­կի բա­ռե­րով:) Ես, թա­գու­հին, մայրս և ­հի­սուն աս­պետ: (­Ծաղ­րով🙂 ­­Տերդ խնդա, ­­Հա­յոց թա­գա­վոր: Լ­սել ես՝ ­­Սի­սում թագ կա ու  կար­ծել ես՝ միակ պա­կա­սը թա­գա­կիր գլո՞ւխն է: ­­Մորդ, կնոջդ ու հի­սուն աս­պե­տի մի­ջո­ցով թա­գա­վոր դառ­նալ ու եր­կիր պա­հե՞լ ես ու­զում: Թշ­նա­մին եր­կու հար­յուր տա­րի ու­զում է գրա­վել ­­Սի­սը, վե­րաց­նել ­­Հա­յոց պե­տա­կա­նութ­յու­նը, ա­տամ­նե­րը սրած հար­մար ա­ռի­թի է սպա­սում, որ իր կո­կոր­դից հա­նի այդ փու­շը, իսկ դու գա­լիս ես մորդ ու կնոջդ հետ, գա­լիս ես ջե­նո­վա­ցի­նե­րին խոս­տա­ցած 36 հա­զար դա­հե­կա­նի պարտ­քը պո­չիցդ կախ: ­Տերդ խնդա, ­­Հա­յոց թա­գա­վոր: (­Քայ­լում է դահ­լի­ճում: Ա­մեն ան­գամ գա­հի կող­քով անց­նե­լիս մի պահ կանգ է առ­նում ու խեթ նա­յում գա­հին, այն­պես, ա­սես մարդ է  նստած վրան:­ ­Հան­կարծ գահն սկսում է շող­շո­ղալ:) ­­Չա՛ր սա­տա­նա… (­­Խա­չակն­քում է:) ­­Չար սա­տա­նա, ի՞նչ տե­սիլք ես փա­թա­թում աչ­քե­րիս:

­­Ծափ է զար­կում: ­­Ներս է մտնում սե­նե­կա­պե­տը:

ԳԱԲԱՂ — (ա­ռանց նրա կող­մը նա­յե­լու): ­­Կան­չի՛ր:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ո՞ւմ, տեր իմ:

ԳԱԲԱՂ — ­Սուր­հան­դա­կին: ­­Կո­ռի­կո­սից ե­կած սուր­հան­դա­կին:

­Սե­նե­կա­պա­նը դուրս է գնում: ­Քիչ անց մտնում է սուր­հան­դա­կը: ­

ԳԱԲԱՂ — Ար­քան չհրա­մա­յե՞ց որ­ևէ բան հայտ­նել բա­նա­վոր:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — Ար­դեն ա­սել եմ իմ տի­րո­ջը: ­­Պատ­վի­րեց հայտ­նել, որ շու­տով ­­Սի­սում կլի­նի և ­պատ­վի­րեց դի­մա­վո­րել ըստ պատ­շա­ճի:

ԳԱԲԱՂ — ­­Վա­ղո՞ւց է հա­սել ­­Կո­ռի­կոս:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — ­­Հա­սել է ապ­րի­լի սկզբին, խիստ դժվա­րութ­յամբ, Ան­նա իշ­խա­նու­հին վա­տա­ցել էր ճա­նա­պար­հին: ­­Ջե­նո­վա­ցի­ներն էին ար­գե­լում, նրանց գու­մար է խոս­տա­ցել, բայց գու­մար չու­նի: Ե­կավ ­­Կո­ռի­կոս, ու­զում էր ­­Տար­սո­նի բեր­դը գրա­վել:

ԳԱԲԱՂ — ­­Տար­սո՞­նը, ե­գիպ­տա­ցի­նե­րի ձեռ­քի՞ց:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — ­­Բերդն ըն­դա­մե­նը 300 պա­հա­պան ու­ներ:

ԳԱԲԱՂ — (ան­համ­բեր): Իսկ ի՞ն­քը:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — ­­Տար­սո­նի բնակ­չութ­յան մե­ծա­մաս­նութ­յու­նը հա­յեր են:

ԳԱԲԱՂ — (նեղ­սիրտ): ­­Բեր­դե­րը զոր­քով են գրա­վում:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — Լ­ևո­նը օգ­նա­կան զորք խնդրեց ­­Կիպ­րո­սից՝ չտվե­ցին, մեր­ժեց նաև ­­Ջե­նո­վան: Իսկ հի­մա զորք չու­նի, որ ­­Կո­ռի­կո­սից ­­Սիս հաս­նի:

ԳԱԲԱՂ — (հա­մար­յա գո­ռա­լով): Իսկ ի՞նչ ու­նի:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — (անվր­դով): Կ­նոջն ու մորն անվ­տանգ, բայց եր­կար ճա­նա­պար­հով է ու­ղար­կել, իսկ ին­քը գա­լիս է մի քա­նի ու­ղեկ­ցի հետ, գաղտ­նի, գի­շե­րով:

ԳԱԲԱՂ — ­­Լավ, գնա:

­Սուր­հան­դա­կը գնում է:

ԳԱԲԱՂ — ­­Վա՛յ քեզ, ­­Հա­յոց աշ­խարհ, որ քո թա­գի ար­ժա­նի գլու­խը թո­ղած, աշ­խար­հե աշ­խարհ ըն­կած թա­գա­վո­րա­ցու ես փնտրում: (Ան­տես հա­կա­ռա­կորդ­նե­րին կապ­կե­լով:) ­­Թա­գա­վո­րա­կան ար­յո՛ւն, եվ­րո­պա­ցի աս­պե՛տ…­ ­Կա­սես մեր ար­յու­նը դե­ղին է կամ մեր սու­րը՝ փայ­տե: Հ­ռո­մի պա՛պ: ­Հ­ռո­մի ­­Պա­պը ե՞րբ է ձեզ օգ­նել, որ հի­մի օգ­նի: ­Վերց­րել ան­զորք ու ան­հայ­րե­նիք մե­կին, ­­Կի­լի­կիա է ու­ղար­կում, թե՝ «Ա­հա ձեզ թա­գա­վոր»: Ի՞նչ ու­նի էդ թա­գա­վո­րը… (Մ­տա­ծում է, հե­տո ու­րա­խա­ցած:) Ա­սենք լավ է, որ զորք չու­նի: Ե՛ս ու­նեմ զորք, ի­րա­կան իշ­խա­նութ­յուն ու­նեմ: Ա­րի, գա­հին նստիր, բայց տես­նեմ ­­Գա­բա­ղի ձեռ­քից ո՞նց ես առ­նում իս­կա­կան իշ­խա­նութ­յու­նը: ­­Գա­հը…­ ­Գա­հը թող մնա սև ­շո­րի տակ: ­­Հո հրա­ման ար­ձա­կողն ա­թո­ռը չէ՞: ­­Մարդն է: (Ի­րեն է ցույց տա­լիս:) ­Մա՛ր­դը:

­Ծափ է զար­կում: ­­Ներս է մտնում սե­նե­կա­պե­տը:

ԳԱԲԱՂ — ­­Կան­չի՛ր:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Սուր­հան­դա­կի՞ն:

ԳԱԲԱՂ — ­­Մա­րիամ իշ­խա­նու­հուն կան­չիր, սպա­րա­պե­տին, կա­թո­ղի­կո­սին նաև:

­­Սե­նե­կա­պե­տը գլուխ է խո­նար­հում ու դուրս է գա­լիս:

ԳԱԲԱՂ — ­­Գա­լի՛ս է, թող գա: ­­Թող հա­վաք­վեն, տես­նենք: ­­Տես­նենք ի­րենց բրդա­ծը ո՞նց են ու­տե­լու: Երբ թա­գա­վո­րը մե­ռավ, աչք­նե­րին մի խնա­մա­կա­լը քիչ թվաց: ­­Գա­բա­ղը ո՞նց կկա­ռա­վա­րի մե­նակ, մե­նակ ո՞նց տի­րութ­յուն կա­նի երկ­րին ու գա­հին: Ու նշա­նա­կե­ցին այլ պայ­լեր: ­­Մա­րիամ իշ­խա­նու­հին՝ մեկ, ­­Ռե­մի տի­կի­նը՝ եր­կու, ­­Բար­թո­ղի­մեոս իշ­խա­նը՝ ե­րեք ու ես՝ չոր­րոր­դը: Ն­շա­նա­կե­ցին, չնա­յած գի­տեին, որ նրանց մեջ մի գլուխ կա՝ ­­Գա­բաղ պայ­լը… ­­Գա­բա­ղը մե­կին մի կողմ հրեց, երկ­րոր­դին՝ մյուս, մնաց ­­Մա­րիա­մը: ­­Բայց ­­Մա­րիամն՝ ի՞նչ: ­­Չա­չա­նակն անգ­ղի կող­քին ի՞նչ պի­տի ա­նի:

ՏԵՍԱՐԱՆ 3

­­Նույն սրա­հը: ­­Ներս է մտնում ­­Պո­ղոս Ս­սե­ցի կա­թո­ղի­կո­սը:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (նա­յում շուր­ջը՝ սրա­հում միայն ինքն է): ­­Դարձ­յալ շտա­պե­ցիր: ­­Տա­կա­վին չսո­վո­րե­ցիր քո հար­գը պա­հել: Ք­րիս­տո­սի ա­ռաջ խո­նարհ լի­նելն է հար­գի, բայց մարդ-ա­րա­րա­ծը չի հաս­կա­նում այդ: ­­Քո խո­նար­հութ­յու­նը վնաս է պատ­ճա­ռում ե­կե­ղե­ցուն ու գցում է նրա հե­ղի­նա­կութ­յու­նը: ­­Շուտ ե­կար, հի­մա ինքդ պի­տի սպա­սես մյուս­նե­րին: Այ­նինչ հարկ էր, որ մի քիչ ու­շա­նա­յիր, ու­րիշ­նե­րը քեզ սպա­սեին ու երբ ներս մտնեիր, ոտ­քի ել­նեին… Դժ­վար գա­հա­կա­լութ­յուն բա­ժին ըն­կավ քեզ, ­­Պո­ղոս Ս­սե­ցի, ­Հա­յոց աշ­խարհն ան­շեն ու ան­բար­վոք է, ­­Հա­յոց թա­գա­վո­րութ­յու­նը՝ անշ­քա­ցած և ­սահ­ման­ներն` ա­նա­պա­հով:

Ու­զում է դուրս գալ, ներս է մտնում ­­Լի­պա­րիտ սպա­րա­պե­տը:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (կա­թո­ղի­կո­սին տես­նե­լով մո­տե­նում, խո­նարհ­վում է նրա ա­ջին): Աստ­ված օգ­նա­կան, ­­Վե­հա­փառ տեր:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Աստ­ված պա­հա­պան, զո­րա­վար, ուս­տի՞ց է գալդ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Բեր­դի աջ աշ­տա­րա­կի դի­տա­նո­ցից: ­­Նա­խորդ պա­շար­ման ժա­մա­նակ քանդ­վել էր պարս­պի ա­տամ­նե­րից մե­կը: Ամ­րաց­նում ենք քո օրհ­նութ­յամբ: Չ­գի­տե՞ս՝ ին­չու է կան­չել ­­Գա­բաղ պայ­լը:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Տա­կա­վին ոչ:

­­Ներս է մտնում ­­Մա­րիամ իշ­խա­նու­հին:

­Լի­պա­րի­տը կանգ­նում, գ­­լուխ է խո­նար­հում: ­Կա­թո­ղի­կո­սը խա­ղում է ­տե­րո­ղոր­մյա­յի հա­տիկ­նե­րի հետ: Ա­ղո­թում է:

ՄԱՐԻԱՄ — (հա­յաց­քով ­­Գա­բա­ղին է փնտրում և չգտ­նե­լով՝ նստում է կա­թո­ղի­կո­սից հե­ռու: Ան­համ­բեր): Ո՞ւր է: (Ն­րան ոչ ոք չի պա­տաս­խա­նում:) Ին­չո՞ւ է կան­չել… ­­Մա­րիամ իշ­խա­նու­հին ու­րիշ գործ չու­նի՞, թե՞ խա­ղա­լիք է: ­­Հայ­կա­կան ան­տա­շութ­յուն: (­­Կի­սա­ձայն:) ­­Գա­բաղն՝ ո՜ւր, իշ­խա­նութ­յունն ու կնա­մե­ծա­րութ­յունն՝ ո՛ւր:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Այ քեզ չար ժամ, ո­ղոր­միր, ­­Տեր:

ՄԱՐԻԱՄ — (ար­հա­մար­հան­քով նա­յում է կա­թո­ղի­կո­սին): Ե­թե ո­մանք ա­նե­լիք չու­նեն, ի­րենց մո­րու­քը քո­րե­լուց բա­ցի, ես…

ԼԻՊԱՐԻՏ — (վի­րա­վոր­ված): Ե՞ս ա­նե­լիք չու­նեմ: ­­Բայց թե պե­տա­կան գործ է, ե­թե կան­չել են…

ՄԱՐԻԱՄ — ­­Խոս­քը քո մա­սին չէ, սպա­րա­պետ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (հան­դարտ): ­­Զայ­րույթդ չա­փա­վո­րիր, դո՛ւստր, հան­դարտ­վիր:

ՄԱՐԻԱՄ — Ե­թե ես դուստր եմ, ու­րեմն դու էլ հայր ես, հա՞: Ի­մա­ցած լի­նես, որ ես կա­թո­լիկ եմ ծնված օ­րից և ­հոգ­ևոր հայր եմ ճա­նա­չում Հ­ռո­մի ­­Պա­պին:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (բար­յա­ցա­կամ): Ինձ ան­հայտ բա­նի մա­սին չէ խոսքդ, բայց հան­դարտ­վիր:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Իմ կար­ծի­քով կա­թո­լիկ լի­նե­լուց ա­ռաջ պետք է հայ լի­նել: Արև­մուտ­քից ե­կած ա­մեն բան չէ, որ լավ է:

ՄԱՐԻԱՄ — (կա­թո­ղի­կո­սին ակ­նար­կե­լով): Իմ ա­նե­լի­քը ես գի­տեմ և ծ­ռա­հա­վատ մե­կը չէ, որ ինձ պի­տի ա­սի:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Ք­րիս­տոսն Աստ­ված է բո­լոր քրիս­տոն­յա­նե­րի հա­մար: ­­Մեր ­­Տերն ա­չա­ռութ­յուն չի դնում իր ետ­ևից ե­կող մարդ­կանց միջև: ­­Մար­դիկ են, որ տա­րան­ջա­տում են: Ն­րան­ցից ա­մեն մե­կը Ք­րիս­տո­սին ի­րենն է հա­մա­րում, միայն ի­րե­նը… Իսկ Ք­րիս­տոս մի է ե­րեկ, այ­սօր և ­հա­վիտ­յան:

­­Ներս է մտնում ­­Գա­բա­ղը:

ԳԱԲԱՂ — ­­Նե­րե­ցեք կես­գի­շե­րին կան­չե­լուս հա­մար: (­­Նա­յում է շուր­ջը:) ­­Լույս ա­վե­լաց­րեք: ­­Ջա­հեր ու մո­մեր վա­ռե­ցեք: Որ­քա՞ն են սի­րում խա­վա­րը:

­Ծա­ռան ներս է բե­րում վառ­ված մո­մե­րով աշ­տա­նա­կը, դնում է գրա­կա­լի վրա ու դուրս է գնում: Լ­ռութ­յուն:

­Մա­րիա­մը ան­հան­գիստ շարժ­վում է տե­ղում:

­Կա­թո­ղի­կո­սը շա­րու­նա­կում է խա­ղալ տե­րո­ղոր­մյա­յի հա­տիկ­նե­րի հետ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (կանգ­նում է): ­­Տեր պայ­լին հայտ­նի լի­նի, որ գրե­թե ա­վար­տել ենք թու­լա­ցած աշ­տա­րա­կի ամ­րա­ցու­մը:

ԳԱԲԱՂ — Այ­սօր սուր­հան­դակ ե­կավ ­­Կո­ռի­կո­սից:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Դարձ­յալ գո՞ւյժ է բե­րել:

ԳԱԲԱՂ — Ոչ, այս ան­գամ՝ լավ լուր: Լ­ևո­նը նա­մա­կով հայտ­նում է, որ դուրս է ե­կել ­­Կո­ռի­կո­սից և ­վա­ղը կամ մյուս օ­րը կհաս­նի ­­Սիս:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Փառք Աստ­ծո, վեր­ջա­պես ­­Հա­յոց աշ­խար­հը տեր կու­նե­նա, վեր­ջա­պես կվերց­վի սև ­քո­ղը գա­հի վրա­յից:

­­Բո­լո­րը հա­յացք­ներն ուղ­ղում են գա­հին:

ՄԱՐԻԱՄ — Ու­րիշ ի՞նչ է հայտ­նում ար­քան:

ԳԱԲԱՂ — Հ­րա­մա­յում է, որ պատ­րաստ լի­նենք դի­մա­վո­րե­լու:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Զոր­քո՞վ է, մե՞ծ զոր­քով:

ԳԱԲԱՂ — (քմ­­ծի­ծա­ղում է): Ոչ, ըն­դա­մե­նը եր­կու թիկ­նա­պա­հի հետ: Իսկ Ան­նա իշ­խա­նու­հին ու թա­գու­հին գա­լիս են ու­րիշ ճա­նա­պար­հով, ըն­դա­մե­նը հի­սուն ու­ղե­կից­նե­րով:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (հիաս­թափ­ված): Ափ­սո՛ս:

ԳԱԲԱՂ — ­­Նախ իշ­խան­նե­րը պի­տի հա­վա­տար­մութ­յան եր­դում տան, հե­տո զոր­քը և­ օ­ծում պի­տի լի­նի: (Գ­րա­կա­լի վրա­յից վերց­նում է ար­քա­յի նա­մա­կը, շու­ռու­մուռ է տա­լիս և դ­նում է տե­ղը🙂

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (ան­հանգս­տա­ցած): Ե­թե այդ­քան շու­տա­փույթ պի­տի լի­նի օ­ծու­մը, ու­րեմն պետք է հոգ­ևո­րա­կա­նաց դասն անհ­րա­ժեշտ պատ­րաս­տութ­յուն տես­նի:

ԳԱԲԱՂ — (սա­ռը): Ար­քան իր հետ լա­տին հոգ­ևո­րա­կան է բե­րում:

ՄԱՐԻԱՄ — (ու­րա­խա­ցած): ­­Փառք Աստ­ծո:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (չի ըն­կա­լել ­­Գա­բա­ղի ակ­նար­կը): Ե­թե ար­քան ու­զե­նա մեծ հան­դի­սա­վո­րութ­յամբ օծ­վել…

ԳԱԲԱՂ — (ընդ­հա­տում է): ­­Վե­հա­փառ, նա­մա­կում չի գրված, բայց որ­քան ես եմ հաս­կա­նում, Լ­ևոն ար­քան կա­թո­լիկ է և ­պի­տի լա­տին հոգ­ևո­րա­կա­նի ձեռ­քով օծ­վի:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (խայթ­վա­ծի պես վեր է թռչում տե­ղից): ­­Սա­կայն նա ար­քան է հա­յոց և ­չի կա­րող ար­հա­մար­հել հա­յոց հա­վա­տը, Ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցին ու ժո­ղովր­դին:

ՄԱՐԻԱՄ — (հրճ­­վան­քով): Ի՞նչ էիր ու­զում հա­պա, այ սևագ­լուխ, ու­զում էիր, որ ար­քան դա­վա­ճա­նե՞ր իր ճշմա­րիտ դա­վա­նութ­յա­նը:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Լ­ռիր, հան­դուգն կին: ­­Հա­յոց ե­կե­ղե­ցին նույն­քան ա­ռա­քե­լա­հիմն է և­ ուղ­ղա­հա­փառ, որ­քան Արևմտ­յա­նը: ­­Մի՞­թե ­­Պետ­րոսն ա­վե­լի շատ ա­ռաք­յալ է, քան ­­Թա­դեո­սը կամ ­­Բար­դու­ղի­մեո­սը: ­­Մի՞­թե նրա հիմ­նած ա­թոռն ու ե­կե­ղե­ցին ա­ռա­վել ուղ­ղա­հա­վատ են, քան մյուս ա­ռաք­յալ­նե­րի հիմ­նա­ծը:

ԳԱԲԱՂ — (ա­սես ու­րա­խ­ է, որ վեճ է ա­ռա­ջա­ցել կա­թո­ղի­կո­սի ու ­­Մա­րիա­մի միջև, ծի­ծա­ղում է ան­ձայն, բայց ու­զում է հան­դար­տեց­նել): ­­Հան­դարտ­վիր, ­­Վե­հա­փառ: ­­Վե­ճի ժա­մա­նա­կը չէ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (ա­վե­լի բոր­բոք­ված): Ա­մեն ին­չի մեջ սե­փա­կա­նից ա­վե­լի օ­տա­րի­նը գե­րա­դա­սե­ցինք: ­­Սե­փա­կան իշ­խա­նա­վո­րից ա­վե­լի օ­տար իշ­խա­նա­վո­րին, յուր հոգ­ևո­րա­կա­նից ա­ռա­վել՝ օ­տա­րի­նը, իսկ մեր ու­նե­ցա­ծը չգնա­հա­տե­ցինք: Իսկ ե­թե մարդն իր ու­նե­ցա­ծը չի գնա­հա­տում, Աստ­ված ետ է վերց­նում: Ու դրա հա­մար էլ այս օ­րին ենք:

ՄԱՐԻԱՄ — Իսկ դու և ­քո հոգ­ևո­րա­կան­ներն ի՞նչ ա­րե­ցիք: ­­Հոգ­ևո­րից ա­ռա­վել աշ­խար­հա­յի­նով տար­վե­ցիք: ­­Հարս­տա­ցաք, ճո­խա­ցաք, ոս­կի ու թան­կար­ժեք քա­րեր սի­րե­ցիք, նժույգ ձիեր, ու զար­մա­նում եք, թե սե­փա­կան ժո­ղո­վուրդն ին­չո՞ւ չի սի­րում ձեզ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Լ­ռիր: Աշ­խար­հը գի­տի, որ ձեր միա­րա­րա­կան շար­ժումն է եր­կի­րը կոր­ծա­նո­ղը: ­­Հա­յոց ե­կե­ղե­ցին միաց­նենք լա­տին­նե­րի՛ն, հա­յոց երկ­րի գլուխ սե­փա­կան իշ­խան դնե­լու փո­խա­րեն օ­տա­րին գե­րա­դա­սե՛նք: (­­Վերց­նում է գա­վա­զա­նը և ­քայ­լում դե­պի դուրս🙂

ԳԱԲԱՂ — Ո՞ւր ես գնում, ­­Վե­հա­փառ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Ե­թե թա­գա­վո­րը լա­տին ծե­սով պի­տի օծ­վի, ու­րեմն ես ո՞վ եմ, ե­թե այս կի­նը պի­տի հրճվի օ­տա­րի դա­վա­նութ­յու­նը աչքս խո­թե­լով, ես ի՞նչ գործ ու­նեմ այս­տեղ: Ա­վե­լի լավ է իմ խու­ցը մտնեմ ու իմ մեղ­քե­րի հա­մար ա­ղո­թեմ հա­նա­պազ:

ՄԱՐԻԱՄ — (հա­տու): Այս կի­նը չէ՛, ­­Մա­րիամ իշ­խա­նու­հի՛ն, թա­գա­վո­րութ­յան ու գա­հի չորս խնա­մա­կալ­նե­րից մե­՛­կը:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Ե­թե այս միա­րար կինն ա­մեն ա­ռի­թով պի­տի փոր­ձի նվաս­տաց­նել հա­յին ու հայ­կա­կա­նը և ­պա­լա­տում ա­վե­լի մեծ հար­գանք պի­տի վա­յե­լի, քան ­­Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցին, ես ի՞նչ ա­նե­լիք ու­նեմ այս­տեղ:

ԳԱԲԱՂ — Մ­նա, գու­ցե ար­քա­յի հետ բա­նակ­ցենք ու նա հա­մա­ձայ­նի: (­­Լի­պա­րի­տին.)  Ի՞նչ կա­սես, տեր գունդս­տաբլ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (կանգ­նում է): Ես զին­վորն եմ իմ հայ­րե­նի­քի և ­ծա­ռան հա­յոց ար­քա­յի: Ես ա­մեն ինչ ա­նում եմ վասն հայ­րեն­յաց և ­վասն ար­քա­յի: Ես իմ նախն­յաց օ­րեն­քով պար­տա­վոր եմ ար­քա­յի հրա­ման­նե­րը կա­տա­րել և ­պաշտ­պա­նել հայ­րե­նիքս, իսկ ե­թե հարկ լի­նի, նաև կյանքս տալ ար­քա­յի ու հայ­րե­նի­քի հա­մար: Իսկ Ք­րիս­տո­սի բնույ­թի մա­սին ես բան չգի­տեմ:

ԳԱԲԱՂ — (նեն­գա­միտ): Ք­րիս­տոն­յա չե՞ս: ­­Հայ քրիս­տոն­յա:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ք­րիս­տոն­յա եմ: (­­Խա­չակնք­վում է🙂 ­Բայց իմ կարճ խել­քով չեմ կա­րող հաս­կա­նալ աստ­վա­ծա­յին բնութ­յու­նը: ­­Քաղ­կե­դո­նա­կան­ներն ա­սում են՝ Ք­րիս­տո­սի մեջ կա եր­կու ան­խառն բնութ­յուն` Աստ­վա­ծա­յին ու մարդ­կա­յին, մե­րոնք ա­սում են՝ այդ եր­կու բնութ­յուն­նե­րը մի ան­ձի մեջ խառն­ված են ու ան­բա­ժա­նե­լի: Ես ի՞նչ գի­տեմ: Ես զեն­քից ու զոր­քից եմ հաս­կա­նում, իսկ Իր բնութ­յան մա­սին մե­նակ Աստ­ված գի­տի և­ ոչ մար­դը: Աստ­ված Աստ­ված է, իսկ մնա­ցած բա­ներն, իմ կար­ծի­քով, հո­րի­նածն են մար­դու:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (ք­­թի տակ): ­­Տեր Աստ­ված, նո­րից մեղք գոր­ծե­ցի՝ բար­կա­նա­լով ու սրտնե­ղե­լով: ­(­Քայ­լում է դահ­լի­ճից դուրս🙂

ԳԱԲԱՂ — (ու­զում է ինչ—որ բան ա­սել, բայց ձեռ­քը թափ է տա­լիս, դի­մում է ­­Մա­րիա­մին): ­­Հա­վա­տար­մութ­յան եր­դում պա­հան­ջե­լուց բա­ցի ար­քան նաև հա­շիվ է պա­հան­ջե­լու գան­ձա­րա­նի մա­սին:

ՄԱՐԻԱՄ — (քա­մահ­րան­քով): Ո՞վ չգի­տե, որ գան­ձա­րա­նի հիմ­նա­կան տնօ­րի­նո­ղը ­­Գա­բաղ պայլն է ե­ղել:

ԳԱԲԱՂ — ­­Հի­մա էլ ե՞ս եմ մե­ղա­վոր: ­­Կա­թո­ղի­կո­սը մե­ղա­վոր է, գունդս­տաբ­լը մե­ղա­վոր է, ­­Գա­բաղ պայ­լը մե­ղա­վոր է, ար­դար է միայն իշ­խա­նու­հին:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Ժա­մը ուշ է, իմ իշ­խա­նը թող թույլ տա, որ ես դիր­քե­րը գնամ:

ԳԱԲԱՂ — ­Գ­նա, տեր սպա­րա­պետ:

­Լի­պա­րի­տը խո­նարհ­վում է իշ­խա­նու­հուն ու հե­ռա­նում: ­­Մա­րիա­մը ևս ­հե­ռա­նում է ա­ռանց հրա­ժեշ­տի:

ԳԱԲԱՂ – ­ (գնում, կանգ­նում է գա­հի դի­մաց): ­Հար­կա­վոր է շտա­պել: ­­Վա­ղը կժա­մա­նի: Ե­թե գա, հա­վա­տար­մութ­յան եր­դում առ­նի, հե­տո օծ­վի՝ ուշ կլի­նի: ­­Չէ՛, ­­Գա­բաղ, պա­հը ձեռ­քիցդ բաց չթող­նես: (Ու­զում է կան­չել սե­նե­կա­պե­տին, բայց մտա­փոխ­վում է: Ինքն ի­րեն🙂 ­­Խենթ հո չե՞ս: ­­Սե­նե­կա­պե­տը չպի­տի ի­մա­նա, աշ­խար­հում ոչ ոք չպի­տի ի­մա­նա քեզ­նից բա­ցի: ­­Թող գա՛, թող ժա­մա­նի՛, ­­Հա­յոց ­­Կի­լի­կիան ան­թագ աղ­քատ­նե­րի ա­պաս­տան չէ, ոչ էլ ­­Հա­յոց գահն է վա­յե­լե­լու հա­մար: ­­Հա­յոց գա­հը փոր­ձա­քար է: (­­Դավ ո­րո­ճա­լով🙂 ­­Տես­նես ո՞վ է նրա խո­հա­րա­րը… Ա­սենք, նա ի՞նչ ու­նի, որ խո­հա­րար ու­նե­նա: (­Հայտ­նա­գոր­ծութ­յուն ա­նո­ղի նման🙂 ­­Պա­լա­տի խո­հա­րա­րը…

ՏԵՍԱՐԱՆ 4

­­Սեն­յակ: ­­Գա­բա­ղը գրում է, ուղ­ղում է աշ­տա­նա­կը: ­­Խոր­քում թախտն է հայ­կա­կան կար­պե­տի ծած­կո­ցով, ա­ռա­ջին պլա­նում գրա­կալն է:

ԳԱԲԱՂ — Ինչ ա­նում եմ, լույ­սը է­լի քիչ է թվում: ­­Մոմ եմ ա­վե­լաց­նում, դա էլ չի օգ­նում: Եր­ևի աչ­քե­րիս լույ­սը քաղ­վում է տա­րի­քի հետ: (­­Դի­մում է ան­հայտ մե­կին:) Ս­պա­սիր, շուտ է, ­­Գա­բա­ղը դեռ ա­նե­լիք ու­նի այս աշ­խար­հում: Ա­ռանց աչք էլ ի՞նչ ­­Գա­բաղ: (Սրտ­նեղ ու մտա­հոգ:) ­­Շու­տով կես­գի­շեր է, իսկ նրանք դեռ չկան: Ե­թե այս գի­շերն էլ բաց թո­ղե­ցի ձեռ­քիցս…

­­Ներս է մտնում Գ­լա­կը, հե­տո՝ Օ­շի­նը:

ԳԱԲԱՂ — (ըն­դա­ռաջ է գնում չա­փա­զանց­ված ու­րա­խութ­յամբ): Ո՞ւր եք, ախր, եր­կար սպա­սե­ցի:

ՕՇԻՆ — (քիչ մե­ղա­վոր): ­­Տեր պայլ, օ­րը տա­րա­ժա­մել էր, երբ սուր­հան­դա­կը հա­սավ: ­Լուրն առ­նե­լուն պես շտա­պել եմ:

ԳԼԱԿ — (Օ­շի­նի միտ­քը շա­րու­նա­կե­լով): Ա­սա­ցի, ե­թե ­­Գա­բաղ պայ­լը կան­չում է շտապ, ու­րեմն շատ կար­ևոր գործ կա:

ԳԱԲԱՂ — Ի՞նչ ա­նի ­­Գա­բա­ղը, ե­թե նրա հա­վա­տա­րիմ­նե­րը դուք եք: ­­Հարցն իմ ան­ձի մեջ չէ, այլ հայ­րե­նի­քի փրկութ­յան:

ԳԼԱԿ — (տա­րա­կու­սան­քով): ­­Հայ­րե­նի­քի փրկութ­յա՞ն: ­­Չէ՞ որ նոր ար­քա է ե­կել ­­Սիս:

ԳԱԲԱՂ — (դժ­­գոհ): Ե­կել է, բա ի՞նչ: Իսկ դու գի­տե՞ս՝ ին­չով կամ ում օգ­նութ­յամբ պի­տի ա­զա­տագ­րի եր­կի­րը հա­յոց:

ԳԼԱԿ — Ըը… ­­Չէ՛:

ԳԱԲԱՂ — Ար­քան զին­վոր չու­նի, ար­քան դրամ չու­նի, ար­քան ո­չինչ չու­նի…­ ­Նույ­նիսկ ար­քա­յա­կան մա­քուր ար­յուն չու­նի:

ՕՇԻՆ — ­­Բա ա­սում են…

ԳԱԲԱՂ — Ես եմ ժա­մից գա­լիս, տեր ո­ղորմ­յան ի­րե՞նք են ա­սում: Ե­թե էս­պես գնաց, ­­Հա­յոց եր­կի­րը կկոր­ծան­վի, Գ­լակ:

ԳԼԱԿ — Իսկ ի՞նչ ա­նենք, տեր ­­Գա­բաղ:

ԳԱԲԱՂ — (լ­­ռում է եր­կար, ա­սես զրու­ցա­կից­նե­րի համ­բե­րութ­յունն է փոր­ձում): ­­Պի­տի լե­զու գտնենք թշնա­մի հար­ևան­նե­րի հետ:

ՕՇԻՆ — (հու­սա­հատ): Ախր­…­ ե­գիպ­տա­կան մամ­լուք­նե­րը, կա­րա­ման­նե­րը, սել­ջուկ­նե­րը… էլ ի՞նչ գի­տեմ՝ ով­քեր, թշնա­մի ու ո­սոխ են դար­ձել: Ո՞նց լե­զու գտնես էդ­քա­նի հետ: ­­Միաս­նա­ցել են մեր դեմ…

ԳԱԲԱՂ — Եվ ո՞վ է մե­ղա­վոր: ­­Մենք, ի­հար­կե, մե՛նք:  ­­Հի­մա ե­թե դի­վա­նա­գետ չլի­նենք, կկոր­ծան­վենք ու վերջ:

ԳԼԱԿ — Իսկ Հ­ռո­մի ­­Պա­պը՞…

ԳԱԲԱՂ — ­­Միա­միտ մի լի­նիր, տեր Գ­լակ, Հ­ռո­մի ­­Պա­պը մեր մա­սին չի մտա­ծում, եվ­րո­պա­ցի իշ­խան­նե­րը՝ նույն­պես: Ն­րանց ու­ղար­կած թա­գա­վո­րա­ցուն էլ՝ նրանց նման: ­Մեզ իս­կա­կան թա­գա­վոր է հար­կա­վոր:

ՕՇԻՆ — Ո՞ւր է իս­կա­կան թա­գա­վոր:

ԳԱԲԱՂ — ­­Մեր ճի­պո­տը մեր քո­լից պի­տի լի­նի, որ մեզ լավ հաս­կա­նա: (­­Ցու­ցա­մա­տը դնում է կրծքին:) ­­Մեր ու­նե­ցա­ծը թո­ղած՝ աշ­խար­հե աշ­խարհ ենք ըն­կել: Դր­սին­նե­րը գա­լիս, ի­րենց դրսե­ցու պես են պա­հում ու թա­լա­նում, ա­վե­րում են եր­կի­րը: ­­Մեզ մեր թա­գա­վորն է պետք:

ԳԼԱԿ — ­­Հաս­կա­ցա, ­­Գա­բաղ իշ­խան: ­­Հա­մա­ձայն եմ:

ԳԱԲԱՂ — Իսկ դո՞ւ, Օ­շին իշ­խան:

ՕՇԻՆ — Ես նույն­պես միա­բան եմ ձեզ: Ի՞նչ պի­տի ա­նենք:

ԳԱԲԱՂ — ­­Պետք է հրդե­հը հրդե­հով հանգց­նենք: ­­Պի­տի վե­րաց­նենք:

ՕՇԻՆ — (կար­ծես զղջում է): Ախր ե­րի­տա­սարդ է, ու­ժեղ, ե­կել է ­­Կիպ­րո­սից, ­­Պա­պը խոս­տա­ցել է օգ­նա­կան զոր­քեր ու­ղար­կել…

ԳԱԲԱՂ — (չա­րա­խին­դ): ­­Դու չե՞ս տես­նում, տեր Օ­շին, որ այս քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը եր­կի­րը տա­նում է կոր­ծան­ման, տա­նուլ ենք տա­լու վեր­ջին գա­հը, հե­տո ազ­գո­վի հզոր­նե­րից հզո­րութ­յուն ու գութ ենք մու­րա­լու: ­­Թա­գա­վորն այս­տեղ (ի­րեն է մատ­նա­ցույց ա­նում), դուք ըն­կել, աշ­խար­հից թա­գա­վոր ենք խնդրում: ­­Մեր մեջ չկա՞ մի ի­մաս­տուն գլուխ, չկա՞ երկ­րի ու ժո­ղովր­դի հա­մար բա­բա­խող մի սիրտ: Ի՞նչ գի­տե այդ ե­րի­տա­սար­դը, որ չգի­տե ­­Գա­բա­ղը: Ի՞նչ է տվել հայ­րե­նի­քին նա, որ չի տվել ­Գա­բա­ղը:

ԳԼԱԿ — ­­Հե­տո՞…

ԳԱԲԱՂ — Կ­բա­նակ­ցենք: Չ­կա այն­պի­սի մարդ, որ չու­զե­նա թշնա­մու հետ լե­զու գտնել նախ­քան պա­տե­րազմ սկսե­լը: Կփր­կենք փոք­րը թե­կուզ, հե­տո ուժ կհա­վա­քենք… ­­Հե­տո պաշ­տոն­նե­րը ոչ թե լա­տին­նե­րին ու նրանց սի­րող­նե­րին, այլ ձեզ ու ձեր նման­նե­րին պի­տի տամ: ­­Դու, օ­րի­նակ, Օ­շին իշ­խան, կլի­նես կանց­լեր, բա­նակ­ցո­ղը հենց դու կլի­նես, իսկ դու՝ Գ­լակ զո­րա­կան, կդառ­նաս մա­րա­ջախ­տը հա­յոց: Երկ­րոր­դը ­­Լի­պա­րիտ սպա­րա­պե­տից հե­տո: ­­Մի զար­մա­ցիր, իշ­խան, ­­Լի­պա­րի­տը լավ զո­րա­վար է: ­­Դու նախ մա­րա­ջախտ կլի­նես, հե­տո…

ՕՇԻՆ — (կաս­կա­ծան­քով ու ինքն իր դեմ կռվե­լով): Ախր դա­վը, դա­վա­ճա­նութ­յու­նը լավ բան չեն, ախր…

ԳԱԲԱՂ — ­­Դա՞վ, դա­վա­ճա­նութ­յո՞ւն… ­­Սա դա­վա­ճա­նութ­յուն չէ, իշ­խան, սա հայ­րե­նի­քը փրկե­լու հա­մար է: Ա­սա­ցի՝ հրդե­հը հրդե­հով պի­տի հանգց­նենք: Ու­րիշ ճար չկա: (Ա­վե­լի շատ ինքն ի­րեն, քան դի­մա­ցին­նե­րին հա­մո­զե­լով:) ­­Գա­բա­ղը դա­վա­ճան չէ, ­­Գա­բաղն ա­մեն ինչ ա­նում է հայ­րե­նի­քի ու ժո­ղովր­դի հա­մար: ­­Վերևն Աստ­ված կա, չէ՞… Ե­թե այս գի­շեր չա­նենք, վա­ղը ուշ կլի­նի: ­­Վա­ղը հա­վա­տար­մութ­յան եր­դում պի­տի տանք, գու­ցեև օ­ծենք թա­գա­վո­րին, իսկ ես օծ­ված թա­գա­վո­րի դեմ ել­նել չեմ կա­րող: ­­Վերևն Աստ­ված կա, չէ՞:

ԳԼԱԿ — Հ­նա­րա­վոր չէ՞ մահ­վան դեղ տալ:

ԳԱԲԱՂ — ­­Փոր­ձել ենք, իշ­խան, պարզ­վում է, Լ­ևոնն ի­րեն վար­ժեց­րել է թույ­նե­րի: Ա­մեն դեղ իր դեղ­թափն ու­նի: Իսկ նրա հետ ե­կած ­­Նար­բոն ե­պիս­կո­պո­սը ա­վե­լի շատ կա­խարդ է, քան հոգ­ևո­րա­կան: ­­Գի­տե թույ­նե­րի մա­սին, գի­տե նաև բո­լոր հա­կա­թույն-դեղ­թափ­նե­րի մա­սին: (­­Կեղծ ափ­սո­սան­քով:) ­­Խո­հա­րարն էր մեղք… Մ­նում է սրով լու­ծել հար­ցը:

ՕՇԻՆ — ­­Մեզ ո՞վ կթող­նի պա­լատ:                             

ԳԱԲԱՂ — ­­Բա ես ի՞նչ եմ: ­­Հենց այս գի­շեր ձեզ հա­մար բաց կլի­նեն պա­լա­տի դռնե­րը: Կմտ­նեք սեն­յակ: ­­Ձեզ նման ճար­պիկ ու քաջ զո­րա­կան­նե­րի հա­մար ի՞նչ մի դժվար բան է… ­­Գոր­ծը կկա­տա­րեք, հե­տո…

ՕՇԻՆ — Իսկ ե­թե ձա­խո­ղե՞նք:

ԳԱԲԱՂ — Ե­թե ձա­խո­ղենք, լուռ պի­տի լի­նենք գե­րեզ­մա­նի պես: Իսկ ե­թե չլռեք, ես կլռեց­նեմ:

ՏԵՍԱՐԱՆ 5

Ար­քա­յա­կան սեն­յա­կում Լ­ևո­նն­ է:

ԼԵՎՈՆ — Այս­տեղ ու­րախ չեն իմ գա­լու հա­մար: ­­Պարզ­վում է՝ ոչ միայն մայրս է սխալ­վել, այլև ես, պարզ­վում է՝ ­­Մար­գա­րի­տան էր ճիշտ: Ես ոչ թե վար­դե­րով լի պար­տեզ եմ մտել, այլ մի տեղ, ուր ա­մեն վայրկ­յան գար­շա­պարս կա­րող է օձ խայ­թել: ­­Խո­հա­րա­րը մկնդեղ էր խառ­նել ճա­շին… ­­Լավ էր, ­­Նար­բո­նը ժա­մա­նա­կին հա­սավ: Ի՞նչ ա­նել: ­­Թող­նել-հե­ռա­նա՞լ: ­Դա ա­մե­նա­հեշտ բանն է, որ կա­րող եմ ա­նել ես: Ո՛չ: ­­Պետք է մնալ, պետք է պայ­քա­րել և ­հաղ­թել է պետք: Ոչ ոք հենց այն­պես գահ չի տա քեզ, որ­քան էլ աս­պետ, հայ­րե­նա­սեր ու ար­ժա­նի մե­կը լի­նես:

­­Թեթև աղ­մուկ: Լ­ևո­նը ձեռ­քը տա­նում է սրին… Դ­ռան ա­րան­քից եր­ևում է ­­Գա­բա­ղի ուր­վա­գի­ծը՝ ար­քա­յի հա­մար անն­կա­տե­լի: ­­Ներս են վա­զում Գ­լակն ու Օ­շի­նը, դեմք­նե­րը փակ, ­մերկ դա­շույն­նե­րով: Գ­լա­կը հար­ձակ­վում է Լ­ևո­նի վրա, ու­զում է դա­շույ­նը խրել նրա թի­կուն­քը, Լ­ևո­նը խույս է տա­լիս: ­­Հար­վա­ծը դիպ­չում է ու­սին: Լ­ևո­նը ձեռքն է առ­նում սու­րը, խույս է տա­լիս հեր­թա­կան հար­վա­ծից և ­սու­րը մե­խում է Գ­լա­կի կուրծ­քը: ­Վեր­ջինս ընկ­նում է մա­հա­ցած: ­­Մի քա­նի ճար­պիկ շար­ժում­նե­րով Լ­ևո­նը պա­տին է սեղ­մում Օ­շի­նին ու սու­րը դնում է նրա կո­կոր­դին:

ԼԵՎՈՆ — ­­Ցած գցիր դա­շույ­նը…

Օ­շի­նը շպրտում է դա­շույ­նը:               

ԼԵՎՈՆ — Ո՞վ ես, ի՞նչ ես ու­զում… (Գ­լա­կը լուռ է🙂 ­­Դա՛վ, դա՛վ… Ո՞վ կա այդ­տեղ, հա­սե՛ք…

­­Ներս է վա­զում կի­սա­հագն­ված սե­նե­կա­պե­տը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ի՞նչ է ե­ղել, ար­քա, ի՞նչ է պա­տա­հել այս տա­րա­ժա­մին…

ԼԵՎՈՆ — (հա­յաց­քով մե­ռած Գ­լա­կին և ­զի­նա­թափ­ված Օ­շի­նին ցույց տա­լով): ­Պա­հակ ու պա­հա­զոր չկա՞ պա­լա­տում: ­­Հար­ձակ­վե­ցին… Ե­թե Աստ­ված չօգ­ներ…

­Գա­լիս են թա­գու­հին, ար­քա­յա­մայ­րը, քիչ ա­վե­լի ուշ՝ ­­Գա­բա­ղը:

ԳԱԲԱՂ — (կեղծ սրտա­ցա­վութ­յամբ): Ի՞նչ է ե­ղել, ի՞նչ է պա­տա­հել…

ԼԵՎՈՆ — ­­Դա՛վ, ­­Գա­բաղ պայլ, դա՛վ, այս էլ երկ­րորդ ան­գամ…

ԳԱԲԱՂ — ­­Մե­ղա Աստ­ծո՛, ո՞վ է հա­մար­ձակ­վել:

ԱՆՆԱ — (տես­նե­լով որ­դու ու­սից հո­սող ար­յու­նը): ­­Կու­րա­նար քո մայ­րը, չո­րա­նար քեզ հար­վա­ծող ձեռ­քը, որ­դի…

ԳԱԲԱՂ — Ա­սա՝ ի՞նչ եք ա­նում: ­­Վերևն Աստ­ված կա, չէ՞… (­Հա­յաց­քով սաս­տում է Օ­շի­նին:)

­­Գա­լիս է ­­Նար­բո­նը: ­­Մո­տե­նում է Լ­ևո­նին, սե­նե­կա­պե­տի պա­հած մո­մի լույ­սի տակ զննում է վեր­քը:

ՆԱՐԲՈՆ — (հան­գիստ): ­­Քերծ­վածք է, ան­հանգս­տա­նա­լու կա­րիք չկա: (­­Վի­րա­կապ է դնում վեր­քին🙂

ԼԵՎՈՆ — (մո­տե­նում է Օ­շի­նին): Ո՞ւմ հրա­մանն ես կա­տա­րում, ա­սա՛…

Օ­շի­նը լուռ է:

ԳԱԲԱՂ — (մո­տե­նա­լով Օ­շի­նին): Էս ի՞նչ եք ա­րել… ­­Հի­մա ի՞նչ ա­նենք, ա­սա՛… ­­Բա մարդ ձե՞ռք կբարձ­րաց­նի սե­փա­կան թա­գա­վո­րի վրա…

ՕՇԻՆ — Ա­մեն ին­չի մե­ղա­վո­րը ես եմ: Ինչ ա­րել եմ, հա­նուն ազ­գի ու հայ­րե­նի­քի եմ ա­րել, մնա­ցա­ծը դուք գի­տեք… ­­Հա­յոց Կ­լին­կիան հա­յե­րը պի­տի փրկեն, իսկ եկ­վոր­նե­րը… Ինչ­պես ե­կել են, այն­պես էլ կհե­ռա­նան:

ԳԱԲԱՂ — Ի՞նչ ա­նենք, ար­քա:

ԼԵՎՈՆ — Զն­դան նե­տեք: ­­Վա­ղը կի­մա­նանք, թե ով­քեր են նրանց թի­կուն­քում կանգ­նած­նե­րը:

­­Գա­բա­ղը ձեռ­քով նշան է ա­նում: ­­Ներս են մտնում 1-ին ու 2-րդ ­զին­վոր­նե­րը, ո­լո­րում են Օ­շի­նի թևերն ու տա­նում են: ­­Գա­լիս են 3-րդ և 4-րդ ­զին­վոր­նե­րը, Գ­լա­կի դիա­կը տա­նում են: Ի­րար ետ­ևից հե­ռա­նում են նաև մյուս­նե­րը:

ՏԵՍԱՐԱՆ 6

­­Նույն դահ­լիճն է, բայց ցե­րե­կա­յին լույ­սի տակ այլ տեսք ու­նի: Ար­ևի շո­ղը լու­սա­մու­տից ըն­կել է հա­տա­կին՝ դեռևս քո­ղով ծածկ­ված գա­հի մոտ:

Ար­ևի շո­ղի մեջ կանգ­նած է Լ­ևոն ար­քան: Ան­զեն է, գլխա­բաց, կի­սա­զին­վո­րա­կան հա­գուս­տով: Ու­սը դեռևս վի­րա­կապ­ված է:

ԼԵՎՈՆ — ­­Մայր, ին­չո՞ւ այդ­քան պատ­մե­ցիր այս երկ­րի մա­սին: ­­Պատ­մե­ցիր հե­քիա­թի պես, մա­նուկ օ­րե­րից սրտիս մեջ հայ­րե­նիք ա­ճեց­րիր: ­­Հա­յոց եր­կի­րը… ն­­րա ծո­վե­րը, բեր­դե­րը, հա­յոց բարձ­րա­բերձ լեռ­նե­րը: Ես ֆրանկ եմ հայ­րա­կան գծով, բայց ուղն ու ծու­ծով հայ եմ: Եր­ևի ծնվե­լուցս ա­ռաջ իմ մեջ ծնվել ու ին­ձա­նից ա­րագ ա­ճել է ­­Հա­յոց աշ­խար­հը` ­­Կի­լի­կիան հա­յոց: ­­Բայց հի­մա տես­նում եմ, որ հե­քիաթն ու ի­րա­կա­նութ­յու­նը տար­բեր բա­ներ են:

­­Ներս է մտնում ­­Մար­գա­րի­տան:

ԼԵՎՈՆ — (ըն­դա­ռաջ է գնում ժպտա­լով): ­Տի­րու­հիս, խա­ղաղ ան­ցա՞վ գի­շերդ:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ար­դեն քա­նի՛ գի­շեր ինձ խան­գա­րող չկա, ե­թե չհաշ­վենք ճա­նա­պար­հի վտանգ­նե­րը, ա­վա­զակ­նե­րի վա­խը, մորդ թնկթնկո­ցը և ­քեզ վրա կա­տա­րած մա­հա­փոր­ձե­րը… Իսկ այս գի­շեր… ք­­նել եմ:  (Եր­կի­մաստ ծի­ծա­ղով🙂 Եվ­ է­լի ոչ ոք չի ան­հանգս­տաց­րել ինձ:

ԼԵՎՈՆ — ­­Սիս քա­ղա­քի օ­դը բա­րե­րար ու բա­րե­բեր է, իմ սրտի տի­րու­հի: ­­Շու­տով նաև թա­գու­հի կդառ­նաս:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (դժ­­գոհ): ­Մինչև հի­մա գա­հից ու թա­գից փշեր եմ տե­սել ու ան­հանգս­տութ­յուն:

ԼԵՎՈՆ — Ին­չի՞ մա­սին ես խո­սում:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ին­չի՞… ­­Նախ ա­մու­սինս պարտ­քի տակ ըն­կավ: ­­Ջե­նո­վա­ցիք կար­ծե­ցին՝ ար­դեն թա­գա­վոր է, ե­րե­սուն­վեց հա­զար ­­Կիպ­րո­սի դա­հե­կան պա­հան­ջե­ցին, որ թույլ տան անց­նի, գնա ­­Կի­լի­կիա: Ա­մու­սինս չու­ներ, իմ կալ­վածք­նե­րը գրա­վի տակ դրեց: ­­Հե­տո հե­տապն­դու­մից փախ­չե­լով, մի կերպ ­­Կո­ռի­կոս հա­սանք, իսկ ­­Կո­ռի­կո­սից գո­ղի նման հա­զիվ հա­սանք ­­Սիս ու դեռ չհա­սած՝ փոր­ձե­ցին ա­մուս­նուս թու­նա­վո­րել, իսկ ան­ցած գի­շեր… Չ­գի­տենք, թե է­լի ի՞նչ պի­տի ճա­շա­կենք այս վայ­րե­նի ու ի­րա­սա­ծի երկ­րում:

ԼԵՎՈՆ — (մա­հա­փոր­ձի մա­սին նրա միտ­քը շե­ղե­լու հա­մար): ­Քեզ որ­պես ու­ղե­կից հի­սուն զին­վոր էի տվել:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Եվ մի պա­ռավ կին, ո­րի ու­ղե­ղի մեջ որ­պես զա­ռան­ցանք ապ­րում է իր հո­րի­նած ­­Հա­յոց եր­կի­րը:

ԼԵՎՈՆ — (մթ­­նե­լով): Այդ ծեր կի­նը իմ մայրն է:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (ա­սես չի լսել): Ողջ ճա­նա­պար­հին խո­սեց ու խո­սեց իր ե­րա­զան­քի երկ­րի մա­սին: ­­Հե­տո ի՞նչ, որ ես հոգ­նել էի, հե­տո ի՞նչ, որ սիրտս դո­ղում էր գեր­վե­լու վա­խից… (­­Լա­լիս է🙂

ԼԵՎՈՆ — (գր­­կում է նրան): ­­Մի մե­ղադ­րիր, նրան հա­մար­յա ե­րե­խա՝ կտրել են իր հայ­րե­նի­քից ու կնութ­յան տվել հորս, ո­րին որ­քան էլ սի­րեր, միև­նույն է, օ­տար ու չհաս­կաց­ված պի­տի մնար:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Գի­տեմ, մի պատ­միր նո­րից:

ԼԵՎՈՆ — (ն­­րան է մեկ­նում ա­սեղ­նա­գործ մե­տաք­սե թաշ­կի­նա­կը): ­­Մի լա, վա­ղը քեզ թա­գու­հի կդարձ­նեմ, իսկ պարտ­քը ար­քա­յա­կան գան­ձա­րա­նից կվճա­րենք:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (ար­ցուն­քը սրբե­լով): Իսկ սև ­շորն ին­չո՞ւ չես վերց­նում գա­հի վրա­յից:

ԼԵՎՈՆ — Ար­տա­քին պատ­շա­ճութ­յու­նը պի­տի պահ­պա­նենք: Դ­րա ժա­մա­նակն էլ կգա: ­Նախ իշ­խան­նե­րը հա­վա­տար­մութ­յան եր­դում կտան, հե­տո օ­ծում կլի­նի: Ե­րեկ­վա ըն­դու­նե­լութ­յու­նից գո՞հ ես:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ըմմ­…­ ա­յո:

ԼԵՎՈՆ — ­­Տե­սա՞ր՝ ինչ ցնծութ­յուն էր: ­­Նա­խա­րար­նե­րը, հոգ­ևո­րա­կան­նե­րը, ժո­ղո­վուր­դը…

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Եվ ­­Նար­բո­ն­ ե­պիս­կո­պո­սի դժգոհ մռու­թը:

ԼԵՎՈՆ — ­­Սո՛ւս: ­­Նա ­­Պա­պի աչքն ու ա­կանջն է, որ միշտ ու­ղեկ­ցե­լու է մեզ:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Զզ­վեց­րել է ար­դեն:

ԼԵՎՈՆ — ­­Լավ բժիշկ է: ­­Համ­բե­րիր, նախ կհաս­տատ­վենք, կկանգ­նենք մեր ոտ­քե­րի վրա, հե­տո…

­­Ներս է մտնում սե­նե­կա­պե­տը: Գ­լուխ է տա­լիս ու կանգ­նում է խո­նարհ:

ԼԵՎՈՆ — Ա­սե­լի՞ք ու­նես:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ա­յո, տեր իմ: ­­Վատ լուր:

ԼԵՎՈՆ — ­­Դարձ­յա՞լ:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Գի­շե­րը խցից փախ­չել է ու­զե­ցել չա­րա­գործ Օ­շին իշ­խա­նը:

ԼԵՎՈՆ — Ե՞վ…

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ինչ-որ մե­կը պա­րան է ու­ղար­կել նրան: Իշ­խա­նը կախ­վել է լու­սա­մու­տից, կտրվել է պա­րա­նը և ­նա ջախ­ջախ­վել է պարս­պի տա­կի քա­րե­րի վրա:

ԼԵՎՈՆ — Աստ­ծո վրեժխն­դիր ա­ջը նրան ջախ­ջա­խել է:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Բայց այդ հար­ցում Աստ­ծուն օգ­նող մարդ է ե­ղել: ­­Պա­րան են ու­ղար­կել Օ­շի­նին, բայց փտած պա­րան:

ԼԵՎՈՆ — ­­Պա­րանն, ա­սում ես, փտա՞ծ է ե­ղել:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ա­յո:

ԼԵՎՈՆ — Ու­րեմն դա­վա­դիր­նե­րը դիտ­մամբ վե­րաց­րել են Օ­շի­նին, որ չխո­սի՞: (­­Մո­տե­նում է սե­նե­կա­պե­տին🙂 Ի՞նչ ես կար­ծում, ով­քե՞ր են նրա թի­կուն­քում կանգ­նած­նե­րը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ում ձեռն­տու չէ քո թա­գադր­վե­լը:

ԼԵՎՈՆ — Իսկ ո՞ւմ ձեռն­տու չէ:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Հա­կա­միա­րար­նե­րին…­ ­Նաև նրանց, ում ձեռ­քին էր իշ­խա­նութ­յու­նը մինչև քո գա­լը:

ԼԵՎՈՆ — ­­Գա­բա՞ղն, ա­սում ես:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ես հաս­տատ չգի­տեմ, մա­նա­վանդ, որ այլևս վկա չի մնա­ցել:

­Դա­դար:

ԼԵՎՈՆ – (այլ տո­նով): ­­Պատ­րա՞ստ են:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ա­յո, տեր իմ: ­­Նա­խա­րար­նե­րը ­­Գա­բաղ պայ­լի գլխա­վո­րութ­յամբ սպա­սում են, թե ար­քան ե՞րբ կհա­ճի նրանց հա­վա­տար­մութ­յան եր­դումն ըն­դու­նել: Իսկ ժո­ղո­վուր­դը…

ԼԵՎՈՆ — ­­Պա­լա­տում թող հա­վա­տար­մութ­յան եր­դում տան պայ­լե­րը, գունդս­տաբ­լը, սե­նե­կա­պե­տը, իսկ մնա­ցած­նե­րը և ­ժո­ղո­վուր­դը թող սպա­սեն:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — (խո­նարհ, բայց հաս­տա­տա­կամ): Իմ ար­քան թող ի­մա­նա, որ հա­յոց օ­րեն­քով ու նախն­յաց սո­վո­րութ­յամբ ար­քան բո­լո­րի հա­վա­տար­մութ­յան եր­դումն ըն­դուն­ում է Ամ­րո­ցի հրա­պա­րա­կում:

ԼԵՎՈՆ — (դժ­­գոհ): ­­Նախն­յաց օ­րեն­քով… ­Հի­մա դժվար օ­րեր են: ­­Հի­մա շուքն ու շքե­ղութ­յու­նը պա­տեհ չեն: Ես այս­տեղ, որ­պես ժո­ղովր­դի ու հայ­րե­նի­քի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, մի քա­նի­սի եր­դու­մը կըն­դու­նեմ:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ինչ­պես ար­քան հրա­մա­յի: (­­Դուրս է գա­լիս🙂

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (քմ­­ծի­ծա­ղով): ­­Ֆո՛ւ…­­Նախն­յաց օ­րեն­քով: Ա­սա՝ ո՞ւր է եր­կիր, ո՞ւր է թա­գա­վո­րութ­յուն, որ օ­րենք լի­նի: ­­Սիս ամ­րոցն է մնա­ցել իր շրջա­կայ­քով, իսկ սա՝ նախն­յաց օ­րե՜նք:

ԼԵՎՈՆ — Դ­րա ժա­մա­նա­կը չէ, mon ami: ­­Պի­տի լսել ժո­ղովր­դի ձայ­նը:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Ժո­ղովր­դի ձա՞յ­նը:

ԼԵՎՈՆ — Ա­յո:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Դու դեռ չե՞ս հաս­կա­ցել, որ թա­գա­վոր­նե­րը ժո­ղովր­դի ա­նու­նից խո­սեն պի­տի միայն, պի­տի ցույց տան, թե լսում են նրան, իսկ ի­րա­կա­նում…

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ի­րա­կա­նում… ­­Մար­դիկ թա­գա­վոր են դառ­նում ի­րենց հա­մար: ­­Ցույց են տա­լիս` իբր ապ­րում են ժո­ղովր­դի հա­մար, բայց…

Լ­ևո­նը լռե­լու նշան է ա­նում: ­­Ներս են մտնում ­­Գա­բաղ պայ­լը, ­­Լի­պա­րիտ գունդս­տաբ­լը, ­­Մա­րիա­մը, ­­Նար­բո­նի ե­պիս­կո­պո­սը և ­սե­նե­կա­պե­տը: ­Գ­լուխ են խո­նար­հում, կանգ­նում են թա­գա­վո­րի ա­ռաջ: ­­Նար­բո­նը Ա­վե­տա­րա­նը ձեռ­քին կանգ­նում է ար­քա­յի կող­քին:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (սե­նե­կա­պե­տին): Ո՞ւր է հա­պա ­­Վե­հա­փա­ռը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ար­քան…

ԼԵՎՈՆ — Ես կա­թո­լիկ եմ դա­վա­նան­քով, ա­հա ­­Նար­բո­նի ե­պիս­կո­պո­սը:

ԳԱԲԱՂ — ­­Թող ար­քա­յին հայտ­նի լի­նի, որ մեր երկ­րի իշ­խան­նե­րի ու ժո­ղովր­դի գե­րակ­շիռ մա­սը հա­վա­տա­րիմ է նախն­յաց դա­վա­նութ­յա­նը:

ԼԵՎՈՆ — (խո­ժոռ­վե­լով): Ե՞վ…

ԳԱԲԱՂ — (հաս­տա­տա­կամ): Եվ իշ­խան­ներն ու ժո­ղո­վուր­դը հա­կա­միա­րար­նե­րի գլխա­վո­րութ­յամբ ո՛չ եր­դու­մը կըն­դու­նեն, ո՛չ լա­տի­նա­կան ծե­սով օ­ծու­մը:

ԼԵՎՈՆ — (դի­մում է մյուս­նե­րին): ­­Դո՞ւք ինչ կա­սեք:

­ԲՈԼՈՐԸ՝ հա­մար­յա միա­ձայն — ­­Չենք ըն­դու­նի:

ԼԵՎՈՆ — (զայ­րույ­թով): Ես եմ ար­քան ու ես եմ ո­րո­շում: ­­Դուք դեռևս եր­դում չտված, ար­դեն անհ­նա­զանդ եք:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Մենք միշտ հա­վա­տա­րիմ ծա­ռան ենք ե­ղել թա­գա­վո­րի, իսկ մեր երկ­րի թա­գա­վո­րը ծա­ռան է ե­ղել Աստ­ծո և ­ժո­ղովր­դի: ­­Միշտ հա­վա­տա­րիմ է ե­ղել նախն­յաց ա­վան­դույ­թին ու հի­շա­տա­կին:

ՄԱՐԻԱՄ — ­­Մեր եր­կիրն այն վի­ճա­կում չէ, որ հի­մա պայ­ման դնենք ար­քա­յի ա­ռաջ:

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Մա­նա­վանդ, որ այդ դեպ­քում ­­Պա­պը, Ֆ­րան­կաց և Անգ­լիո թա­գա­վոր­նե­րը օգ­նա­կան զորք չեն ու­ղար­կի:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ն­րանք ար­դեն քա­նի՞ տա­րի խոս­տա­նում են, իսկ զոր­քը չկա: Ե­թե ինք­ներս դա­վա­ճա­նե­լու ենք մեզ, հրա­ժար­վե­լու ենք մեր հա­վա­տից ու ինք­նութ­յու­նից, ի՞նչ տար­բե­րութ­յուն, թե ով կիշ­խի մեզ:

ԳԱԲԱՂ — Ի­րավ:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Իսկ ե­թե եր­կու հոգ­ևո­րա­կանն էլ ներ­կա լի­նե՞ն:

ԼԵՎՈՆ — (մ­­տա­ծում է, քայ­լում դահ­լի­ճով): ­Թող լի­նի:

ԳԱԲԱՂ — (­սե­նե­կա­պե­տին): ­­Կան­չիր կա­թո­ղի­կո­սին:

ԼԵՎՈՆ — ­­Հայտ­նեմ իշ­խան­նե­րին ու իշ­խա­նու­հուն, որ գի­շե­րը Ս­սի պա­րիսպ­նե­րից գա­հա­վեժ է ե­ղել բան­տում գտնվող Օ­շին իշ­խա­նը:

­­Զար­մանք՝ ներ­կա­նե­րի դեմք­նե­րին:

ԳԱԲԱՂ — Այ քեզ բա՛ն: ­­Դավ դա­վի ետ­ևից… Իսկ ո՞վ է կանգ­նած դա­վա­դիր­նե­րի թի­կուն­քում:

ԼԵՎՈՆ — Դժ­վար է ա­սել: ­­Հի­մա դրա ժա­մա­նա­կը չէ: ­­Նախ երդ­ման ու օծ­ման կար­գե­րը կա­տա­րենք, ժա­մա­նակն ին­քը կբա­ցա­հայ­տի ա­մեն բան: ­­Ժա­մա­նա­կը և՛ բու­ժել գի­տի, և՛ ա­մեն բան իր տե­ղը դնել:

Դր­սից լսվում են դժ­­գո­հութ­յան բա­ցա­կան­չութ­յուն­ներ, ճի­չեր.

— Ա­վե­լի լավ է միա­նանք ­­Պա­պի ե­կե­ղե­ցուն, պրծնենք: Կ­լի­նի միաս­նա­կան ե­կե­ղե­ցի ու կա­զատ­վենք այս հա­կա­ռա­կութ­յու­նից: ­­Պա­պը մեզ կպաշտ­պա­նի: ­­Մեզ եվ­րո­պա­ցի­նե­րը կպաշտ­պա­նեն…

-­ ­Պա­պը ե՞րբ է մեզ պաշտ­պա­նել, որ հի­մա պաշտ­պա­նի…

— ­­Մեզ պաշտ­պա­նո­ղը մենք պի­տի լի­նենք…

— Ում գտնում, բե­րում գլխնե­րիս ար­քա են կար­գում: Դ­րանք էլ գա­լիս, գան­ձա­րա­նը թա­լա­նում, փախ­չում են…

— Ար­քա՞ն է ժո­ղովր­դի հա­մար, թե՞ ժո­ղո­վուրդն ու հայ­րե­նիքն են թա­գա­վո­րի ծա­ռա­նե­րը: Վռն­դեք լա­տին­նե­րին, ինք­ներս կպաշտ­պա­նենք մեզ…

— ­­Թե մեր հայ­րե­րի օ­րեն­քով ու մեր ե­կե­ղե­ցու ծե­սով չի օծ­վե­լու, թող կոր­չի, գնա: ­­Մինչև հի­մա ապ­րել ենք ա­ռանց նրա, այ­սու­հետև նույն­պես կապ­րենք:

— Լ­ռիր, ծռա­հա­վատ, դո՛ւք, ձեր կա­թո­ղի­կո՛­սը…

— ­­Գա­բաղ պայ­լի՛ն տվեք գա­հը: Ինչ­քան չլի­նի, մեր ան­տա­ռից կտրած ճի­պոտ է: Որ­քան էլ դա­ղի, է­լի կխնա­յի:

ԼԵՎՈՆ — Որ­քա՛ն ան­գործ է Ս­սի ժո­ղո­վուր­դը:

ԳԱԲԱՂ — Ին­չո՞ւ:

ԼԵՎՈՆ — Երբ ժո­ղո­վուրդն աշ­խա­տանք է ու­նե­նում և ­բա­վա­րար հաց, այն­քան էլ չի հե­տաքրքր­վում պա­լա­տի ու իշ­խան­նե­րի գոր­ծե­րով, չի հաշ­վում նրանց կե­րած ա­մեն մի պա­տա­ռը:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (ժպտա­լով): ­Ճիշտ է:

­­Ներս է մտնում կա­թո­ղի­կո­սը: ­­Նախ ­­Գա­բա­ղը, հե­տո ­­Լի­պա­րի­տը, մյուս իշ­խան­նե­րը խո­նարհ­վում են նրա ա­ջին:

­­Մա­րիա­մը, ­­Մար­գա­րի­տան և­ ար­քան մնում են կանգ­նած:

­­Նար­բո­նը կանգ­նած է ա­սես ար­ձան:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Ան­հան­գիստ է ժո­ղո­վուր­դը: ­­Փո­ղոց­նե­րը հե­ղեղ­ված են բազ­մութ­յամբ:

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ ի­մա­ցան՝ ինչ է կա­տար­վում պա­լա­տում: ­­Դա­վադ­րութ­յու­նը ներ­սից չէ՞ արդ­յոք: (­­Նա­յում է ­­Գա­բա­ղին:)

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Թեև պա­լատ­նե­րի պա­տե­րը հաստ ու ան­թա­փանց են թվում, բայց ժո­ղո­վուրդն ա­մեն բան ի­մա­նում է ժա­մա­նա­կին: Իսկ աշ­խար­հի ա­մե­նա­կարճ ճա­նա­պար­հը պա­լա­տից մինչև սահ­ման ըն­կած ճա­նա­պարհն է: Ե­թե պա­լա­տում ան­հանգս­տութ­յուն ե­ղավ, ա­ռա­ջի­նը սահ­մա­նին կանգ­նած զին­վո­րի թի­կունքն է զգում: Եվ պարս­պին կանգ­նած զին­վո­րի տագ­նա­պը, քա­ղա­քի փո­ղոց­նե­րում ծո­վա­ցած ժո­ղովր­դի ցա­սումն ու ան­հանգս­տութ­յունն էր, որ ինձ պա­լատ բե­րեց:

ԳԱԲԱՂ — Այ­լա­պես…

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Այ­լա­պես չէի գա, բայց քա­նի որ ես ծա­ռան եմ Աստ­ծո, ա­սել է՝ ժո­ղովր­դի, նրա ան­հանգս­տութ­յան ժա­մա­նակ չեմ կա­րող հան­գիստ մնալ և ­նույն­քան հան­գիստ ա­ղո­թել ­­Տի­րո­ջը:

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Մեզ պատ­վիր­ված է հնա­զանդ ու հան­դուր­ժող լի­նել:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Բայց ո՛չ Աստ­ծուն ու ժո­ղովր­դին դա­վա­ճա­նե­լու գնով: Ո՛չ ճշմա­րիտ հա­վատն ու­րա­նա­լու գնով: ­­Դու հետ­ևորդն ու ծա­ռան ես ­­Պետ­րո­սի ա­թո­ռի, իսկ ես՝ ­Թադ­ևո­սի: Իսկ Ք­րի­սոտս մի և ­միակ է բո­լո­րի հա­մար:

ԼԵՎՈՆ — (­ոտ­քի է կանգ­նում, կանգ­նում են բո­լո­րը): ­­Հոգ­ևոր հայ­րեր, իշ­խան­ներ հա­յոց և­ իշ­խա­նու­հի­ներ…

­­Ներս է մտնում Ան­նա ար­քա­յա­մայ­րը: Լ­ևոնն ընդ­հա­տում է խոսքն ու ա­րագ ըն­դա­ռաջ է գնում նրան:

ԼԵՎՈՆ – ­­Մայր… կար­ծե­ցի՝ ճա­նա­պար­հից հե­տո հոգ­նած ու տկար ես դեռևս և ­չու­զե­ցի ան­հանգս­տաց­նել:

ԱՆՆԱ — (որ­դու թևին կռթնած ա­ռաջ է գա­լիս, սե­նե­կա­պե­տը նրան ա­թոռ է մա­տու­ցում): Ինձ փո­ղո­ցի ան­հան­գիստ աղ­մու­կը հա­նեց մահ­ճից:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Ժո­ղո­վուրդն ան­հան­գիստ է, ժո­ղո­վուր­դը չի հան­դուր­ժի հա­վա­տի ոտ­նա­հա­րում, ժո­ղո­վուրդն ի­մաս­տուն է, ի­զուր չի աս­ված. «­­Ձայն բազ­մաց՝ ձայն Աս­տու­ծոյ»:

ԱՆՆԱ — Իմ որ­դին այս­քան նե­ղութ­յուն է կրել, ա­մեն ինչ թո­ղել ու իր հայ­րե­նիք է վե­րա­դար­ձել ժո­ղովր­դի հա­մար:

ԼԵՎՈՆ — ­­Ճիշտ ես ա­սում, մայր, բայց հի­մա ար­դեն գոր­ծե­լու ժամն է: ­­Բո­լորս գի­տենք, որ ­­Հա­յոց հայ­րե­նի­քը վտան­գի մեջ է, բո­լորս գի­տենք, որ ե­թե ի­րար չհան­դուր­ժենք ու չմիաս­նա­նանք, չենք դի­մագ­րա­վի մահ­մե­դա­կան հե­ղե­ղին: Ե­գիպ­տա­կան սուլ­թան­նե­րի դա­րա­վոր ե­րա­զանքն  է ե­ղել ­­Կի­լի­կիան կուլ տա­լը: ­­Նույն ե­րա­զանքն են փայ­փա­յում ­Հա­լե­պի ա­մի­րան, Ի­կո­նիա­յի սուլ­թա­նը, կա­րա­ման­նե­րը… ­­Հի­մա գոր­ծե­լու ժամ է, ուս­տի ե­կեք մո­ռա­նանք հա­կա­սութ­յուն­նե­րը, փա­կենք մեր միջև ա­ռա­ջա­ցած ճեղքն ու միա­կամ դառ­նանք: Ես մո­ռա­նում եմ իմ դեմ կա­տա­րած մա­հա­փոր­ձե­րը:

ԳԱԲԱՂ — Ա­վա՜ղ, ճեղ­քը հեշտ ա­ռա­ջա­նում ու փակ­վում է դժվար: Իշ­խան­ներն ու ժո­ղո­վուր­դը պա­ռակտ­ված են, երկ­րի մի մա­սը` թշնա­մու ձեռ­քում (հա­տուկ շեշ­տե­լով), գան­ձա­րա­նը՝ դա­տարկ:

ԼԵՎՈՆ — Դ­րա հա­մար եմ ա­սում, չար­ժե հա­պա­ղել:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — (ար­քա­յին նա­յե­լով): Սկ­սե՞նք ա­րա­րո­ղութ­յու­նը: (­Նա հա­մա­ձայ­նութ­յան նշան է ա­նում: Ար­քա­յին է մա­տու­ցում սու­րը:) Ա­հա հա­յոց ար­քա­նե­րի դրվա­գա­զարդ, ոս­կե­պատ­յան սու­րը, ո­րը նրանց ու­ղեկ­ցել է դե­պի հաղ­թա­նակ­ներ:

ԼԵՎՈՆ — (եր­կու ձեռ­քով վերց­նում է սու­րը, համ­բու­րում, հպում ճա­կա­տին): Երդ­վում եմ հա­վա­տա­րիմ լի­նել հայ­րե­նի­քին, զեն­քին և ­­Հա­յոց թա­գա­վոր­նե­րի ու երկ­րի ա­վան­դույթ­նե­րին: Երդ­վում եմ հա­վա­տա­րիմ լի­նել Ք­րիս­տո­սին ու Ն­րա դա­վա­նան­քին:

­­Մո­տե­նում են ­­Նար­բո­նը և ­կա­թո­ղի­կո­սը: Լ­ևո­նը համ­բու­րում է ­­Նար­բո­նի բռնած Ա­վե­տա­րա­նը, հե­տո՝ կա­թո­ղի­կո­սի ա­ռաջ մեկ­նած խա­չը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Հի­մա իշ­խան­նե­րը թող եր­դում տան ար­քա­յին:

ԳԱԲԱՂ — (ա­ռաջ է գա­լիս, ծնկի գա­լիս): Երդ­վում եմ հա­վա­տա­րիմ լի­նել ­­Հա­յոց երկ­րին, ­գա­հին հա­յոց և­ ար­քա­յին: Իսկ ե­թե դրժեմ եր­դումս, թող ար­ժա­նա­նամ Աստ­ծո դա­տաս­տա­նին և ­հայ­րե­նի­քի ու ար­քա­յի ա­նո­ղոք պատ­ժին:

Լ­ևո­նը սու­րը դնում է ­­Գա­բա­ղի ու­սին, ձեռ­քը մեկ­նում, ոտ­քի է կանգ­նեց­նում նրան: ­Գա­բա­ղը ոտ­քի է կանգ­նում, համ­բու­րում է ար­քա­յի ա­ջը, հե­տո մո­տե­նում է կա­թո­ղի­կո­սին: ­Կա­թո­ղի­կո­սը Ա­վե­տա­րա­նը դնում է նրա գլխին, խա­չակն­քում ու օրհ­նում է: ­Նար­բո­նը ու­զում է օրհ­նել, բայց ­­Գա­բա­ղը գնում կանգ­նում է կա­թո­ղի­կո­սի կող­քին:

­Լի­պա­րի­տը կրկ­­նում է նույ­նը:

­Սե­նե­կա­պետն էլ է երդ­վում:

­Նար­բո­նը շ­­տապ մո­տե­նում, ա­ռա­ջինն է օրհ­նում ար­քա­յին:

­Կա­թո­ղի­կո­սը ­­Նար­բո­նից հե­տո օրհ­նում է ար­քա­յին:

ԼԵՎՈՆ — Իսկ օ­ծու­մը վա­ղը կան­ենք Ս­սի ­­Մայր տա­ճա­րում:

ՏԵՍԱՐԱՆ 7

Ար­քա­յի սեն­յակն ամ­րո­ցում: Լ­ևո­նը նստած է մտա­խոհ, կող­քին թա­գու­հին է, քիչ հե­ռու՝ գա­հա­վո­րա­կին նստած է Ան­նան:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (դժ­­գոհ): Ա­ռա­ջին իսկ ճնշու­մից թու­լա­ցար:

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ կհրա­մա­յես, ի՞նչ ա­նեի:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Քո­նը պնդեիր: Ար­քան չպի­տի այդ­քան հեշտ զի­ջի, մա­նա­վանդ հա­վա­տի հար­ցում:

ԼԵՎՈՆ — ­­Դեռ ար­քա չդար­ձած, դեռ նրանց եր­դու­մը չա­ռած ճնշեի՞ ամ­բո­խին, իսկ իշ­խան­նե­րին կա­թո­ղի­կո­սի հետ բա՞նտ նե­տեի:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ա­յո:

ԼԵՎՈՆ — Իմ ու­նե­ցած 50 ան­հա­վա­տա­րիմ ու անհ­նա­զանդ աս­պետ­նե­րո՞վ:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Չ­գի­տեմ, ար­քան դու ես: ­Այլ մի­ջոց գտնեիր: ­­Հա­յե­րին ի­րար դեմ հա­նեիր, մի իշ­խա­նի ձեռ­քից պաշ­տոն ու կալ­վածք առ­նեիր, տա­յիր մյու­սին:

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ… Եր­կի­րը միա­վո­րե­լու փո­խա­րեն բզկտեի՞, մա­նա­վանդ, երբ դեռ չէի օծ­վել: ­­Թա­գա­վո­րութ­յան տակ ռո՞ւմբ դնեի, հա՞: Դր­սից թշնա­մին, ներ­սից ե՞ս:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Հի­մա օծ­վե՞լ ես:

ԼԵՎՈՆ — Ա­յո, դու էլ ինձ հետ, Ս­սի ­­Մայր տա­ճա­րում, լա­տին և ­հայ հոգ­ևո­րա­կա­նաց ձե­ռամբ:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Դու դեռ չօծ­ված` սուր­հան­դա­կը լու­րը տա­րավ ­­Վա­տի­կան: ­­Պա­պը ի՞նչ կա­սի:

ԼԵՎՈՆ — (­վեր է կե­նում տե­ղից, ձեռ­քը տա­նում է գո­տուց կախ­ված դա­շույ­նին): ­­Պա­պը… ­­Պա­պը նախ թող իր խոս­տու­մը կա­տա­րի, հե­տո պա­հան­ջի: Ինչ­պե՞ս հա­կա­ռակ կանգ­նեի մի ողջ ժո­ղովր­դի:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ա­մեն շրջմո­լիկ ժո­ղո­վուրդ չէ: Ա­մեն տե­ղից ել­նո­ղը չպի­տի ազ­գից ու հայ­րե­նի­քից խո­սի: Ա­մեն քրջոտ ի­րա­վունք չու­նի երկ­րի ճա­կա­տա­գիր ո­րո­շե­լու: Երկ­րի խնդիր­նե­րը թա­գա­վորն է լու­ծում և­ ոչ թե ժո­ղո­վուր­դը: ­­Թա­գա­վո­րը պի­տի իր կամ­քը պար­տադ­րի:

ԼԵՎՈՆ — Ես հայ ժո­ղովր­դի թա­գա­վորն եմ ու չեմ կա­րող նրա դեմ ել­նել:

ԱՆՆԱ — Ի­մաս­տուն է:

ԼԵՎՈՆ — Ի՞ն­չը, մայր:

ԱՆՆԱ — Վ­ճիռդ: Ե­թե հա­կա­ռակ­վեիր, քո դեմ կհա­նեիր իշ­խան­նե­րին, ժո­ղովր­դի մեծ մա­սին և ­հոգ­ևո­րա­կա­նութ­յա­նը: Իսկ քայ­քայ­ված եր­կի­րը միա­վո­րել է պետք և­ ոչ թե բզկտել:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ախր դրսից օգ­նութ­յուն չեն ու­ղար­կի:

ԱՆՆԱ — ­­Նախ ներ­սից պի­տի օգ­նութ­յուն ստա­նալ, իսկ դրսին­նե­րը, ե­թե օգ­նե­լու ցան­կութ­յուն ու­նե­նան, օծ­մանն ու երդ­մա­նը չեն նա­յի, կօգ­նեն:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Իսկ ­­Պա՞­պը:

ԱՆՆԱ — ­­Պա­պը հե­ռու է, դժգոհ իշ­խան­ներն ու հա­կա­միա­րար­նե­րը՝ մո­տիկ:

ԼԵՎՈՆ — Ես ­­Գա­բա­ղից եմ վա­խե­նում:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — ­­Մի ­­Գա­բա­ղի գլուխ կտրելն ի՞նչ դժվար բան է ար­քա­յի հա­մար:

ԱՆՆԱ — Ա­յո, դժվար է: ­­Մի ­­Գա­բա­ղի թի­կուն­քին հա­զար նրա­պես­նե­րը կան, որ չեն ըն­դու­նում կա­թո­լիկ հա­վա­տը: ­­Մա­նա­վանդ, որ պայ­լի գլուխ է և­ ոչ թե սո­խի:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ար­յուն չտես­նեն՝ չեն վա­խե­նա:

ԼԵՎՈՆ — Ս­սե­ցի­նե՞­րը… Ն­րանք ար­դեն ութ տա­րի է՝ ար­յուն են տա­լիս մամ­լու­քի ու սել­ջու­կի հետ պա­տե­րազ­մում:

ԱՆՆԱ — Ար­յուն թա­փե­լը հեշտ է թվում, բայց մար­դու ար­յու­նը ծանր է, մա­նա­վանդ, մեր­ձա­վո­րի ար­յու­նը: ­­Հա­կա­ռա­կոր­դից բա­րե­կամ սար­քելն ա­վե­լի դժվար է:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (դժ­­գոհ ոտ­քի է կանգ­նում): ­­Փա­փուկ, փա­փուկ, քնքուշ…­ ­Հո ա­նոս­կոր չե՞ք: Ե­թե թա­գա­վոր ես՝ սկզբից պի­տի ցույց տաս, որ կմախք ու­նես, որ քեզ բախ­վո­ղը կկոտր­վի, կփշրվի, հո ան­փուշ ձուկ չե՞ս… ­­Թա­գա­վոր ես, սե­փա­կան խելք ու­նե­ցիր, ոչ թե մորդ լսիր: ­­Թա­գա­վոր ես, այն­պես ա­րա, որ քեզ կուլ տալ փոր­ձո­ղը խեղդ­վի, թե չէ՝ ար­յո՛ւն: (­Ծաղ­րով:) Օ՛յ, ար­յու­նը կար­մի՛ր է, մար­դու ար­յո՛ւն… ­­Տե­սե՞լ ես մի հզոր թա­գա­վոր, որ ար­յուն թա­փե­լուց վա­խե­նա: Ա­ռանց դրա ո՞նց կլի­նի: Իսկ ի՞նչ էիր ու­զում: (Գ­նում է🙂

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ… ­­Խա­ղա­ղութ­յուն, բար­գա­վա­ճող եր­կիր, ուր ա­մեն հայ ի­րեն լավ ու ա­պա­հով կզգա: (­­Ծափ է զար­կում🙂 ­­Լո՛ւյս ա­վե­լաց­րեք:

ԾԱՌԱ — (բե­րում է աշ­տա­նա­կը, կանգ­նում անկ­յու­նում, մե­կու­սի): ­Թա­գա­վորն ա­սում է՝ «Ա­մեն ինչ ա­նում եմ ժո­ղովր­դի ու հայ­րե­նի­քի հա­մար»: ­­Գա­բաղ պայլն ա­սում է՝ «Ա­մեն ինչ ա­նում եմ հայ­րե­նի­քի ու հայ ժո­ղովր­դի հա­մար», բայց զար­մա­նա­լի է, որ ա­մեն բան ի­րար հա­կա­ռակ են ա­նում: ­­Կա­րո՞ղ է՝ տար­բեր հայ­րե­նիք­նե­րի կամ տար­բեր ժո­ղո­վուրդ­նե­րի մա­սին են խո­սում… ­­Կա­թո­ղի­կոսն ա­սում է՝ «­­Ծա­ռա­յում եմ Աստ­ծուն ու նրա ժո­ղովր­դին»: Իր ա­սե­լով՝ Աստ­ծուն ու ժո­ղովր­դին է ծա­ռա­յում նաև ­­Նար­բո­նը: ­Բայց կամ նրանց աստ­ված­ներն են տար­բեր, կամ մեկ­նու­մե­կը ստում է: Ե­թե նույն Ք­րիս­տո­սին են ծա­ռա­յում, ին­չո՞ւ են ի­րար հա­կա­ռակ: ­­Տես­նես չե՞ն հաս­կա­նում, որ հայն իր թշնա­մուն ոչ թե երկ­րի ներ­սում պի­տի փնտրի, այլ դրսում: ­­Հա­յի թշնա­մին սահ­մա­նի այն կող­մում է, ոչ թե այս: (­Դա­դար:) Է՛, դու ո՞վ ես: ­­Ծա­ռա ես, քո ծա­ռա­յութ­յունն ա­րա, մնա­ցա­ծը քո խել­քի բա­նը չէ: (­Աշ­տա­նա­կը դնում պատ­վան­դա­նի վրա, գլուխ է տա­լիս թա­գա­վո­րին ու հե­ռա­նում🙂

ՏԵՍԱՐԱՆ 8

­­Գա­հա­դահ­լի­ճը: Լ­ևո­նը բազ­մած է գա­հին:

ԼԵՎՈՆ — (­հա­նում է թագն ու ու­շա­դիր ու­սում­նա­սի­րում): Ա­սում են՝ սա Լ­ևոն ­­Մե­ծա­գոր­ծինն է ե­ղել, որ թա­գադր­վել է 1198 թ. հուն­վա­րի 6-ին՝ ­­Տար­սո­նում: ­­Թան­կար­ժեք քա­րե­րը հա­նեմ, վա­ճա­ռեմ ու պարտ­քերս տա՞մ: ­­Չէ, ա­վե­լի լավ է համ­բե­րեմ: ­­Գա­բա­ղին կան­չեմ:

­­Ծափ է զար­կում: ­­Գա­լիս է սե­նե­կա­պե­տը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Լ­սում եմ, տեր ար­քա:

ԼԵՎՈՆ — ­­Կան­չիր ­­Գա­բաղ և ­­Մա­րիամ պայ­լե­րին:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Հ­րա­մանքդ: (­­Դուրս է գնում:)

ԼԵՎՈՆ — (ձեռքն է առ­նում թագն ու հաշ­վում ա­դա­մանդ­ներն ու մար­գա­րիտ­նե­րը): ­­Թե այդ­քան պարտք չու­նե­նա­յի, ա­վե­լի շատ բա­նա­կը զո­րաց­նե­լու մա­սին կմտա­ծեի, բայց պարտ­քե­րը՝ մի կող­մից, թշնա­մի­նե­րը՝ մյուս, իսկ ­­Պա­պը… ­­Պա­պը մի բան գի­տի միայն՝ կուլ տալ ­­Հայ Ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցին: ­­Միաց­նել, ա­սել է՝ կուլ տալ, վե­րաց­նել: Ո՞վ չի հաս­կա­նում, որ հա­յե­րը գո­յատ­ևում ու հա­րատ­ևում են ի­րենց լեզ­վի, հա­վատ­քի ու ըն­տա­նի­քի շնոր­հիվ: Իսկ ­­Պա­պը…­ ­Պապն ին­ձա­նից լավ գի­տի դա: Օգ­նութ­յո՞ւն… Օգ­նութ­յուն խոս­տա­նում է, բայց ո՞ւր է: Իսկ ինձ ներ­սից ­­Գա­բաղն ու իր նման­ներն են ճնշում, դրսից… ­Ի­զուր չէ, որ ե­րեկ մար­դիկ գո­ռում էին. «­­Գա­բա­ղին ար­քա դարձ­րե՛ք»: Զ­գու­շա­ցիր, Լ­ևոն, զգու­շա­ցիր:

­­Գա­լիս է ­­Մա­րիամ իշ­խա­նու­հին:

ՄԱՐԻԱՄ — Ող­ջույն, իմ ար­քա:

ԼԵՎՈՆ — (ոտ­քի է կանգ­նում): Ող­ջույն, իշ­խա­նու­հի, նստիր:

­Մա­րիա­մը մնում է կանգ­նած, հա­յաց­քը՝ խո­նար­հած:

ԼԵՎՈՆ — (ա­վե­լի բարձր): Նս­տիր:

ՄԱՐԻԱՄ — (սեթ­ևե­թան­քով): Ես ինչ­պե՞ս նստեմ, երբ ար­քան կանգ­նած է:

ԼԵՎՈՆ — Ար­քա­յի սիրտն ան­հան­գիստ է, իշ­խա­նու­հի, և ն­ման մանր բա­նե­րը նկա­տե­լու ժա­մա­նակ չու­նի: ­­Հա­զար հոգս կա: Երկ­րի մեծ մա­սը՝ կորց­րած, բա­նա­կը՝ վատ զին­ված, տնտե­սութ­յու­նը՝ քայ­քայ­ված, իսկ շուր­ջը՝ ա­տամ սրած հա­զար թշնա­մի: Ար­քան ան­հան­գիստ է, ար­քան մի տե­ղում նստել չի կա­րո­ղա­նում: ­­Դու նստիր, իշ­խա­նու­հի, մա­նա­վանդ, որ խո­սե­լու բա­ներ կան:

­­Ներս է մտնում ­­Գա­բա­ղը: ­­Տես­նում է իշ­խա­նու­հուն, փնչաց­նում է դժգոհ:

ԳԱԲԱՂ — (մե­կու­սի): ­­Պայ­լու­հուն պայ­լից ա­վե­լի պատ­վի են ար­ժա­նաց­րել, ինչ է, թե կա­թո­լիկ է: (­­Բարձր:) Ող­ջո՛ւյն ար­քա­յին: (Չն­կա­տե­լու է տա­լիս իշ­խա­նու­հուն:)

ԼԵՎՈՆ — Ող­ջույն, ­­Գա­բաղ պայլ, հրա­մե­ցեք:

ԳԱԲԱՂ — ­­Կան­չել է ար­քան:

ԼԵՎՈՆ — Ա­յո, կան­չել եմ, ­­Գա­բաղ: Նս­տիր, մի կանգ­նիր, ձեզ հար­ցեր ու­նեմ:

ԳԱԲԱՂ — (նս­­տում է նախ ա­թո­ռի եզ­րին, հե­տո հար­մար­վում է): ­­Հար­ցե՞ր, ի՞նչ հար­ցեր…

ԼԵՎՈՆ — (նստում է): Իմ գա­լուց ի վեր ու­րա­խա­ցանք, ան­հո­գութ­յան տրվե­ցինք, եր­դում տվինք, եր­դում ա­ռանք, օծ­վե­ցինք նաև, բայց ձեզ­նից ա­վե­լի լավ ոչ ոք չգի­տե երկ­րի վի­ճա­կը:

ՄԱՐԻԱՄ — Ես, ի­հար­կե, գի­տեմ, բայց ­­Գա­բաղն՝ ա­վե­լի շատ:

ԳԱԲԱՂ — Ես մե­ղա­վոր չեմ, որ տղա­մարդ եմ և­ ու­սերս ա­վե­լի լայն են: Ես մե­ղա­վոր չեմ, որ չորս պայ­լից եր­կու­սը ինչ-ինչ պատ­ճառ­նե­րով հե­ռա­ցան, իսկ իշ­խա­նու­հին կին լի­նե­լով…

ԼԵՎՈՆ — (ընդ­հա­տում է): Ես ու­զում եմ ծա­նո­թա­նալ երկ­րիս գան­ձա­րա­նին: Ի­րար մե­ղադ­րե­լու ժա­մա­նա­կը չէ, այլ ար­քա­յին հա­շիվ տա­լու ժա­մա­նա­կը:

ՄԱՐԻԱՄ — Ես գանձ չեմ տե­սել ու չեմ ծախ­սել նաև: ­­Հա­շիվ­ներն ա­մեն հայտ­նի են ­­Գա­բաղ իշ­խա­նին:

ԼԵՎՈՆ — Ու­րեմն թող ­­Գա­բաղն ա­սի:

ԳԱԲԱՂ — (­­Մա­րիա­մին): Այդ ե՞րբ ե­ղավ, որ իշ­խա­նու­հին գոր­ծե­րով հե­տաքրքր­վեց, իսկ ես նրան չհայտ­նե­ցի: ­­Բեռն ու պա­տիժն իմն են ե­ղել, իսկ պա­տի­վը՝ նրա­նը…

ԼԵՎՈՆ — (նո­րից ընդ­հա­տում է): ­­Գոր­ծից խո­սենք, ­­Գա­բաղ:

ԳԱԲԱՂ — Ար­քան գի­տի, որ ­­Հա­յոց եր­կի­րը պա­տե­րազ­մի ու ար­յան մեջ է, կորց­րել է ե­կա­մուտ բե­րող նա­վա­հան­գիստ­նե­րը, կորց­րել է երկ­րի մեծ մա­սը, պար­փակ­վել ­­Սիս քա­ղա­քով ու նրա շրջա­կայ­քով…

ԼԵՎՈՆ — ­­Դա հայտ­նի է, ու­րի՞շ:

ԳԱԲԱՂ — …մայ­րա­քա­ղա­քի դաշ­տե­րում ցանք չի ար­վել ութ տա­րուց ի վեր: ­­Սո­վա­մահ ե­ղող ու ի­րենց ըն­տա­նիք­նե­րը հա­զիվ պա­հող մարդ­կան­ցից ի՞նչ հարկ գան­ձենք:

ԼԵՎՈՆ — Առև­տու­րը հա­պա՞…

ԳԱԲԱՂ — Չ­կան նա­վա­հան­գիստ­նե­րը, իսկ քա­րա­վան­նե­րը խու­սա­փում են մեր երկ­րից…

ԼԵՎՈՆ — (ան­համ­բեր): ­­Լավ, ինչ­քա՞ն գու­մար ու­նենք կամ գանձ:

ԳԱԲԱՂ — ­­Չեմ հի­շում ան­գիր: ­­Մա­գա­ղաթ­նե­րը նա­յեմ, գան­ձարկ­ղը հաշ­վեմ, ա­սեմ ար­քա­յին:

ԼԵՎՈՆ — (զայ­րա­ցած): ­­Հենց հի­միկ ու հի­մա:

ԳԱԲԱՂ — (խո­նարհ): Հ­րա­մանքդ, ար­քա: Գ­նամ, բե­րեմ: (­Գ­նում է🙂

ՄԱՐԻԱՄ — (քմ­­ծի­ծա­ղե­լով): Էլ ի՞նչ ­­Գա­բաղ, որ մի մա­սը տա­կով չա­նի: ­­Ժա­մա­նա­կին բո­լո­րիս մի կողմ քշեց, իսկ ե­թե իր ծախ­սած գու­մար­նե­րի մա­սին մեզ հայտ­նում էր, մե­կը եր­կու էր հաշ­վում: ­­Մուտ­քը պա­կաս էր ցույց տա­լիս, ել­քը՝ կրկնա­կի ա­վել:

Լ­ևո­նը քայ­լում է ան­հան­գիստ, չի ար­ձա­գան­քում իշ­խա­նու­հուն:

ՄԱՐԻԱՄ — Ե­թե ամ­բող­ջը չտա, ար­քա, սեղ­միր ­­Գա­բա­ղին, սեղ­միր, ու կա­սի՝ ուր է թաքց­րել:

­­Ներս է գա­լիս ­­Գա­բա­ղը, եր­կու կան­թից բռնած սնդու­կը դնում է ար­քա­յի ա­ռաջ:

ԳԱԲԱՂ — (հ­­ևա­լով ու փնչաց­նե­լով): Հ­րա­մե­ցեք, ար­քա, աչ­քիս լույ­սի պես պա­հել եմ ե­ղա­ծը:

ԼԵՎՈՆ — ­­Բաց:

ԳԱԲԱՂ — (բա­ցում է սնդու­կի կա­փա­րի­չը): ­­Մի ժա­մա­նակ, ես այդ ժա­մա­նակ չեմ ե­ղել, ո՛վ գի­տե, այս  արկղն ու է­լի սրա նման շա­տե­րը լիքն են ե­ղել Լ­ևոն թա­գա­վո­րի կտրած «թագ­վո­րա­կան» տա­սա­նոց ոս­կի­նե­րով ու թան­կար­ժեք քա­րե­րով: Այդ ժա­մա­նակ հա­յոց ար­քա­ներն են գնա­ցել գան­ձե­րի մոտ, քա­նի որ դրանք շատ են ե­ղել: ­­Հի­մա… Իմ ստա­ցածն այս է ե­ղել, ար­քա, ես այն հանձ­նում եմ քեզ:

ԼԵՎՈՆ — (մատ­նա­ցույց ա­նե­լով մա­գա­ղա­թի գա­լար­նե­րը): Իսկ սրա՞նք ինչ մա­գա­ղաթ­ներ են:

ԳԱԲԱՂ — (ժպտա­լով): ­­Հա­շիվ­ներ են, ար­քա:

ԼԵՎՈՆ — (դժգոհ): Ա՞յս է ե­ղա­ծը:

ԳԱԲԱՂ — Հ­րա­մանքդ: ­­Պա­տե­րազմ է ե­ղել, ար­քա, սով, ան­բեր­րի տա­րի­ներ, հար­կե­րի սա­կա­վութ­յուն…

ԼԵՎՈՆ — ­­Քա­նի՞ դա­հե­կան կա:

ԳԱԲԱՂ — ­­Մա­գա­ղաթ­նե­րի վրա գրանց­վա՞ծ:

ԼԵՎՈՆ — (զայ­րա­ցած): Ո՛չ, ի­րա­կա­նում:

­Մա­րիա­մը ա­ռաջ է ե­կել, կանգ­նել արկ­ղի կող­քին ու հե­տաքրք­րութ­յամբ նա­յում է նրա մեջ:

ԳԱԲԱՂ — Ի­րա­կա­նո՞ւմ: ­­Հի­սուն­մեկ հա­զար եր­կու հար­յուր ու մեկ դա­հե­կան, ար­քան ապ­րած կե­նա:

ԼԵՎՈՆ – Paucus… non moltus…

ԳԱԲԱՂ — Ի՞նչ, իմ ար­քա:

ՄԱՐԻԱՄ — (ար­հա­մար­հան­քով): Ար­քան ա­սում է՝ քիչ է, սա­կավ է:

ԳԱԲԱՂ — ­­Շատ չէ, բայց մենք ա­վե­լի վատ օ­րեր ենք տե­սել:

ԼԵՎՈՆ — (մե­կու­սի): Ե­թե պարտ­քերս վճա­րեմ, տա­կը ո­չինչ չի մնա: ­Moins… peu nombreox. (Ոտ­քով հար­վա­ծում է, սնդու­կը շուռ է գա­լիս, դրամ­ներն ու սա­կա­վա­թիվ զար­դե­րը թափ­վում են🙂

ՄԱՐԻԱՄ — (վա­խե­ցած): Օ՛յ: (­­Ձեռ­քը դնում է սրտին, նստում է:)

Լ­ևո­նը մո­տե­նում է ­­Գա­բա­ղին, նա­յում աչ­քե­րի մեջ: ­Գա­բա­ղը հա­յաց­քը չի փախց­նում:

ԼԵՎՈՆ — Ա­սում են՝ ու­զում ես թա­գա­վոր դառ­նալ:

ԳԱԲԱՂ — Ես ար­քա­յա­կան ար­յուն չու­նեմ, նաև՝ եր­դում եմ տվել: Իսկ ­­Գա­բաղն իր եր­դու­մը չի դրժում եր­բեք:

ԼԵՎՈՆ — Դ­րա հա­մար մար­դաս­պան­ներ ես ու­ղար­կում:

ԳԱԲԱՂ — Զր­պար­տա՛նք է: Ո՞ւր է ա­պա­ցույ­ցը հա­պա:

ԼԵՎՈՆ — ­­Ժա­մա­նա­կը գա, դա էլ կլի­նի: (Այլ տո­նով:) Ո՞ւր է մնա­ցա­ծը:

ԳԱԲԱՂ — Ինչ որ կա, այդ է:

ՄԱՐԻԱՄ — ­­Մի հա­վա­տա նրան, ար­քա, ­­Գա­բա­ղի հո­գին խորն է: ­­Սեղ­միր, և կ­հա­նի գան­ձե­րը, սեղ­միր, և կ­տա ա­վելն ա­վե­լիով:

ԳԱԲԱՂ — (ա­տե­լութ­յամբ նա­յում է ­­Մա­րիա­մին): ­­Գի­տեի, որ նենգ ես, գի­տեի, որ օ­ձա­բա­րո ես, բայց որ այդ­քան թույն ու­նեիր թաքց­րած, չգի­տեի, ա­վա՛ղ:

ՄԱՐԻԱՄ — Իբր որ ի­մա­նա­յիր, ի՞նչ…

ԳԱԲԱՂ — Ի­մա­նա­յի՝ կվար­վեի այն­պես, ինչ­պես օ­ձե­րի հետ են վար­վում: Ես սխալ­վե­ցի:

ՄԱՐԻԱՄ — ­­Թե չէ՝ ի՞նչ…

ԳԱԲԱՂ — ­­Փա­փուկ ու կլո­րակ տե­ղերդ ճի­պո­տով դա­ղել կտա­յի: Այն­պես ու այն­քան, որ նստել չկա­րո­ղա­նա­յիր ու ար­յուն մի­զե­լով փախ­չեիր մինչև Ան­տիոք: Իսկ հի­մա, ժա­մա­նա­կը բաց եմ թո­ղել ու դու խո­սում ես: ­­Խո­սում ես՝ ինչ ու­զես և­ ինչ­քան ու­զես: ­­Լե­զու է, չէ՞: ­­Հո ոս­կոր չու­նի՞: Իսկ այն ժա­մա­նակ՝ քաղցր, փա­փուկ, ձևե­րո՛վ: ­­Խո­սիր, հի­մա քո խո­սե­լու ժա­մա­նակն է, խո­սի՛ր, մինչև թա­գա­վո­րը քեզ ճա­նա­չի:

­Մա­րիա­մը, իբր հուզ­ված, թաշ­կի­նա­կը տա­նում է աչ­քե­րին:

ԼԵՎՈՆ — (ան­տե­սե­լով ­­Մա­րիա­մին, դի­մում է ­­Գա­բա­ղին): Լ­սո՞ւմ ես, ինչ է ա­սում իշ­խա­նու­հին: Ա­սում է՝ գան­ձե­րի մի մա­սը պա­հել ես:

ԳԱԲԱՂ — Ին­չո՞ւ նրա­նից չես պա­հան­ջում: Ա­սենք, այդ հար­ցը չեմ տա­լիս քեզ, ար­քա, քան­զի գի­տեմ՝ բե­ռը նրա մեջ­քին են դնում, ում թի­կուն­քը լայն է: Ես սի­րե­ցի իմ հող հայ­րե­նին և­ ինչ ու­նեի, տվե­ցի նրան: Տ­վե­ցի ա­մե­նա­թանկս: ­­Գա­բա­ղի եր­կու որ­դի­նե­րը զոհ­վե­ցին Ս­սի պա­րիսպ­նե­րը պաշտ­պա­նե­լիս և­ այլևս հետ­նամ­նա չու­նեմ, ար­քա: Ես գան­ձը պա­հեմ, ի՞նչ ա­նեմ, ա­սա՛: Ա­սում ես՝ թա­գա­վոր դառ­նալ եմ ու­զում: ­­Թա­գը վերց­նեմ, ո՞ւմ փո­խան­ցեմ: ­­Դու ին­ձա­նից գանձ ես ու­զում, դու գան­ձի հա­մար ես ե­կել, իսկ ես ար­դեն իմ ան­գին գան­ձե­րը հայ­րե­նի­քին եմ տվել:

ՄԱՐԻԱՄ – Ինչ­պե՞ս ես խո­սում ­­Հա­յոց թա­գա­վո­րի հետ:

ԳԱԲԱՂ – ­(­Մա­րիա­մին): ­Դու քո ա­րածն ա­րե­ցիր: ­­Քա­նի ուժդ չէր պա­տում, ժպտա­ցիր, իսկ հի­մա դա­նակ ես խրում թի­կունքս:

ԼԵՎՈՆ — ­­Գա­բաղ, թա­գի հա­վակ­նող և­ ոչ մի գլուխ ես չեմ թող­նի ու­սե­րին:

ԳԱԲԱՂ — Կտ­րիր գլուխս, բայց ի­մա­ցիր, որ հա­վա­տա­րիմ ու նվիր­ված գլուխ ես կորց­նում: ­­Կորց­նե­լը հեշտ է, էս դժվար ժա­մա­նակ­նե­րում գտնելն է դժվար:

Լ­ևո­նը ծափ է զար­կում: ­­Ներս է գա­լիս սե­նե­կա­պե­տը:

ԼԵՎՈՆ — (սե­նե­կա­պե­տին): ­­Զին­վոր­ներ կան­չիր: Շղ­թա զար­կեք, թող նստի, մտա­ծի ու խել­քը գլու­խը հա­վա­քի: ­­Լավ հետ­ևեք, որ նրան էլ պա­րան չտան, այն էլ՝ փտած պա­րան:

­­Գա­լիս են 1-ին և 2-րդ ­զին­վոր­նե­րը, ­­Գա­բա­ղին տա­նում են:

ԳԱԲԱՂ — Ես ար­քա­յից չեմ նե­ղա­նում: ­­Թա­գա­վոր­ներն ա­վե­լի շատ պատ­ժել գի­տեն, քան պատ­վել: (­­Մա­րիա­մին.) Իսկ քեզ­նի՞ց… ­­Քեզ­նից երբ­ևէ լավ բան չեմ սպա­սել: ­­Բախ­տի՞ց… ­­Բախ­տը եր­բեք ե­րես չի տվել ինձ:

­Մա­րիա­մը ժպ­­տում է գոհ ու ցու­ցադ­րա­կան:

ԼԵՎՈՆ — (­­Մա­րիա­մին չնա­յե­լով): Ա­զատ ես:

­Մա­րիա­մը ցու­ցադ­րա­կան նա­զան­քով դուրս է գա­լիս:

ՏԵՍԱՐԱՆ 9

Ս­սի ամ­րո­ցի հրա­պա­րա­կը: ­­Ձախ կող­մում եր­ևում է պարս­պի հատ­վա­ծը: Աս­տի­ճան­ներ՝ պարս­պի վրա բարձ­րա­նա­լու հա­մար:

­­Պարս­պի մոտ կանգ­նած են ­­Թո­րո­սը, ­­Սա­նու­կը և ­­Կոր­յու­նը: ­­Թո­րո­սը ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ նա­յում է ճա­նա­պար­հին:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ե­րա­նի խա­ղա­ղութ­յուն լի­նի աշ­խար­հում, ե­րա­նի կռիվ չլի­նի ու մարդ ապ­րի իր ու­զա­ծի պես: Ե­թե խա­ղա­ղութ­յուն լի­նի, դու ի՞նչ կա­նես, ­­Թո­րոս:

ԹՈՐՈՍ — Ե՞ս: Ես զին­վո­րա­կան եմ, ­­Կոր­յուն, ի՞նչ պի­տի ա­նի զին­վո­րա­կա­նը: Կ­ծա­ռա­յեմ հայ­րե­նի­քին, բայց… (Լ­ռում է:)

ՍԱՆՈՒԿ — Ա­ռաջ կգնաս պաշ­տո­նիդ մեջ, գունդս­տաբլ կդառ­նաս…

ԹՈՐՈՍ — ­­Չէ, չգու­շա­կե­ցիր:

ՍԱՆՈՒԿ — ­­Հա­պա՞:

ԹՈՐՈՍ — Ե­թե խա­ղաղ լի­նի, ե­թե աշ­խար­հում ջրին խառն­ված ար­յուն չհո­սի, աշ­նա­նը պատ­գամ կու­ղար­կեմ ­­Ծո­վի­կենց տուն:

ՍԱՆՈՒԿ — (ու­րա­խա­ցած): ­­Հար­սա­նիք կա­նե՛նք:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ե­թե խա­ղաղ լի­նի… ­­Հա­յոց եր­կի­րը նոր թա­գա­վոր ու­նի, եր­կի­րը խա­ղաղ կլի­նի:

ԹՈՐՈՍ — ­­Նոր թա­գա­վոր ու­նի, բայց ­­Հա­յոց աշ­խարհն ու նրա ­­Սիս մայ­րա­քա­ղա­քը աշ­խար­հի աչ­քի փուշն է: ­­Մեկ էլ տե­սար, նո­րից ե­կան մեզ վրա:

ԿՈՐՅՈՒՆ — ­­Մի ա­սա, ­­Թո­րոս:

ԹՈՐՈՍ — Ա­սեմ-չա­սեմ՝ մեկ է, կռիվն իմ ա­սե­լով չի սկսվի, ոչ էլ կվեր­ջա­նա իմ ու­զե­լով, բայց ե­թե ինձ ա­սեն՝ ­­Սիս քա­ղա­քի պարս­պից նա­յիր երկն­քում սա­վառ­նող թռչու­նին, թռիր ու նրա թևից փե­տուր պո­կիր սի­րա­ծիդ հա­մար՝ կթռչեմ: ­­Թե ա­սեն՝ նետդ ար­ձա­կիր ու հե­ռու սա­րե­րում քա­րափ­նե­րի վրա ապ­րող այծ­յամ որ­սա՝ կոր­սամ, միայն թե նա ու­զի: Իսկ էս պա­հին իմ ա­մե­նա­մեծ ե­րա­զան­քը խա­ղա­ղութ­յունն է ու ­­Ծո­վիկս ծո­վաչ:

­Կոր­յու­նը ու­շա­դիր նա­յում է պարս­պից ան­դին:

ՍԱՆՈՒԿ — ­­Թո­րոս, այ ­­Թո­րոս, դու նոր թա­գա­վո­րին տե­սե՞լ ես:

ԹՈՐՈՍ — Էր­կու ան­գամ, բայց հեռ­վանց: ­­Մի ան­գա­մը ­­Մայր տա­ճա­րում՝ օծ­ման ժա­մա­նակ, մյուս ան­գա­մը, երբ ար­քան ե­կել էր քա­ղա­քի ամ­րութ­յուն­ներն ստու­գե­լու:

ՍԱՆՈՒԿ — Իսկ թա­գու­հո՞ւն:

ԹՈՐՈՍ — ­­Հա, է­լի մի ան­գամ, օծ­ման օ­րը:

ԿՈՐՅՈՒՆ — ­­Սի­րո՞ւն է:

ԹՈՐՈՍ — ­­Հա, բայց իմ ­­Ծո­վի­կի չափ չէ:

ՍԱՆՈՒԿ — (­ծի­ծա­ղե­լով): ­­Հո չա­սե­ցի՞ր… ­­Թա­գու­հի է, ախր: Աչ­քիդ մե­նակ ­­Ծո­վիկն է եր­ևում:

ԹՈՐՈՍ — (բամ­փում է ­­Սա­նու­կի գլխին): ­­Դու ի՞նչ ես հաս­կա­նում, որ…

ԿՈՐՅՈՒՆ — Իսկ շո­րե՞­րը:

ԹՈՐՈՍ — ­­Շո­րե՞­րը… ­­Մե­տաքս ու ատ­լաս: ­­Թե աշ­խար­հը խա­ղաղ լի­նի ու ­­Ծո­վի­կին առ­նեմ, թա­գու­հու շո­րի պես ու նրա­նից ա­վե­լի լա­վե­րը պի­տի հանգց­նեմ: (­­Նա­յում է պարս­պից🙂 Ս­պա­սիր, ­­Սա­նուկ:

ՍԱՆՈՒԿ — (­վա­խե­ցած): Ի՞նչ է­ղավ, ­­Թո­րոս:

ԹՈՐՈՍ — ­­Նա­յիր, ե­կո­ղը ձիա­վոր է ու սո­վո­րա­կան ձիա­վոր չէ:

ՍԱՆՈՒԿ — Ի՞նչ ի­մա­ցար:

ԹՈՐՈՍ — Ե­կո­ղը հայ չէ… ձիա­վա­րե­լը մամ­լու­քի նման է: Ս­պի­տակ դրոշ է պար­զել, ու­րեմն սուր­հան­դակ է: ­­Հար­կա­վոր է նշան տալ դար­պա­սի պա­հա­կին, գու­ցե չի տե­սել: (­Սու­լում է՝ ազ­դան­շան տա­լով: ­­Նույն ձևով պա­տաս­խան է ստա­նում🙂 ­­Տե­սել է… ­­Հաս­տատ սուր­հան­դակ է: ­­Մեծ դար­պա­սը բաց­վեց ու ներս  ա­ռավ նրան…

ՍԱՆՈՒԿ — ­­Տես­նես ի՞նչ լուր է բե­րել, բա­րի, թե՞ չար…

ՏԵՍԱՐԱՆ 10

­­Գա­հա­դահ­լի­ճը: Լ­ևո­նը ­­Նար­բո­նի ե­պիս­կո­պո­սի հետ, նաև` ­­Լի­պա­րի­տը:

­­Ներս է մտնում սե­նե­կա­պե­տը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Սուր­հան­դակ, ար­քա:

ԼԵՎՈՆ — Որ­տե­ղի՞ց:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Մամ­լուք սուլ­թա­նից:

ԼԵՎՈՆ — ­­Ներս ա­ռաջ­նոր­դիր (Նս­տում է գա­հին:)

­Նար­բո­նը ու­զում է դուրս գնալ: ­Լի­պա­րի­տը ցան­կա­նում է հետ­ևել ­­Նար­բո­նին:

ԼԵՎՈՆ — Մ­նա­ցեք, դուք էլ կի­մա­նաք, թե ինչ է ու­զում Ե­գիպ­տո­սի սուլ­թա­նը:

­­Ներս է մտնում սուր­հան­դա­կը: Գ­լուխ է տա­լիս ար­քա­յին, ծնկի է գա­լիս, համ­բու­րում է ­պա­պի­րու­սի փա­թույ­թը, ­մեկ­նում է ար­քա­յին:

ԼԵՎՈՆ — (վերց­նում, ­պա­հում է ձեռ­քում): Ինչ­պե՞ս է մեր բա­րի հար­ևան սուլ­թա­նը:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — ­­Փառք Ալ­լա­հին և ­փառք սուլ­թա­նին, որ կա­մոքն Ալ­լա­հի իշ­խում ու ծաղ­կեց­նում է եր­կի­րը:

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ հրա­մա­յեց հայտ­նել:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — Ա­մեն ինչ գրված է նա­մա­կում:

ԼԵՎՈՆ — ­­Լավ, սպա­սիր:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — ­­Պա­տաս­խա­նի՞ն, ար­քա:

ԼԵՎՈՆ — Ա­յո:

­Սուր­հան­դա­կը խո­նարհ­վում ու դուրս է գա­լիս:

ԼԵՎՈՆ — (բա­ցում է փա­թե­թը, նա­յում գրե­րին և­ մեկ­նում է ­­Նար­բո­նին): ­­Դու վարժ ես նրանց գրի ու լեզ­վի մեջ, կար­դա ու թարգ­մա­նիր:

ՆԱՐԲՈՆ — (վերց­նում է փա­թե­թը, կար­դում է նախ մտքում, հե­տո՝ բարձ­րա­ձայն): ­­Սուլ­թա­նը ող­ջույն է հղում հա­յոց ար­քա­յին և ն­րան արև­շա­տութ­յուն է մաղ­թում: (Լ­ռում է🙂

ԼԵՎՈՆ — (ան­համ­բեր): ­­Հե­տո՞:

ՆԱՐԲՈՆ — (կար­դում է): ­­Քո նա­խորդ­նե­րը չցան­կա­ցան բա­րե­կամ լի­նել մեզ և ­մեզ վրա թշնա­մի­ներ բե­րե­ցին: Ու­զե­ցին նրանց մի­ջո­ցով ծնկի ի­ջեց­նել ու ոչն­չաց­նել մեզ: ­­Հայտ­նի է, թե ինչ ե­ղավ: Ե­թե դու էլ նրանց գոր­ծը շա­րու­նա­կես, եր­կիրդ կա­վե­րենք ու կկոր­ծա­նենք, կհա­նենք մեր կո­կոր­դում խրված այդ փու­շը: Իսկ ե­թե ձեռք քա­շես լա­տին տի­րա­կալ­նե­րից և­ ու­զե­նաս հաշտ ապ­րել մեզ հետ, թող Ալ­լա­հի տված ար­ևը քեզ էլ տա­քաց­նի, մեզ էլ:

­Դա­դար:

ԼԵՎՈՆ — Ս­պառ­նո՞ւմ է…

ՆԱՐԲՈՆ — Ս­պառ­նա­լի­քը պո­զով-պո­չով չի լի­նում:

ԼԵՎՈՆ — (­­Լի­պա­րի­տին): Ի՞նչ ենք ա­նե­լու:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Իմ ար­քան գի­տի, որ ­­Սի­սը ե­ռա­պա­րիսպ է ու ե­ռա­դար­պաս, զոր­քե­րը պատ­րաս­տութ­յան են բեր­ված, եր­կա­րատև պա­շար­ման հա­մար սնունդ ու ջուր է ամ­բար­ված, զի­նա­գործ­նե­րը գի­շեր ու զօր աշ­խա­տում են, բայց…

ՆԱՐԲՈՆ — Ի՞նչ բայց, մենք կդի­մադ­րենք, մինչև խա­չակ­րաց ու­ժե­րը կհաս­նեն:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (թե­րա­հա­վատ): ­­Լավ կլի­նի, ե­թե քո ա­սա­ծի պես լի­նի, բայց ես իմ փոր­ձից գի­տեմ:

ԼԵՎՈՆ — (խո­ժոռ): Ի՞նչ գի­տես, գունդս­տաբլ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Գի­տեմ, որ ­­Պապն ու եվ­րո­պա­ցի­նե­րը միայն խոս­տում տալ գի­տեն: ­­Կա­սեն՝ դի­մա­ցեք, գա­լիս ենք, բայց ո՛չ գու­մար կու­ղար­կեն, ո՛չ զորք ու զենք, և ­մենք է­լի մե­նակ կմնանք եր­կու քա­րի ա­րան­քում:

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Պա­պը և՛ հա­յե­րին է սի­րում, և՛ հա­յոց ար­քա­յին:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Աստ­ված տա, ես սուտ դուրս գամ, թող իմ մտա­ծա­ծի մեջ սխալ լի­նեմ, բայց եր­կի­րը նո­րից թշնա­մու կրնկի տակ չընկ­նի:

ԼԵՎՈՆ — (­­Նար­բո­նին): ­­Դու ի՞նչ ես ա­ռա­ջար­կում:

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Սուլ­թա­նի հո­խոր­տան­քին ի պա­տաս­խան նույն­քան ու ա­վե­լի խիստ պա­տաս­խան գրենք:

ԼԵՎՈՆ — ­­Հը՜մ… ­­Վերց­րու գրի­չը, թա­թա­խիր մե­լա­նի մեջ ու գրիր:

­Նար­բո­նը մո­տե­նում է գրա­կա­լին, մա­գա­ղաթ պատ­րաս­տում, վերց­նում է գրիչն ու սպա­սում:

ԼԵՎՈՆ — Ե­գիպ­տաց­վոց սուլ­թա­նին ող­ջույն և­ ար­ևա­շա­տութ­յուն: ­­Մենք՝ Լ­ևոն ար­քան հա­յոց, ստա­ցանք գրութ­յունդ: ­­Մենք խա­ղա­ղութ­յուն ենք ու­զում և­ ոչ թե պա­տե­րազմ: Աստ­ված ձեզ ձեր հայ­րե­նիքն ու հողն է տվել, մեզ՝ մե­րը և ­պատ­վի­րել է վա­յե­լել ու շե­նաց­նել: ­­Մենք  Ք­րիս­տո­սով եղ­բայր­ներ ենք արև­մուտ­քի թա­գա­վոր­նե­րի հետ, բայց ու­զում ենք քեզ հետ էլ խա­ղաղ ու բա­րի հար­ևան­ներ լի­նել: ­­Մենք ու­զում ենք ձեզ հետ առև­տուր ա­նել: ­­Թող Աստ­ված պա­հի ու զո­րաց­նի իր բո­լոր բա­րի զա­վակ­նե­րին: (Լ­ռում է🙂

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Հե­տո՞:

ԼԵՎՈՆ — ­­Հե­տո՞: Լ­ևոն ­­Լու­սին­յան թա­գա­վոր ­­Հա­յոց ­­Կի­լի­կիո:

ՆԱՐԲՈՆ — (դժ­­գոհ): ­­Սուլ­թա­նը սպառ­նում էր ախր:

ԼԵՎՈՆ — ­­Մենք մեր սու­րը միշտ կտրուկ ու պատ­րաստ պի­տի պա­հենք, բայց պա­տե­րազմ չպի­տի բոր­բո­քենք:

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Պա­պի զոր­քե­րը…

ԼԻՊԱՐԻՏ — (­բոր­բոք­ված): Ո՞ւր են:

ԼԵՎՈՆ — Երբ ­­Պա­պի ու­ղար­կած զոր­քե­րը կգան, այն ժա­մա­նակ ու­րիշ կլի­նի: ­­Հի­մա ­Պապն ինձ ըն­դա­մե­նը հի­սուն աս­պետ է տվել: ­­Հա, մի նա­մակ էլ ­­Պա­պին գրիր: ­­Հայտ­նիր սուլ­թա­նի սուր­հան­դա­կի մա­սին, նկա­րագ­րիր երկ­րի վի­ճա­կը և­ ա­սա՝ թող փու­թան: Ա­սա՝ ե­թե ցան­կա­նում եք, որ քրիս­տո­նեութ­յան վեր­ջին հե­նա­կե­տը չկորց­նեք, շտա­պեք օգ­նութ­յան: ­­Նո­րից ­­Խա­չակ­րաց ար­շա­վանք կազ­մա­կեր­պեք ընդ­դեմ մահ­մե­դա­կան­նե­րի:

­Նար­բո­նը գրում է:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (ան­հա­մար­ձակ): ­­Մի խնդրանք ու­նեմ, ար­քա:

ԼԵՎՈՆ — Ա­սա, գունդս­տաբլ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Խոսքս ­­Գա­բա­ղի մա­սին է, ար­քա: ­­Լավ կլի­նի, որ քո բա­րե­կամ­նե­րին թշնա­մի չդարձ­նես քեզ:

ԼԵՎՈՆ — (դժգոհ): ­­Նա խել­քի չի գա­լիս: ­­Գա­հի հա­վակ­նորդ է: ­­Ցույց չի տա­լիս, բայց ա­տում է ինձ: Ա­պա­ցու­ցել չեմ կա­րող, բայց վստահ եմ, որ գան­ձա­րա­նի մի մա­սը տա­կովն է ա­րել: ­­Չար լե­զու­ներն ա­սում են՝ նա է կանգ­նած ե­ղել մեր դեմ կա­տար­ված մա­հա­փոր­ձե­րի ետ­ևում:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ար­քա, ­­Գա­բա­ղը հա­վա­տա­րիմ է հա­յոց երկ­րին ու ար­քա­յին, տվել է՝ ինչ կա: ­­Մա­րիամ իշ­խա­նու­հին չի սի­րում նրան և­ ամ­բաս­տա­նել է… Իսկ նրա ոչ մի հան­ցանքն ա­պա­ցուց­ված չէ: ­­Գա­բա­ղը ծեր է և­ ար­դեն զնդա­նում է վեց ա­միս: ­­Նա դեռ օ­գուտ կա­րող է բե­րել քեզ: ­­Գա­բա­ղը հմուտ դի­վա­նա­գետ է:

ԼԵՎՈՆ — (սա­ռը ձայ­նով): Կմ­տա­ծենք դեռ: ­­Կա­րող ես գնալ:

­Լի­պա­րի­տը գ­­լուխ է տա­լիս ու հե­ռա­նում:

ԼԵՎՈՆ — ­­Սե­նե­կա­պե՛տ: ­(­Ներս է մտնում ­սե­նե­կա­պե­տը🙂 ­­Կան­չիր սուլ­թա­նի սուր­հան­դա­կին:

­­Ներս է մտնում սուր­հան­դա­կը:

ԼԵՎՈՆ — (ն­­րան մեկ­նե­լով մա­գա­ղա­թի փա­թույ­թը): ­­Բա­րի ճա­նա­պարհ:

ՍՈՒՐՀԱՆԴԱԿ — Ար­քան ու­րիշ բան չու­նի՞ հայտ­նե­լու:

ԼԵՎՈՆ — Ա­սա՝ ­­Հա­յոց եր­կի­րը և ­հա­յոց ար­քան բա­րե­կա­մութ­յուն և ­խա­ղա­ղութ­յուն են ու­զում:

­Սուր­հան­դա­կը խո­նարհ­վում ու դուրս է գա­լիս:

ՆԱՐԲՈՆ — (ա­վար­տել է նա­մա­կը, մեկ­նում է Լ­ևո­նին): Հ­րա­մե­ցեք, ար­քա:

ԼԵՎՈՆ — (վերց­նում, կար­դում է մտքում): Ա­վե­լաց­րու, որ օգ­նութ­յուն է պետք: Դ­րամ, և ­հատ­կա­պես զորք: Գ­րիր՝ ա­ռանց ի­րենց օգ­նութ­յան եր­կի­րը չի դի­մա­նա: (­Նար­բո­նը ա­վե­լաց­նում է ա­սվա­ծը, ­նա­յում սպա­սո­ղա­կան🙂 Ու­ղար­կիր փու­թով:

ՏԵՍԱՐԱՆ 11

Ս­սի նույն պարս­պի վրա կանգ­նած է ­­Թո­րո­սը: ­­Գա­լիս է ­­Լի­պա­րի­տը: ­­Թո­րո­սը ձգվում է ու ձայն տա­լիս:

ԹՈՐՈՍ — ­­Պա­հա­խումբ, զգա՛ստ: (­­Մո­տե­նում է սպա­րա­պե­տին🙂 Ա­մեն ինչ կար­գին է, տեր գունդս­տաբլ: Այս ըն­թաց­քում Ա­վագ դար­պա­սից եր­կու ձիա­վոր է դուրս ե­կել, հա­վա­նա­բար, սուր­հան­դակ­ներ, ե­թե չհաշ­վենք ներ­սու­դուրս ա­նող ժո­ղովր­դին:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Թո­րոս բեր­դա­պահ, բերդն ա­վե­լի պի­տի ամ­րաց­նենք:

ԹՈՐՈՍ — Ու­րիշ էլ ի՞նչ ա­նենք:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Ներ­սի աղբ­յուր­նե­րին ու ջրմու­ղին ա­ռա­վել ու­շա­դիր ե­ղիր, ջրամ­բա­րը մի ան­գամ էլ ստու­գիր ան­ձամբ, պա­հեստ­նե­րը… ­­Զի­նա­գործ­նե­րի թիվն ա­վե­լաց­րու:

ԹՈՐՈՍ — Վ­տան­գը ստո՞ւյգ է:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ա­ռա­վել քան ստույգ:

ԹՈՐՈՍ — (սրտ­­նեղ): ­­Տես­նես ին­չո՞ւ է այս­պես:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Մի զար­մա­ցիր, ­­Թո­րոս, մենք թա­գա­վոր­նե­րի եր­կիր ենք: Ա­մեն հայ թա­գա­վոր է հա­մա­րում ի­րեն: ­­Չե՞ս հա­վա­տում, հարց­րու էն սա­րի վրա ոչ­խար ա­րա­ծաց­նող հով­վին և ­կա­սի՝ թա­գա­վո­րը սխալ է կա­ռա­վա­րում: ­­Քո հա­սա­րակ զին­վո­րին հարց­րու, թե ան­կեղ­ծա­նա, կա­սի՝ բեր­դա­պահն ու սպա­րա­պետն այս ու այն բա­նը սխալ են ա­նում:

ԹՈՐՈՍ — (­ծի­ծա­ղե­լով): Ախր էս ժո­ղո­վուրդն ի՞նչ մե­ղա­վոր է, որ Աստ­ված ի­րեն խե­լա­ցի է ստեղ­ծել:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Խե­լա­ցին՝ խե­լա­ցի, բայց ա­մեն մարդ իր գոր­ծը պի­տի ա­նի ու լավ ա­նի: ­Մենք մեր ու­նե­ցա­ծը չենք գնա­հա­տում, մե­րոնց հետ թշնա­մու պես ենք վար­վում ու թշնա­մու բե­րան ենք տա­լիս:

ԹՈՐՈՍ — ­­Լավ, բա մենք իս­կի լավ բան չու­նե՞նք:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ու­նենք, չենք գնա­հա­տում: ­­Մե­րը պա­հե­լու փո­խա­րեն ու­րի­շից ենք թագ ու թա­գա­վոր խնդրում: Ու­րի­շի տվածն էլ էս է: ­­Ձեր աչ­քին միշտ ու­րի­շի ա­քա­ղա­ղը ձեր արծ­վից քաջ է թվա­ցել:

ԹՈՐՈՍ — Է՛, զո­րա­վար, ա­սում ես՝ ա­մեն մեկս մեր տե­ղում… (­­Ցույց է տա­լիս կրծքա­վան­դա­կի սպին🙂 Էս կուրծ­քը քա­նի՞ ան­գամ եմ թշնա­մուն դեմ տվել… ­­Մարդ չգի­տի՝ ի՞նչ կա մեր երկ­րի մեջ, որ շնա­ճան­ճի նման վրա են տա­լիս:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Քա­ջութ­յանդ մա­սին վա­ղուց գի­տեմ, սպիդ չպի­տի տես­նեմ, որ ի­մա­նամ: Ա­սում ես՝ ին­չո՞ւ: Ան­միա­բան ենք: ­­Մեզ ու մեր ե­կե­ղե­ցին մեկ Բ­յու­զան­դիա­յի գիրկն ենք նե­տում, մեկ՝ Հ­ռո­մի ­­Պա­պի, ու­նի­թոր ու հա­կաու­նի­թոր ենք խա­ղում, ­­Քաղ­կե­դո­նի ո­րո­շում­ներն ըն­դու­նում ենք ու մեր­ժում: Աշ­խար­հին ձեն ենք տա­լիս. «Է­կե՛ք, մեր երկ­րում գործ ա­րե՛ք: ­­Մեր եր­կի­րը լավն է»: ­­Մար­դիկ գա­լիս, մտնում են ներս, կա­մաց-կա­մաց տե­ղա­վոր­վում ու սկսում են ի­րենց տեր զգալ:

ԹՈՐՈՍ — Չ­գի­տեմ, տեր սպա­րա­պետ, չգի­տեմ, ես մի հա­սա­րակ զին­վոր եմ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (ծի­ծա­ղում է): ­­Լավ է, գո­նե մե­կը գտնվեց, որ այդ բա­նե­րը չգի­տի: (­­Տե­ղից ել­նե­լով🙂 ­­Մարդ­կանց բան չա­սես, բայց զգաստ ե­ղիր, պետք չէ խու­ճապ ա­ճեց­նել, բայց հույսդ լա­տին աս­պետ­նե­րի վրա չդնես: Ն­րանց էլ հանձ­նա­րա­րութ­յուն տուր սո­վո­րա­կա­նի նման, բայց… (­Հաս­կաց­նում է՝ «Չվս­տա­հես»: Գ­նում է:)

ՏԵՍԱՐԱՆ 12

­­Սեն­յակ: ­­Պա­տի տակ թախտն է, պա­տից կախ­ված կար­պե­տի վրա զեն­քեր են, կեն­դա­նի­նե­րի եղջ­յուր­ներ ու որ­սոր­դութ­յան պա­րա­գա­ներ: ­Լի­պա­րի­տը պառ­կած է թախ­տին: ­­Կող­քին սուրն է, ա­ղե­ղը, կա­պար­ճը: ­Զար­ման­դուխ­տը ներս է մտնում, ծած­կոց է գցում ա­մուս­նու մեջ­քին: ­Լի­պա­րի­տը անս­պա­սե­լի գրկում է կնո­ջը:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — Օ՛յ, վա­խեց­րիր:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Բա ա­սում ես՝ քա՛ջ եմ:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Քա­ջը դու ես, ես հա­սա­րակ ու սո­վո­րա­կան կին եմ: (Ափ­սո­սան­քով:) Արթ­նաց­րի… ­­Քա­նի՞ գի­շեր չես քնել:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Այս­քանն էլ բավ էր: Ա­սում եմ…

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — Ի՞նչ…

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ա­սում եմ` ­­Սարգ­սին ու Աշ­խե­նին վերց­նես, ո­րոշ ժա­մա­նա­կով գնաս ­­Կիպ­րոս:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — Ին­չո՞ւ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ըը… ­­Կիպ­րո­սում ա­վե­լի լավ չէ՞:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Լավ է, երբ դու մեզ հետ ես: (­­Խա­ղաց­կուն:) ­­Դու ին­չո՞ւ չես գա­լիս:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ես… Ես ինչ­պե՞ս գամ:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Դու ստել չգի­տես, ա­սա, ի՞նչ կա:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Կա­րող է ­­Սի­սը պա­շար­վի նո­րեն:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Հաս­տա՞տ է:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Հաս­տատ չէ, ես եմ այդ­պես կար­ծում:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ զին­վո­րի հա­մար ա­մե­նա­կար­ևորն ի՞նչն է: ­­Թի­կուն­քը: Իմ է­րիկն ինձ սո­վո­րեց­րել է, որ զին­վո­րի թի­կունքն ա­մուր պի­տի լի­նի: Ո՞վ է ­­Հա­յոց սպա­րա­պե­տի թի­կուն­քը: Ն­րա զա­վակ­ներն ու կի­նը… Ա­սա, ին­չո՞ւ է այդ­պես լի­նում: ­­Մի թշնա­մուն հաղ­թում ենք, մյուսն է գա­լիս: Աստ­ված ին­չո՞ւ է ե­րես դարձ­նում մեզ­նից:

ԼԻՊԱՐԻՏ- ­­Հայ­րե­նի­քը, թա­գա­վո­րութ­յու­նը Աստ­ված է տա­լիս մար­դուն, տա­լիս է, որ պաշտ­պա­նենք, խնա­մենք, ու­րի­շին չտանք: Ե­թե չես պաշտ­պա­նում, ե­թե լա՛վ չես պաշտ­պա­նում, ու­րիշն առ­նում է ձեռ­քիցդ: Ին­չո՞ւ: Աստ­ված էլ չի սի­րում իր ու­նե­ցա­ծը չպաշտ­պա­նող մար­դուն: Աստ­ված էլ չի սի­րում իր հայ­րե­նի­քը չսի­րո­ղին:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­Մենք չե՞նք սի­րել:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Լավ չենք սի­րել, բա­վա­րար չա­փով չենք սի­րել:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Սի­րելն էլ ո՞նց է լի­նում:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Թա­գա­վո­րը պի­տի սի­րի, իշ­խա­նը պի­տի սի­րի, մտա­վո­րը, հոգ­ևո­րը, հող­վո­րը, հո­վի­վը…­ բո­լո­րը պի­տի միա­կամ ու միաս­նա­կան լի­նեն էդ սի­րո մեջ, որ հայ­րե­նիք ու­նե­նան, որ շեն ու բար­վոք եր­կիր ու­նե­նան:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Դու եր­բեք չես փի­լի­սո­փա­յել:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Հի­մա էլ չեմ փի­լի­սո­փա­յում: Ա­սում եմ եր­կար ժա­մա­նակ մտա­ծածս: Ա­ռանց հող­վո­րի հողն ի՞նչ է` հայ­րե­նի՞ք է, թե՞ չէ: Ա­ռանց նա­վաս­տի ծովն ի՞նչ է` հայ­րե­նի՞ք է, ա­ռանց բեր­դա­պա­հի բերդն ի՞նչ է՝ հայ­րե­նի՞ք է: ­­Հաս­տատ՝ չէ: ­­Հայ­րե­նիքն էդ եր­կու­սի միաս­նութ­յունն  է, իսկ խե­լա­ցի թա­գա­վո­րը ծա­ռան է իր ժո­ղովր­դի:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — (քմ­­ծի­ծա­ղով): ­­Չէ՛ մի, թա­գա­վոր­նե­րը վա­յե­լե­լու հա­մար են գա­լիս:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ե­թե թա­գա­վո­րի ա­կան­ջը չի լսում վար ա­նո­ղի հո­րո­վե­լը և ­չի տխրում, որ վար ու ցանք չկա, լավ չէ: Ե­թե ար­տում հո­րո­վել չկա, սա­րի լան­ջին նստած հով­վի սրին­գի ձայն չկա, մե­ղա­վո­րը թա­գա­վորն է, իշ­խա­նը, զո­րա­կա­նը: (Ս­թափ­վում է:) Ա­սենք, ի՞նչ եմ խո­սում, քեզ մի ան­գամ էլ գրկե­լու փո­խա­րեն խո­սում եմ եր­կար-բա­րակ: (Գր­կում է կնո­ջը, սեղ­մում կրծքին ու բաց է թող­նում:) Ո՞ւր են զեն­քերս: Ես գնամ պի­տի:

ՏԵՍԱՐԱՆ 13

­­Սեն­յա­կի պա­տե­րին տար­բեր տե­սա­կի թի­րախ­ներ են կպցրած, մեջ­տե­ղում՝ մար­դա­կերպ, ծղո­տով լի, իր ա­ռանց­քի շուրջ պտտվող պարկ է: Լ­ևոն ար­քան մարզ­վում է:

­­Հա­մար­յա վա­զքով ներս է մտնում սե­նե­կա­պե­տը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Իմ ար­քա, նե­րիր խան­գա­րե­լուս հա­մար, բայց չէի կա­րող…

ԼԵՎՈՆ — (դա­դա­րեց­նում է սու­սե­րա­մար­տը): Ի՞նչ է ե­ղել…

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Գո՛ւյժ…

ԼԵՎՈՆ — (մի կողմ դնե­լով սու­սե­րը): Ի՞նչ գույժ:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Պա­պի մոտ ա­ճա­պա­րող մեր սուր­հան­դակն ըն­կել է ե­գիպ­տաց­վոց ձեռ­քը: ­­Հայտ­նի է դար­ձել մեր երկ­դի­մի խա­ղը և ­սուլ­թա­նի զո­րա­վար Ա­բու ­­Բաք­րը դա ա­ռիթ դարձ­նե­լով՝ զոր­քով շարժ­վում է դե­պի ­­Սիս:

ԼԵՎՈՆ — (դա­դա­րից հե­տո): ­­Լու­րը ստո՞ւյգ է:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ա­ռա­վել քան ստույգ: Թշ­նա­մու զոր­քը ափ է դուրս ե­կել ու շարժ­վում է դե­պի ­­Սիս: Ե­րեք օ­րից կհայտն­վի պա­րիսպ­նե­րի տակ:

ԼԵՎՈՆ — Ար­քու­նի խոր­հուրդ հրա­վի­րիր, կան­չիր նաև ­­Գա­բա­ղին:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — (կաս­կա­ծան­քով): ­­Բան­տից հա­նե՞լ տամ:

ԼԵՎՈՆ — Ա­յո, կան­չիր բո­լո­րին և­ որ­քան հնա­րա­վոր է՝ շուտ:

­Սե­նե­կա­պե­տը գնում է:

ԼԵՎՈՆ — Ս­պաս­վա­ծից ա­վե­լի ա­րագ ե­ղավ: ­­Մեն ու մե­նակ ես, թա­գա­վոր ­­Հա­յոց, ա­ռանց դաշ­նա­կից­նե­րի, սա­կա­վա­թիվ զոր­քով: Ի՞նչ պի­տի ա­նենք… ­­Դի­մադ­րենք պի­տի, որ­քան հնա­րա­վոր լի­նի:

­­­Գա­հա­դահ­լի­ճում նս­­տած են կա­թո­ղի­կո­սը, ­­Նար­բո­նի ե­պիս­կո­պո­սը, ­­Մա­րիամ պայ­լու­հին, ­­Լի­պա­րի­տը, ­­­Գա­բա­ղը: Լ­ևո­նը ներս է գա­լիս, նստում գա­հին:  

ԼԵՎՈՆ — Ող­ջույն աշ­խար­հիկ և ­հոգ­ևոր իշ­խա­նաց:

­­Պա­տաս­խա­նում են ոչ միա­ձայն:

— Ող­ջույն, ար­քա:

— Ող­ջույն թա­գա­վո­րին հա­յոց:

ԼԵՎՈՆ — ­­Պա­պի մոտ ա­ճա­պա­րող մեր սուր­հան­դակն ըն­կել է ղպտաց­վոց ձեռ­քը: ­Հայտ­նի է դար­ձել, որ մենք ­­Պա­պից օգ­նութ­յուն ենք խնդրում և­ ա­ռա­ջար­կում ենք նոր ­Խա­չակ­րաց ար­շա­վանք կազ­մա­կեր­պել: ­­Դա ա­ռիթ դարձ­նե­լով՝ սուլ­թա­նը ար­շա­վանք է սկսել մեր երկ­րի դեմ: Ի՞նչ ենք ա­նե­լու:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ս­տո՞ւյգ է լու­րը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ե­րեք տար­բեր սուր­հան­դակ­ներ նույն բանն են հա­ղոր­դել:

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ ենք ա­նե­լու:

ՄԱՐԻԱՄ — ­­Մի այլ սուր­հան­դակ ու­ղար­կենք ­­Պա­պին:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Է­լի՞ սուր­հան­դակ: Չ­հա­մոզ­վե­ցի՞ք, որ ­­Պա­պը խոս­տու­մից բա­ցի ու­րիշ բան չի տա: Ար­ժե՞ մեկ ան­գամ էլ ձեռ­քը մրջնա­բույ­նը մտցնել: Ար­ժե՞ ա­վե­լի գրգռել մեր թշնա­մուն:

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Պա­պը սի­րում է հա­յոց ­­Կի­լի­կիան, ան­պայ­ման կօգ­նի:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (կր­­քոտ): Ե՞րբ, ար­դեն ո՞­րե­րորդ ան­գամ են խա­բում:

ԼԵՎՈՆ — Ե­թե ­­Պա­պը նույ­նիսկ հենց հի­մա զորք ու­ղար­կի, ա­վե­լի ուշ կհաս­նի, քան սուլ­թա­նի զոր­քը, մա­նա­վանդ, որ սուլ­թա­նին օգ­նութ­յան է շտա­պում ­­Հա­լե­պի ա­մի­րա ­­Մա­լի­քը:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (լա­ցա­կու­մած): ­­Չե՛նք դի­մա­նա:

ՄԱՐԻԱՄ — (խե­թում է նրան): Ե­թե կնա­բա­րո վարք ու­նե­նանք, չենք դի­մա­նա:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Իմ զին­վոր­նե­րը կազմ ու պատ­րաստ են և ն­րանց մեջ չկա կնա­բա­րո մե­կը: ­­Պա­հեստ­նե­րը լիքն են, զի­նա­գործ­ներն աշ­խա­տում են զօր ու գի­շեր, ­­Սի­սը ա­մուր ու ա­նառ է, բայց…

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ բայց:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Նույ­նիսկ այդ դեպ­քում ամ­րո­ցը կա­րող է դի­մա­նալ հինգ, ա­մե­նա­շա­տը՝ վեց ա­միս:

ԼԵՎՈՆ — Իսկ ի՞նչ կա­սի ­­Գա­բաղ պայ­լը:

ԳԱԲԱՂ — (գու­նատ դեմ­քին ան­հաս­կա­նա­լի ժպիտ խա­ղաց­նե­լով): Իմ կար­ծի­քով, ա­ռանց պա­տե­րազմ սկսե­լու հաշ­տութ­յուն կնքե­լը ճիշտ է:

ՄԱՐԻԱՄ — Է­լի սկսեց կռռալ: ­­Լավ չէ՞ր՝ բան­տում էր:

ԳԱԲԱՂ — ­­Բո­լորս գի­տենք, որ մեզ ոչ ոք օգ­նութ­յան չի հաս­նի, իսկ մեր բեր­դա­պահ զոր­քը, որ­քան էլ քաջ լի­նի…

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Մի՞­թե ու­րիշ հնար չկա:

ԳԱԲԱՂ — (նույն ժպի­տով): ­­Կա մի բա­րակ թել, բայց դա էլ հու­սա­լի չի թվում ինձ:

ԼԵՎՈՆ — (հույ­սով): Ի՞նչ թել:

ԳԱԲԱՂ — ­­Կա­հի­րեում ապ­րող Ա­շոտ Նզ­րե­ցին, որ հա­վա­տա­փոխ է թեև, բայց հայ է վեր­ջի­վեր­ջո:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (դժ­­գոհ): Ե­թե մար­դը դա­վա­ճա­նել է Ք­րիս­տո­սին…

ԳԱԲԱՂ — Ի՞նչ ա­նենք, հայ չէ՞: Ա­սում են՝ հար­գանք ու­նի սուլ­թա­նի պա­լա­տում, կանգ­նում է սուլ­թա­նի ա­ռաջ: ­­Գու­ցե մի­ջամ­տի ու սուլ­թա­նը հաշ­տութ­յան մեղմ պայ­ման­նե՞ր դնի:

ԼԵՎՈՆ — Ա­նի­րա­կան բան է:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — (­ցած­րա­ձայն): Ին­չո՞ւ այս­պես ե­ղավ:

ԳԱԲԱՂ — (զայ­րա­ցած): Ո­րո­վետև հույս­ներդ ձեր վրա դնե­լու փո­խա­րեն է­լի ­­Պա­պի փե­շե­րից կախ­վե­ցիք, ի­րար հաս­կա­նա­լու, հաշտ­վե­լու, միա­բա­նվե­լու փո­խա­րեն ի­րար բզկտե­ցիք, թշնա­մու դեմ պայ­քա­րե­լու տե­ղակ ի­րար կե­րաք, իս­կա­կան թշնա­մուն թո­ղած՝ ձեր մեջ թշնա­մի գտաք ու ի­րար հո­շո­տե­ցիք… Ու­նի­թոր­նե՛ր, հա­կաու­նի­թոր­նե՛ր… Է­լի՞ շա­րու­նա­կեմ: ­­Նո­րից սկսե­ցիք եր­կու լա­րի վրա խա­ղալ՝ Ե­գիպ­տո­սի ու լա­տին­նե­րի միջև խու­սա­նա­վե­լով: Ես ա­ռա­ջար­կում եմ ար­յու­նից խու­սա­փել ու հանձն­վել՝ անն­կատ հզո­րա­նալ, սպա­սել հար­մար ա­ռի­թի պա­տաս­խան հար­ված հասց­նե­լու հա­մար:

ԼԵՎՈՆ — Ինչ­պես եր­ևում է, բանտն էլ խել­քի չի բե­րել քեզ: Է­լի՞ շղթա զար­կենք…

ԳԱԲԱՂ — (հան­գիստ ու սա­ռը): ­­Զար­կեք, ե­թե ու­զում եք, շու­տով դուք էլ եք բան­տարկ­յալ դառ­նա­լու: Ի՞նչ տար­բե­րութ­յուն՝ բան­տը խո՞ւց է, թե՞ Ս­սի ամ­րո­ցը:

ԼԵՎՈՆ — (ձեռ­քով նշան է ա­նում, որ ­­Գա­բա­ղը լռի: ­­Լի­պա­րի­տին): ­­Տեր գունդս­տաբլ, ­Սիս քա­ղա­քի բնակ­չութ­յա­նը նա­խա­պատ­րաս­տեք, որ միջ­նա­բերդ տե­ղա­փոխ­վեն, պատ­րաստ ե­ղեք քա­ղա­քն­ այ­րե­լու: Թշ­նա­մուն մո­խիր ու փո­շի պի­տի թող­նենք: ­Թող պատ­րաստ լի­նեն կուպր հա­լեց­նե­լու խա­րույկ­նե­րը, որ թշնա­մու գլխին եռ­ման ձյութ լցնենք: ­­Բա­վա­րար քա­նա­կութ­յամբ քար կու­տա­կեք պա­րիսպ­նե­րի վրա, որ նե­տենք գրո­հող­նե­րի վրա:

ՆԱՐԲՈՆ — ­­Պա­տաս­խա­նա­տու տե­ղե­րում ֆրանկ աս­պետ­նե­րին կանգ­նեց­րեք:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Թո­րոս բեր­դա­պա­հի նույ­նիսկ ա­մե­նաերկ­չոտ զին­վո­րին չեմ փո­խի ֆրանկ­նե­րի հրա­մա­նա­տա­րի հետ:

ԼԵՎՈՆ — ­­Տեր սե­նես­կալ, շա­րու­նա­կիր հե­տա­խու­զել թշնա­մու ա­մեն մի քայ­լը: (­­Նար­բո­նին.) Իսկ դու, քա­նի դեռ թշնա­մին չի հա­սել ­­Սիս, ա­վե­լի ճար­պիկ սուր­հան­դակ ու­ղար­կիր ­­Վա­տի­կան: (­­Դի­մում է ներ­կա­նե­րին:) Կ­դի­մադ­րենք որ­քան հնա­րա­վոր է եր­կար: ­Հա­յոց ար­քան ա­ռանց կռվի չի հանձ­նի ­­Սիս քա­ղաքն ու նրա բեր­դը: (­Բո­լո­րին գնա­լու նշան է ա­նում:)

­Սե­նե­կա­պե­տը կանգ է առ­նում:

ԼԵՎՈՆ — ­­Հը՞…

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — (շ­­շու­կով): ­­Տեր ար­քա, ­­Գա­բա­ղին է­լի զնդա՞ն ու­ղար­կեմ, թե՞…

ԼԵՎՈՆ — ­Թող ա­զատ մնա, բայց քո մար­դիկ թող անն­կատ հսկեն նրան:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Հ­րա­մանքդ:

ՏԵՍԱՐԱՆ 14

­­Բեր­դի պարս­պի մոտ: ­Գաղտ­նա­մուտ­քի մո­տ ­պա­հակ են կանգ­նած ­­Կոր­յունն ու ­­Սա­նու­կը:

ԿՈՐՅՈՒՆ — ­­Թո­րոսն ո՞ւր գնաց:

ՍԱՆՈՒԿ — Ի՞նչ ի­մա­նամ: ­­Մի ­­Թո­րոս, մի բերդ: ­­Հա­զար գործ ու­նի, նույ­նիսկ չի հասց­նում մի քա­նի ժամ քնել: Ու­տել չի հասց­նում:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ախր դու չգի­տես, թե նա բեր­դա­պա­հի պար­տա­կա­նութ­յու­նից բա­ցի ինչ ծանր բեռ ու­նի ու­սե­րին:

ՍԱՆՈՒԿ — Ի՞նչ:

ԿՈՐՅՈՒՆ — ­­Դա­վա­ճան­նե­րին պատ­ժե­լու գաղտ­նի ա­ռա­քե­լութ­յուն:

ՍԱՆՈՒԿ — ­­Հո չա­սա­ցի՞ր… բո­լորս էլ դա­վա­ճան­նե­րին պատ­ժող ենք:

ԿՈՐՅՈՒՆ — ­­Հա, բայց նրա­նը ժա­ռան­գա­կան է: ­­Հին, շատ հին ժա­մա­նակ­նե­րում նրա ա­պու­պա­պը, ո­րի ա­նունն է­լի ­­Թո­րոս է ե­ղել, պատ­ժել է հույն ­­Ման­դա­լե եղ­բայր­նե­րին: ­Գի­տե՞ս՝ ին­չի:

ՍԱՆՈՒԿ — Ին­չի՞:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ն­րանք ժա­մա­նա­կին շատ են նե­ղել հա­յոց ­­Գա­գիկ թա­գա­վո­րին, որն Ա­նիից բյու­զան­դա­կան կայս­րի ձեռ­քով աք­սոր­վել էր ­­Պի­զու, իր կամ­քից ան­կախ դար­ձել հույ­նե­րին հար­ևան: Ն­րանց թշնա­ման­քը շատ էր խո­րա­ցել…­ ­Չեր­կա­րաց­նեմ: Այդ ­­Թո­րոսն, ու­րեմն, սպա­նել էր ­­Գա­գիկ ար­քա­յին սպա­նած ­­Ման­դա­լե­նե­րին:

ՍԱՆՈՒԿ — Է հե­տո՞:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Էդ ժա­մա­նա­կից ի վեր նրանց տոհ­մի մեջ միշտ լի­նում է մե­կը, որ վրեժ է լու­ծում ոչ միայն հա­յի թշնա­մի­նե­րից, այլև հենց ­­Հա­յոց երկ­րում գլուխ բարձ­րաց­նող դա­վա­ճան­նե­րից:

ՍԱՆՈՒԿ — ­­Հի­մա էդ մե­կը ­­Թո­րո՞սն է:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Որ ա­սում եմ՝ շուտ ես գլխի ընկ­նո՞ւմ…

­­Գետ­նու­ղուց աղ­մուկ է լսվում: ­Սա­նու­կը կանգ­նում է մուտ­քի մոտ, բարձ­րաց­նում սու­րը: Առ­նա­կը փաթ­թո­ցա­վոր գլու­խը հա­նում է դուրս, նա­յում ա­ջու­ձախ: ­Սա­նու­կը սու­րը դնում է նրա պա­րա­նո­ցին: Առ­նա­կը փոր­ձում է ճո­ղոպ­րել:

ՍԱՆՈՒԿ — (դուրս քա­շում, շպրտում է գետ­նին): Ա­րի, է՛, ի՞նչ ես ձևեր թա­փում, փաթ­թո­ցա­վոր շուն: ­Գաղտ­նի մուտ­քի տե­ղը որ­տե­ղի՞ց գի­տես:

ԿՈՐՅՈՒՆ — (սաս­տե­լով ­­Սա­նու­կին): Ս­պա­սիր, տես­նենք ո՞վ է:

ՍԱՆՈՒԿ — ­­Չե՞ս տես­նում, թլփատ­ված շուն է:

­Կոր­յու­նը սու­լում է:                                                  

1-ին ԶԻՆՎՈՐ – Ի՞նչ է:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ո՞ւր է ­­Թո­րո­սը:

1-ին ԶԻՆՎՈՐ — ­­Թո­րո­սը` չգի­տեմ, բայց գունդս­տաբ­լը դիր­քերն է ստու­գում: ­­Ձեր կողմն է գա­լիս:

ՍԱՆՈՒԿ — (սու­րը դնում է Առ­նա­կի կրծքին): Ո՞վ ես, էս ­մուտ­քի տե­ղը որ­տե­ղի՞ց գի­տես:

ԱՌՆԱԿ — ­­Սուրդ ետ քա­շի, քիթս կկտրես:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ինչ էլ մա­քուր է խո­սում հա­յե­րեն: ­­Հար­ցիս չպա­տաս­խա­նե­ցիր:

ԱՌՆԱԿ — ­­Մուտ­քը որ­տե­ղի՞ց գի­տեմ՝ որ­տե­ղից որ դու գի­տես: Ո՞վ եմ՝ Առ­նակն եմ, ­Չա­լաք Առ­նա­կը:

ՍԱՆՈՒԿ — Այ կռտած խոզ, հի­մի էլ հա՞յ ես ձևա­նում:

ԱՌՆԱԿ — ­­Դե հե­րիք ե­ղավ… ­­Չե՞ք տես­նում, որ հայ եմ:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ե­թե հայ ես, ին­չո՞ւ ես գաղտ­նի, թշնա­մու նման գա­լիս:

­­Գա­լիս է գունդս­տաբ­լը ­զին­վոր­նե­րի հետ:

ԿՈՐՅՈՒՆ — (զե­կու­ցում է): ­­Գաղտ­նա­մուտ­քից դուրս գա­լուց ենք բռնել, տեր գունդս­տաբլ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Առ­նա՞կ… (­­Սա­նու­կին.) ­­Սուրդ ետ քա­շիր: (­Առ­նա­կին բարձ­րաց­նում է գետ­նից🙂 Է՞…

ԱՌՆԱԿ — (ծի­ծա­ղե­լով): Որ­տեղ ա­սես ե­ղա, տեր սպա­րա­պետ, բայց սրանց նման վայ­րե­նի չտե­սա: ­­Քիչ էր մնում սպա­նեին:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Պատ­միր, տես­նեմ:

Առ­նա­կը հաս­կաց­նում է, որ չի ու­զում նրանց ներ­կա­յութ­յամբ պատ­մել:

ԼԻՊԱՐԻՏ — (զին­վոր­նե­րին հե­ռա­նա­լու նշան է ա­նում): ­­Պատ­մի՛ր:

­­Զին­վոր­նե­րը հե­ռա­նում են:

ԱՌՆԱԿ — Թշ­նա­մու ափ իջ­նե­լուց ի վեր հետ­ևում եմ: ­­Շատ են, տեր սպա­րա­պետ, շա՛տ: Ա­սենք, ար­դեն դու էլ ես տես­նում պա­րիսպ­նե­րի վրա­յից:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Լա՞վ են զին­ված:

ԱՌՆԱԿ — ­­Զին­ված են շատ լավ, բայց հատ­կա­պես պարս­պա­կոր­ծան մե­քե­նա­ներն են շատ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Բա­բան շա՞տ ու­նեն, քա­րա­նետ մե­քե­նա՞…

ԱՌՆԱԿ — ­­Շա՛տ-շատ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Քաղ­ցա՞ծ ես, հոգ­նա՞ծ…

ԱՌՆԱԿ – ­Հա, բայց ա­վե­լի շատ քնել եմ ու­զում: ­­Չեմ քնել ե­րեք գի­շեր:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Հ­նա­րա­վո՞ր է ոչն­չաց­նել տեխ­նի­կան:

ԱՌՆԱԿ — Անհ­նար ի՞նչ կա աշ­խար­հում: Ե­թե հրա­մա­յես…

ԼԻՊԱՐԻՏ — ­­Հետդ ո՞ւմ տա­նես:

ԱՌՆԱԿ — Ոչ ո­քի, տեր իմ: Ինքս կա­նեմ դրսի դետ­քե­րի հետ: (­­Կոր­յու­նին ու ­­Սա­նու­կին մատ­նա­ցույց ա­նե­լով:) Ս­րանց թե­կուզ հար­յուր ան­գամ թլփա­տես, հա­զար աս­պա­րեզ հեռ­վից էլ ի­րենց կմատ­նեն: Ես իմ մար­դիկն ու­նեմ:

ԼԻՊԱՐԻՏ — Ու­րեմն հանգս­տա­ցիր ու ետ դար­ձիր ե­կածդ ճամ­փով: Ես շատ եմ ու­զում խա­րույ­կի կրակ տես­նել:

ԱՌՆԱԿ — Հ­րա­մանքդ, տեր:

ԼԻՊԱՐԻՏ – ­­Տես, հա՛, զգույշ կլի­նես:

ԱՌՆԱԿ — ­­Հո ի­զուր չէ, որ ինձ ճա­պուկ ու ճար­պիկ ա­նունն են տվել ու չա­լաք են կո­չում: ­­Թող իմ զո­րա­վա­րը հան­գիստ լի­նի:

ՏԵՍԱՐԱՆ 15

­­Սիս քա­ղա­քի միջ­նա­բեր­դի ե­կե­ղե­ցին: ­­Տագ­նա­պով հնչում են զան­գե­րը: ­­Կա­թո­ղի­կո­սը խո­րա­նի ա­ռաջ ա­ղո­թում է: ­

­Ներս է մտնում ­­Գա­բա­ղը, խա­չակնք­վում է, կանգ­նում է կա­թո­ղի­կո­սից մի քա­նի քայլ ետ:

­Կա­թո­ղի­կոսն ա­վար­տում է ա­ղոթ­քը, շրջվում ու տես­նում է ­­Գա­բա­ղին:

ԳԱԲԱՂ — (մո­տե­նում, խո­նարհ­վում է նրա ա­ջին): Կ­հարց­նես՝ ­­Գա­բաղն ին­չո՞ւ է բա­րե­պաշտ դար­ձել ու ե­կել է ե­կե­ղե­ցի:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Ե­կե­ղե­ցին Աստ­ծո տունն է և ­­Տի­րոջ սրտի նման բաց է ա­մեն մար­դու ա­ռաջ:

ԳԱԲԱՂ — (մտա­հոգ): ­­Քա­ղա­քում մարդ չմնաց, ­­Վե­հա­փառ: Ով թշնա­մու զեն­քից ու քա­րա­նետ­նե­րից չի մեռ­նում, մեռ­նում է սո­վից: Ի՞նչ ա­նենք:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Համ­բե­րենք: ­­Մեր ­­Տերն ա­սում է. «Ով համ­բե­րե, նա իս­պառ կեց­ցե»:

ԳԱԲԱՂ — ­­Թող­նենք՝ բո­լո­րը մեռ­նե՞ն: Ո՞ւմ հա­մար լավ կլի­նի` թա­գա­վո­րի՞, ե­կե­ղե­ցո՞ւ, հայ­րե­նի­քի՞… Ո՞ւմ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Հա­պա ի՞նչ ա­նենք: Ես ա­ղո­թում եմ գի­շեր ու զօր:

ԳԱԲԱՂ — (զ­­գու­շո­րեն): Ա­սում եմ՝ պատ­վի­րակ ու­ղար­կենք, հանձն­վենք:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (խայթ­վա­ծի պես ընկր­կում է): ­­Դա­վա­ճա­նե՞նք թա­գա­վո­րին…

ԳԱԲԱՂ — ­­Ժո­ղովր­դին փրկե­լը դա­վա­ճա­նութ­յո՞ւն է:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Կփր­կե՞նք որ…

ԳԱԲԱՂ — Ե­թե նույ­նիսկ մի մար­դու կյանք փրկենք թշնա­մու սրից, է­լի վարձք է: (­­Մո­տե­նում է նրա ա­կան­ջին, կի­սա­ձայն🙂 Ա­սում եմ, դես­պան ու­ղար­կենք ­­Հա­լե­պի ա­մի­րա­յի մոտ, խոս­տա­նանք բերդն ի­րեն հանձ­նել և­ ոչ թե Ե­գիպ­տո­սի մամ­լուք­նե­րին:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (լ­­ռում է եր­կար): Վ­րե՞ժ ես լու­ծում թա­գա­վո­րից:

ԳԱԲԱՂ — ­­Գի­տես, որ նրան չսի­րե­լու պատ­ճառ­ներ ու­նեմ, գի­տես, որ նրա­նից վրեժ լու­ծե­լու պատ­ճառ­ներ էլ կան, բայց այս պայ­ման­նե­րում… ­­Հի­մա դրա ժա­մը չէ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Իսկ թա­գա­վո­րի թի­կուն­քում գոր­ծե­լը վրեժ լու­ժել չէ՞ մի­թե:

ԳԱԲԱՂ — (ցա­վով): Ախր բեր­դում մարդ չի մնա­ցել, ա­մեն օր մար­դիկ են մեռ­նում թշնա­մու զար­կից ու սո­վից: Ա­սենք, մի քա­նի հար­յուր հո­գի ա­վել մե­ռավ, դրա­նից ի՞նչ օ­գուտ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (դա­դա­րից հե­տո): ­­Պայ­մա՞­նը…

ԳԱԲԱՂ — ­­Թե ար­դարն ա­սեմ, պայ­ման դնել չենք կա­րող, բայց գո­նե մի պայ­ման ա­ռա­ջար­կենք՝ թող չկո­տո­րեն ու չգե­րե­վա­րեն ողջ մնա­ցած­նե­րին: ­­Թե չէ հանձ­նե­լու բան էլ չի մնա­ցել: ­­Քա­ղաքն ա­վե­րակ է, մար­դիկ…

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (խա­չակնք­վե­լով): ­­Թող ­­Տի­րոջ կամ­քը լի­նի:

ԳԱԲԱՂ — (ս­­ևե­ռուն նա­յում է կա­թո­ղի­կո­սին): ­­Վե­հա­փա՛ռ…

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Ա­սա, ­­Գա­բաղ:

ԳԱԲԱՂ — Ու­զում եմ մեղ­քերս խոս­տո­վա­նել: Ո՞վ գի­տե, գու­ցե թե վեր­ջին ան­գամ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — (վերց­նում է խա­չը): Կրկ­նիր իմ հետ­ևից:

­Գա­բա­ղը ծն­­կի է իջ­նում:

• ­Մե­ղա Ա­մե­նա­սուրբ Եր­րոր­դութ­յա­նը…

­­Զան­գե­րի ղո­ղանջն ուժգ­նա­նում է, ­­Գա­բա­ղի ձայ­նը լսվում է ընդ­հա­տում­նե­րով: ­

• ­­Մե­ղա խորհր­դով, բա­նիվ և ­գոր­ծով, կա­մա և­ ա­կա­մա…

­Գա­բա­ղը խոս­տո­վա­նե­լուց հե­տո ոտ­քի է կանգ­նում, համ­բու­րում խա­չը: ­Կա­թո­ղի­կո­սը ա­ղոթք է շշնջում:

ԳԱԲԱՂ — (վե­հե­րոտ): ­­Մի բան էլ կա, ­­Վե­հա­փառ, բայց դա մեղք չեմ հա­մա­րում, սա­կայն պար­տա­վոր եմ քեզ ա­սել: Ի՞նչ ի­մա­նամ, գու­ցե թե ողջ չմնամ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Կամ­քը քոնն է:

ԳԱԲԱՂ — Ար­քան ինձ ի­րա­վա­ցի էր ձեր­բա­կա­լել:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Այ­սի՞նքն…

ԳԱԲԱՂ — Ես եմ մա­հա­փորձ կազ­մա­կեր­պել: ­­Գան­ձերն էլ լրիվ չեմ հանձ­նել նրան, մի մա­սը պա­հել եմ, բայց ոչ ինձ հա­մար: ­­Գի­տես, ես ոչ ոք չու­նեմ: ­­Պա­հել եմ ազ­գի հա­մար:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Մեկ­նիր միտքդ, իշ­խան, լավ չեմ հաս­կա­նում:

ԳԱԲԱՂ — Ախր, ե­թե ար­քա­յին տա­յի, մի մա­սը պի­տի իր պարտ­քե­րի տե­ղակ տար, մյուս մասն էլ թշնա­մու բա­ժին պի­տի դառ­նար: Ազ­գի հարս­տութ­յու­նը ազ­գին պի­տի ծա­ռա­յի: Դ­րա հա­մար էլ պա­հել եմ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Որ ի՞նչ…

ԳԱԲԱՂ — Այս ար­քան պարտ­վել է, չէ՞: Ար­դեն հայտ­նի է, որ պարտ­վել է: Կ­գա մի նոր թա­գա­վոր, նախն­յաց գան­ձե­րը կօգ­տա­գոր­ծի երկ­րի բա­րի­քի հա­մար: ­­Թա­գա­վոր­նե­րը գա­լիս ու գնում են, եր­կի­րը մնում է: ­­Հա­յոց ազ­գը պի­տի ապ­րի մինչև աշ­խար­հի վախ­ճա­նը… Ո՞ւմ տե­սիլքն է ե­ղել:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Սա­հակ ­­Պարթ­ևի: ­­Հի­մա ի՞նչ ես ու­զում ա­նել:

ԳԱԲԱՂ — ­­Հի­մա քեզ եմ ա­սում գան­ձե­րի տե­ղը: ­­Գու­ցե թե զոհ­վեմ, ինձ սպա­նեն, գե­րե­վա­րեն: ­­Դու հոգ­ևո­րա­կան ես, քեզ ձեռք չեն տա:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Թող կամ­քը լի­նի ­­Բարձր­յա­լի:

ԳԱԲԱՂ — ­­Տե­ղը միայն քեզ եմ ա­սում: (Ա­կան­ջին փսփսում է:)

Դր­սից աղ­մուկ է լսվում. ամ­բո­խի ձայ­նը, քա­րա­նետ մե­քե­նա­նե­րի ար­ձա­կած քա­րե ար­կե­րի բամփ­յուն, ա­ղեղ­նա­լա­րե­րի ճայթ­յուն և ­պա­տա­նե­կան զիլ ձայն.

— Ս­պա­րա­պետն սպան­վե՛լ է, ար­քան՝ վի­րա­վոր­վե՛լ…

Տ­ղա­մար­դու բամբ ձայն.

— Ս­տո՞ւյգ է լու­րը:

­Պա­տա­նու ձայ­նը.

— Ս­տույ­գից ստույգ, ա­հա բե­րում են սպա­րա­պե­տի մար­մի­նը և ­վի­րա­վոր ար­քա­յին…

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — ­­Սուր­հան­դա­կի հար­ցում ա­ճա­պա­րել է հար­կա­վոր:

­Գա­բա­ղը հա­մա­ձայ­նութ­յան նշան է ա­նում, դուրս է գա­լիս:

­Զին­վոր­նե­րը ե­կե­ղե­ցի են բե­րում սպա­րա­պե­տի մար­մի­նը պատ­գա­րա­կի վրա: ­­Կող­քին սուրն է, կրծքին՝ վա­հա­նը:

­­Գա­լիս են նաև ­­Թո­րոսն ու ար­քան: Ար­քա­յի ծնո­տը կապ­ված է, ար­յու­նը դուրս է տվել վի­րա­կա­պից:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ — Ինչ­պե՞ս պա­տա­հեց, ար­քա…

ԹՈՐՈՍ — Ար­քան պարս­պի դիր­քե­րում էր, թշնա­մու ար­ձա­կած պար­սա­քա­րի բե­կո­րը հար­վա­ծեց ծնո­տին, ե­րեք ա­տամ է կորց­րել և ­շատ ար­յուն:

ԳԱԲԱՂ — Իսկ սպա­րա­պե՞­տը…

ԹՈՐՈՍ — Կռ­վում էր քա­ջա­բար, նետն ա­ռավ սրտին… (­Ծանր դա­դա­րից հե­տո:) ­­Զորքն ու­զում է, որ հայ­րե­նի­քի հա­մար կյան­քը տված զո­րա­վա­րի մար­մինն ամ­փոփ­վի տա­ճա­րի գավ­թում՝ ­­Տի­րոջ ոտ­քե­րի մոտ:

­­Ներս է գա­լիս ­­Զար­ման­դուխ­տը, մա­զերն ար­ձակ, վշտից խե­լա­գար:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — Ո՞ւր է իմ զարկ­ված ար­ծի­վը, ի՞նչ նետ է նրան վար բե­րել երկն­քից… (Ծն­կում է դիա­կի մոտ, հե­կե­կում🙂 ­­Դու սի­րում էիր, որ մա­զերս փռեմ քեզ վրա, ե­կել եմ, զարթ­նիր… Ար­ծիվ իմ, ար­ծիվ, ին­չո՞ւ ինձ անթև թո­ղե­ցիր, իսկ հայ­րե­նի եր­կինքն՝ ան­պաշտ­պան…

­­Ներս են գա­լիս ­­Մար­գա­րիտ թա­գու­հին, թա­գա­վո­րա­մայր Ան­նան, ­­Մա­րիամ իշ­խա­նու­հին: ­­Գա­լիս է ­­Գա­բա­ղը, մո­տե­նում է կա­թո­ղի­կո­սին, գլխով հաս­տա­տա­կան նշան ա­նում: ­

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — (կանգ­նում է): Իմ է­րի­կի թու­րը ծանր է ինձ հա­մար, նի­զա­կը՝ եր­կար, սա­ղա­վար­տը մեծ է գլխիս, որ­դիս փոքր է տա­կա­վին, որ հոր վրեժն առ­նի: Ինձ զենք տուր, ­­Թո­րոս բեր­դա­պահ:

ԹՈՐՈՍ — ­­Լի­պա­րի­տը չկա, բայց ­­Հա­յոց երկ­րի տղա­մար­դիկ չեն մե­ռել տա­կա­վին: ­­Մենք կանք ու վրեժ կլու­ծենք:

ԶԱՐՄԱՆԴՈՒԽՏ — ­­Դուք ձեր տե­ղում, ես՝ իմ… Ինձ զե՛նք տվեք: Երբ ա­րուն զոհ­վում է, է­գը չի՞ պաշտ­պա­նում իր բույ­նը, ար­քա: Հ­րա­մա­յիր, որ ինձ զենք ու զրահ տան:

Լ­ևո­նը նշան է ա­նում ­­Թո­րո­սին, նա դուրս է գնում, նրան հետ­ևում են ­­Զար­ման­դուխտն ու մյուս զին­վոր­նե­րը, նաև՝ ­­Գա­բա­ղը:

­Կա­թո­ղի­կո­սը պար­զում է խա­չը, սկ­­սում է ա­ղո­թել: ­­Տագ­նա­պով հնչում են զան­գե­րը:

ՏԵՍԱՐԱՆ 16

­­Սիս քա­ղա­քի պարս­պի մոտ: Լս­վում են մար­տի ձայ­նե­րը: ­­Պարս­պի վրա են ­­Թո­րո­սը, ­Կոր­յու­նը, ­­Սա­նու­կը:

ԹՈՐՈՍ — ­­Տե­սե՜ք, տե­սե՜ք…

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ի՞նչ է…

ԹՈՐՈՍ — ­­Տես­նո՞ւմ ես կրա­կը… թշ­­նա­մու բա­բան­ներն են վառ­վում…

ՍԱՆՈՒԿ — Ո՞վ է հրձի­գը…

ԹՈՐՈՍ — ­­Պարզ չէ՞, Առ­նակն է իր մարդ­կան­ցով: ­­Հո ի­զուր չեն ա­նու­նը չա­լաք դրել… չա­լաք ճար­պիկ է նշա­նա­կում: Ս­պա­րա­պե­տի վեր­ջին հրա­մանն է կա­տա­րում:

ԿՈՐՅՈՒՆ — Ետ կգա՞ տես­նես:

ՍԱՆՈՒԿ — Ետ գա, ի՞նչ ա­նի:

ԹՈՐՈՍ — ­­Չա­լաք Առ­նա­կին ի՞նչ ա­սես, գու­ցե գնա, իր հա­մար նոր տեղ գտնի, բայց ուր էլ լի­նի, ազ­գին կծա­ռա­յի… ­­Մի կարճ ա­տե­նով եր­թամ ու գամ:

­

­Բո­լո­րը ժպտում են հա­վա­նութ­յամբ:

ԿՈՐՅՈՒՆ — ­­Սեր մի ա­սա, Աստ­ծո կրակ ա­սա: ­­Վայ­րի վա­րուժ­նակ է զար­կել, խո­րո­վել, տա­նում է ­­Ծո­վի­կին:

ՍԱՆՈՒԿ — Ե­րա­նի հա­յոց հո­ղին խա­ղա­ղութ­յուն իջ­նի, հար­սա­նիք ա­նենք ու ես ­­Կոր­յու­նի հետ «­­Յար­խուշ­տա» պա­րեմ:

ՏԵՍԱՐԱՆ 17

­­Սեն­յակ պա­լա­տում: ­­Մահ­ճում պառ­կած է ար­քան: ­­Կող­քին նստած է թա­գու­հին:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — Ինչ­պե՞ս ես, mon ami:

ԼԵՎՈՆ — (փոր­ձում է ժպտալ, խո­սում է դժվա­րութ­յամբ): Ե­րեկ­վա գլխապ­տույ­տը չկա, բայց դեռ թույլ եմ… քիչ ցա­վում է, բայց կանց­նի:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (ս­­կես­րոջ տո­նով): ­­Հա­յոց թա­գա­վո՛ր, հայ­րե­նի՛ք, հո՛ղ, փա՛ռք, հարս­տութ­յո՛ւն: Է՞ս էր: (Լ­ևո­նը մա­տը դնում է շրթունք­նե­րին🙂 ­­Չե՞ս ու­զում, որ մորդ հաս­ցեին մի թթու խոսք ա­սեմ: ­­Չե՞ս տես­նում, որ պարտ­ված ենք, շրջա­պատ­ված, լքված և՛ մարդ­կանց կող­մից, և՛ Աստ­ծո: Ա՛խ, Աստ­ված իմ, ինչ­պե՞ս կա­րե­լի է այդ­քան հա­վա­տալ սե­փա­կան ե­րա­զանք­նե­րին: ­­Մի ամ­բողջ կյանք ես կռվե­ցի ձեր զա­ռան­ցանք­նե­րի դեմ ու հաղ­թել չկա­րո­ղա­ցա:

­­Ներս է մտնում Ան­նան: Լ­սել է ­Մար­գա­րի­տա­յի վեր­ջին խոս­քե­րը:

ԱՆՆԱ — Ա­սում ես՝ լքված ենք Աստ­ծուց: ­­Մար­դիկ լքում են, Աստ­ված չի լքում: (­­Մո­տե­նում, ձեռ­քը դնում է որ­դու ճա­կա­տին:) Ինչ­պե՞ս ես, որ­դի:

ԼԵՎՈՆ — ­­Լավ եմ, մայր, լավ:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (Ան­նա­յին): Ու­զա­ծիդ հա­սար, ե­կանք ու տե՞ս… Ար­քան՝ վի­րա­վոր, մենք՝ շրջա­պատ­ված: Ա­մե­նա­լավ բա­նը, որ սպաս­վում է մեզ, գեր­վելն է:

ԱՆՆԱ — Իսկ ե­թե ա­մու­սինդ հա­ջո­ղեր, հաղ­թե՞ր: Շ­քեղ պա­լա­տում ապ­րեիր, ոս­կե­թել  դի­պա­կից կա­րած զգեստ հագ­նեիր, շնոր­հա­կալ կլի­նեի՞ր: ­­Չէի՛ր լի­նի: ­­Դա քո ար­ժա­նի­քը կհա­մա­րեիր: Ո՞վ գի­տե, գու­ցե մի քիչ էլ քիչ եր­ևար աչ­քիդ:

Դր­սից ձայ­ներ են լսվում, աղմ­կում են, լա­տի­նե­րեն խո­սակ­ցութ­յուն­ներ: ­­Ներս է գա­լիս սե­նե­կա­պե­տը:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — (­­Մար­գա­րի­տա­յին): Ա­նակն­կալ գա­լուս հա­մար նե­րող ե­ղիր, թա­գու­հի, բայց…

ԼԵՎՈՆ — (նս­­տում է մահ­ճում): Ա­սա՛:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Դավ, ար­քա, դա՛վ…

ԼԵՎՈՆ — Է­լի՞ ­­Գա­բա­ղը…

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Չէ՛, այս ան­գամ լա­տին զին­վոր­նե­րը: Ապս­տամ­բել են, ու­զում էին դար­պաս­նե­րը բա­նալ, ­­Թո­րո­սը կան­խեց:

ԼԵՎՈՆ — ­­Հի­մա ո՞ւր են:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — ­­Միջ­նա­բեր­դի աշ­տա­րա­կում պա­շար­ված: ­­Մի քա­նի հո­գու էլ գե­րի ենք վերց­րել: Ֆ­րանկ­նե­րի ա­ռաջ­նորդ ­­Մատ­թեոս ­­Շապ­պը թշնա­մուն խոս­տա­ցել է սպա­նել ար­քա­յին և ­դար­պաս­նե­րը բա­ցել: ­­Մե­րոնք վե­րա­հա­սու են ե­ղել:

ԼԵՎՈՆ — (­զայ­րա­ցած վեր է կե­նում տե­ղից): ­­Սո՛ւրս:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (հո­գա­տար): ­­Պառ­կիր, վի­րա­վոր ես:

ԼԵՎՈՆ — Ի՞նչ վերք ու ի՞նչ ցավ, երբ չորս կող­մը դավ է ու դա­վա­ճան:

ԱՆՆԱ — ­­Լա­տի­նը քեզ հա­վա­տա­րիմ չի լի­նի: Իսկ հա­յերն ան­դա­վա­ճան են: Ֆ­րանկ­ներն ու մյուս­ներն ի­րենց շա­հի հա­մար են գա­լիս այս­տեղ, իսկ հա­յերն ապ­րում են, ի­րենց ըն­տա­նիք­ներն ու ի­րենց ան­ձերն են պաշտ­պա­նում:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (թու­նոտ): ­­Գա­բաղն է՞լ է լա­տին:

Լ­ևո­նը հագն­վում է, վերց­նում սուրն ու դուրս է գա­լիս:

ԱՆՆԱ — Ի­նը ա­միս ե­ղավ, որ պա­շար­ված ենք և ­­Պա­պի ու Արև­մուտ­քի բո­լոր խոս­տում­նե­րը մնա­ցին ան­կա­տար: Ե­թե ինքդ քեզ չօգ­նես, ու­րի­շը չի օգ­նի: ­­Թույ­լին ոչն­չաց­նում են, կամ էլ թող­նում են, որ թշնա­մին հո­շո­տի:

ՄԱՐԳԱՐԻՏԱ — (թու­նոտ): ­Թույլ չլի­նեի՛ք:

ՏԵՍԱՐԱՆ 18

­­Ծո­վի­նա­րենց տունն է, հա­սա­րակ կահ—կա­րա­սիով: ­Անկ­յու­նում նստած է մայ­րը:

ՄԱՅՐԸ — Աստ­ված, մարդ-ա­րա­րա­ծի մի բուռ կյան­քի մեջ էս ինչ­քա՞ն ցավ ու վիշտ ես լցրել: Էր­կանս տա­րար՝ դի­մա­ցա, սո­վի ու պա­տե­րազ­մի մատ­նե­ցիր՝ դի­մա­ցա, հի­մի մե մատ է­րե­խիս տա­րար… (Ող­բում է🙂 ­­Մե­ծա­նար, սրա­զարկ էղ­ներ, լա՞վ էր, թե որ էս­պես սո­վա­զարկ  է­ղավ…

ԾՈՎԻՆԱՐ — (ա­կան­ջը մոր լա­ցին, ուշքն ու­րիշ կողմ է, մե­կու­սի): ­­Չե­կավ: ­­Զարկ­վա՞վ տես­նես, սրա­զա՞րկ է­ղավ, նե­տա­հա՞ր…

ՄԱՅՐԸ — …մե­ծե­րը մե­ղա­վոր են, հաս­կա­ցա, Աստ­ված: ­­Մենք հող կկո­խինք ու կմե­ղա­վոր­վինք, մենք մեր մեղ­քե­րով հողն էլ մե­ղա­վոր կդարձ­նինք, բա մե մատ է­րե­խեն ի՞նչ մեղք ու­ներ, Աստ­ված…

Շ­տա­պով գա­լիս է ­­Թո­րո­սը:

ԹՈՐՈՍ — ­­Բարև, մա­րե: (­­Մո­տե­նում է ­­Ծո­վի­կին, ու­զում է գրկել🙂

ԾՈՎԻՆԱՐ — (չի թող­նում, կի­սա­ձայն): ­­Մա­րե՛ն…

ԹՈՐՈՍ — ­­Լա­ցե՞լ ես, ին­չի՞ ես լա­ցել: Աչ­քունքդ թաց են: ­­Թող ­­Թո­րո­սի գլխուն կրակ մաղ­վի, բայց քու աչ­քունքդ չթաց­վին: Ին­չի՞ ես լա­ցած:

ԾՈՎԻՆԱՐ — (գ­­լու­խը դնում է տղա­յի ու­սին, հե­կե­կում): ­­Հով­հա՛ն­ը…

ԹՈՐՈՍ — Ի՞նչ…

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­Սո­վա­զարկ է­ղավ, ­­Թո­րոս, քո բե­րած վա­րուժ­նա­կի միսն էլ չօգ­նեց: ­­Կե­րավ աչ­քե­րը փակ, էս ու էն աշ­խարհ­նե­րի սահ­մա­նին: ­­Ծա­մեց` չի­մա­նա­լով ու հան­գավ…

ԹՈՐՈՍ — Իմ վարդ, լաց մի լի­նի, ­­Հով­հա­նը հի­մի Աստ­ծու մոտ է, իսկ էն­տեղ հաս­տատ լավ է էս­տե­ղից: Ե­կել եմ, որ է­լի շուտ էր­թամ, բայց ե­կել եմ, որ գո­նե քեզ ու ­­Մա­րեին փրկեմ: (­Ծո­վի­նա­րը հար­ցա­կան նա­յում է:) Ու­ղիղ կես­գի­շե­րին կեր­թաք ­­Ձո­րի թաղ, պարս­պի մոտ: Էդ ժա­մին կբա­ցեն ստոր­գետն­յա ան­ցումն ու ողջ մնա­ցած մարդ­կանց մի մա­սին կտա­նեն անն­կատ: ­­Թե թշնա­մին չի­մա­նա, ե­թե չտես­նի…

ԾՈՎԻՆԱՐ — Իսկ դո՞ւ…

ԹՈՐՈՍ — Ես իմ դիրքս ու բերդս թող­նել չեմ կա­րող:

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­Բա ես ո՞ւր էր­թամ ա­ռանց քեզ:

ԹՈՐՈՍ — Ես պարտք ու­նեմ հայ­րե­նի­քիս ա­ռաջ:

ԾՈՎԻՆԱՐ — Էս օ­րե­րին պարտքդ չկա­տա­րե­ցի՞ր:

ԹՈՐՈՍ — Իմ ­­Թո­րոս ա­պու­պա­պը ժա­մա­նա­կին պատ­ժել է հա­յոց թշնա­մի, հա­յին ա­տող հույն ­­Ման­դա­լե իշ­խա­նին ու ես էլ ա­պու­պա­պիս ար­յունն ու­նեմ ու կապ­ված եմ նրա եր­դու­մի կա­պան­քով: Ես էլ պի­տի պատ­ժեմ ա­մեն դավ ու դա­վա­ճա­նութ­յուն:

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­Դու ­­Թո­րոսն ես, չէ՞, դու փախ­չե­լու ի­րա­վունք չու­նես, չէ՞…

ԹՈՐՈՍ — ­­Հա:

ԾՈՎԻՆԱՐ — Ես էլ ­­Թո­րո­սի դեռևս չնշա­նադ­րած հաս­նա­ցուն եմ: Ա­սա, իսկ ես փախ­չե­լու ի­րա­վունք ու­նե՞մ:

ԹՈՐՈՍ — Ե­թե ու­զես եր­թալ, չեմ նե­ղա­նա: ­­Կես­գի­շե­րին, երբ բվի կռինչ լսես…

ԾՈՎԻՆԱՐ — (կտ­­րուկ): ­­Չէ, ­­Թո­րոս, չէ…

ԹՈՐՈՍ — Ին­չի՞, ­­Ծովս:

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­Մա­րեն չի գնա, մա­րեն իր ող­բի, Աստ­ծուն փառք տա­լու ու Աստ­ծուց հա­շիվ պա­հան­ջե­լու մեջ է, չի գնա: ­­Մա­րեն հի­մի նույ­նիսկ իր տանն ապ­րել չի ու­զում, էլ ո՞ւր մնաց՝ թա­փա­ռա­կան, իր հա­րա­զատ­նե­րի գե­րեզ­ման­նե­րից հե­ռու: Իսկ ես ա­ռանց քեզ ու ա­ռանց ­մա­րեի…

ԹՈՐՈՍ — Գ­նա, ես քեզ կգտնեմ:

ԾՈՎԻՆԱՐ — Ես քեզ էս­տեղ կսպա­սեմ:

ԹՈՐՈՍ — ­­Բա որ մամ­լու­քը քա­ղաք լցվի ու ես զարկ­վե՞մ:

ԾՈՎԻՆԱՐ — Ես թշնա­մու ձեռ­քը չեմ ընկ­նի: ­­Սիս քա­ղա­քի պա­րիսպ­նե­րը միշտ բարձր են ե­ղել…

­Թո­րո­սը համ­բու­րում է, այս ան­գամ ­­Ծո­վի­նա­րը չի դի­մադ­րում: ­­Թո­րո­սը նրան բաց է թող­նում իր գրկից, գնում է:

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­Թո­րո՛ս… (­Թո­րո­սը կանգ­նում է🙂 Ե­թե չգաս… ե­թե ետ չգաս, ի­մա­ցիր, որ դու չես պարտ­վել: Ես քեզ պի­տի սպա­սեմ, որ գաս: ­­Թե ետ գաս, ­­Թո­րոս, ­­Ծո­վի­կը քեզ հա­մար տաս զա­վակ կու­նե­նա: ­­Տասն ան­գամ ծունկ կչո­քեմ ու տա­սը զա­վակ կու­նե­նամ, որ թշնա­մուն տասն ան­գամ տասն հեղ հաղ­թեմ: ­­Թե ետ գաս, ­­Թո­րոս… ­­Տա­սը ­­Թո­րոս ու ­­Հով­հան ու­նե­նամ քեզ հա­մար:

ԹՈՐՈՍ — Ա­մեն բո­բիկ ոտ իր քա­րոտ ճամ­փեն ու­նի, ­­Ծով, թե ետ գամ…

ԾՈՎԻՆԱՐ — (ծո­ցից հա­նում է թա­ռա­մած վար­դը): ­­Քո նվի­րած վար­դը քեզ տամ, ­­Թո­րոս, որ կռվի թունդ ժա­մին ի­մա­նաս՝ հետդ եմ:

ԹՈՐՈՍ — (հոտ է քա­շում ծաղ­կից): ­­Քո ծո­ցի­կի հոտն առ­նեմ, առ­յուծ կդառ­նամ, ­­Ծո­վո: (Գ­նում է չու­զե­լով, հե­տո ա­րագ ու վճռա­կան🙂

ՏԵՍԱՐԱՆ 19

­­Քա­ղա­քի պա­լա­տա­մերձ հրա­պա­րա­կը: Լս­վում են թշնա­մու ցնծութ­յան ձայ­ներ, հա­յե­րի լա­ցը: ­Վա­զե­լով գա­լիս է ­­Թո­րո­սը:

ԹՈՐՈՍ — Ո՞վ բա­ցեց քա­ղա­քի դար­պաս­նե­րը, ո՞վ բա­ցեց…

2-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ — (­վա­զե­լով գա­լիս է մյուս կող­մից): ­­Դա՛վ, ­­Թո­րոս, դա՛վ…

ԹՈՐՈՍ — Ո՞վ բա­ցեց դար­պաս­նե­րը: ­­Լա­տին­նե՞­րը դարձ­յալ…

2-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ — Ոչ, ­­Գա­բաղ պայ­լի հրա­մա­նով…

ԹՈՐՈՍ — ­­Յոթգլ­խա­նի դև­ է դա­վը: Ես ­­Մատ­թեոս ­­Շար­պին պատ­ժե­ցի, հի­մա էլ պա՞յ­լը… Երկ­րի ու թա­գա­վո­րի խնա­մա­կալն է՞լ է դավ նյու­թում… Ո՞ւր է հա­պա ­­Գա­բա­ղը:

2-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ — ­­Պա­լա­տում՝ ­­Մա­լիք զո­րա­վա­րի կող­քին:

ԹՈՐՈՍ — (ու­զում է գնալ): ­­Լա՛վ…

2-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ — Ո՞ւր:

ԹՈՐՈՍ — ­­Պա­լատ: Գ­նամ ­­Գա­բա­ղի հո­գին առ­նեմ…

2-ՐԴ ԶԻՆՎՈՐ — ­­Հո­գեա­ռը ­­Գաբ­րիելն է, դու ի՞նչ գործ ու­նիս Աս­սու գոր­ծե­րուն խառն­վիս:

ԹՈՐՈՍ — Ես էս երկ­րի ու հո­ղի ­­Գաբ­րիելն եմ: Ես դա­վա­ճա­նի հո­գին դժոխք ղրկողն եմ:

­­Պա­լա­տի մուտ­քը` եր­կու կող­քե­րին կանգ­նած մամ­լուք զին­վոր­նե­րով:

­Թո­րո­սը ու­զում է ներս մտնել:

1-ԻՆ ՄԱՄԼՈՒՔ — (ճա­նա­պար­հը կտրե­լով): Ո՞ւր:

ԹՈՐՈՍ — (ձեռ­քը տա­նում է սրին): ­­Հե­ռո՛ւ, ­­Թո­րո­սի ճամ­փան փա­կո­ղը չի ծնվել էս աշ­խար­հում: ­­Հա­յոց թա­գա­վոր­նե­րի պա­լատ մտնե­լու ի­րա­վունք չու­նե՞մ:

2-ՐԴ ՄԱՄԼՈՒՔ — (ծաղ­րով): ­­Թե չգի­տես՝ ա­սեմ: ­­Հի­մա էլ հա­յոց թագ ու թա­գա­վո­րութ­յուն չկա՛: ­­Հի­մա քա­ղա­քը ­­Մա­լիք զո­րա­վա­րինն է ու նրա տեր սուլ­թա­նի­նը: ­­Թո­րոսն ո՞վ է, դո՞ւ…

ԹՈՐՈՍ — ­­Թե չես ճա­նա­չում, ծա­նո­թաց­նեմ… (­Հա­նում է սու­րը:)

1-ԻՆ ՄԱՄԼՈՒՔ — (անն­կատ անց­նում է նրա թի­կունքն ու սու­րը դնում է պա­րա­նո­ցին): ­­Սո՛ւրդ:

2-րդ ­Մամ­լու­քը ­­Թո­րո­սի ձեռ­քից խլում է սու­րը, առ­նում վա­հա­նը: 1-ին ­Մամ­լու­քը ­­Թո­րո­սին գցում է գետ­նին, բարձ­րաց­նում է սու­րը՝ սպա­նե­լու:

2-ՐԴ ՄԱՄԼՈՒՔ — (բռ­­նում է նրա ձեռ­քը): ­­Մի սպա­նիր…

1-ԻՆ ՄԱՄԼՈՒՔ — (ոտ­քը ­­Թո­րո­սի կրծքին դնե­լով): ­­Դու ե՞րբ դար­ձար հա­յի պաշտ­պան: ­­Մի շուն ա­վել, մե­կը՝ պա­կաս, աշ­խար­հում ի՞նչ կպա­կա­սի սրա մա­հով:

2-ՐԴ ՄԱՄԼՈՒՔ — ­­Հի­մա սա ար­դեն թշնա­մի չէ, այլ գե­րի, ստրուկ, իսկ դու սուլ­թա­նի ստրու­կին սպա­նե­լու ի­րա­վունք չու­նես:

1-ԻՆ ՄԱՄԼՈՒՔ — (քի­նոտ): ­­Լա՛վ: (Ու­զում է գնալ, բայց միտ­քը փո­խում է, մո­տե­նում է ­­Թո­րո­սին ու սրի տա­փակ կող­մով հար­վա­ծում է մեջ­քին🙂

­­Զին­վոր­նե­րը մտնում են պա­լատ: ­­Թո­րո­սը մնում է հրա­պա­րա­կում ըն­կած: ­Քիչ անց ուշ­քի է գա­լիս:

ԹՈՐՈՍ — ­­Թո­րոս, ­­Թո­րոս, դու ի՞նչ ­­Թո­րոս ես, ի՞նչ բեր­դա­պահ… ­­Բերդդ ա­ռել են դա­վով, քեզ զի­նա­թափ ա­րել ու ծե­ծել շան պես՝ թրի տա­փակ կող­մով… (­Գո­տուց հա­նում է դա­շույ­նը🙂 ­­Լավ է, սա չեն տե­սել… (­­Կի­սա­ձայն🙂 ­­Նե­րիր, սպա­րա­պետ, նե­րիր, որ չկա­րո­ղա­ցա բեր­դը պա­հել, որ չկա­րո­ղա­ցա դա­վի դեմն առ­նել: ­­Նե­րիր, ­­Զար­ման­դուխտ տի­կին, որ զի­նա­վառ­վե­ցիր ու զոհ­վե­ցիր քո սի­րած քա­ղա­քի հա­մար, նե­րիր, ­­Ծո­վիկ, իմ ­Ծով ­­Ծո­վի­նար, որ խոս­տա­ցա ու չեմ վե­րա­դառ­նում, նե­րիր… (­­Բարձ­րաց­նում է դա­շույ­նը, ու­զում է հար­վա­ծել կրծքին🙂

­­Վա­զե­լով գա­լիս է ­­Ծո­վի­նա­րը:

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­Թո­րո՛ս… (­­Հաս­նում, բռնում է ձեռ­քը🙂 ­­Մի ա­րա, ­­Թո­րո՛ս, մի ա­րա… ­­Մե՛ղք է, անձ­նաս­պան լի­նե­լը մե՛ղք է, մի գոր­ծիր էդ մեղ­քը,  ­­Թո­րո՛ս… (­­Հե­կե­կա­լով համ­բու­րում է դա­շույն բռնած ձեռ­քը🙂

 ԹՈՐՈՍ – ­­Թող, ­­Ծո­վո, թո՛ղ, ­­Թո­րոսն էս աշ­խար­հում ապ­րե­լու ի­րա­վունք չու­նի, ­­Թո­րոսն ար­դեն մե­ռած է, ­­Թո­րոսն ար­ժա­նի չէ քո սի­րուն: Ես ի՞նչ ­­Թո­րոս եմ, որ իմ բեր­դը թշնա­մին առ­նի: ­­Դեռ զենք կար ու զին­վոր կար, ­­Թո­րո­սը չէր զարկ­վել տա­կա­վին ու դա­վը յոթգլ­խա­նի դևի պես զար­կեց քո ­­Թո­րո­սին: Ո՞ւր եմ պետք հի­մի, ան­զենք, ան­զորք ու ան­բերդ: Ան­բերդ բեր­դա­պա՞հ կլի­նի, ­­Ծո­վո…

ԾՈՎԻՆԱՐ — Ո՞ւմ ես պետք… Ինձ: ­­Մեր ե­րա­զան­քի տո՞ւ­նը հա­պա ծո­վի ա­փին, մեր չծնված ե­րե­խե՞­քը տաս, մեր սե՞­րը հա­պա:

ԹՈՐՈՍ — Ան­ցավ ­­Ծո­վո, ան­ցա՛վ: ­­Հի­մի մենք ստրուկ ենք: Ես ու­րի­շի ստրուկ չեմ դառ­նա, ­­Ծո­վո: ­­Քո ­­Թո­րո­սին թրի տա­փակ կող­մով են զար­կել: ­­Քո ­­Թո­րո­սը զին­վոր էր, զին­վո­րին թրի տա­փակ կող­մով զար­կելն ա­մե­նա­մեծ ան­պատ­վութ­յունն է ու էլ ապ­րե­լու ի­րա­վունք չու­նե՛մ: Թշ­նա­մին իր ոտքն է դրել իմ կրծքին: ­­Մենք ստրուկ ենք, ­­Ծո­վո՛:

 ԾՈՎԻՆԱՐ — Ստ­րո՞ւկ… ես էլ ստրու­կի կին չեմ դառ­նա:

ԹՈՐՈՍ — (բարձ­րաց­նում է դա­շույ­նը): ­­Տե­սա՞ր… ­­Թող ու­րեմն ես ինձ վերջ տամ ու էս ան­պատ­վութ­յու­նից ա­զատ­վեմ…

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­­Դե որ այդ­պես է, ա­սա՝ ո՞րն է Ս­սի ա­մե­նա­բարձր պա­րիսպ­տը, որ ես ինձ ցած գցեմ, ա­սա՛: Ես ա­ռանց քեզ չեմ ապ­րի, ­­Թո­րոս…

ԹՈՐՈՍ — ­­Չէ, չէ, դու ո՞ւր մեռ­նես, ­­Ծովս… Աշ­խար­հում էն­քա՛ն լավ տղերք կան… ­­Մե­կին կառ­նես, եր­ջա­նիկ կլի­նես, ­­Թո­րո­սին կմո­ռա­նաս:

ԾՈՎԻՆԱՐ — (ձեռ­քով փա­կում է նրա բե­րա­նը): ­­Սո՛ւս… թե պար­տութ­յան դառ­նութ­յա­նը չդի­մա­նաս, ­­Թո­րոս, հե­տո հաղ­թա­նակ չես տա­նի:

ԹՈՐՈՍ — (­հու­սա­հատ): Էլ ի՞նչ հաղ­թա­նակ…

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­Դու չէի՞ր ա­սում բեր­դի գաղտ­նու­ղու մա­սին: Է­լի կա՞, չէ՞, ­հո չփակ­վեց… ­Գի­շե­րով, ­­Թո­րոս, գի­շե­րով… (Օգ­նում, որ վեր կե­նա🙂

ԹՈՐՈՍ — (ոտ­քի կանգ­նե­լով): ­­Գաղտ­նու­ղի՞ն… (­­Հեն­վում է ­­Ծո­վի­նա­րի ու­սին🙂

Գ­նում են դան­դաղ:

ԾՈՎԻՆԱՐ — ­­Կանց­նի, էս խառ­նաշ­փո­թը կանց­նի, նո­րից զորք կու­նե­նաս, կզի­նա­վառ­վես նո­րից ու կա­զա­տես ­­Հա­յոց հո­ղը: ­­Հայն ա­ռանց թա­գա­վոր չի մնա ու դու…­ ­Դու կլի­նես էդ թա­գա­վո­րը: ­­Պար­տութ­յան դառ­նութ­յու­նը տե­սած թա­գա­վո­րը լավ կի­մա­նա հաղ­թութ­յան գի­նը: ­­Հո թշնա­մին հա­վերժ չի՞ մնա: ­­Թե պար­տութ­յան դառ­նութ­յու­նը չճա­շա­կես… ­­Մենք եր­կիրն ու մեր ա­զա­տութ­յու­նը հեշտ տա­լիս ենք ու դժվար առ­նում, թե մենք ի­րար չու­տենք, մեզ հաղ­թել չի լի­նի… ­­Դի­մա­ցիր…

ԹՈՐՈՍ — Ինձ հաղ­թել չէր լի­նի, թե չդա­վա­ճա­նեին:

ԾՈՎԻԿ — ­­Քեզ չեն դա­վա­ճա­նել, թա­գա­վո­րին ու հո­ղին են դա­վա­ճա­նել, ­­Հա­յոց ­­Սիս քա­ղա­քին են դա­վա­ճա­նել, ի­րենք ի­րենց են դա­վա­ճա­նել: ­­Կանց­նի, դու նո­րից կզի­նա­վառ­վես ու մե­կին տաս պա­տաս­խանկ­տաս: ­­Շատ էլ հի­մի պարտ­վել ես, պարտ­ված առ­յուծն է­լի առ­յուծ է, չէ՞: ­­Կար­ևո­րը կյանքն է: Էդ կյան­քում կրած պար­տութ­յու­նը հաղ­թութ­յան վե­րա­ծե­լու կամք թե ե­ղավ, ա­մեն ինչ կլի­նի: ­­Կեր­թանք, գի­շե­րով կեր­թանք, ոչ ոք չի ի­մա­նա…

­­Բե­մն­ աս­տի­ճա­նա­բար մթնում է: 

ՏԵՍԱՐԱՆ 20

­­Պա­լա­տի գա­հա­դահ­լի­ճը: ­­Հա­յոց գա­հին նստած է ­­Մա­լիք ալ Աշ­րա­ֆը: ­­Կող­քին կանգ­նած է ­­Գա­բա­ղը: ­Զին­վոր­նե­րը ներս են բե­րում Լ­ևո­նին: Ն­րա ձեռ­քե­րը շղթայ­ված են, հա­յաց­քը՝ հպարտ, բայց բա­ցա­կա: ­­Դեմքն ա­ռանց վի­րա­կա­պի է:

ՄԱԼԻՔ — ­­Դո՞ւ ես քեզ ան­պարտ հռչա­կած Լ­ևո­նը: Լ­ևոն առ­յուծ է նշա­նա­կում, չէ՞: Էս­պի­սի առ­յուծ տե­սած կա՞ք… (­­Ծի­ծա­ղում է, ն­­րան ըն­դօ­րի­նա­կում են զին­վոր­նե­րը: ­­Նաև ­­Գա­բաղն է ժպտում: ­­Գա­բա­ղին դի­մե­լով:) ­­Դո՞ւ ին­չու ես ժպտում, ու­րա՞խ ես, որ  քո ար­քան առ­յու­ծից կատ­վի է վե­րած­վել:

ԳԱԲԱՂ — Ու­րախ չեմ, բայց տխուր էլ չեմ:

ՄԱԼԻՔ — Ին­չո՞ւ, մի՞­թե չես ծա­ռա­յել նրան:

ԳԱԲԱՂ — Ես ծա­ռան եմ իմ հող ու ջրի: ­­Ժո­ղովր­դի՝ նաև:

ԼԵՎՈՆ — (խո­սում է՝ ջարդ­ված ա­տամ­նե­րի պատ­ճա­ռով սվսվաց­նե­լով): Ես առ­յուծ էի, առ­յուծ եմ նաև հի­մա: Ե­թե դավ չլի­ներ, ե­թե սպի­տակ դրոշ չպար­զեին, ե­թե հայ իշ­խան­ներն ու հոգ­ևո­րա­կան­նե­րը չբա­ցեին դար­պաս­նե­րը…

ՄԱԼԻՔ — Ինչ­քա՞ն պի­տի դի­մա­նա­յիր… ­­Թե հի­մա մարդ­կանց մի մա­սին սո­վից փրկե­ցին, այն ժա­մա­նակ նրանք էլ չէին լի­նի ու քո հպար­տութ­յան պատ­ճա­ռով ա­վե­լի շատ մարդ կկո­տոր­վեր… Ն­րանք քեզ­նից հե­ռա­տես են:

ԼԵՎՈՆ — Ին­ձա­նով լի­ներ, կեն­դա­նի չէի հանձն­վի: (­Դա­դար🙂 ­­Քեզ մի խնդրանք ու­նեմ, ­Մա­լիք ալ Աշ­րաֆ:

ՄԱԼԻՔ — Ա­սա, տես­նենք:

ԼԵՎՈՆ — ­­Սուրդ մե­խիր կրծքիս մեջ և­ առ ­­Հա­յոց ար­քա­յի կյան­քը: Ա­վե­լի լավ է մեռ­նեմ, քան գե­րի լի­նեմ:

ՄԱԼԻՔ — Օ՛, ոչ, բնավ, այս ձեռ­քե­րը ար­քա­յա­կան ար­յուն չեն թա­փել ու չեն թա­փի եր­բեք: (­­Զին­վոր­նե­րին.) ­­Տա­րեք: ­­Նաև թա­գա­վո­րի ըն­տա­նի­քը, իշ­խան­նե­րին նաև, կա­թո­ղի­կո­սին: Զ­գու­շութ­յամբ պա­հեք և­ ու­ղար­կեք ­­Հա­լեպ:

Լ­ևո­նին դուրս են տա­նում:

­Մա­լի­քը նստում է գա­հին ու ծափ է զար­կում: ­­Ներս է գա­լիս սե­նե­կա­պե­տը:

ՄԱԼԻՔ — ­­Բեր:

ՍԵՆԵԿԱՊԵՏ — Ի՞ն­չը, տեր զո­րա­վար:

ՄԱԼԻՔ — (ն­­յար­դա­յին): ­­Թա­գը: ­­Հա­յոց ար­քա­նե­րի այդ­քան թան­կար­ժեք թա­գը:

­­Սե­նե­կա­պե­տը դուրս է գա­լիս ու վե­րա­դառ­նում է թա­գը ձեռ­քին: ­­Խո­նարհ­վում, հանձ­նում է ­­Մա­լի­քին:

ՄԱԼԻՔ — (ու­սում­նա­սի­րում է ու­շա­դիր, նա­յում թան­կար­ժեք քա­րե­րին, տնտղում): ­Ծա՛նր է: Ա­մեն գլուխ չի կա­րող դի­մա­նալ: (­­Մեկ­նում է ­­Գա­բա­ղին🙂 Առ, պա­հիր, մինչև կա­սեմ՝ ինչ ա­նես:

­Գա­բա­ղը վերց­նում է զգու­շութ­յամբ, սեղ­մում կրծքին: Աչ­քը գցում է գա­հին, ո­րը շող­շո­ղում է ա­ներկ­րա­յին փայ­լով: ­­Գա­բա­ղը տրո­րում է աչ­քե­րը, հաս­կա­նա­լով, որ նո­րից տե­սիլք է տես­նում:

ՄԱԼԻՔ — Վ­րա­յից մի քար պա­կա­սի, գլուխդ ու­սե­րիդ չի մնա:

ԳԱԲԱՂ — Այս թա­գը և ­թա­գակ­րի ի­րա­վուն­քը մի քա­նի տա­րի այս ձեռ­քե­րում են ե­ղել և­ ինչ­պես տես­նում ես…

ՄԱԼԻՔ — (ներ­կա­նե­րին): ­­Հի­մա ժա­մա­նակն է, որ մեզ այս­քան ան­հանգս­տութ­յուն պատ­ճա­ռած բեր­դին ու քա­ղա­քին ծա­նո­թա­նանք:

­­Դուրս է գա­լիս, մյուս­նե­րը հետ­ևում են նրան: ­­Գա­բա­ղը մնում է մե­նակ:

ԳԱԲԱՂ — (ձեռ­քի մեջ ծան­րու­թեթև է ա­նում թա­գը): ­­Կար­ևո­րը թագն է, ե­թե թագ լի­նի, թա­գա­կիր գլուխ միշտ էլ կգտնվի: (­­Թա­գը դնում է գլխին: Այն մեծ է և­ ընկ­նում է աչ­քե­րը: Շ­տա­պով նա­յում է շուր­ջը՝ որ­ևէ մե­կը չտե­սա՞վ:)

ԾԱՌԱ — ­­Հի-հի՛…

ԳԱԲԱՂ — (նա­յում է շուր­ջը, տես­նում սյու­նի տակ կանգ­նած ծա­ռա­յին, խե­թում է թու­նոտ): Ի՞նչ ես ծի­ծա­ղում:

ԾԱՌԱ — Մ­տա­ծե­ցիր՝ գա­հը թա­փուր է, թագն՝ ան­տեր, ո­րո­շե­ցիր փոր­ձե՞լ: Ա­վա՛ղ, ա­մեն գլուխ թա­գի ար­ժա­նի չէ, ­­Գա­բաղ պայլ: ­­Պայ­լութ­յան ժա­մա­նակ փոր­ձե­ցիր, չհա­մոզ­վե­ցիր: Ար­քա չկա, բայց եր­կիր կա, հող-հայ­րե­նի կա, ժո­ղո­վուրդ կա ու հի­շո­ղութ­յուն ու­նի: ­­Քո բարձ­րաց­րած սպի­տակ դրո­շը հիշ­վե­լու է հար:

ԳԱԲԱՂ — Աշ­խար­հում ապ­րող ա­մեն հայ կար­ևոր է: ­­Մենք ա­ռանց այն էլ քիչ ենք: ­Մարդ­կանց փրկե­լու հա­մար ա­րե­ցի: ­­Վերևն Աստ­ված կա, գի­տի:

ԾԱՌԱ — Իսկ այդ մե­կը ոչ ոք չի հի­շի:

ԳԱԲԱՂ — ­­Կո­րի՛ր աչ­քիցս… (­­Ձեռ­քը տա­նում է սրտին:) ­­Նույ­նիսկ ե­թե մի մար­դու կյանք փրկվի, ա­րարքս ար­դա­րաց­ված կլի­նի… Իսկ դու…

ԾԱՌԱ — (հան­դարտ): Ես՝ ի՞նչ, ար­քա ու պա­լատ չկա ու ես հի­մա ա­նա­նուն, ան­հի­շա­տակ, ան­տեր ծա­ռա եմ: Աստ­ված ծա­ռա­նե­րին պատ­վի­րում է հնա­զանդ լի­նել ի­րենց տե­րե­րին, իսկ ես տեր չու­նեմ:  (­­Խո­սե­լով քայ­լում է դուրս:) Ես ան­տեր ծա­ռա եմ: Իսկ ան­տեր ծա­ռա չի լի­նում: Ան­տեր ծա­ռան ա­զատ է:

ԳԱԲԱՂ — (հո­գո­ցով): ­­Դա­վա­ճա՛ն: Աստ­ված գի­տե, որ ես դա­վա­ճան չեմ և Աստ­ված գի­տե, թե հե­տո ինչ է լի­նե­լու: Ես այն ժա­մա­նակ սխալ­վե­ցի, որ գահն ին­ձա­նով չա­րե­ցի: Ես պահն ու ժա­մա­նա­կը բաց թո­ղե­ցի: (­­Նա­յում է թա­գին:) Աստ­ված մեզ ար­ժան չհա­մա­րեց սա կրե­լու: ­­Հի­մա ի՞նչ է լի­նե­լու: Թշ­նա­մին մի մա­սին կգե­րի, մյու­սին՝ կկո­տո­րի, ինչ­պես ե­ղել է միշտ, բայց կմնա եր­կի­րը: Կմ­նա որ­պես ի՞նչ… Ու­րի­շի լծի տակ ու ստրո՞ւկ… ­­Հա, մինչև նո­րից խել­քի գանք: ­­Մերն էս է ե­ղել. նախ ինք­ներս մեր դեմ ենք ե­լել, բզկտել ի­րար: ­­Նախ մենք ենք մեր հայ­րե­նի­քը կե­րել չորս կող­մից, հե­տո թշնա­մին է ե­կել: Ու կորց­րել ենք: ­­Հե­տո խել­քի ենք ե­կել, միաս­նա­ցել ու հաղ­թել ենք նո­րից…

­­Դա­վա­ճա՞ն: Է-հե՛, ժա­մա­նակն ա­մեն բան սրբագ­րում ու մո­ռաց­նել է տա­լիս:

ՎԱՐԱԳՈՒՅՐ

02. 12.  2019 թ.