ԿԱԼԱՆՔ / Գուրգեն ԽԱՆՋՅԱՆ
Դրամա մեկ գործողությամբ
Գործող անձինք
ՏԱՎՐՈՍ — քառասունին մոտ տղամարդ
ՄԱՐԴՈ — հիսունին մոտ տղամարդ
ՆԱԶՈ — Մարդոյի կինը
ԹԻՆԱ — նրանց աղջիկը, երեսունին մոտ
ՏԱՏ — Մարդոյի մայրը
ԿՈՒԿՈՒ – հարևանուհի
ԲԺԻՇԿ
Մասնակցում են նաև երկու—երեք ծաղրածու, մեկ մոնստր
Ամբողջ գործողությունն ընթանում է Մարդոյի տանը` սեփական տուն քաղաքի արվարձանում, ոչ մեծ, ոչ շքեղ, քաղքենիական կահավորանքով:
Գիշերվան մոտ ժամ է, դրսում բուք է, տանը Մարդոն է, Նազոն և Թինան:
ՄԱՐԴՈ – (պատուհանից նայելով): Էս բուքը ճամփեքը լցնում ա, հա:
ՆԱԶՈ — Ճամփեն ինչի՞դ ա, տանը չե՞ս: Աչքը դուրսն ա, է:
ՄԱՐԴՈ — Վայ, վայ, վայ… (Դուրս նայելով🙂
ՆԱԶՈ — Հը՞:
ՄԱՐԴՈ — Քիչ էլ զոռի` հոսանքի սյունը շուռ կտա, էս ի՞նչ բուք ա, այ մարդ:
ՆԱԶՈ — Բուք ա, էլի, Աստծու ուղարկած բուքն ա, սիրով ընդունի. անցյալ տարի էլ էս չէ՞ր:
ՄԱՐԴՈ — Չէ, սենց բուք ես չեմ հիշում:
ՆԱԶՈ — Իբր դու ինչ ես հիշում որ… Մեղայ ասծու: (Խաչակնքում է:)
ԹԻՆԱ — Ի՞նչ է կատարվում մեր մոլորակի հետ… ճիշտ որ՝ վերջը մոտեցել է: Առաջ այսպիսի բաներ չկային` ձմեռը ձմեռ էր, ձյուն էր գալիս` սպիտակ, փափուկ… ձնագնդի էինք խաղում (Երգում է, ձմռան հետ կապված մի երգ:) Էն Նիկոլը ձնագնդիի մեջ քար էր դնում, շատ անաստվածն էր. չա՛ր, չա՛ր…
ՄԱՐԴՈ — Ճամփեն փակվեց, վերջ:
ՆԱԶՈ — Բա մերդ ոնց ա գալո՞ւ… Էսօր հեռախոսով սպառնաց, թե գալու եմ:
ՄԱՐԴՈ — Ո՞նց կգա, արի տես` ինչ ա կատարվում:
ԹԻՆԱ — Ասում էի` Նիկոլ, այ տղա, ախր մեջդ հեչ խիղճ չկա՞:
ՄԱՐԴՈ — Վախենամ կարտոլն ու սոխը ցուրտը տանի:
ԹԻՆԱ — Ասեց` ինչի՞ չկա, խիղճ էլ կա, սեր էլ:
ՆԱԶՈ — Չէ, լավ էլ տաք տեղ պահել ենք. համ էլ բուք ա, հո սառնամանիք չի՞, ուր որ ա կանցնի, կգնա:
ԹԻՆԱ — Ասեցի` բա որ գլխիս կպներ, Նիկոլ տղա, ախր քարի մեջ արուն կա:
ՄԱՐԴՈ — Էս ո՞վ ա: (Դուրս նայելով:)
ԹԻՆԱ — Ասեց` մտքովս չի անցել, Թինա ջան, դե դմբո եմ, էլի, հո զոռով չի, ներիր ինձ: Ու թուշս պաչեց, այ էստեղ, բերանն էլ` տաք-տաք:
ՄԱՐԴՈ – (շարունակ դուրս նայելով պատուհանից): Էս ո՞վ ա էս բքին, այ մարդ: Սրա պլաշը… ոնց որ պարաշուտ, հիմա քամին կտանի… Ըհը, ընկավ…
ՆԱԶՈ — Արի, արի սկամբիլ խաղանք:
ՄԱՐԴՈ – Ի՞նչ սկամբիլ, նայի ի՞նչ ա կատարվում:
ՆԱԶՈ — Որ սկամբիլ չխաղացիր ու պատուհանի մոտ ախուվախ արիր, մի բան փոխվելու ա՞:
ՄԱՐԴՈ — Չայ չխմե՞նք:
ԹԻՆԱ — Ըհը, ես էլ եմ ուզում, դդումի մուրաբայով:
ՆԱԶՈ — Ուզում եք` դրեք, երեխա չեք, ես հոգնած եմ, ինձնից ձեռ քաշեք հեր ու աղջիկ. չայ կուզեք` չայ խմեք, հաց կուզեք` հաց կերեք:
ՄԱՐԴՈ — Արաղ կուզեք` արաղ խմեք:
ՆԱԶՈ — Ոչ մի արաղ:
ՄԱՐԴՈ — Իսկի չկա էլ, որտեղի՞ց:
ԹԻՆԱ – (մոտենալով դաշնամուրին): Ես պիտի հայտնի երաժիշտ դառնայի…
ՆԱԶՈ — Ո՞վ խանգարեց, դառնայիր:
ԹԻՆԱ — Իսկ ո՞վ էր կպել` ամուսնացի հա ամուսնացի, տարիքդ անցնում ա, մաշկդ թառամում ա, ոտքերդ ծռվում են, մազերդ թափում են: (Հիստերիկ:) Ամուսնացի, ամուսնացի, կարծես կյանքի միակ նպատակը ամուսնությունն ա:
ՄԱՐԴՈ — Ամուսնանայիր` վատ կլինե՞ր, աղջիկ ջան… Ներվերդ էլ հիմա էսպես խախտված չէին լինի:
ԹԻՆԱ — Չտարան, չուզեցին:
ՆԱԶՈ — Ինչի՞, բա էն մեր Սամոյենց բարեկա՞մը… Տղեն լուրջ ուզում էր:
ԹԻՆԱ — Դա էլ տղա է՞ր. իսկի բանակ չէին տարել:
ՆԱԶՈ — Տղա էր, էլի: Ճիշտ ա, մի աչքը մի քիչ բան էր, բայց մնացածը հո տե՞ղն էր:
ԹԻՆԱ Ի՞նչ իմացար՝ տեղն էր:
ՄԱՐԴՈ — Ոչինչ, հիմա էլ դեռ ուշ չի, կտանեն, չվախեք:
ՆԱԶՈ — Որ իրեն համեստ պահի, կամակորությունները մեջտեղ չհանի` իբր վերի արտի ցորենն ա, որ հենց սկզբից դաշնամուր չնվագի մարդկանց գլխին, կտանեն: Քո հերը Մարդոն չի՞, այ ախջի, ինչի՞դ վրա էս էդպես հպարտ:
ՄԱՐԴՈ – Ի՛… Քո մերը Նազոն չի՞…
ԹԻՆԱ — Չսկսեք, հա՞: (Նստում է դաշնամուրի մոտ, նվագում է դասական ինչ—որ ստանդարտ մեղեդի, ասենք` Լուսնի սոնատը🙂
ՆԱԶՈ — Չայ դնեմ, դուք դնող չեք:
ՄԱՐԴՈ — Հա:
ԹԻՆԱ — Ինչո՞ւ հենց ես սկսում եմ նվագել, ձեր չայն ու սկամբիլը բռնում է, ինչո՞ւ չեք լսում, ինչո՞ւ արվեստ չկա ձեր մեջ:
ՆԱԶՈ — Դե հա էլ լսել ենք, էլի, աղջիկ ջան:
ՄԱՐԴՈ – (դուրս նայելով): Էս մարդը ետ էկավ. ձյան մեջ կորել ա, ոնց որ ձմեռ պապ: Ո՞վ ա, էս կողմերում տեսած չկամ:
ՆԱԶՈ — Դդումի մուրաբա չկա, պրծել ա դդումը, լրիվ կերել եք, դեղձ ա:
ՄԱՐԴՈ — Դեղձ ա, դեղձ տուր: Մի կտոր էլ հաց դիր, հենց մենակ մուրաբայով չի: Ուտելու ժամ ա:
ՆԱԶՈ — Քու համար ե՞րբ ուտելու ժամ չի, նոր չկերա՞ր:
ՄԱՐԴՈ — Ե՞րբ կերա…
ԹԻՆԱ — Ուտել, ուտել, ուտել, խմել, խմել, խմել, ուտել-խմել, ուտել-խմել…
ՆԱԶՈ — Չես ուզում` մի կեր, մի էլ խմի: (Ամուսնուն նայելով և սիրո ակնարկներ անելով:) Թինա, աղջիկ ջան, եթե ոչ ուտել ես ուզում, ոչ խմել, գնա Կուկույենց երեխուն մի քիչ դաշնամուրի դաս տուր, երեկ խնդրեցին, ասում են շնորհքով լակոտ ա, գնա տես, աղջիկ ջան:
ՄԱՐԴՈ – (վախեցած): Չէ, ո՞ւր գնա էս ժամին, էս բքին, մեղք չի՞:
ՆԱԶՈ — Քեզ էլ հասկացանք: Թե ինչի եմ սրան հաց տալի որ, լրիվ կորած տեղ ա:
ԹԻՆԱ — Չեմ գնա, տրամադրություն չունեմ: Մի բան էլ նվագե՞մ:
ՆԱԶՈ – Էէէ… Սրտովս գնա:
Դռան թակոց
ՄԱՐԴՈ — Ի… Էս բքի՞ն…
ՆԱԶՈ — Տեսնես ո՞վ ա, տղամա՞րդ, թե կնիկ:
ԹԻՆԱ — Աղջի՞կ, թե տղա:
ՄԱՐԴՈ — Չլինի՞ մերս ա…
ՆԱԶՈ — Վայ, աստված չանի, մեռնեմ աստծուս, էս բուքը հերիք չի, մերդ էլ վրեն, ես դիմացողը չեմ:
ՄԱՐԴՈ — Չկպնես, սիրուն չի, աստված ասել ա` սիրի քու հորն ու մորը:
ՆԱԶՈ — Աստված քու մորը չի ճանաչել: Մեղայ ասծու:
Թակոց:
ԹԻՆԱ — Դե բացեք, էլի:
Թինան բացում է դուռը: Ներս է գալիս Տավրոսը:
ՏԱՎՐՈՍ — Ողջույն, բարի մարդիկ: Չհասկացա… Բարի չե՞ք:
ՆԱԶՈ — Դե, հայ քրիստոնյա ենք ոնց էլ լինի…
ՄԱՐԴՈ — Ո՞վ ես:
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդ եմ: (Մարդոյին.) Այդպես սովորական մի նայի, ամեն մարդ չի, որ մարդ է, մարդը բացառիկ բան է մեր օրերում, այնպես չէ՞, տիկին:
ՆԱԶՈ — Ի՞նչ իմանամ:
ՏԱՎՐՈՍ — Ես մարդ եմ, մի մարդ, որին ծուղակը գցեց այս ամենափրկիչ բուքը. բուքը նման է ճակատագրին, նա ասաց` ես սկսվում եմ, ինչ անելու ես` արա, հետո ուշ կլինի, ասաց` շուտ թակիր այս դուռը, այո, հենց այս, այստեղ լավ մարդիկ են ապրում, թակիր և կբացեն, խնդրիր և կընդունեն: Ի դեպ, ձեր դռան վրա վատ բառ են գրել կավիճով:
ՄԱՐԴՈ — Էլի՞… Ես դրանց հոր հոգին…
ՏԱՎՐՈՍ — Ուզում էի մաքրել, բայց ձեռքերս սառած էին, չենթարկվեցին:
ՆԱԶՈ – (տեսնելով, որ ամուսինը գնում է): Ո՞ւր…
ՄԱՐԴՈ — Չմաքրե՞մ:
ՆԱԶՈ — Հա, մաքրի:
ՏԱՎՐՈՍ — Հիմա ո՞վ է կարդալու, առավոտյան կմաքրեք:
ԹԻՆԱ — Չէ, թող մաքրի:
ՆԱԶՈ — Հա, մեզ չի սազում:
Մարդոն դուրս է գալիս:
ՆԱԶՈ — Հանվեք:
ԹԻՆԱ — Տաքացեք:
ՆԱԶՈ — Հյուրն ասծունն է:
ՏԱՎՐՈՍ — Շնորհակալ եմ, բայց… մինչև տանտերը չասի…
ՆԱԶՈ — Իհ, բանի վրա ես, ես պակաս տանտեր ե՞մ:
ՏԱՎՐՈՍ — Հա՞: (Հանում է վերարկուն: Նստում է բազկաթոռին🙂
ԹԻՆԱ — Ձեզ համար նվագե՞մ:
ՆԱԶՈ — Սպասի դու էլ, այ ախջի, մարդը թող շունչ քաշի:
ՏԱՎՐՈՍ — Ես կարող եմ և՛ շունչ քաշել, և՛ լսել, սակայն…
ԹԻՆԱ — Ի՞նչ:
ՏԱՎՐՈՍ — Թեյ խմելիս շնչել դժվարանում եմ, բայց էլի խմում եմ:
ՆԱԶՈ — Թեյնիկը դիր գազին, Թինա:
Թինան թեյնիկը դնում է գազօջախին: Գալիս է Մարդոն:
ՄԱՐԴՈ – (զարմացած): Էս էն մարդն ա՞, թե՞ նա գնաց, ուրիշն ա եկել:
ՏԱՎՐՈՍ — Ես եմ, բայց առանց թիկնոցի և գլխարկի, և մի քիչ էլ արդեն տաքացած:
Համեցեք, մի ամաչեք, ներս եկեք:
ՄԱՐԴՈ — Շնորհակալ եմ: Մինչև ջնջեցի, հոգիս բերանս եկավ. ահավոր ցուրտ ա:
Լսի, դարպասի կեսը ձնով ծեփել ա, դու ո՞նց մտար, իսկի ոտնահետք էլ չես թողել:
ՏԱՎՐՈՍ — Դեհ… Ոնց-ոնց… Ցանկապատի վրայով: Էդպես մի նայի, հո չէի՞ սառելու:
ՆԱԶՈ – (ամուսնուն): «Ոնց մտար»: Բա դա տալու հարց ա՞:
ԹԻՆԱ — Ճիշտ որ, հայրս ինչպես միշտ աննրբանկատ է, ներող եղեք:
ՄԱՐԴՈ — Չափդ ճանաչի: «Ինչպես միշտ»: Չափներդ ճանաչեք:
ՆԱԶՈ — Ասա դու քո չափը ճանաչես, մեղայ ասծու:
ՏԱՎՐՈՍ — Ժողովուրդ, մարդիկ, սիրելիներս, ես չեկա բաժանում բերելու, այլ` միաբանություն ու սեր: Եկեք ծանոթանանք վերջապես: Ես Տավրիկն եմ:
ՄԱՐԴՈ — Տավրի՞կ… Հի-հի-հի… Կներես, իհարկե, բայց` Տավրիկ…
ՏԱՎՐՈՍ — Անունս ինչո՞ւ ձեզ այդպես զվարթացրեց:
ՄԱՐԴՈ — Ախր տավրիկը… տավրիկը բան ա, էրկաթ, հատուկ ձևի էրկաթ ա:
ՏԱՎՐՈՍ – Լավ, որպեսզի ամեն անգամ չծիծաղեք, ձեզ համար` Տավրոս. Տավրոս
Խաչատուրի, չծիծաղեք նորից, Պողպատյան:
ՄԱՐԴՈ — Լրիվ ա էրկաթ էս մարդը: Մեր տունը սենց հյուր չէր տեսել: (Ձեռքը մեկնելով:) Մարդո:
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդո՞… Ինչո՞ւ…
ՄԱՐԴՈ — Դե եսիմ… ծնողներս էդպես են դրել, չգիտեմ` թագավոր ա էղել, թե փարավոն…
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդուկ. Բաբելոնյան աստվածներից է:
ՄԱՐԴՈ — Հա, էլի, Մարդուկ, հայերենով` Մարդո. մերս ա դրել:
ՆԱԶՈ — Դուք նրա մորը չեք ճանաչում, նրա արած վատություններից դա ամենափոքրն ա, մեղայ ասծու, նալլաթ քեզ չար սատանա:
ՄԱՐԴՈ — Չկպնես, ծնողը սուրբ բան ա: (Տավրոսին.) Էս իմ տիկինն ա, Նազոն:
ՏԱՎՐՈՍ — Ուրախ եմ, նույնիսկ` երջանիկ, տիկին Նազելի, դուք իսկապես շատ նազելի եք: (Համբուրում է Նազոյի ձեռքը, ինչով զարմացնում է բոլորին:)
ՆԱԶՈ – (խիստ հուզված): Սս… սա իմ… մեր աղջիկն է:
ԹԻՆԱ – (ձեռքը մեկնելով): Թինա:
ՏԱՎՐՈՍ — Ողջույն, Թինա: Հեքիաթային աղջիկ ես, աչքերդ հեքիաթներով են լցված:
ԹԻՆԱ — Դա լա՞վ է:
ՏԱՎՐՈՍ — Նայած որ հեքիաթներն են պտտվում գլխիկիդ մեջ: Մարդի՛կ… (Մարդոյին.) Մարդուկ չէ, մի ցնցվիր, մարդիկ: Մարդի՛կ, ինչ լավ է, որ հատկապես ձեր դուռը թակեցի:
ՄԱՐԴՈ — Ի՞նչ լավ բան կա որ. էն քեֆչի Գևոյի դուռը թակեիր, հիմա արաղն արդեն դրել էին դեմդ:
ՏԱՎՐՈՍ — Միայն արաղով չէ մարդս:
ՆԱԶՈ Ապրես:
ՄԱՐԴՈ — Մյուս կողմից` թե Միհրանի դուռը թակեիր, շանը քսի կտային վրեդ:
ՏԱՎՐՈՍ — Ոսկյա միջինն եմ ընտրել, որ անցնում է շան և օղու միջև: Ի դեպ, դուք հավանաբար արդեն ընթրել եք… Չէ, չկարծեք, ես առանձնակի հավակնություններ չունեմ, մի կտոր չոր հացը կհերիքեր… պարզապես սովոր եմ այս ժամին` մակարոն, ձկան կոնսերվ, ջրիկ թեյ…
ՄԱՐԴՈ — Թեյը ջրիկ կլինի՞:
ՏԱՎՐՈՍ — Էն էլ ոնց:
ՆԱԶՈ — Ներող եղեք, Տավրոս եղբայր, ոչ մակարոն ունենք, ոչ ձկան կոնսերվ… բայց ուտելու բան կճարվի: Լվացվեք:
ՏԱՎՐՈՍ — Էս բքին ի՞նչ լվացվել, մաքուր ենք: Տերն ասել է` մարդու կեղտը դրսից չի լինի, այլ ներսից:
ՆԱԶՈ — Ավետարան եք կարդո՞ւմ:
ՏԱՎՐՈՍ – Իհարկե, օրը երեք անգամ` նախաճաշից, ճաշից և ընթրիքից հետո, որպես դեսերտ: Մարդս առանց Ավետարան կապրի՞:
ՆԱԶՈ – (Մարդոյին): Ըհը, սովորի:
ՄԱՐԴՈ — Այ կին, չես զգո՞ւմ, որ ձեռ ա առնում:
ՏԱՎՐՈՍ — Ի՞նչ եք ասում, ոնց կհամարձակվեմ:
ՄԱՐԴՈ — Անձամբ ես Ավետարանի ո՛չ ժամանակն ունեմ, ո՛չ հավեսը, ես տուն եմ պահում, գործ եմ անում:
ՏԱՎՐՈՍ — Ի՞նչ գործ, եթե գաղտնիք չէ:
ՄԱՐԴՈ — Ինչի՞ պիտի գաղտնիք լինի:
ՏԱՎՐՈՍ — Դեհ… գուցե անվտանգության գործակալ եք, ի՞նչ իմանամ: Նման եք, գիտե՞ք:
ՆԱԶՈ — Ինքը չգիտեմ, բայց մերը հաստատ նման ա:
ՄԱՐԴՈ — Նազո, կրակի հետ ես խաղում:
ՆԱԶՈ — Շինարար է իմ ամուսինը, բրիգադիր:
ՄԱՐԴՈ — Այո:
ՏԱՎՐՈՍ — Գո՞հ եք: Գործակալ լինեիք` ավելի լավ չէ՞ր:
ՄԱՐԴՈ — Ինչ ասեմ… Հացի փող հանում եմ, (տունը ցույց տալով) հրես, ամեն բան տեղը տեղին: Յոլա ենք գնում:
ՆԱԶՈ – (սեղանը գցած): Դե նստեք:
ՄԱՐԴՈ — Ապրի մեր Նազոն, մի կես շիշ էլ արաղ ունի պահած, գիտե՞ս, Տավրոս ախպեր:
ՆԱԶՈ — Օֆ, պրծում չկա:
Նազոն օղին էլ է դնում սեղանին: Նստում են:
ՏԱՎՐՈՍ — Ողջ լինեք, ձեր սուրբ օջախի կենացը, ընդունեցիք մոլորյալիս:
ՄԱՐԴՈ — Համ էլ մոլորվել էի՞ր:
ՏԱՎՐՈՍ — Ախր շատ խառը փողոցներ են ձեր կողմերում, ես էլ վաղուց քաղաք չեմ իջել, խամացել եմ` այսպես ասած:
ԹԻՆԱ — Սարերո՞ւմ եք ապրում:
ՏԱՎՐՈՍ — Ոչ, օրիորդ, ուրիշ տեղ… էնտեղ… կարևոր չի:
ՆԱԶՈ — Ինչ էլ իմացավ, որ օրիորդ ենք:
ԹԻՆԱ — Մամ…
ՄԱՐԴՈ — Խմեցինք:
Խմում են: Ընթրում են:
ՄԱՐԴՈ – (դատարկված շիշը պտտելով): Հենց էսքանն է՞ր:
ՆԱԶՈ — Հա, էսքանն էր, մերդ վրից խմել ա անցյալ անգամ:
Լռություն:
ԹԻՆԱ — Մի բան չնվագե՞մ:
ՆԱԶՈ — Հա, դու նվագի, ես թեյ լցնեմ:
Նազոն թեյ է լցնում, Թինան նվագում է: Մարդոն հորանջում է:
ՏԱՎՐՈՍ — Այո՜:
ԹԻՆԱ — Չհավանեցի՞ք:
ՏԱՎՐՈՍ — Չէ, ինչո՞ւ… Բայց անհույզ էր մի տեսակ, անկիրք:
ԹԻՆԱ — Այդպես է գրված, ահա նոտաները, ոնց գրված է, այնպես էլ նվագում եմ, հո ինձնից չե՞մ հորինելու, ահա, նոտա կարդո՞ւմ եք:
ՏԱՎՐՈՍ — Թո՛ղ նոտաները. դու նվագիր այն, ինչը քեզ հուզում է. քե՛զ, այլ ոչ Չայկովսկուն կամ Բեթհովենին. թող պարզ լինի, նույնիսկ` պարզունակ, բայց` հոգուդ խորքից:
ԹԻՆԱ — Այդպիսի բան չեն սովորեցրել:
ՏԱՎՐՈՍ — Ո՞վ պիտի սովորեցներ: Ես առհասարակ չեմ սովորել, բայց հիմա նվագեմ` լսիր: Սխալներ չբռնես, կապ չունի, կարևորը` ի սրտե լինի:
Մի աբստրակտ մեղեդի է նվագում:
ՏԱՎՐՈՍ — Ո՞նց էր… Հրճվանք չեմ տեսնում: Պարզ է:
ՄԱՐԴՈ — Էսպես մազալու բաներ:
ՆԱԶՈ — Ես չհասկացա, ճիշտն ասած:
ԹԻՆԱ — Ես էլ:
ՏԱՎՐՈՍ — Հասկանալ պետք չէ, զգալ է պետք: (Նորից է նվագում, սակայն տեսնելով, որ չի ընկալվում, կիսատ է թողնում և նստում տեղը:) Չծխե՞նք: Ծխել կարելի՞ է:
ՆԱԶՈ — Էհ, ես էլ ծխեմ: (Ամուսնու զարմանքին ի պատասխան:) Հա, աշխարհ մեռնել կա:
Ծխում են:
ԹԻՆԱ – (հեռախոսը վերցնելով): Հեռախոսն անջատվել է: (Հեռուստացույցը միացնելով:) Ցույց չի տալիս:
ՄԱՐԴՈ — Անտենան պառկել է երևի, անջատի:
ՆԱԶՈ — Իբր ինչ են ցույց տալիս որ` իրար գրկում են, տնքտնքում, չփչփացնում, հետո կրակում, ավտո քշում, էլի տնքում… Չեն էլ ամաչում, վայ, մեղայ ասծու, մեղա, մեղա: Բա մեր ժամանակ էսպես է՞ր:
ՏԱՎՐՈՍ — Ձեր ժամանակը ո՞րն է:
ՆԱԶՈ — Ո՞նց… Սովետի ժամանակ: Ինչ բարոյական ֆիլմեր էին, բա մուլտերը…
ՏԱՎՐՈՍ — Ուրեմն կոմունիստներն էդքան բարոյական էին, հա՞:
ՄԱՐԴՈ — Բա ի՞նչ էին, ազնվություն կար, եղբայր, արդարություն, ամեն մարդ իրա տեղում էր… Հիմա ի՞նչ ա կատարվում, մարդը ցեմենտի մարկաներն իրարից չի տարբերում, բայց դրել են շինարարության նախարար:
ՏԱՎՐՈՍ — Չգիտի՞ որ:
ՄԱՐԴՈ — Չէ, որտեղի՞ց, նա իսկի երկու անգամ երկուսը հաստատ չգիտի: Տեխնիկումն իրար հետ ենք ավարտել, զուգահեռ կուրսից էր, դդումից դդում: Իսկ ես, որ պրարաբ եմ եղել, էն էլ ինչ պրարաբ, հիմա դարձա ընդամենը բրիգադիր, ասա` ինչի՞: Ասա, ինչի՞:
ՏԱՎՐՈՍ — Ինչի՞:
ՄԱՐԴՈ – Ոնց թե ինչի՞… Էս ինչ ա ասում էս միամիտ մարդը. մեջք չունեի, մեջք:
ՏԱՎՐՈՍ — Աաա՜, պարզ է: Իսկ տիկին Նազելին այն ժամանակ ո՞վ էր:
ՆԱԶՈ — Դարդերս իրար մի տուր:
ՏԱՎՐՈՍ — Գուշակե՞մ… ԳՈՒՄ-ում՝ հագուստի բաժնի վարիչ:
ՆԱԶՈ — Չէ: Ես մատուցող էի Դվին ռեստորանի մեծ դահլիճում: Քառասուն-քառասուն` մեկ ու քառասուն, էլի քառասուն, երկուս ու քառասուն… Մեղայ քեզ աստված, ապաշխարել եմ, ապաշխարել եմ: (Խաչակնքում է:) Բայց դե էն ժամանակ ընդունված էր, չգրված օրենք էր, հիշում եք երևի:
ՏԱՎՐՈՍ — Ըհը, և դեռ ասում եք` բարոյական:
ՆԱԶՈ — Չհասկացա, կարող ա՞ անբարոյական ենք եղել:
ՏԱՎՐՈՍ — Չէ, ես էդպիսի բան չասացի: Լավ, հիմա ավելի շատ ռեստորաններ կան…
ՆԱԶՈ — Հիմա, հիմա… Հիմա պետք են մենակ բարետես արտաքինով աղջիկներ, մինչև քսանհինգ տարեկան, մենք արդեն հաշվից դուրս ենք: Բարոյական ա, չէ՞: Իսկ դո՞ւ ինչ գործի ես, Տավրոս եղբայր, գործդ բարոյակա՞ն է:
ՏԱՎՐՈՍ — Այո, ես անում եմ բոլոր ժամանակների ամենաբարոյական գործը, արել եմ, անում եմ և անելու եմ:
ՄԱՐԴՈ — Էդ ո՞րն ա:
ՏԱՎՐՈՍ — Ոչինչ չանելը: Ամենաբարոյական գործն է: Ոչ ոքի չես խանգարում, ոտի տակ չես ընկնում, նախանձող չունես:
ՆԱԶՈ — Բայց ապրել պետք ա, չէ՞:
ՏԱՎՐՈՍ — Դեհ… ձեռի հետ ինչ-որ բաներ անում եմ, ոչ կոնկրետ, այնպես, ինչ-որ կյանքն առաջարկի…
ՄԱՐԴՈ — Հա՞…
Ամուսիները կասկածով նայում են միմյանց:
ՏԱՎՐՈՍ — Դե չէ, չէ, կատակեցի, ես բան եմ… էն… Կենսաբան, այո, կենդանիների վրա փորձեր ենք դնում, որ հետո մարդկանց վրա դնենք:
ՄԱՐԴՈ — Դրած ունեք, էլի:
ՏԱՎՐՈՍ — Մոտավորապես այդպես:
ԹԻՆԱ — Մեղք չե՞ն խեղճ կենդանիները:
ՏԱՎՐՈՍ — Ոչ, հանուն մարդկության է արվում. էսպես բռնում ենք, հանուն մարդկության, էսպես փորները հանում ենք, երակները բացում, գանգոսկրը կիսում, էլեկտրոդները միացնում, ատամները մեկ-մեկ քաշում… Հանուն մարդկության, որ դուք լավ ու առողջ ապրեք:
ԹԻՆԱ — Չեմ ուզում, ուրիշի հաշվին չեմ ուզում:
ՏԱՎՐՈՍ – Ուրիշ չեն, մեր կրտսեր բարեկամներն են:
ՄԱՐԴՈ – (մտահոգ): Էհ:
ՏԱՎՐՈՍ — Ուզո՞ւմ ես ասեմ` ինչ ես մտածում հիմա. մտածում ես` գարունը բացվի, շինարարությունից ցեմենտ-ավազ-արմատուրա բերեմ, էս պատշգամբը մի երկու, չէ, երեք մետր առաջ տամ, տարածքը մեծանա:
ՄԱՐԴՈ — Ի…
ՏԱՎՐՈՍ – (Նազոյին): Ուզո՞ւմ եք ասեմ, թե դու՛ք ինչ եք մտածում հիմա:
ՄԱՐԴՈ Հա, ասա էլի…
ՆԱԶՈ — Չէ, չեմ ուզում:
ՏԱՎՐՈՍ — Լավ, չեմ ասի:
ՄԱՐԴՈ — Պատուհանի տակ էլ գարաժ կդնեմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Մեքենա ունե՞ք:
ՄԱՐԴՈ — Չէ: Բայց դե ամեն տուն գարաժ պիտի ունենա:
ՏԱՎՐՈՍ — Անտարակույս, իհարկե, առանց գարաժ ո՞նց կլինի (Քրքջում է:) Ձանձրալի է, ժողովուրդ, ձանձրալի. պատշգամբ, գարաժ, խանութ…
ՄԱՐԴՈ — Ճիշտ ա, խանութ էլ եմ ուզում սարքեմ, մի պստիկ, մի քսանհիգ-երեսուն քառակուսի, հայաթի հաշվին… Իսկ դու ինչ ա, էկել ես մեզ ապրել սովորեցնե՞ս:
ՏԱՎՐՈՍ — Ինչո՞ւ ոչ… Ախր ոնց որ… Լավ, չեմ ասի:
ՆԱԶՈ — Ասա:
ԹԻՆԱ — Ասեք, խնդրում եմ:
ՏԱՎՐՈՍ Չէ, չեմ ասի:
ՄԱՐԴՈ — Ասա, ասա:
ՏԱՎՐՈՍ Բայց ասե՞մ որ…
ՄԱՐԴՈ Դե ասա, էլի, իբր ինչ ես ասելու, Եփրեմվերդին ես գլխներիս:
ՏԱՎՐՈՍ – Լավ, ասեմ, քանի որ պնդում եք, բայց չնեղանաք, ինքներդ խնդրեցիք: Ժողովո՛ւրդ, ոնց որ մեռած լինեք: Հո չնեղացա՞ք:
ՄԱՐԴՈ — Հիմա մի հատ կքոթակեմ, կիմանաս մեռածն ով ա:
ՏԱՎՐՈՍ — Արա այդ բանը, արա տեսնեմ, չէ լուրջ, արի մի հատ տղամարդավարի կռվենք, հը՞:
ՄԱՐԴՈ – Հիմա, հիմա…
Մարտական կեցվածքով կանգնում են իրար դեմ:
ՆԱԶՈ — Դե վերջ տվեք, աքլորացան, էղած-չեղածը ուզում եք ջարդուխուրդ անե՞ք: Իբր շատ բան կա էս տանը… Հլա մի ստո՛պ:
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդը հազիվ կենդանացավ, նորից մեռցնում ե՞ք:
ՆԱԶՈ — Նստեք, ամեն մեկն իր տեղը, շուտ, ում եմ ասում:
ՄԱՐԴՈ – (նստելով): Տավրիկ, թող մենք մեր իմացածով ապրենք, հա՞, էլ մեզ խելք չսովորացնես, թե չէ` խնդրեմ, ճամփեն բաց ա:
ԹԻՆԱ – Հայրիկ…
ՄԱՐԴՈ — Ոչ մի հայրիկ, սենց հյուր ա լինո՞ւմ… Բաց ա ճամփեն:
ՏԱՎՐՈՍ – Փակ ա:
ՄԱՐԴՈ Բաց ա:
Լույսերն անջատվում են:
ՏԱՎՐՈՍ — Ահա, իսկ դուք ասում եք` բաց ա:
ԹԻՆԱ — Ինչ սարսափելի գիշեր է. չգնաք Տավրոս, խնդրում եմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Չեմ էլ պատրաստվում:
ՄԱՐԴՈ — Նազո, մոմ վառի, լուսն էսօր չեն միացնի, բուքն ա արել:
ՆԱԶՈ — Բա որ առած չլինեի, հիմա ո՞նց էինք անելու… Հեռատես կին եմ, է՜, տեղս իմացող չկա: (Մոմ է վառում:) Տավրոս եղբայր, այ, կարդացած մարդ ես երևում, մի հարց տամ քեզ, փիլիսոփայական:
ՄԱՐԴՈ Պահ, էլ ոնց կլիներ, փիլիսոփայական
ՏԱՎՐՈՍ Հարցրեք, տիկին Նազելի: Համարձակ:
ՆԱԶՈ Մարդուս սեր ա պետք, սեր, երջանկություն, չէ՞, էդպես ա մարդը, անխտիր:
ՏԱՎՐՈՍ Այդպես է, համաձայն եմ:
ՆԱԶՈ Բա ո՞նց ա, որ էդ սերը լինում ու անցնում ա, ու էլ պրծ, չկա, կուզես՝ գլուխդ պատերով տուր: Բա էլ ո՞նց ապրի էդ մարդը:
ՏԱՎՐՈՍ Ո՞նց… Նորից թող սիրի, հո մի անգամով չի՞:
ՆԱԶՈ Նորի՞ց… Է, չեղավ, դրա անունն արդեն ուրիշ բան ա:
ՄԱՐԴՈ Հա, հաստատ ուրիշ ա:
ՏԱՎՐՈՍ Ձեզ անունն ա՞ վախեցնում, անունն ա կարևո՞ր, թե սերը:
ՆԱԶՈ Չէ, բայց ասված ա, չէ՞…
ՏԱՎՐՈՍ Շատ բան ա ասված: «Ասված ա, ասված ա…»: Դե որ ասված ա՝ ասվածով շարժվեք, ինձ ինչի՞ եք հարցնում:
ՄԱՐԴՈ Նազո, դու սրան էլ հարցեր չտաս, եղա՞վ:
ՆԱԶՈ Եղավ:
Նստած են, Մարդոն հորանջում է, Նազոն էլ է հորանջում, Թինան էլ:
ՄԱՐԴՈ Սենց մազալու բաներ:
ՏԱՎՐՈՍ — Լսեք, բարեկամներս, կյանքի մեզ նվիրած գիշերներն այդքան շա՞տ են, որ էսպես նստենք, իրար երեսի նայենք ու հորանջենք:
ԹԻՆԱ — Բայց ի՞նչ անենք, հոսանքն էլ անջատեցին. ո՛չ երաժշտություն կա, ո՛չ հեռուստացույց:
ՏԱՎՐՈՍ — Հեռուստացույցն ու երաժշտությունը ձեր մեջ պիտի լինեն, եթե ձեր մեջ չեղավ` դրսինը չի փրկի. ձեր միջինը հանեք, հահա, լրիվ հնարավոր բան է, ես կօգնեմ: (Սենյակի մեջտեղում կանգնելով:) Հոպլյա:
ՄԱՐԴՈ — Մի խելոք մարդ չհանդիպեց, էլի:
ՏԱՎՐՈՍ — Չփնթփնթալ, սկսում ենք:
Բեմը լուսավորվում է գունավոր, խաղացող լույսերով, ուրախ երաժշտություն է հնչում, հայտնվում են ծաղրածուները, նվագում են, երգում, աճպարարություն անում, գլուխկոնծի տալիս: Տավրոսը դիրիժորի պես ղեկավարում է ներկայացումը: Մարդոն ու Նազոն անտարբեր նայում են Տավրոսին, ուրիշ բան չեն տեսնում կամ լսում, Թինան միայն դեպքից դեպք է արձագանքում: Տավրոսն ավարտում է ներկայացումը, ծաղրածուները, լույսը, երաժշտությունը չքվում են:
ՏԱՎՐՈՍ — Դե՞…
ՄԱՐԴՈ — Ի՞նչ` դե: Մեծ մարդ ես, թռչկոտում ես գիժ էծի պես, չի սազում:
ՏԱՎՐՈՍ — Ուրիշ ոչինչ չտեսա՞ք, չզգացի՞ք…
ՆԱԶՈ — Իիի՜, լրջացի, հո ղզիկ չե՞ս:
Տավրոսը նայում է Թինային:
ԹԻՆԱ — Ես ինչ-որ գույներ տեսա կարծես, ծիածանի նման, երգի ձայներ էլ լսեցի, բայց շատ հեռվից, շատ:
ՏԱՎՐՈՍ – Ուրեմն, դու դեռ կորած չես:
ՄԱՐԴՈ — Լսիր, Տավրիկ, մեր քնելու ժամն ա արդեն. տես, Նազոյի աչքերը փակվում են:
ՆԱԶՈ — Քո անունից խոսի:
ՄԱՐԴՈ — Հա, մենք ռեժիմով ընտանիք ենք:
ԹԻՆԱ — Ի՞նչ քնել, ախր էսպիսի բուք հազարից մեկ է լինում, գուցե աշխարհի վերջն է եկել…
ՆԱԶՈ — Դու էլ շաշացա՞ր:
ՏԱՎՐՈՍ — Ռեժիմ: Ծիծաղելի է: Ռեժիմ: Հո բանակում չե՞ք:
ՄԱՐԴՈ — Հա հենց, ռեժիմ, մեռնեմ ռեժիմին, ռեժիմը չլիներ` տուն-տեղ չէի դնի, ընտանիք չէի կազմի, քու նման գիշերային թափառական կլինեի:
ՏԱՎՐՈՍ — Տուն-տեղ, օօօ՜, կահ-կարասի, չուլուփալաս…
ՆԱԶՈ — Բա ինչ, տկլոր ման գա՞նք:
ՏԱՎՐՈՍ — Տկլո՞ր… Ես ասացի` տկլո՞ր… (Նազոյին նայելով:)
ՆԱԶՈ — Ինչի՞ ես էդպես նայում:
ՄԱՐԴՈ — Քեզ կարգին պահի, այ տղա: Սա տուն թողնելու բան չէր, չէ:
ՆԱԶՈ — Հա, չափն անցար ոնց որ, պարոն Տավրոս:
ՏԱՎՐՈՍ – (Մարդոյին): Հաճելի չի՞, որ ձեր կնոջը ցանկությամբ են նայում…
ՄԱՐԴՈ — Քեզ ձգի, է…
ՆԱԶՈ — Հա:
ՏԱՎՐՈՍ — Զարմանալի է. զզվանքով նայեմ` լավ կլինի՞:
ՆԱԶՈ — Չէ, զզվանքով համաձայն չեմ:
ՄԱՐԴՈ — Իսկ որ առհասարակ չնայես` ի՞նչ կլինի:
ՆԱԶՈ — Էդ էլ չեղավ, Մարդո, մարդը մի բանի պիտի՞ նայի, հո քեզ չի՞ նայելու:
ՄԱՐԴՈ — Մի խոսքով, մեր տանը տեղ չկա, Տավրոս, մնացիր-տաքացար, դաշնամուր նվագեցիր, հիմա բան արա, հա… Կներես, բայց մեր քնելու ժամն ա:
ՏԱՎՐՈՍ — Էհ, Մարդո եղբայր, տուն-տեղ եմ դրել, հա, տուն-տեղ եմ դրել… Բայց մի հյուրի տեղ էլ չկա տանդ մեջ:
ՄԱՐԴՈ — Հյուր էլ կա, հյուր էլ…
ԹԻՆԱ — Բուքն ուժեղացել է, ձայնը չեք լսո՞ւմ… Լսեք… Հիմա կարելի է մարդուն դուրս հանե՞լ… Դեռ ձեզ հայ քրիստոնյա եք երևակայում: (Նազոյին կապկելով:) Մեղայ ասծու, մեղայ ասծու…
ՆԱԶՈ — Նալլաթ քեզ, չար սատանա:
ԹԻՆԱ — Ես չեմ քնելու: Դուք քնեք, եթե ուզում եք: Իսկ մենք Տավրոսի հետ կզրուցենք:
ՏԱՎՐՈՍ — Կզրուցենք, հրեշտակս, ես քեզ այնպիսի պատմություններ կպատմեմ, որ չես լսել երբեք:
ՄԱՐԴՈ — Հոպ, չեղավ:
ՆԱԶՈ — Էդ էր պակաս, աղջիկ մեծացնենք, որ գիշերով օտար տղամարդու հետ զրուց անի:
ԹԻՆԱ — Ես վաղուց արդեն չափահաս եմ, այս տանն էլ իմ մասն ունեմ, խնդրում եմ հարգել իմ իրավունքները:
ՄԱՐԴՈ — Ասեցի, չէ՞, որ սա տուն թողնելու բան չէր, աղջկաս միտքը պղտորեց:
ՏԱՎՐՈՍ — Ժողովուրդ, մարդիկ, սիրելիներս, կռիվ չանենք: Դե մի թթվեք, թեթև նայեք կյանքին, չի կարելի միշտ լուրջ լինել, կպայթեք, քաղքենիական վախերը մի կողմ թողեք, հողը չի փախչի ձեր ոտքի տակից, հավատացնում եմ, տիկին Նազելի:
ՆԱԶՈ — Սպասի… Վայ, վայ, վայ…
ԹԻՆԱ — Ի՞նչ եղավ, մա:
ՆԱԶՈ — Սիրտս վատ բան վկայեց: Հա, էլի, հրեն…
Դուռը թափով բացվում է, ներս է մտնում տատը:
ՄԱՐԴՈ — Այ մե՞ր… Էս բքին ո՞նց հասար, խեղճ կնիկ:
ՆԱԶՈ – (մեկուսի): Շատ խեղճ ա, շատ. վայ, վառվել եմ սրա ձեռին, վառվել:
ՏԱՏ — Ես ձեր վայ-վույի կարիքը չունեմ, ուզեմ` կհասնեմ, չուզեմ` չեմ հասնի, բուքն ինձ ի՞նչ, ես այսպիսի՞ բուքուբորաններ եմ տեսել իմ բազմաչարչար կյանքում… Եվ ուղիղ և ես կասեի՝ փոխաբերական իմաստով, Նազո աղջիկ: Ւնձ մի բաժակ օղի տվեք, շուտ:
Նազոն ֆշշացնելով պահարանն է քրքրում:
ԹԻՆԱ – (Տավրոսին): Տատիկս է:
ՏԱՎՐՈՍ — Կռահեցի:
ԹԻՆԱ — Դասատու է եղել, դրա համար էլ էսպես բարձր է խոսում:
ՆԱԶՈ – (Մարդոյին): Պահած ունեի էստեղ, չես տեսե՞լ:
ՏԱՏ — Տեսած կլինի:
ՄԱՐԴՈ — Մի րոպե, հիշեմ:
ՏԱՏ — Լարիր հիշողությունդ, երախտամոռ զավակ: Արագացրու:
ԹԻՆԱ – (Տավրոսին): Տատը մի քիչ գժոտ է, նյարդայինը խախտված է, նույնիսկ բուժվել է, բայց առանձնապես օգուտ չեղավ, որ մի բան իր ասածով չլինի` Աստված հեռու տանի:
ՏԱՎՐՈՍ — Հետաքրքիր է, հետաքրքիր:
ՏԱՏ — Դե ի՞նչ եղավ, չհիշեցի՞ր: Մարդուս տանն է՞լ օղի չլինի… (Նազոյին.) Աղջի Նազո, երկար եմ սպասելո՞ւ:
ՆԱԶՈ — Բայց ես ի՞նչ անեմ, ես ունեի, խմել ա տղեդ:
ՄԱՐԴՈ — Մա, հանգիստ, չկատաղես, թռնեմ-բերեմ, գետնի տակից էլ լինի` կճարեմ:
ՆԱԶՈ — Թե էս բքին որտեղից ես ճարելու: Ինձ համար սրտի դեղ պետք լինի՝ չի բերի:
ՏԱՏ Քեզ սրտի դեղ պետք չի, դու սիրտ չունես:
ՄԱՐԴՈ — Ճար չկա, պիտի ճարեմ:
ՏԱՏ — Ճարի:
ՆԱԶՈ – (մեկուսի): Մեր ու տղա ոնց որ սատանա լինեն, բքի մեջով գնում են, գալիս են…
ԹԻՆԱ – (Տավրոսին): Մի քիչ էլ սկլերոզ ունի, պերիոդիկ. մեկ էլ իր տանից դուրս կգա ու ետ գնալու ճամփեն կմոռանա, քանի անգամ ոստիկանությունն է գտել, կամ էլ զանգում է մեր տուն ու ասում` «Իմ տան տեղը հիշեցրեք ինձ»:
ՏԱՎՐՈՍ — Ինչ հրաշալի կին է: (Մարդոյին, որ արդեն դռան մոտ է:) Հարգելի Մարդո, հիմա դուք ոչ միայն օղի չեք ճարի, այլև ինքներդ կկորչեք ձների մեջ:
ՏԱՏ — Իսկ ես ո՞նց է, որ չեմ կորչում:
ՏԱՎՐՈՍ — Դե դուք ուրիշ եք, տիկին, ձեր անցած ուղին, ձեր փորձը…
ՏԱՏ — Ո՞վ է այս տղամարդը:
ՄԱՐԴՈ — Հյուր: (Տավրոսին.) Պիտի ճարեմ, ճար չունեմ:
ՏԱՏ – (ծխելով): Դե թռի, տղա, շատ խոսեցիր:
ՄԱՐԴՈ — Հանգիստ, մա, գնում եմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Մի րոպե: Ես երևի թե լուծեմ այս խնդիրը` եթե տիկնոջը հարյուր գրամը բավարարի իհարկե… (Հանելով գրպանից տափաշիշը:) Այս տափաշշում հարյուր գրամ մաքրամաքուր թթի օղի է մնացել:
ՏԱՏ — Այս մարդը լավ մարդ է, աչքերից եմ տեսնում. հո չե՞ք նեղացրել:
ՄԱՐԴՈ — Չէ, ի՞նչ ես ասում, մեր ազիզ հյուրն ա:
ՏԱՎՐՈՍ — Բաժակ տվեք, լցնեմ:
ՏԱՏ — Հա, անկասկած, այս մարդը լավ մարդ է: (Ուշադիր նայելով Տավրոսին:) Մենք ոնց որ ծանոթներ լինենք… Չէ՞…
ՏԱՎՐՈՍ – Ցավոք՝ ոչ: Պարզապես` հարազատ հոգիներ:
ՏԱՏ — Հնարավոր է… Դե լավ, ինչ-որ է, ձեր կենացը: (Խմում է` ծամածռելով դեմքը:) Մի կտոր…
ՄԱՐԴՈ — Նազո, պանիր-զեյթուն-բան…
ՏԱՏ — Ուշ է, անցավ: Թունդ էր: Հո՛ւ: Զզվում եմ այս տնից:
ՆԱԶՈ — Զզվում ես` մի արի:
ՏԱՏ — Կծեց, չդիմացավ, կծեց:
ՆԱԶՈ — Բա կարծում եք լրիվ անատամ ե՞մ:
ՄԱՐԴՈ — Նազո:
ՆԱԶՈ — Ի՞նչ Նազո, կյանքս կերաք մեր ու տղա, հերիք էղավ-բոլ էղավ…
ՏԱՎՐՈՍ – (հուշում է): Մեղայ ասծու:
ՆԱԶՈ — Մեղայ ասծու: (Տավրոսին.) Դո՞ւ ինչ ես մեջ ընկնում, ձեռ ես առնո՞ւմ, հյուր ես` քեզ հյուրի պես պահի, չէ հո` ճամփեն բաց ա:
ՏԱՏ — Հյուրին ձեռք չտալ: (Մարդոյին.) Կնոջդ սանձերը լրիվ բաց ես թողել:
ՄԱՐԴՈ — Չսկսես, մամ, հավես չունեմ:
ՏԱՏ — Քեզ այդպե՞ս ենք դաստիարակել, հայրդ կարգին տղամարդ էր, ո՞ւմ քաշեցիր այսպես փալաս:
ՄԱՐԴՈ — Դե վերջ, դե թողեք ապրեմ, թողեք կերակրեմ ձեզ, էլի, այ մարդ, կերակրողին է՞լ խփեն:
ՏԱՏ — Կերակրողիս նայեք. ինձ գցել ես էն խրճիթի մեջ… Թե՞ էս տանը տեղ չունեմ, թե՞ ամուսնուս տունը չի սա:
ՆԱԶՈ — Ամուսինդ երկու պատ էր թողել, էս ինչ կա մենք ենք սարքել:
ՄԱՐԴՈ — Նազո, սուս, մաման միշտ էլ գլխիս վրա տեղ ունի:
ՆԱԶՈ — Ուրեմն ինձնից ձեռ քաշի, ես գլուխս կառնեմ-կգնամ, էս գժի հետ ապրողը չեմ:
ՏԱՏ — Գիժը դու ես, կապը կտրած:
ՆԱԶՈ — Հերիք եղավ, էլ չեմ դիմանում…
Նազոն ու տատը կպնում են իրար:
ԹԻՆԱ – (հիստերիկ): Սկսվեց, սկսվեց… Վերջ տվեք…
ՆԱԶՈ — Լիրբ պառավ, քյաֆթառ…
ՏԱՏ – Օֆիցյանտկա, պուտանկա:
ՄԱՐԴՈ – (ճգնում է բաժանել): Ուշքի էկեք, Նազո, մամա…
Վերջապես բաժանվում են:
ՏԱՏ — Այս ձեր հյուրին շնորհակալ եղեք, թե չէ` գիտեք ինչ կանեի:
ՄԱՐԴՈ — Գիտենք, գիտենք:
ՆԱԶՈ — Ի՞նչ կանեիր, է, ինչ պիտի անես, ո՞ւմ ես վախացնում:
ԹԻՆԱ — Ես կխելագարվեմ:
ՆԱԶՈ – (Տատին): Այ ջադու, տունն ինչի՞դ ա, այ սկլերոտիկ թափառական:
ՏԱՏ — Քո պատճառով եմ թափառական դարձել, լիրբ:
Նազոն և Տատը դարձյալ կպնում են իրար, Մարդոն ու Թինան փորձում են բաժանել. ծղրտոց, քաշքշոց: Տավրոսը ոստիկանական սիրենի ձայն է հանում: Հակառակորդները թողնում են միմյանց:
ՏԱՏ — Կշտացա ձեզնից. ես գնացի:
ՆԱԶՈ — Գնալդ լինի, գալդ` ոչ:
ՄԱՐԴՈ — Սուս, մի բան էլ կուլ տուր, էլի:
ՆԱԶՈ — Մի բան դու կուլ տուր. ուժդ մենակ ինձ ա՞ պատում:
ՏԱՏ — Ես գնում եմ, բայց էլի գալու եմ, չկասկածեք:
ՆԱԶՈ — Մի անգամ էնպես կլինի՞, որ էս տան ճամփեն կորցնես, հիշողությունդ լրիվ կորի` պրծնենք քեզնից:
ՏԱՏ — Լիրբ, էս անգամ գլխիդ մազ չեմ թողնի, զգույշ:
ԹԻՆԱ — Տատ, խնդրում եմ…
ՏԱՏ — Միայն քո խաթր, մեկ էլ` այս ազնիվ մարդու: Ցտեսություն: (Դուրս է գալիս:)
ՆԱԶՈ — Ախ, մեռնեմ իմ ասծուն, մեղա, մեղա… Էրկու օր մոմ չվառեցի` փորձանք փորձանքի վրա եկավ գլխիս: Վաղը` ուղիղ Սուրբ Սարգիս: (Խաչակնքում է:)
ՄԱՐԴՈ — Ասա, որ էսքան վառել ես, ի՞նչդ ա ավելացել:
ՆԱԶՈ — Թե ես ոնց ընկա էս անհավատների ձեռը, վայ… մեր ու տղա` անհավատ, աթեիստ, վայ-վայ-վայ:
ՄԱՐԴՈ — Մի տիրացու առնեիր, էլի, օֆիցյանտ ու տիրացու` իսկը կսազեիք իրար:
ՆԱԶՈ — Ախ, խաբվեցի, խաբվեցի, կարծեցի կարգին մարդ ա, ոնց խաբվեցի, խեղճ, միամիտ Նազո, էշ Նազո:
ԹԻՆԱ — Լավ, էլի, մամ:
ՆԱԶՈ — Դու սուս, դու էլ ես սրանց սորտից:
ՄԱՐԴՈ — Կարծել էր փող ունեմ, հա-հա, ասել էին` ԺԵԿ-ի պետի տղայա, տակը լիքն ա, սա էլ հավատացել էր: Բայց հերս ազնիվ մարդ էր, աշխատավարձով ապրող:
ՆԱԶՈ — Ի՞նքդ ինչի ազնիվ չես, շինարարությունից ցեմենտ-ավազն ինչի՞ ես գողանում-ծախում:
ՄԱՐԴՈ — Վայ: Այ նախկին «քառասուն-քառասուն` մեկ ու քառասուն», գոնե դու մի խոսի, էդ ցեմենտից դու էլ ես ուտում: Լրիվ գժվել ա էս կնիկը, իրա օգուտի դեմ էլ ա խոսում: (Տավրոսին.) Ավելացած մատերիալ ա լինում. պատահում ա` ավել են գրում, մնում ա, հասկանում ես, էլի, հետո պրարաբի հետ կիսվում ենք: Ես էլ մարդ եմ, դրանց տված ռոճիկով ո՞նց յոլա գնամ:
ԹԻՆԱ — Գոնե հյուրին մի խառնեք ձեր մութ գործերին, իրար ուտում եք` հերիք է:
ՆԱԶՈ Մութ, էլ ո՞նց կլիներ, ուրիշները օրը ցերեկով աշխարհը կերան, էս խեղճի մի երկու կիլո ցեմնտն աչքիդ մութ երևա՞ց:
ՄԱՐԴՈ — Ապրես, կնիկ: (Թինային.) Ծնողներիդ հետ էդպես չխոսես:
ՆԱԶՈ — Հա, քեզ համեստ պահի, մարդի տալու աղջիկ ես:
ԹԻՆԱ — Ուր է, գնամ` ձեզնից պրծնեմ, հենց մենակ դրա համար արժե գնալ:
ՄԱՐԴՈ – Կգնաս, աղջիկ ջան, էսպես չի մնա, մի բան կճարենք:
ԹԻՆԱ — Ինձ մի բան պետք չի, ինձ կարգին տղամարդ է պետք:
ՆԱԶՈ — Պահ: Ինձնից լավը չես: «Կարգին տղամարդ»: Կարգին տղամարդ հիմա ո՞ւր ա, լիներ, էնա…
ՄԱՐԴՈ Չհասկացա:
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդիկ, մարդիկ… էս ի՞նչ եք խոսում, մի հատ թափ տվեք ձեզ…
ՆԱԶՈ — Թե էս քարոզիչը գիշերվա կեսին որտեղից իջավ գլխներիս, է: Հոգնեցի ձեզնից, վերջ, ես քնում եմ, ձեր ճարը տեսեք: (Վերցնում է վերմակը և կծկվում բազմոցին:)
ՄԱՐԴՈ – (մտազբաղ): Էսպես մազալու բաներ: (Լռություն: Տավրոսին, կիսաձայն, դավադրորեն:) Տավրոս ախպեր, էյ, Տավրիկ… մոտ արի, արի էստեղ:
ՏԱՎՐՈՍ — Ե՞ս:
ՄԱՐԴՈ — Դու, դու: Արի, բան եմ ասում:
ԹԻՆԱ — Գնա, ձեռ չի քաշի:
ՏԱՎՐՈՍ — Հա՞:
ԹԻՆԱ — Դա իր համար շատ կարևոր է:
Տավրոսը մոտենում է Մարդոյին, որը գրապահարանից հանում է իր հաստ ալբոմը:
ՄԱՐԴՈ — Խելացի մարդ ես երևում:
ՏԱՎՐՈՍ — Հա՞ որ:
ՄԱՐԴՈ — Արի, նայի, սա իմ երկար տարիների աշխատանքի պտուղն է. հայկական լեռնաշխարհի բոլոր, անխտիր բոլոր բույսերի հերբարիում: Ըհը, դե տես ինչ գործ ա, թե չէ կարծում ես մենակ ցեմենտ-ավազն ա՞:
ՏԱՎՐՈՍ — Կանեփ էլ կա՞:
ՄԱՐԴՈ — Բա ոնց: Ասում եմ` բոլոր, չես հավատո՞ւմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Իսկ սրա՞նք:
ՄԱՐԴՈ — Լատիներեն անվանումներն են:
ՏԱՎՐՈՍ — Ապշեցուցիչ է:
ՄԱՐԴՈ — Ապշեցուցիչ է, չէ՞:
ՏԱՎՐՈՍ — Այո: Մարդ արարածը չի սպառում իրեն, թվում է` վերջ, ճանաչել ես, մեկ էլ հանկարծ` խնդրեմ… (Կարդում է:) «Կուկուրբիտա Պեպո»: Սա ի՞նչ է, Պեպոյի բո՞ւյս:
ՄԱՐԴՈ — Ոչ, դդում:
ՏԱՎՐՈՍ — Նոր ասում էիր` խելացի ես, հիմա` դդո՞ւմ:
ՄԱՐԴՈ — Դե չէ, այ մարդ, հո քեզ չե՞մ ասում. դա դդումի լատիներեն անունն ա:
ՏԱՎՐՈՍ — Աաա՜: Հետաքրքիր է: Բայց ինչի՞դ է պետք, Մարդո եղբայր… Ախր դու այնքան պրակտիկ մարդ ես, և հանկարծ` Կուկուրբիտա Պեպո. կատարյալ ռոմանտիզմ:
ՄԱՐԴՈ — Չգիտեմ… Մեջս սեր կա բույսերի նկատմամբ: Ասում եմ` Նազո (ձայնը վախեցած իջեցնելով), ասում եմ` Նազո, գոնե մի երկու կակտուս դնենք պատշգամբում, շատ սիրուն ծաղկում են, կամ էլ` էն փոքր նուռերից, բայց դե… Ասում ա` բույսերն ինձ վրա վատ են ազդում, դրանց մեջ սատանայական էներգիա կա, գլխապտույտներ եմ ունենում: Նայի, էստեղ նույնիսկ Արևմտյան Հայաստանից բույսեր կան, խնդրել եմ` բերել են ընկերներս: Մի օր պետք կգա հայրենիքիս, կդնեն բնության թանգարանում, անունս էլ երևի գրեն տակը:
ՏԱՎՐՈՍ — Անշուշտ: Սա շատ կարևոր գործ է:
ՄԱՐԴՈ — Կարող ա՞ ձեռ ես առնում:
ՏԱՎՐՈՍ – Ամենևին: Նայիր, մենք մեր բնությունն իսպառ ավերում ենք, անտառ ու դաշտ չի մնում, խժռում ենք ուղղակի, բույսերի տեսակներ են անվերադարձ կորչում, իսկ այս հերբարիումում, խնդրեմ, նրանք կան, այստեղ են, ավելի ճիշտ` կան նրանց հուշերը: Բայց այս հուշերը վաղը գուցե կյանք առնեն` գենետիկան մեծ թափով զարգանում է, և քո հերբարիումով հնարավոր է, որ վերակենդանանա մեր կորած բնությունը:
ՄԱՐԴՈ — Հնարավոր է, չէ՞:
ՏԱՎՐՈՍ — Իհարկե: Զարմանալի է:
ՄԱՐԴՈ — Ի՞նչը:
ՏԱՎՐՈՍ — Ախր դու բնության մարդ ես:
ՄԱՐԴՈ — Հա: Իմ սիրտը, ինչպես ասում են, լեռներում է, Տավրոս եղբայր, բայց ես էստեղ եմ, ասֆալտի վրա, ի՞նչ անեմ:
ՏԱՎՐՈՍ – Թքիր ասֆալտի, ցեմենտ-ավազի վրա, տունդ էլ ծախիր, ու հայդա` լեռները, ալպիական մարգագետիննե՜ր… Մի քանի հեկտար հող կառնես, նոր տուն կսարքես, ոչխար, կով, շուն կպահես, այգի կտնկես…
ՆԱԶՈ — Հոպ, էդ ո՞ւմ տունն եք ձեզուձեզ ծախծխում:
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդոյի…
ՄԱՐԴՈ — Ինչի՞, սխալ ա ասում մարդը՞, ծախենք, գնանք մի սիրուն գյուղում մի սիրուն տուն առնենք ու ազատ, առողջ ապրենք` մաքուր օդին, ծառ ու ծաղկի մեջ… Թինային էլ մի ազնիվ, սարեցի տղա կգտնենք…
ԹԻՆԱ — Թինային հանգիստ թողեք:
ՆԱԶՈ — Դառնամ գեղացի, էլի:
ՄԱՐԴՈ — Այ մարդ, ի վերջո բոլորս էլ գեղացի ենք, քաղաքացին ո՞րն ա, պապդ գյուղից չի եկե՞լ քաղաք:
ՆԱԶՈ — Հո չասեցիր… Մեր հեռավոր նախնիներն էլ ծառերի վրա են ապրել, հիմա մենք էլ բարձրանանք ծառերը՞:
ՄԱՐԴՈ — Չես լսե՞լ, ասում են` գյուղը աստծուց ա, քաղաքը` սատանից:
ՆԱԶՈ — Դու աստծու հետ գործ չունես, այ աթեիստ բուսաբան: Կուզե՞ս, գնա, ընկի չոլերը, իսկ ինձ ու իմ աղջկան ու իմ տունը հանգիստ թող:
ՄԱՐԴՈ — Ի… Ուրեմն տունը քոնն ա՞:
ՆԱԶՈ — Բա չէ, քոնն ա ու քո մորը:
ՄԱՐԴՈ — Մի րոպե, մի րոպե…
ԹԻՆԱ – (Տավրոսին): Սրա վերջը լավ չի:
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդիկ, հեյ, ժողովուրդ… Շատ լավ հերբարիում էր, նայեցինք, հաճույք ստացանք, երազեցինք… Հիմա ուրիշ բանից խոսենք… Միգուցե Թինան նվագի՞ մեզ համար:
ՄԱՐԴՈ — Վերջ, վաղը մի հատ էսքան ֆիկուս եմ բերում, դնեմ էս սենյակում, այ էստեղ:
ՆԱԶՈ — Ինչի՞ ֆիկուս, միանգամից պոպոքի ծառ բեր, համ էլ պոպոք կուտես, քեզ պետք ա:
ՄԱՐԴՈ — Ի՞նչ, էդ ինչ ասի՞ր…
ՆԱԶՈ — Ինչ որ լսեցիր: «Ֆիկուս», չէ մի՝ պալմա:
ՄԱՐԴՈ — Թու, ես քու տիրոջ…
ՆԱԶՈ — Ինչի՞ իմ տիրոջ, էնա քու տիրոջ: Ասենք` քեզ ուր ա տեր. մի հատ մեր ունես` էն էլ խելքը գցած, ասծուն էլ չես հավատում,:
ՄԱՐԴՈ — Որ դու հավատում ես, գիտես շատ պետք ա՞ աստծուն, բա աստված մեղք չի՞ , որ քու նմանն իրան հավատա, քու հավատը քֆուրի պես ա:
ՆԱԶՈ — Հավատքիս չկպնես, աթոռը գլխովդ կտամ:
ՄԱՐԴՈ — Տո հերիք էղավ… (Հերբարիումով խփում է կնոջը:)
ՆԱԶՈ — Վայ ես քո սադիստ…
Քաշքշոց է սկսվում: Թինան նյարդային ճչում է, բաժանում ծնողներին, մերթ էլ խփում դաշնամուրի ստեղներին, երգում: Տավրոսը փորձում է բաժանել կռվողներին, հանկարծ գրպանից հանում է ատրճանակը և գոռում:
ՏԱՎՐՈՍ — Թողեք իրար, կկրակեմ:
Կռվողները սթափվում են:
ՄԱՐԴՈ — Ի… զենքով ես մտե՞լ տունս:
ՆԱԶՈ — Էս վայ թե կիլլեր ա:
ՏԱՎՐՈՍ – Չէ, չէ, ժողովուրդ, խաղալիք է: (Դնում է գրպանը:)
ՄԱՐԴՈ — Խաղալիք ա, ինչ ա, էլ ջեբիցդ չհանես, էղա՞վ:
ՏԱՎՐՈՍ — Էղավ:
ՆԱԶՈ — Վայ ինձ, վայ, ԺԵԿ-ի պետի տղեն բա քեզ արժանի՞ էր, բա չգիտեի՞ր, որ դրանք անհավատ են, ինքդ` համեստ վաճառողի ընտանիքից, դրանց հետ ի՞նչ գործ ունեիր, տեղն ա քեզ, մեղավոր ես, անաստվածների հետ կապեցիր կյանքդ, դրանից էլ դժբախտություններդ` Աստված էրես ա թեքել, անձնական երջանկություն չկա, սեր չկա, աղջկադ ուզող չկա…
ՄԱՐԴՈ – (հերբարիումը հավաքելով): Երկար տարիների աշխատանքս… Լրիվ քանդվեց, սա էլ կվերականգնվի՞…
ՏԱՎՐՈՍ — Կվերականգնվի, Մարդո եղբայր, առանձնապես բան չի եղել, կհավաքես, կկպցնես…
ԹԻՆԱ — Հա, պապ ջան, կկպցնես, կդառնա ոնց որ նոր, ես կօգնեմ:
ՄԱՐԴՈ — Մեռնեմ սրտիդ, լավ ա մորդ չես քաշել, թե չէ լրիվ կկորեի:
ՆԱԶՈ — Բա չէ, գիժ մորդ ա քաշել, կամ էլ էն տատիդ, որ ժավելը խմեց` ինքնասպան եղավ:
ՄԱՐԴՈ — Ասա, էդ էլ ասա, լրիվ ասա` հանգստացի, բան չթողնես, անխիղճ, և դեռ ամբողջ օրը աստծուց ա խոսում, դու ուր, աստված ուր:
Հանկարծ նկատում են, որ Թինան, բազկաթոռում կծկված, ցնցվում է ու անկապ բարբաջում:
ՏԱՎՐՈՍ — Թինա, Թինա, ի՞նչ եղավ:
ՆԱԶՈ — Խեղճ երեխես, ըսենց հոր ձեռին… (Տավրոսին.) Մի հատ թեթև սիլլա տուր, ուշքի կգա, էդպես պատահում ա, դու սիլլեն տուր, ես հիմա դեղը բերեմ:
Տավրոսը փորձում է ուշքի բերել Թինային, Նազոն դեղ է հանում պահարանից, այդ ընթացքում Մարդոն, սենյակի անկյունում, այրում է հերբարիումը:
ՆԱԶՈ – (Թինային, որ արդեն ուշքի է եկել): Առ, խմի, աղջիկ ջան:
Թինան խմում է:
ՆԱԶՈ — Վառածի հոտ ա, էս ի՞նչ ա վառվում: (Մարդոյին նայելով:) Վայ, տունս ուզում ա վառի, վայ, հասեք:
Տավրոսը մոտ է վազում Մարդոյին:
ՄԱՐԴՈ — Ձեռ չտաս, թող վառվի, էլ ինձ պետք չի:
ՏԱՎՐՈՍ — Ո՞նց պետք չի, ո՞նց պետք չի…
ՄԱՐԴՈ — Պետք չի, խանգարում ա. վերջ, չկա:
ԹԻՆԱ — Իզուր արիր, պապ:
ՆԱԶՈ — Իմ ինադու արեց, որ սրանից հետո միշտ էրեսով տա:
ՄԱՐԴՈ — Վերջ, չկա, ֆիկուս-միկուս, տերև-խոտ, չկա, պրծանք. ես էս ի՞նչ միամիտ մարդ եմ եղել, լսի, ինչ ախմախ մարդ եմ եղել…
Դռան թակոց:
ՆԱԶՈ — Էլի էն գիժն ա. ֆռֆռաց-ֆռֆռաց, ետ էկավ: Ես էլ դիմացողը չեմ սրանց, փրկեք ինձ, վայ…
ԹԻՆԱ — Տատը չի, տատը չէր թակի, կհրեր:
ՆԱԶՈ — Ճիշտ որ, դուռը բաց արա, Թինա:
Թինան բացում է դուռը: Հարևանուհին է` Կուկուն:
ՆԱԶՈ — Վայ, Կուկու ջա՞ն, խեր լինի…
ԿՈՒԿՈՒ – Բարև ձեզ:
ՄԱՐԴՈ – Բարև, սիրուն հարևան ջան. արի, արի, նստի:
ԿՈՒԿՈՒ – (նստելով): Չէ, շնորհակալ եմ, Մարդո եղբայր: Էս ի՞նչ եք վառում, ի՞նչ հոտ ա… Հաց եք թխո՞ւմ:
ՆԱԶՈ — Չէ, թուղթուգիր էին արել, գտանք-վառեցինք:
ԿՈՒԿՈՒ — Վայ քոռանամ ես:
ՄԱՐԴՈ – (կիսաձայն): Ցավդ տանեմ: (Բարձրաձայն:) Էս ի՞նչ սիրուն շոր ես հագել, Կուկու ջան:
ԿՈՒԿՈՒ — Բա էս շոր ա՞… Տան խալաթ ա:
ՆԱԶՈ – (տեսնելով, որ Կուկուն Տավրոսին է նայում): Մեր հյուրն ա, բուքը չթողեց, որ խեղճը տուն գնա, ծանոթացեք:
ԿՈՒԿՈՒ — Կուկու:
ՏԱՎՐՈՍ – (Կուկուի ձեռքը համբուրելով): Տավրոս:
ԿՈՒԿՈՒ — Իմ ձեռքը մի պաչի, էլի, ախպեր ջան, ջանս մի տեսակ ա լինում:
ՄԱՐԴՈ — Վախ:
ՏԱՎՐՈՍ — Իսկապե՞ս: Ապա մյուս ձեռքդ տուր, նորից փորձենք:
ԿՈՒԿՈՒ — Վայ չէ, էս ի՞նչ ես անում, լրիվ վատացա, պարոն:
ՄԱՐԴՈ — Տավրիկ, մեր հարևանին մի նեղի:
ՆԱԶՈ — Դե լավ, թող մի հատ էլ պաչի, լավ ա պաչում:
ԿՈՒԿՈՒ — Լավ, էլի, Նազո: (Թինային.) Թինա, ո՞նց ես, աղջիկ ջան, լավ չե՞ս, ինչի՞:
ԹԻՆԱ — Հակառակը, լավ եմ, տիկին Կուկու:
ԿՈՒԿՈՒ — Հա՞ որ… Դե լավ ա, լավ ա: Մի տեսակ նեղված էիր, գույնդ գցած, աչքերդ արուն լցված… Լաց ես եղե՞լ:
ԹԻՆԱ — Ասացի` չէ, լավ եմ:
ԿՈՒԿՈՒ — Էհ, ոչինչ, բոլորիս հետ էլ պատահում ա, շան տեղ մի դիր: Էս բուքը շատ անսպասելի էր, հերս ասում ա` վերջին հիսուն տարում Հայաստանում էսպես բուք չեմ հիշում:
ՆԱԶՈ — Որտեղի՞ց հիշի, տարին տասներկու ամիս Ռուսաստաններում խոպանչիություն ա անում:
ՏԱՎՐՈՍ — Բնությունից միշտ պիտի սպասել, բնությունը վրեժխնդիր է, մենք իրեն ենք ուզում կործանել, ինքն էլ, բնականաբար, մեզ:
ԿՈՒԿՈՒ — Իմացա՞ք, Նիկոլը ամնիստի տակ ա ընկնում, փողը տված ա, շուտով դուրս կգա:
ՏԱՎՐՈՍ — Գողության համար էր ձերբակալվե՞լ:
ԿՈՒԿՈՒ — Ավազակային հարձակում: Էն խեղճ տուժվածը հաշմանդամ դառավ, իսկ սա պիտի ամնիստով դուրս գա. թո՛ւ, տերդ մեռնի, արդարություն: Թաղը նորից իրար կխառնի:
ԹԻՆԱ — Գուցե խելքի էկած լինի:
ԿՈՒԿՈՒ — Էէ՜, կարմիր կովն իր կաշին չի փոխի, չէ: Լսեք, ես, ախր, գործով եմ եկել, լրիվ մոռացա:
ՄԱՐԴՈ — Որ եկել ես, մի քիչ մնա, էլի, մի վռազի:
ԿՈՒԿՈՒ — Կմնայի, բայց մերոնք մթան մեջ են:
ՆԱԶՈ — Հա, որ մթան մեջ են, գնա, Կուկու ջան:
ՄԱՐԴՈ — Գնա, պիտի փրկի՞ մթից, թող գոնե ինքը լույսի մեջ մնա:
ՆԱԶՈ — Ոնց ինքդ էգոիստ ես, ուրիշներին էլ նույնն ես քարոզում:
ՄԱՐԴՈ — Ով էգոիզմից խոսի, դու սարից-ձորից խոսի, որովհետև քեզնից էգոիստ մարդու չեմ հանդիպել էս կյանքում:
ՆԱԶՈ — Էդ լավ ես մտածե՞լ, չես փոշմանի՞:
ԹԻՆԱ — Մի սկսեք:
ՏԱՎՐՈՍ — Հարգենք մեր հարևանուհուն: (Կուկույին.) Եթե ձերոնք մթան մեջ են, ուրեմն դուք եկել եք մոմ ուզելու:
ԿՈՒԿՈՒ — Իմացար: Ոնց որ քննիչ լինի:
ՄԱՐԴՈ – (Նազոյին): Մոմերդ ո՞ւր են, տիկին:
ՆԱԶՈ — Երկուսն են մնացել, մեկը ձեզ, մեկը մեզ. էդպես արդար կլինի, չէ՞, Կուկու:
ԿՈՒԿՈՒ — Հա, մեկը հերիք ա, մինչև մի կտոր հաց կուտեն ու կպառկեն շընթռե… քնելու:
ՄԱՐԴՈ – (երկու մոմ տալով): Երկուսը վերցրու, պետք կգա, գիշերը վեր կենալ կա, բան կա:
ԿՈՒԿՈՒ — Վայ չէ, ձեզ չի մնա:
ՆԱԶՈ — Վերցրու: Մարդոն քեզ համար վերջին շալվարն էլ կհանի-կտա, շատ հարևանասեր ա, վերցրու:
ԿՈՒԿՈՒ — Տարօրինակ բաներ ես ասում, Նազո, շալվարն ինչի՞ պիտի հանի: (Մոմերից մեկը թողնելով:) Մեկը հերիք ա, շնորհակալ եմ: Բարի գիշեր: (Ձեռքը տալիս է Տավրոսին, երբ վերջինս համբուրում է, կչկչալով դուրս է գալիս:)
ՆԱԶՈ – (Մարդոյին): Բերանդ փակի:
ՄԱՐԴՈ — Ի՞նչ:
ՆԱԶՈ — Բերանդ փակի: Վերջի մոմն ինչի՞ էիր տալիս, այ կնամոլ:
ՄԱՐԴՈ — Էստեղ չորս հատ մոմ կա:
ՆԱԶՈ — Ասենք կա, բայց եթե կինդ ասում ա` երկու, ուրեմն` երկու. կնոջդ պիտի հարգե՞ս, թե՞ հարևանին: Հարցնող լինի` էդ կկվի մեջ ի՞նչ ես գտել, անճաշակ:
ՄԱՐԴՈ — Էդ ճիշտ ա, որ ճաշակ ունենայի, քեզ կուզեի՞:
Թինան զգալով, որ կռիվ է թեժանում, երգելով մեջտեղ է գալիս, կանգնում հոր և մոր միջև:
ՄԱՐԴՈ — Գոնե աղջկադ խղճա, չգիտի ինչ անի, որ ձենդ չլսի, կյանքը կերար էրեխու:
ՆԱԶՈ — Դու ես կերել, դու, մարդկանց մի ապակողմնորոշի:
ՄԱՐԴՈ — Վահ:
ՆԱԶՈ — Հա հենց: Դու չէի՞ր, որ երկու ոտդ դրիր մի կոշիկի մեջ ու ասացիր` ես Նիկոլին աղջիկ տվողը չեմ: Հայրական խանդդ բռնել էր:
ՄԱՐԴՈ — Նիկոլը խուժան ա, հիմա էլ բանտում ա:
ՆԱԶՈ — Ի՞նչ անենք: Տես, ինչ տներ սարքեց, ինչ ունևոր ա, բերդից դուրս կգա` կվայելի, բան չմնաց, շուտով դուրս կգա, փողը տված ա:
ՄԱՐԴՈ — Գնա բանտի դռանը կանգնի, հենց դուրս էկավ` աղջկադ տուր իրան:
ԹԻՆԱ – (հիստերիկ): Ինձ կարո՞ղ եք հանգիստ թողնել, ինձ ձեր Նիկոլը պետք չի, ինձ իսկի դուք էլ պետք չեք, թողեք հանգիստ, մենակ ձեր ձայնը չլսեմ` ինձ հերիք է, չլսեմ, չլսեմ…
ՄԱՐԴՈ — Տեսա՞ր, ինչ օրի հասցրիր մինուճար էրեխուդ:
ՆԱԶՈ — Ինչի՞ ե՛ս, դո՛ւ հասցրիր:
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդիկ, հյուրին հարգեք:
ՄԱՐԴՈ — Դու ինքնակոչ հյուր ես, քեզ ինքնակոչի պես պահի` համեստ:
ՆԱԶՈ — Վայ ինձ, վայ, ինչ սիրուն աղջիկ էի, ինչքան ուզող ունեի, նույնիսկ` մի ինժեներ-ֆիզիկոս, բայց խաբվեցի… Չէ, ես վանք կգնամ, մենաստան, փակ կդնեմ վրես, մեկա` էլի փակի պես ա, ես էստեղ էլ անելիք չունեմ, կգնամ ասծու մոտ, ասծու նոքյարը կդառնամ, ինձ էլ ուրիշ սեր պետք չի, մենակ ասծուս սերն ա պետք: (Խաչակնքում է, աղոթք մրմնջում:)
ՏԱՎՐՈՍ — Ճիշտ է, ողբի պահերին զարմանալիորեն ճիշտ եք մտածում… Գնացեք, դու` մենաստան` աստծու մոտ, դու էլ` սարերը, բույսեր հավաքի` կանեփից-անթառամից-բանից, Թինան էլ վերջապես կազատվի ձեր ճնշումից, կկողմնորոշվի, կհասկանա, թե ինքն ով է և ինչ է ուզում: Ախր դուք մեկդ մյուսի կալանքն եք, փախեք իրարից, դա է ձեր փրկությունը, փախեք:
ՆԱԶՈ — Մի րոպե, մի րոպե… Էս մարդն ինչի՞ ա էսպես կպած բաժանում մեզ, հը՞, հլա մի ասեք` տեսնեմ:
ՄԱՐԴՈ — Ճիշտ որ, ես էլ եմ մտածում: Մտքինդ ասա, Տավրոս ախպեր: Գիշերով էկար ու իբր էնպես` պատահաբար, հենց մեր դուռը թակեցիր: Չլինի՞ կնոջս վրա աչք ունես… Ձեռն էլ պաչեցիր…
ՆԱԶՈ — Էէ, ես էլ մտածեցի` լուրջ բան ես ասելու:
ՄԱՐԴՈ — Ինչի՞, պակաս կնիկ ունե՞մ, եփող, թափող, սիրուն…
ՆԱԶՈ – Սպասի, Մարդո, սրա մտքինը վայ թե ուրիշ բան ա:
ՏԱՎՐՈՍ — Հետաքրքիր է, հիմա էլ ձեր վարկածը լսենք, տիկին:
ՆԱԶՈ — Սա մեր տուն ու տեղի վրայա աչք տնկել:
ՏԱՎՐՈՍ — Այ թե ինչ… Հետաքրքիր է, ապա, ապա…
ՆԱԶՈ — Հա, քեզ գցի չոլերը, ինձ` վանք, ինքը մեր աղջկա խելքն ուտի ու մեր տանը տեր կանգնի. ի՞նչ վատ ա, տուն չունի… չի երևո՞ւմ, որ չունի, տուն ունեցողը գիշերվա կեսին, բուք ու բորանին քուչեքում ի՞նչ ա անում:
ՄԱՐԴՈ — Մտքովս չէր անցել. վայ թե ճիշտ նշանին խփեցիր, Նազո:
ԹԻՆԱ — Ուշքի եկեք:
ՆԱԶՈ — Ըհը, սրա խելքն արդեն կերել ա: Հենց սկզբից մի տեսակ էր նայում. ես էլ մտածում էի` տեսնես ի՞նչ հաշիվ ա:
ԹԻՆԱ — Ախր…
ՆԱԶՈ — Բայց ես էս տնից գնացողը չեմ, հույս չդնես:
ՄԱՐԴՈ — Ես էլ: Էդ էր պակաս: Ամեն մարդ էլ մի երազանք ունի, բայց հո ամեն բան չե՞ս թողնելու ու գնաս երազանքիդ հետևից, հո ախմախ չե՞մ:
ՏԱՎՐՈՍ — Կներես, Մարդո, բայց ախմախ ես:
ՄԱՐԴՈ — Ի՞նչ… Վայ ես քո ապերախտ… Վերջ, գլուխը ջարդելու եմ, էլ չասեք՝ չէ, էդ խոսքի համար ախպերն ախպորը չի խնայի:
ՆԱԶՈ — Սպասի, Մարդո, ջարդել միշտ էլ կհասցնես, հարցեր կան:
ՄԱՐԴՈ — Հա՞:
ՏԱՎՐՈՍ — Ի՞նչ հարցեր:
ՆԱԶՈ – Նստիր: Ուրեմն էսպես: Եթե մեր աղջկան լրջորեն հավանել ես` կարգին, մարդավարի ուզի, կարող ա` տանք, բայց տան վրա հույս չդնես: Կգնաք, տուն կվարձեք, հետո գուցե մի բան մտածենք… Էս կողմերում հող կա, Մարդոն կօգնի, տուն կդնեք…
ՄԱՐԴՈ — Հա-հայ, էլի Մարդոյի գլխին ջարդվեց:
ԹԻՆԱ — Էս ինչե՞ր եք խոսում, էս ի՞նչ խայտառակ առևտուր է:
ՄԱՐԴՈ — Դու սպասի, աղջիկ ջան: Տավրոս ախպեր, մի հարց էլ ես տամ` ի՞նչ փեշակ ունես, լուրջ:
ՏԱՎՐՈՍ — Դեհ… էդպես կոնկրետ փեշակ չունեմ… Ազատություն սիրող մարդը կոնկրետ ինչ-որ բանի չի կապվի…
ՄԱՐԴՈ — Լավ չի: Բայց ոչինչ, ճիլ մարդ ես, բանվորություն կանես: Հա, ի՞նչ է եղել որ, մի բան պիտի անես, չէ՞, ընտանիք ես պահելու. լավ կվճարենք:
ՏԱՎՐՈՍ — Ե՞ս… (Հռհռում է:) Տիկնայք և պարոնայք, Թինան, իհարկե, հրաշալի աղջիկ է, բայց դա լինելու բան չի, ես չկամ, ես եկել եմ ու գնալու եմ, չկամ: Գուցե չեմ էլ եկել, համոզվա՞ծ եք, լավ նայեք, կա՞մ…
ՆԱԶՈ — Էէ, էշի մեկն ա, լուրջ մարդ չի:
ԹԻՆԱ — Ձեզ տեսնողն ինձ հետ կամուսնանա՞:
ՄԱՐԴՈ — Վայ:
ՆԱԶՈ — Ուրեմն մենք բանի պետք չենք, հա՞: Ապրես, աղջիկ ջան, շնորհակալ ենք: Դե գնա, դու` քո Տավրոսը, մեզ հետ էլ գործ չունես: Մարդո՞… Ուշ ա, արի քնենք:
ՄԱՐԴՈ — Հա, վաղը գործի եմ:
ՆԱԶՈ – (հարմարվելով բազմոցին): Արի ոտերիս մոտ:
ՄԱՐԴՈ — Էկա:
ՆԱԶՈ – (Թինային): Դու էլ պառկի: (Տավրոսին.) Իսկ դուք, պարոն, մի կերպ հարմարվեք մի տեղ…
ՏԱՎՐՈՍ — Ինձ համար մի անհանգստացեք, ես անքնություն ունեմ, էստեղ կզբաղվեմ, մինչեւ լուսանա:
ՄԱՐԴՈ — Ինչո՞վ ես զբաղվելու, ամոթ չլինի հարցնելը:
ՏԱՎՐՈՍ — Դե, հեռուստացույց կնայեմ:
ՄԱՐԴՈ — Անտենան պառկել ա, այ ընկեր, ցուց չի տալիս:
ՏԱՎՐՈՍ — Ճիշտ որ… Ուրեմն` պարզապես կմտածեմ:
ՆԱԶՈ — Հա, մտածի, ճիշտը մտածելն ա, բայց լավ մտածի: Բարի գիշեր:
ՏԱՎՐՈՍ — Բարի գիշեր:
Մարդոն կծկվում է կնոջ ոտքերի մոտ. քնում են: Թինան հագուստով տեղավորվում է մահճակալին: Տավրոսը տեղավորվում է բազկաթոռին:
ԹԻՆԱ – (հանկարծ սկսում է կամացուկ երգել): «Հեպի բյորզ դեյ թու յու, հեպի բյորզ դեյ թու յու, հեպի բյորզ դեյ, հեպի բյորզ դեյ, հեպի բյորզ դեյ, Թինա…»:
ՏԱՎՐՈՍ — Չլինի՞…
ԹԻՆԱ — Այո:
ՏԱՎՐՈՍ — Ինչո՞ւ չէիր ասում:
ԹԻՆԱ — Կամաց, չարթնացնես: Ուզում էի տեսնեմ` կհիշե՞ն… Չհիշեցին:
ՏԱՎՐՈՍ – (գրպանները քրքրելով` մի խաղալիք է հանում): Ուրիշ բան չունեմ, սա է, վերցրու, ծնունդդ շնորհավոր:
ԹԻՆԱ — Ինչ ծիծաղելին է: Որտեղի՞ց:
ՏԱՎՐՈՍ Տղայիս խաղալիքն է: Վերցրու: Էլ չեմ տեսնում տղայիս, թույլ չեն տալիս:
ԹԻՆԱ — Թույլ չեն տալի՞ս… Ո՞վ, ինչու՞…
ՏԱՎՐՈՍ Դեհ, էդպես ստացվեց, մի հարցրու:
ԹԻՆԱ Չեմ վերցնի, սա քեզ համար հուշ է:
ՏԱՎՐՈՍ Վերցրու, ինձ ցավ է պատճառում, թող քեզ մոտ մնա:
ԹԻՆԱ Լավ, շնորհակալ եմ£ Միշտ ինձ հետ կլինի, խոստանում եմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Թինա, ուզում եմ ասել, որ դու լավ աղջիկ ես, եւ ես շատ եմ ուզում, որ երջանիկ լինես:
ԹԻՆԱ — Բայց հանկարծ չհարցնես, թե այս աղջիկն արդեն քանի տարեկան է:
ՏԱՎՐՈՍ — Չեմ էլ պատրաստվում. բարեկիրթ տղամարդը աղջկա տարիքը չի հարցնի: Վերջապես տարիքն ի՞նչ է, տարիք չկա, մարդ իրեն քանի տարեկան զգում է` այնքան է. ես, օրինակ, ինձ տասնյոթ տարեկան եմ զգում, տղա եմ, տղա:
ԹԻՆԱ — Դե մի գժություն արա, տղա ջան:
ՏԱՎՐՈՍ — Հոպլյա:
Հայտնվում են ծաղրածուները, լույսեր: Ծաղրածուները պարում են, գլուխկոնծի տալիս` Տավրոսի ղեկավարությամբ:
ՏԱՎՐՈՍ — Դու տեսնո՞ւմ ես, Թինա:
ԹԻՆԱ — Տեսնում եմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Դե, արի մեզ մոտ:
Թինան վեր է կենում և պարում ծաղրածուների հետ:
ԹԻՆԱ — Ինչ լավ է… Իսկական տոն է: Շնորհակալ եմ, Տավրոս:
ՏԱՎՐՈՍ — Ծնունդդ շնորհավոր, Թինա, երջանիկ եղիր:
ԹԻՆԱ — Միայն թե նրանք չարթնանան, ամեն բան կփչացնեն:
ՏԱՎՐՈՍ — Չեն արթնանա, նրանք ոչ տեսնում են, ոչ լսում:
Պարը շարունակվում է որոշ ժամանակ: Մարդոն և Նազոն քնի մեջ շուռումուռ են գալիս: Ծաղրածուները վախեցած անշարժանում են, ապա` փախչում:
ԹԻՆԱ — Կիսատ մնաց: Ափսոս: Բայց իսկական տոն էր, իսկական:
ՏԱՎՐՈՍ — Ախր դու ոնց որ պատուհանագոգի թաղարում մեծացող բույս լինես, Թինա, ծանոթ չես կյանքին, ամենևին, նա էլ քեզ ծանոթ չէ, դուք դեռ կարգին չեք հանդիպել` դու եւ կյանքը. այն, ինչ կանչում է քո հոգին` այստեղ չի, դրսում է, պիտի փնտրես. պարզիր ձեռքերդ, համարձակ նայիր կյանքի աչքերին, լիաթոք շնչիր, ազատիր քեզ քեզնից:
ԹԻՆԱ — Ես չգիտեմ դա ինչ է, երբեք չեմ փորձել, ես վախենում եմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Բայց դա է հենց կյանքը. քամու պես կխփի դեմքիդ, կխառնի մազերդ, կշոյի, կցավացնի, կծիծաղեցնի, կլացացնի… Բայց դու մի վախենա, որովհետեւ կյանքը այլընտրանք չունի: Փնտրիր և գտիր քեզ՝ իսկական Թինային:
ԹԻՆԱ — Նրանց ո՞նց թողնեմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Նրանց ի՞նչ է եղել: Նրանք երբեք ոչինչ չեն փոխելու այլեւս, էսպես էլ մնալու են, և նրանց հետ քո մնալը նման է դանդաղ ինքնասպանության, դու ամեն օր թույն ես ընդունում, Թինա, ձեր կապվածությունը հիվանդագին է, սոսկալի թակարդ է, ուր յուրաքանչյուրդ ունի սուտ արդարացում` չանելու համար այն, ինչ պետք է անել:
ՆԱԶՈ — Ինչ, ինչ էր, ինչ էր…
ՄԱՐԴՈ — Ինչ էր, ինչ էր, ինչ…
Դարձյալ քնում են:
ԹԻՆԱ — Ես կփորձեմ:
ՏԱՎՐՈՍ — Իհարկե, գնա ընդառաջ կյանքին, մի վախենա:
ԹԻՆԱ — Այո, ես չեմ վախենում, ես չեմ վախենում, բոլորովին… Բայց….
ՏԱՎՐՈՍ — Ի՞նչ:
ԹԻՆԱ — Ժամանակ է պետք:
ՏԱՎՐՈՍ — Ինչի՞ համար:
ԹԻՆԱ — Հայրիկը…
ՏԱՎՐՈՍ — Հայրիկն ի՞նչ:
ԹԻՆԱ — Հայրիկը լավ չի, հազում է… Թոքաբորբի պես է:
ՏԱՎՐՈՍ — Ամբողջ երեկոյի ընթացքում ոչ մի անգամ չհազաց:
ԹԻՆԱ — Հնարավոր է, բայց առհասարակ հազում է, թաց, անպետք հազ է, աչքերն էլ արյուն է լցվում:
ՏԱՎՐՈՍ — Հնարում ես, Թինա:
ԹԻՆԱ — Մեր մի բարեկամը էդպես թոքաբորբ ուներ, փոխվեց չարորակի, չկարողացան փրկել: Թու-թու-թու:
ՏԱՎՐՈՍ — Հնարում ես, Թինա:
ԹԻՆԱ — Չեմ հնարում: Երբ գնա-ստուգվի, երբ բուժեն, այ այն ժամանակ, խիղճս հանգիստ, կկարողանամ հեռանալ:
ՏԱՎՐՈՍ — Թինա, Թինա, Թինա, հնարեցիր ամբողջը, աչքերիցդ եմ տեսնում:
ԹԻՆԱ — Ես քեզ չէի նայում:
ՏԱՎՐՈՍ — Հենց դրանից: Չե՞ս զգում, որ սա արդեն հիվանդություն է, դո՛ւ ես հիվանդ, ոչ թե հայրդ:
ԹԻՆԱ — Չէ, նա իսկապես հազում է, երեկ հազում էր, անցյալ օրն էլ…
ՏԱՎՐՈՍ — Գուցե մրսել է, ո՞ւմ հետ չի լինում, կամ ցեմենտ է մտել թոքերը:
ԹԻՆԱ — Ցեմե՞նտ… Դա վտանգավոր է, չէ՞:
ՏԱՎՐՈՍ — Սթափվիր:
ԹԻՆԱ — Լավ հազ չի, մի տեսակ` թաց, խզխզոցով, աչքերն էլ կարմրում են, մեր մի ազգական էդպես էր, գնաց բժշկի, ասեցին` թոքաբորբ, հետո պարզվեց… Օգնիր ինձ, Տավրոս, օգնիր:
Դուռն աղմուկով թակում են, նաև գոռոցներ` «Բացեք, բացեք»: Մինչ ներսինները կկողմնորոշվեն, դուռը հրում և ներս է արշավում բժիշկը:
ԲԺԻՇԿ — Նա է, ահա, բռնե՛ք:
ՏԱՎՐՈՍ — Հանգիստ, Արշակիչ, հանգիստ:
ԲԺԻՇԿ Չփորձես փախչել, ոստիկանը դրսում է:
ՏԱՎՐՈՍ Քեզ մի կոտորի, չեմ փախչում:
ԲԺԻՇԿ — Նա ինձ ասում է` հանգիստ, պատկերացնու՞մ եք, նա, որ երեք օր է՝ փախել է հիվանդանոցից:
ՏԱՎՐՈՍ — Ձեզնից փախչել կլինի՞: Բայց երեք օր ազատություն վայելեցի, ամբողջ երեք օր: Ընդամենը երեք օր:
ԲԺԻՇԿ – (Թինային): Հո ձեզ վնաս-մնաս չի՞ տվել:
ՏԱՎՐՈՍ — Վնաս` չէ, բայց մնաս տվել եմ:
ԲԺԻՇԿ — Դու սուս, քեզ չեն հարցնում:
ԹԻՆԱ — Ոչ, չի տվել:
ՄԱՐԴՈ — Նազո, Նազո, Նազո, Նազո…
ՆԱԶՈ — Մարդո, Մարդո, Մարդո, Մարդո…
ԹԻՆԱ – Արթնացան:
ՏԱՎՐՈՍ — Բայց չեմ կարծում, թե մի լավ բան են ասելու:
ՄԱՐԴՈ — Նազո, Նազո, Նազո…
ՆԱԶՈ — Գոռու՞մ էին:
ՄԱՐԴՈ — Հա՞…
ԹԻՆԱ — Երազում եք տեսել:
ՆԱԶՈ — Իբր քնե՞լ եմ, որ երազ էլ տեսնեմ, էս մարդը քնի մեջ ֆուտբոլ ա խաղում, էնքան քացով խփեց…
ՄԱՐԴՈ — Ինչի՞, լավ էլ խռմփացնում էիր, կնի՞կն էլ սենց խռմփացնի:
ՆԱԶՈ — Դու քո սխտորի ու սոխի հոտերից խոսի, չհաշված` նասկու հոտը:
ՄԱՐԴՈ — Նասկին որ լվաս, չի հոտի:
ՆԱԶՈ — Ոտերդ էլ չլվա՞մ, ջուրը խմեմ:
ՄԱՐԴՈ — Հենց հա:
ՆԱԶՈ — Մորդ ոտերն էլ լվա՞մ:
ԹԻՆԱ — Մա…
ՆԱԶՈ — Դու մի խառնվի:
ՏԱՎՐՈՍ — Նոր եք արթնացել, սկզբում գոնե մի կարգին բարեւ-բարլուս ասեք իրար…
ՆԱԶՈ — Էս մարդը դեռ էստեղ ա՞:
ՄԱՐԴՈ — Ի… Էս մարդուն գոնե գիտենք, բա էն մե՞կն ով ա:
ՆԱԶՈ — Ճիշտ որ… Թինա՞, էս ի՞նչ հաշիվ ա:
ՏԱՎՐՈՍ — Արշակիչն է, ծանոթացեք:
ԲԺԻՇԿ Բժիշկ Արշակիչ, հոգեբուժարանից:
ՄԱՐԴՈ Էս մեր կողմի՞:
ԲԺԻՇԿ Այո: Ինձ մի բաժակ ջուր տվեք, ծարավեցի:
Նազոն գնում է ջուր բերելու:
ՄԱՐԴՈ — Էս գիշերով ինչի՞ ես եկել մեր տուն:
ՏԱՎՐՈՍ Իմ ետեւից է եկել:
ՄԱՐԴՈ — Հո դու էրեխա չե՞ս, որ քո ետեւից եկել են:
ԲԺԻՇԿ — Նա երեք օր է` փախել է հիվանդանոցից:
ՄԱՐԴՈ Հոգեբուժարանի՞ց:
ԲԺԻՇԿ Այո: (Նազոյի կողմից իրեն առաջարկած ջուրը մերժելով:) Շնորհակալ եմ, ծարավ չեմ:
ՆԱՅՈ – Ի…
ԲԺԻՇԿ- Պահակի ատրճանակը գողացել է ու փախել:
ՄԱՐԴՈ — Հա, մոտը ատրճանակ կար, բայց ասեց` խաղալիք է:
ԲԺԻՇԿ — Հատուկ ատրճանակ է, կատաղած հիվանդներին անջատում-քնեցնում է, ամերիկյան կարմիր խաչի նվերն է մեր հոգեբուժարանին:
ՆԱԶՈ – (Բժշկին): Վտանգավո՞ր է:
ԲԺԻՇԿ — Ատրճանա՞կը… Չէ, քնեցնում է միայն:
ՆԱԶՈ — Ատրճանակը չէ, ինքը:
ԲԺԻՇԿ — Դժվար է ասել, սովորաբար այնքան էլ վտանգավոր չի, բայց ո՞վ գիտի, տեսա՞ք՝ փախել է:
ՄԱՐԴՈ — Լավ, իսկ դրա գժությունն ի՞նչ ա:
ԲԺԻՇԿ — Խոր դեպրեսիաներ է ունենում, ինքն իր մեջ է մտնում, մռայլվում… Նման օրերին հետը խոսել չի լինում:
ՏԱՎՐՈՍ — Չի լինում` թող չխոսեն, ի՞նչ պարտադիր է խցկվել հոգուս մեջ: Մարդի՛կ, էհե՜յ, իմ հոգին ձեր խաղալիքը չէ, հասկացեք վերջապես:
ԲԺԻՇԿ – Մի ապակողմնորոշիր, սիրելիս, դու հիվանդ ես, եւ հիվանդությունդ հստակ ախտորոշում ունի:
ՏԱՎՐՈՍ — Բոլորին ուզում եք ախտորոշեք, բոլորին շարեք ծանոթ դարակների վրա, որ ոչ ոք չպլստա հանկարծ, որ բոլորն այստեղ լինեն, բռի մեջ, հասարակության հսկող հայացքի ոլորտում:
ԲԺԻՇԿ — Ոչ, սիրելիս, այդպես չի, չափազանցնում ես:
ՏԱՎՐՈՍ — Այո, հարգելիս, հենց այդպես է:
ԲԺԻՇԿ — Ոչ, սիրելիս, ուրիշ բաներ ես խոսում, ձեռքդ դիր խղճիդ ու ասա` առո՞ղջ ես… ասա…
ՏԱՎՐՈՍ — Բժիշկ, դու ինձ կարո՞ղ ես ցույց տալ գոնե մեկ լիովին առողջ մարդու:
ԲԺԻՇԿ – Այո: Իհարկե, ինչո՞ւ ոչ: Հեռու չգնանք, հենց մեկը՝ ես… Ի՞նչ ես ծիծաղում, այ տղա:
ՏԱՎՐՈՍ — Դո՞ւ:
ԲԺԻՇԿ — Այո, ես:
ՏԱՎՐՈՍ — Տո լավ, է:
ԲԺԻՇԿ — Ես, այո, ես:
ՏԱՎՐՈՍ — Լուրջ ես ասո՞ւմ:
ԲԺԻՇԿ — Լրիվ:
ՏԱՎՐՈՍ — Առողջ ես, հա՞… Աչքերիս նայի, ուղիղ նայի:
ԲԺԻՇԿ — Դե քեզ հավաքի, հիվանդ: (Մյուսներին.) Նա լուրջ հիվանդ է…
ՏԱՎՐՈՍ — Սկսեց… «Նրա դեպրեսիաներին հաջորդում են…»
ԲԺԻՇԿ — Նրա դեպրեսիաներին հաջորդում են մանիակալ գերակտիվության հոգեվիճակները, նա հեռանում է տնից եւ օրերով կարող է ետ չգնալ, շփվում է պատահական մարդկանց հետ…
ՏԱՎՐՈՍ — Մարդը պատահական չի լինում, կամ էլ բոլորս ենք պատահական: Վերջապես ո՞ւմ ինչ գործն է. կուզեմ` կգամ, կուզեմ` չեմ գա, ում հետ կուզեմ` կշփվեմ, չեմ ուզի` չեմ շփվի… Իմ կյանքն իմ կյանքն է, տրամաբանական է, չէ՞, տիկին Նազելի:
ՆԱԶՈ Ես ի՞նչ իմանամ:
ԲԺԻՇԿ — Հեշտ ես խոսում, հեշտ ես խոսում, թաքնվում ես սիրուն խոսքերի ետևում: Ասա, ինչո՞ւ փախար, հո երեխա չե՞ս:
ՏԱՎՐՈՍ — Երեխա եմ: Այո: Բոլորն էլ ինչ-որ չափով երեխա են, իսկ դու որ` իսկական երեխա ես, Արշակիչ. հա-հա, դա է փրկում քեզ, թե չէ անտանելի կլինեիր:
ԲԺԻՇԿ Լսիր, դու իմ հարցին պատասխանիր, մենք քեզ պրոֆեսիոնալ բուժում ենք նշանակել, իսկ դու թողելփախել ես, ինչո՞ւ:
ՏԱՎՐՈՍ — Սիրտս ազատություն ուզեց: Իմ վիճակն ազատության պակասից է վատանում: Բժիշկ, դուք ինձ սխալ եք բուժում, ինձ պատերի ու ճաղերի ետեւում բուժել հնարավոր չէ, ինձ համար նույնիսկ տիեզերքն է նեղվածք, հասկանո՞ւմ եք, իմ մեծ դեպրեսիան նրանից է այդքան մեծ, որ տիեզերքը նեղվածք է հոգուս համար:
ԲԺԻՇԿ — Վերամբարձ բաներ մի խոսիր՝ տիեզերք, նեղվածք… Իսկ ատրճանակն ինչու՞ գողացար, դա՞ էլ ազատության հետ կապ ուներ: (Նազոյին.) Ես կարծեմ ջուր խնդրեցի:
Նազոն գնում է խոհանոց ջուրը բերելու:
ՏԱՎՐՈՍ — Ատրճանա՞կը… Ինքս էլ չգիտեմ: Հենց էնպես: Մտածեցի` թող մի քիչ իրար անցնեն, տագնապեն… Պատկերացրի պահակ Կարապետի վախեցած դեմքը, երբ արթնանա ու տեսնի, որ իր ատրճանակը չկա…
ԲԺԻՇԿ — Խեղճ մարդն իրեն տեղ չի գտնում, բա որ սիրտը պայթե՞ր:
ՏԱՎՐՈՍ — Հիվանդներին ծեծելիս ինչի՞ չի պայթում նրա նուրբ սրտիկը:
ԲԺԻՇԿ — Այդ մասին հետո կխսենք, հոգնեցրինք այս հարգարժան մարդկանց: (Նազոյի բերած ջուրը մերժելով:) Ի՞նչ եք ինձ անընդհատ ջուր առաջարկում, ես ծարավ չեմ:
ՆԱԶՈ- Մի խելառ էլ էս ա:
ՏԱՎՐՈՍ — Բա որ ասում եմ:
ԲԺԻՇԿ — Դե մենք գնանք, տիկնայք և պարոնայք: Հա, հո բողոք-մողոք չունե՞ք։
ՄԱՐԴՈ – Չունենք։
ՆԱԶՈ — Գժերից ի՞նչ բողոք:
ԲԺԻՇԿ Ուրեմն, մնաք բարով։
ԹԻՆԱ — Ցտեսություն, Տավրոս:
ՏԱՎՐՈՍ — Ցտեսություն, Թինա։ Քթիկդ բարձր պահիր, չընկճվես, ամեն բան լավ է լինելու։
(Տավրոսը եւ բժիշկը դուրս են գալիս)
ՎԵՐՋ